Celf tir: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Celf tir
Enghraifft o'r canlynol	symudiad celf, genre o fewn celf
Math	art, gwaith celf, gwaith creadigol, tirffurf
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Pori'r hanes yn rhyngweithiol

← Cymharer â'r fersiwn gynt

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

GweledolCystrawen wici

Mewn-lein

Golygiad diweddaraf yn ôl 11:19, 18 Awst 2021

Math o gelf weledol yw Celf Tir lle gwneir defnydd o goed, carreg, traethau a'r tiriogaeth yn gyffredinol i roi mynegiant gelfydyddol. Caiff ei adnabod hefyd dan enwau Celf Daear, celf amgylcheddol a gwaith daear (eathworks). Bydd y gwaith yn aml mewn ardaloedd gwledig a gwneir defnydd o ffotograffiaeth a ffilm i gofnodi a hysbysu'r celf a grëwyd.^[1]

Cyd-destun

Daeth celf tir i'r amlwg yn ystod yr 1960-70au yn UDA a Phrydain.^[2] Tyfodd y gelfyddyd gyda'r mudiad gwyrdd ac ecolegol ac mae'n rhan o bryder dros ddyfodol trefol a masnachol celfyddyd a bywyd cyfoes.^[3]

Yn y 1960au a'r 1970au, datblygodd celf tir fel protest yn erbyn "masnacheiddio difrïol" o gelf yn America.^[4] Yn ystod y cyfnod hwn, gwrthododd lladmeryddion celf tir yr amgueddfa neu'r oriel fel lleoliad ar gyfer gweithgaredd artistig. Datblygwyd prosietctau tirlun cofiadwy a ddatblygodd y tu hwnt i gyrraedd cerflunio traddodiadol a'r farchnad gelf fasnachol. Serch hynny, defnyddiwyd ffotograffau i ddogfennu'r celf tir a byddai rheini'n cael eu harddangos mewn orielau confensiynol neu manau cyhoeddus eraill.

Dylanwadau

Ysbrydolwyd celf tir gan y celf minimal a chelf gysyniadol a hefyd gan symudiadau celf Avant-garde megis De Stijl, Ciwbiaeth, Minimaliaeth, a gwaith Constantin Brâncuşi a Joseph Beuys. Roedd llawer o'r artistiaid bu'n gysylltiedig â chelf tir hefyd yn gysylltiedig â chelf minimal a chysyniadol. Mae dyluniad Isamu Noguchi yn 1941 ar gyfer Contoured Playgroud yn Efrog Newydd weithiau'n cael ei ddehongli fel darn cynnar o gelfyddyd tir er nad yw'r artist ei hun wedi galw'n "gelf tir" ond yn hytrach fel "cerflunwaith".

Mae ei ddylanwad ar gelfyddyd tir cyfoes, pensaernïaeth tirwedd a cherfluniau amgylcheddol yn amlwg mewn llawer o weithiau heddiw.

Celf Tir Cymreig

Ceir enghraifft o gelt tir yng Nghymru ym Mharc Penallta, ar dir hen waith glo Penallta, ger Hengoed yng Nghwm Rhymni. Ei enw yw 'Sultan the Pit Pony' ac mae'n deyrnged i'r merlod bu'n gweithio dan ddaear yn y meysydd glo.

Efallai un o'r gweithiau celf tir Cymreig gwleidyddol mwyaf enwog oedd gwaith yr artists Paul Davies yn greu 'map' o Gymru allan o fwd mewn Eisteddfod genedlaethol.

Ceir enghraifft o ddyluniau o gerbyd Land Rover ar Traeth Coch, Ynys Môn ^[5] er, efallai nad yw hwn yn ysbryd amgylcheddol a gwrth-fasnachol yr artistiaid cynharaf.

Oriel

Spiral Jetty gan Robert Smithson o uwchben Rozel Point, canol Ebrill 2005
Andy Goldsworthy
Robert Smithson
Robert Smithson
Raktres FlugRost
Kurt Fleckenstein

Dolenni

Cyfeiriadau

↑ mymodernmet.com; adalwyd 30 Awst 2018.
↑ theartstory.org theartstory.org; adalwyd 30 Awst 2018.
↑ artandantiquesmag.com Archifwyd 2018-09-07 yn y Peiriant Wayback adalwyd 30 Awst 2018.
↑ Natural Art. PediaPress.
↑ https://www.sandinyoureye.co.uk/gallery/sand-drawings

[1] ymodernmet.com; adalwyd 30 Awst 2018.

