ڕایا و کۆتا ئەژدیھا

ڕایا و کۆتا ئەژدیھا
پۆستەری بڵاوکراوە
دەرھێنەر	دۆن ھاڵ کارلۆس لۆپیس ئیسترۆدا
بەرھەمھێنەر	ئۆسنات شورێر پیتەر ڤل داکۆ
شانۆنامە	کوی نگوین ئەدل لیم
چیرۆک	پۆڵ بریگز دۆن ھۆڵ ئادێل لیم کارلۆس لۆپێز ئیسترادا کیل مۆرای کوی نگوین جۆن ڕیپا دین ویلینز
ئەکتەران	کێلی ماری تران ئۆکوافینا ئیزاق وانگ جێما چان دانیال دای کیم بێندێکت وۆنگ ساندرا ئۆھ تالیا تران لوسیل سونگ ئالان تودیک
مۆسیقا	جەیمس نیوتن ھاوارد
وێنەگری سینەمایی	ڕۆب درێسێل (شێواز) ئەدۆلف لوسینسکی (ڕووناکی)
مۆنتاژ	فابیان ڕاولی شانۆن شتاین
کۆمپانیای بەرھەمھێنەر	واڵت دیزنی پیکچەرز ستۆدیۆی ئەنیمەیشنی واڵت دیزنی
بڵاوکردنەوە	ستوودیۆکانی وێنەی جووڵاوی واڵت دیزنی
دەرچوون	٥ی ئازاری ٢٠٢١ (2021-03-05) (ویلایەتە یەکگرتووەکان)
ماوەی فیلم	١٠٧ دەقە
وڵات	ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
زمان	ئینگلیزی
تێچوون	$١٠٠ ملیۆن+
داھات	$١٣٠٫٤ میلیۆن

ڕایا و کۆتا ئەژدیھا (بە ئینگلیزی: Raya and the last dragon) فیلمێکی ئەمریکیی ساڵی ٢٠٢١ە، ئەنیمەیشنی خەیاڵی ئەکشن و سەرکێشییە، و لەلایەن ستۆدیۆی ئەنیمەیشنی واڵت دیزنی بەرھەم ھێنراوە و لەلایەن ستوودیۆی وێنەی جووڵاوی واڵت دیزنی دابەشکراوە. فیلمی ٥٩ھەمین فیلمە کە لەلایەن ستۆدیۆکە بەرھەم ھێنراوە، لە دەرھێنانی دۆن ھۆڵ و کارلۆس لۆپێز ئیسترادا بووە، ھەروەھا بەرھەمھێنانی ئۆسنات شورەر و پیتەر دێل ڤیچۆیە. سیناریۆکە لەلایەن کوی نگوین و ئەدێل لیمەوە نووسراوە، ھەردووکیان لەگەڵ ھۆڵ، ئیسترادا، پۆڵ بریگز، جۆن ڕیپا، کیل مۆرای و دین ویلینز چیرۆکەکەیان نووسیوە، کە لەسەر بنەمای بیرۆکەی چیرۆکەکانی برادلی ڕیمۆند و بەشداریکردنی چیرۆکی زیادە لەلایەن ھێلین کالافاتیکەوە. بە بەشداری دەنگی کێلی ماری تران، ئاوکوافینا، ئیزاک وانگ، جێما چان، دانیال دای کیم، بینێدکت وۆنگ، ساندرا ئۆە، تالیا تران، لوسیل سونگ، و ئالان تودیک، ڕایا و دوا ئەژدیھا باس لە شازادەی جەنگاوەری نازناو، ڕایا (ماری تران). ئەو بەدوای دوا ئەژدیھای ئەفسانەییدا دەگەڕێت (ئاوکوافینا)، بەو ھیوایەی ئەو گەوھەرە ئەژدیھایە بگەڕێنێتەوە کە باوکی (دای کیم) دەھێنێتەوە و ئەو ڕۆحە خراپانەی کە بە دروون ناسراون لە خاکی کوماندرا دەربکات.

