ویلایەتی گۆیاس
ویلایەتی گۆیاس ویلایەتێکی بەڕازیلە و دەکەوێتە ناوچەی ناوەڕاستی ڕۆژاوا. گۆیا ھاوسنوورە لەگەڵ ناوچەی فیدراڵی و ویلایەتی (لە باکوورەوە بە ئاراستەی کاتژمێر) تۆکانتینس، باھیا، میناس جیرایس، ماتۆ گرۆسۆ دوو سول و ماتۆ گرۆسۆ. پایتەختی ویلایەتەکە بریتییە لە گۆیانیا. گۆیاس بە ٧٫٢ ملیۆن دانیشتووەوە، زۆرترین دانیشتووانترین ویلایەتی ناوەڕاست-ڕۆژاوا و ١١ھەمین ویلایەتی دانیشتووانی وڵاتەکەیە. خاوەنی نۆیەمین گەورەترین ئابوورییە لە نێوان یەکەکانی فیدراڵی بەرازیلدا. لە بەشی جیۆئابووری بەڕازیل، گۆیاس سەر بە سێنترۆ-سول (ناوەند-باشوور)ە، کە باکووریترین ویلایەتی بەشی باشووری بەڕازیلە. ئەم ویلایەتە ٣٫٣٪ی دانیشتووانی بەڕازیلی ھەیە و بەرپرسیارە لە ٢٫٧٪ی بەرھەمی ناوخۆیی بەرازیل.[١]
مێژووی گۆیاس دەگەڕێتەوە بۆ سەرەتای سەدەی ١٨، لەگەڵ ھاتنی پێشەنگەکان لە ساوپاولۆوە. ناوچەی ڕیۆ ڤێرمێلۆ یەکەم ناوچە بوو کە داگیرکرا، لەوێ ڤیلا بۆا (دواتر ناوی گۆیاس گۆڕدرا) لەوێ دامەزرا. گەشەکردن و نیشتەجێبوونی دەوڵەت بە شێوەیەکی چڕتر ڕوویدا، لە ساڵانی ١٩٣٠ دەستی پێکرد بە دامەزراندنی پایتەختی نوێ، گۆیانیا و بە تایبەتی لەگەڵ بنیاتنانی برازیلیا لە ساڵانی ١٩٥٠.[٢]
گۆیاس بە دیمەنێکی شاپادۆس (فلاتەکان) تایبەتمەندە. لە بەرزایی وەرزی وشکەساڵیدا، لە مانگی حوزەیران تا ئەیلوول، کەمی باران وا دەکات ئاستی ڕووباری ئاراگوایا دابەزێت و نزیکەی ٢ کیلۆمەتر (١٫٢ میل) کەناراوەکان ئاشکرا بکات. لە پارکە نەتەوەییەکەی ئیماس لە شارەوانی مینیرۆس، دەتوانرێت چاودێری گیانلەبەر و ڕوەکی تایبەت لە ناوچەکە بکرێت. لە چاپادا دۆس ڤێادیرۆس سەرنجڕاکێشترین شتەکان بریتین لە کانیۆنەکان، دۆڵەکان، ڕاپیدەکان و شلەمەنییەکان. لە شوێنە سەرنجڕاکێشەکانی دیکەشدا شاری مێژوویی گۆیاس و کانییە گەرمەکانی کالداس نۆڤاس ھەیە.
ئایین
[دەستکاری]بەپێی سەرژمێری دامەزراوەی جوگرافیا و ئاماری بەڕازیل (ئیبجی)، لە ساڵی ٢٠١٠دا ٥٨٫٨٩٪ی دانیشتووانی ویلایەتەکە ڕۆمانی کاسۆلیک بوون، ٢٨٫٠٧٪ پرۆتێستانت یان ئینجیلیک بوون، ٨٫١١٪ ھیچ ئایینێکیان نەبوو، ٢٫٤٦٪ ڕۆحانناسن، ٠٫٦٧٪ شایەتحاڵی یەھۆڤا بوون، ١٫٠١٪ ئایینەکانی تری مەسیحی (کە کەنیسەی نێردراوی کاسۆلیکی بەرازیل، کەنیسەی ئۆرتۆدۆکسی ڕۆژھەڵات، مۆرمۆنیزم و ئەوانی دیکە لەخۆدەگرێت) و ٠٫٧٩٪ لە ئایینەکانی ترەوە.[٣][٤]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «Estudo revela que o PIB de Goiás atingiu quase o dobro em relação as riquezas nacionais». لە ٢ی ئازاری ٢٠٢٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی ئازاری ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ «História de Goiás». Find Everything and Region. ١١ی حوزەیرانی ٢٠١٠. لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢١ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی شوباتی ٢٠١٦ ھێنراوە.
- ^ «Censo 2010 29 August 2020 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە.». IBGE
- ^ «Análise dos Resultados/IBGE Censo Demográfico 2010: Características gerais da população, religião e pessoas com deficiência 26 June 2020 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە.» (PDF)
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ویلایەتی گۆیاس تێدایە. |