[2] theartstory.org theartstory.org; adalwyd 30 Awst 2018.

[3] rtandantiquesmag.com Archifwyd 2018-09-07 yn y Peiriant Wayback adalwyd 30 Awst 2018.

[4] Natural Art. PediaPress.

[5] ttps://www.sandinyoureye.co.uk/gallery/sand-drawings

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
+{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
-[[File:Spiral-jetty-from-rozel-point.png|thumb|230px|''Spiral Jetty'' gan Robert Smithson o uwchben Rozel Point, canol Ebrill 2005]]
-Math o [[celf|gelf weledol]] yw '''Celf Tir''' lle gwneir defnydd o goed, carreg, traethau a'r tiriogaeth yn gyffredinol i roi mynegiant gelfydyddol. Caiff ei adnabod hefyd dan enwau '''Celf Daear''', '''celf amgylcheddol''' a '''gwaith daear''' (''eathworks''). Bydd y gwaith yn aml mewn ardaloedd gwledig a gwneir defnydd o [[ffotograffiaeth]] a [[ffilm]] i gofnodi a hysbysu'r celf a grëwyd.<ref>[http://mymodernmet.com/andy-goldsworthy-land-art mymodernmet.com;] adalwyd 30 Awst 2018.</ref>
+[[File:Penallta pit pony - geograph.org.uk - 90215.jpg|thumb|right|250px|Celf Tir, Sultan the Pit Pony a grewyd ar dir tip glo hen bwll Penallta]]
+Math o [[celf|gelf weledol]] yw '''Celf Tir''' lle gwneir defnydd o goed, carreg, traethau a'r tiriogaeth yn gyffredinol i roi mynegiant gelfydyddol. Caiff ei adnabod hefyd dan enwau '''Celf Daear''', '''celf amgylcheddol''' a '''gwaith daear''' (''eathworks''). Bydd y gwaith yn aml mewn ardaloedd gwledig a gwneir defnydd o [[ffotograffiaeth]] a [[ffilm]] i gofnodi a hysbysu'r celf a grëwyd.<ref>[http://mymodernmet.com/andy-goldsworthy-land-art mymodernmet.com;] adalwyd 30 Awst 2018.</ref>
 ==Cyd-destun==
-Daeth celf tir i'r amlwg yn ystod yr 1960-70au yn [[UDA]] a [[Prydain|Phrydain]].<ref>[http://www.theartstory.org/movement-earth-art.htm theartstory.org theartstory.org;] adalwyd 30 Awst 2018.</ref> Tyfodd y gelfyddyd gyda'r mudiad gwyrdd ac [[ecoleg]]ol ac mae'n rhan o bryder dros ddyfodol trefol a masnachol celfyddyd a bywyd cyfoes.<ref>[http://www.artandantiquesmag.com/2012/04/land-art-earthworks-postwar-american-art artandantiquesmag.com] adalwyd 30 Awst 2018.</ref>
+Daeth celf tir i'r amlwg yn ystod yr 1960-70au yn [[UDA]] a [[Prydain|Phrydain]].<ref>[http://www.theartstory.org/movement-earth-art.htm theartstory.org theartstory.org;] adalwyd 30 Awst 2018.</ref> Tyfodd y gelfyddyd gyda'r mudiad gwyrdd ac [[ecoleg]]ol ac mae'n rhan o bryder dros ddyfodol trefol a masnachol celfyddyd a bywyd cyfoes.<ref>[http://www.artandantiquesmag.com/2012/04/land-art-earthworks-postwar-american-art artandantiquesmag.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180907222603/http://www.artandantiquesmag.com/2012/04/land-art-earthworks-postwar-american-art/ |date=2018-09-07 }} adalwyd 30 Awst 2018.</ref>
 Yn y [[1960au]] a'r [[1970au]], datblygodd celf tir fel protest yn erbyn "masnacheiddio difrïol" o gelf yn America.<ref>{{Cite book|title = Natural Art|url = https://books.google.com/books?id=XAn5hztDTggC|publisher = PediaPress}}</ref> Yn ystod y cyfnod hwn, gwrthododd lladmeryddion celf tir yr amgueddfa neu'r oriel fel lleoliad ar gyfer gweithgaredd artistig. Datblygwyd prosietctau tirlun cofiadwy a ddatblygodd y tu hwnt i gyrraedd cerflunio traddodiadol a'r farchnad gelf fasnachol. Serch hynny, defnyddiwyd ffotograffau i ddogfennu'r celf tir a byddai rheini'n cael eu harddangos mewn orielau confensiynol neu manau cyhoeddus eraill.