فیلمەکە ئیلھامێکی لە کولتوورە نەریتییەکانی باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا وەرگرتووە. پەرەپێدان لە مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ دەستیپێکرد، لە مانگی ئابی ٢٠١٩ پڕۆژەکە بە فەرمی ڕاگەیەندرا، لەگەڵ بەژداربووان دەنگیدا ناونیشانەکەی ئاشکراکرا. لە کاتی بەرھەمھێنانیدا کۆمپانیای دیزنی لە مانگی ئابی ٢٠٢٠ بە فەرمی گۆڕینی چەند بەژداربووەیک و ئەندامێکی تیمی فیلمەکەی ڕاگەیاند، بۆ ڕێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی زیاتری ڤایرۆسی ڤایرۆسی کۆرۆنا ٢ لە کاتی پەتای کۆڤید-١٩دا، سینەماکاران مەشقی دووری کۆمەڵایەتییان کرد، لە ماڵەوە کاریان دەکرد بە بەکارھێنانی نەرمەکاڵای پەیوەندی دیجیتاڵی وەک زووم. کۆمپانیای واڵت دیزنی ستۆدیۆی مۆشن پیکچەرز پلانی دانابوو لە ٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ فیلمی ڕایا و دوا ئەژدیھا لە سینەماکانی ئەمریکا نمایش بکات، بەڵام بەھۆی پەتای کۆڤید-١٩ فیلمەکە بۆ ٥ی ئازاری ٢٠٢١ دواخرا. فیلمەکە لە ھەمان کاتدا لە دیزنی+ پریمیێر ئەکسێس بەردەست بوو لە ئەنجامی کاریگەرییەکانی پەتاکە لەسەر سینەماکان. فیلمەکە بووە سێیەم ناونیشانی فیلمی زۆرترین پەخش لە ساڵی ٢٠٢١، و داھاتی زیاتر لە ١٣٠ ملیۆن دۆلاری لە سەرانسەری جیھاندا بەدەستھێناوە (داھاتی دیزنی+ پریمیێر ئەکسێس ناگرێتەوە). پێداچوونەوەی ئەرێنی لەلایەن ڕەخنەگرانەوە وەرگرت، کە ستایشی ئەنیمەیشن و بەھێزکردنی ژنان و کاری دەستی و دیمەن و زنجیرە ئەکشن و کارەکتەرەکان و نواندنی دەنگییان کرد، بەڵام ڕەخنەیان لە نەبوونی نوێنەرایەتی باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا لە بەژداربووان، گێڕانەوەی ئەندازیاری زیادەڕۆیی و نوکتەی ئەناکرۆنیستی گرت. فیلمەکە خەڵاتی جۆراوجۆری وەرگرت، لەوانە پاڵێوراو بۆ باشترین فیلمی ئەنیمەیشنی درێژ لە ٩٤ەمین خەڵاتی ئۆسکار، ھەروەھا لە ھەمان بەش لە ٧٩ھەمین خەڵاتی گۆڵدن گڵۆب پاڵێوراو بوو؛ بەڵام ھەردوو خەڵاتەکەی لەدەستدا بە فیلمی جادوو کە فیلمێکی دیکەی دیزنی بوو. ھەروەھا ڕایا و کۆتا ئەژدیھا بە دە پاڵێوراو پێشەنگی ٤٩ھەمین خەڵاتی ئانی بوون، بەڵام لە ھیچ کام لە بەشەکانی پاڵێوراودا سەرکەوتنی بەدەست نەھێنا.

چیرۆک

پێنج سەد ساڵ لەمەوبەر، کیشوەری لاوەکی ئارام و خۆشگوزەرانی کوماندرا لەلایەن ڕۆحە بێ ھەستە ڕەنگ وەنەوشەیی و ڕەشی درونەوە وێران دەکرێت کە ھەموو زیندەوەرانی ڕێگاکەیان دەگۆڕن بۆ بەرد. سیسو کە دوا ئەژدیھای ڕزگاربووە، سیحری خوشک و براکانی پێدەدرێت کە لەناو گەوھەرێکدا دانرابوو. سیحرەکەی لەناو گەوھەرەکەدا چڕ دەکاتەوە و درونەکە دەتقێنێتەوە، خەڵکی کوماندرا زیندوو دەکاتەوە بەڵام ئەژدیھاکانی نا. ململانێیەکی دەسەڵات بۆ ئەو گەوھەرە گەلی کوماندرا دابەش دەکات بەسەر پێنج شانشینی جیاوازدا کە پێیان دەوترێت ددان، دڵ، بڕبڕەی پشت، چنگ و کلک، کە ھاوتایە لەگەڵ جێگیربوونیان بەدرێژایی ڕووبارێکی زەبەلاحی شێوە ئەژدیھا.لە ئێستادا، سەرۆک بێنجای ھۆزی دڵ کە لە کۆتاییدا پارێزگاری لە گەوھەرە ئەژدیھاکە دەکات، کچەکەی، شازادەی جەنگاوەری گەنج ڕایا ڕادەھێنێت بۆ پاراستنی گەوھەرەکە. بێنجا بە توندی باوەڕێکی بەھێزی ھەیە کە دەتوانرێت کوماندرا یەکبگرێتەوە، جەژنێک بۆ سەرکردایەتی ھەر پێنج ھۆزەکە سازدەکات. لە کاتی جەژنەکەدا، ڕایا ھاوڕێیەتی ناماری کچی سەرۆک ڤیرانا لە ھۆزی ددان و شازادەی ددان دەکات، کە ئاڵقەیەکی ئەژدیھا دەدات بە ڕایا و ئەفسانەیەکی بۆ دەگێڕێتەوە کە دەڵێت ئەژدیھا سیسو ھێشتا بوونی ھەیە و دەتوانرێت لە ڕێگەی ھێزی گەوھەرەکەوە بانگ بکرێت. ڕایا بە متمانە بە نماری ژووری گەوھەرەکەی پیشانی دەدات. ناماری خیانەت لە ڕایا دەکات وەک بەشێک لە پیلانێک بۆ یارمەتیدانی ددان بۆ دزینی گەوھەرەکە. بە ئاگادارکردنەوە لە ھێرشەکە، بێنجا و ھۆزەکانی تر دەگەن و دەست دەکەن بە شەڕ لەسەر گەوھەرەکە و لە شەڕەکەدا دەیشکێنن بۆ پێنج پارچە. لەناوچوونی گەوھەرەکە درزێک دروست دەکات کە جارێکی تر درون ئازاد دەکات، بە خێرایی بەسەر خاکی دڵدا دەڕوات. لەکاتێکدا ھەموو سەرکردەیەکی خێڵەکە پارچەیەک لە گەوھەرەکە دەدزێت و ھەڵدێت، بێنجا تێبینی ئەوە دەکات کە درونەکان بەھۆی ئاوەوە بەرپەرچیان دەدەنەوە و خۆی دەکاتە قوربانی بۆ ڕزگارکردنی ژیانی ڕایا بە فڕێدانی بۆ ناو ڕووبارەکە پێش ئەوەی لەلایەن درونەوەکانەوە ببنە بەرد. دوای شەش ساڵ، ڕایا بەسەر کوماندرادا دەڕوات و بەدوای سیسودا دەگەڕێت تا گەوھەرێکی دیکە دروست بکات و جارێکی دیکە درونەکان دەربکات. ئەو توانی لە کەشتییەکی نوقمبوو لە کلک بانگی بکات کە سیسو دان بەوەدا دەنێت کە ئەو گەوھەرەکەی دروست نەکردووە، بەڵکو بەناوی چوار خوشکەکەیەوە بەکاریھێناوە، کە ھەریەکەیان سیحرەکەیان بەشداری کردووە لە گەوھەرەکەدا. ڕایا و سیسو بڕیار دەدەن چوار پارچە دزراوەکەی گەوھەرەکە وەربگرنەوە و کۆی بکەنەوە و بەکاری بھێنن بۆ دەرکردنی درونەکان و گەڕاندنەوەی باوکی ڕایا و ئەوانی دیکە کە بوونەتە بەرد.