 ==Dylanwadau==
-Ysbrydolwyd celf tir gan y celf minimal a chelf gysyniadol a hefyd gan symudiadau celf [[Avant-garde]] megis [[De Stijl]], [[Ciwbiaeth]], [[Minimaliaeth]] (''Minimalism'') a gwaith [[Constantin Brâncuşi]] a [[Joseph Beuys]]. Roedd llawer o'r artistiaid bu'n gysylltiedig â chelf tir hefyd yn gysylltiedig â chelf minimal a chysyniadol. Mae dyluniad Isamu Noguchi yn 1941 ar gyfer ''Contoured Playgroud'' yn [[Efrog Newydd]] weithiau'n cael ei ddehongli fel darn cynnar o gelfyddyd tir er nad yw'r artist ei hun wedi galw'n "gelf tir" ond yn hytrach fel "cerflunwaith".
+Ysbrydolwyd celf tir gan y celf minimal a chelf gysyniadol a hefyd gan symudiadau celf [[Avant-garde]] megis [[De Stijl]], [[Ciwbiaeth]], [[Minimaliaeth]], a gwaith [[Constantin Brâncuşi]] a [[Joseph Beuys]]. Roedd llawer o'r artistiaid bu'n gysylltiedig â chelf tir hefyd yn gysylltiedig â chelf minimal a chysyniadol. Mae dyluniad Isamu Noguchi yn 1941 ar gyfer ''Contoured Playgroud'' yn [[Efrog Newydd]] weithiau'n cael ei ddehongli fel darn cynnar o gelfyddyd tir er nad yw'r artist ei hun wedi galw'n "gelf tir" ond yn hytrach fel "cerflunwaith".
 Mae ei ddylanwad ar gelfyddyd tir cyfoes, pensaernïaeth tirwedd a cherfluniau amgylcheddol yn amlwg mewn llawer o weithiau heddiw.
 ==Celf Tir Cymreig==
-[[File:Penallta pit pony - geograph.org.uk - 90215.jpg|thumb|right|250px|Celf Tir, Sultan the Pit Pony a grewyd ar dir tip glo hen bwll Penallta]]
+[[File:Parc Penallta - Sultan the Pit pony - geograph.org.uk - 752934.jpg|thumb|Parc Penallta - 'Sultan the Pit Pony' o'r ymyl]]
-Ceir enghraifft o gelt tir yng Nghymru ym Mharc Penallta, ar dir hen waith glo [[Penallta]] yng [[Cwm Rhymni|Nghwm Rhymni]]. Ei enw yw 'Sultan the Pit Pony' ac mae'n deyrnged i'r [[merlyn|merlynnod]] bu'n gweithio dan ddaear yn y meysydd glo.
+Ceir enghraifft o gelt tir yng Nghymru ym Mharc Penallta, ar dir hen waith glo [[Penallta]], ger [[Hengoed]] yng [[Cwm Rhymni|Nghwm Rhymni]]. Ei enw yw 'Sultan the Pit Pony' ac mae'n deyrnged i'r [[merlyn|merlod]] bu'n gweithio dan ddaear yn y meysydd glo.
 Efallai un o'r gweithiau celf tir Cymreig gwleidyddol mwyaf enwog oedd gwaith yr artists Paul Davies yn greu 'map' o Gymru allan o fwd mewn Eisteddfod genedlaethol.
@@ Llinell 22: / Llinell 24: @@
 ==Oriel==
 <gallery widths="150px" heights="150px" perrow="5">
+Delwedd:Spiral-jetty-from-rozel-point.png|thumb|230px|''Spiral Jetty'' gan Robert Smithson o uwchben Rozel Point, canol Ebrill 2005
 Delwedd:Andy Goldsworthy-Fold1.jpg|[[Andy Goldsworthy]]
 Delwedd:Spiral-jetty-from-rozel-point.png|[[Robert Smithson]]
 Delwedd:Emmen Smithson 02.JPG|Robert Smithson
 Delwedd:Flugrost landart 382-408.gif|Raktres [[FlugRost]]
-Delwedd:Auswahl IMG (25).JPG|[[Kurt Fleckenstein]]
+Delwedd:Land art sculpture by Kurt Fleckenstein in Poland.jpg|[[Kurt Fleckenstein]]
 </gallery>
@@ Llinell 34: / Llinell 37: @@
 {{cyfeiriadau}}
-[{Categori:Celf]]
+[[Categori:Celf]]
-[[Categori:Hanes celfyddid]]