ڕایا و سیسو بەسەر ئەو کایەی دا دەگەڕێن، پارچە گەوھەرەکە وەردەگرنەوە و ھاوڕێی نوێ دەدۆزنەوە: گەنجە چێشتخانەدارەکە باون لە کلک، ھونەرمەندی فێڵبازی منداڵان لیتل نۆی و سێ ئۆنگەکەی لە تالۆن، و جەنگاوەر تۆنگ لە سپاین، کە ھەموویان دۆڕاون خۆشەویستان بۆ درون. ناماری بەدوای ڕایادا دەگەڕێت، بەو ھیوایەی پارچە گەوھەرەکان بۆ ھۆزی فانگ بەدەستبھێنێت. ھەر پارچەیەکی گەوھەر کە بەدەستی دەھێنن، سیسو بە یەکێک لە ھێزە ئەفسوناوییەکانی خوشک و براکانی بەرەکەتدار دەکات. ڕایا کە بە تەواوی متمانەی بە ھاوڕێ نوێیەکانیان نییە، پێداگری دەکات کە سیسو بە جلوبەرگی مرۆڤەوە بمێنێتەوە، بەڵام سیسو خۆی ئاشکرا دەکات بۆ ئەوەی ڕایا لە نەماری لە سپاین ڕزگار بکات. لە فانگ سیسو ڕایا ڕازی دەکات کە پێشنیاری ھاوپەیمانی بۆ ناماری بکات نەک پارچەی کۆتایی گەوھەرەکە بدزێت. وەک ئاماژەیەکی متمانە، ڕایا ئەو ئاڵقەیە دەگەڕێنێتەوە کە نەماری ساڵانێک لەمەوبەر پێی بەخشیبوو. ناماری کە لە نێوان بەرپرسیارێتی خۆی بەرامبەر بە فانگ و خواستی یارمەتیدانی لە شکستپێھێنانی درونەکاندا دڕاوە، بە چەقۆ ھەڕەشەیان لێدەکات. سیسو ھەوڵدەدات ناماری ئارام بکاتەوە بەڵام ڕایا بە چەقۆی قامچییەکەی ھێرش دەکات کاتێک پەنجەی ناماری لەسەر تریگەرەکە دەبینێت، ئەمەش دەبێتە ھۆی ئەوەی کە چەقۆکە تەقە بکات و سیسو بکوژێت. مردنی سیسو ھەموو ئاوی کوماندرا دەڕژێنێت، ڕێگە بە درونەکان دەدات کە زاڵ بن بەسەر کایەی دا. ڕایا بە تووڕەیییەوە لە کارەکانی نەماری، بەدوای نماریدا دەگەڕێت، کە دەبینێت کە خەمباری بەردبوونی دایکی دەکات. بە تاڵیی شەڕ لەگەڵ یەکتر دەکەن لەکاتێکدا ھاوڕێکانی ڕایا پارچە گەوھەرەکان بەکاردەھێنن بۆ چۆڵکردنی خەڵکی فانگ. ڕایا شکستی دەھێنێت و خۆی ئامادە دەکات بۆ کوشتنی نماری، بەڵام کاتێک ناماری ڕۆڵی خۆی لە مردنی سیسودا ڕایا بیردەخاتەوە بەھۆی نەتوانینی متمانە بە کەسانی دیکە. ڕایا و ناماری دەچن بۆ یارمەتیدانی ئەوانی تر. لەگەڵ قازانجی درونەکان لەسەر گرووپەکەی، ڕایا بیری دێتەوە کە چۆن متمانە ڕێگەی بە سیسو دا جیھان ڕزگار بکات. ئەو داوای لەوانی تر دەکات کە یەکبگرن و گەوھەرەکە کۆبکەنەوە، باوەڕەکەی بە ناماری نیشان دەدات بە ڕادەستکردنی پارچە گەوھەرەکەی و ڕێگەدان بە درونەکان بیکەن بە بەرد. بۆن و تۆنگ و نۆی و ئۆنگییەکان بەدوایدا دەگەڕێن و ناماری گەوھەرەکە کۆدەکاتەوە پێش ئەوەی درونەکان ئەویش بەردباران بکەن. لەگەڵ کۆکردنەوەی گەوھەرەکەی ئەژدیھا، شەپۆلێکی شۆکی بەھێز ئازاد دەکات کە بەسەر کوماندرادا بڵاودەبێتەوە، ھەموو درونەکان دەباتەوە، و زریانێکی باراناوی ئەفسوناوی دەخاتە ڕوو کە ھەمووان زیندوو دەکاتەوە، شانبەشانی ھەموو ئەو ئەژدیھایانەی کە دواتر سیسو زیندوو دەکەنەوە. گرووپەکە لەگەڵ خۆشەویستە ونبووەکانیان یەکدەگرنەوە، لەوانە ڕایا و باوکی؛ ھۆز و ئەژدیھاکان لە دڵ کۆدەبنەوە بۆ ئەوەی جارێکی تر وەک کوماندرا یەکبگرنەوە.