| dbo:abstract
|
- سد مأرب هو سد مائي يقع في محافظة مأرب اليمنية، ويعود تاريخ السد القديم إلى بدايات الألفية الأولى ق.م، ويعتبر سد مأرب أحد أقدم السدود في العالم وكان يروي ما يقارب 24,000 آكر (قرابة 98,000 كم مربع) وعده الباحثون معجزة تاريخ شبه الجزيرة العربية، ولكنه ليس الوحيد الذي بناه السبئيون وليس الأقدم إذ أظهرت الآثار أن السبئيين حاولوا حصر المياه والاستفادة من الأمطار منذ الألفية الرابعة ق.م، إلا أن السد الشهير نفسه يعود إلى القرن الثامن ق.م. وهو واحد من أهم السدود اليمنية القديمة التاريخية، بالإضافة إلى سد جفينة وسد الخانق وسد أضرعة وسد مرخة وسد شاحك. (ar)
- La presa de Marib, Ma'rib o Ma'arib (en àrab سدّ مأرب, transliterat sadd Ma'rib o sudd Ma'rib) bloqueja el uadi del riu Adhanah (també Dhana o Adhana) a la vall de Dhana al pujol de Balaq, actual Iemen. Probablement, la seva primera construcció com a tal provinga del s. XVIII ae; arriba a 4 m d'alçada i 580 m de longitud i arribava als 7 m al voltant del 500 ae. Fou una de les meravelles d'enginyeria del món antic, i un element referencial en la civilització d'Aràbia meridional. Està situada en les proximitats de l'antiga capital del Regne de Saba, Marib, d'ací el seu nom i ara, prop d'una presa moderna. Les ruïnes d'aquesta presa daten d'al voltant del s. VIII ae i són les restes després de la seua famosa ensulsiada catastròfica que es produí després d'altres falles anteriors a principis del s. VII, la qual cosa provocà que se n'abandonés l'ús. També hi ha altres importants preses antigues al territori de l'actual Iemen, com la de Khufaynah, la de Kharid, la d'Aḑra'ah, la de Miqrān i la de Yath'ān. Històricament, Iemen ha estat reconegut per la magnificència de la seua antiga enginyeria de l'aigua. Des de la costa de la Mar Roja als límits del desert de Rub al-Khali són nombroses les ruïnes de petites i grans preses fetes amb terra i pedra. Això feu aflorar brillantment civilitzacions com les del Regne de Sabà. (ca)
- Maribská přehrada (arabsky سـدّ مَـأرِب, Sadd Ma'rib nebo sudd Ma'rib) je přehrada přehrazující koryto Vádí Adhanah (také Dhana nebo Adhana) ve stejnojmenném údolí v pohoří Balak v guvernorátu Marib v severním Jemenu u města Marib. Přehrada se nachází přibližně 120 kilometrů východně od hlavního města San'á. Současná přehrada byla postavena v 80. letech a nachází se nedaleko od ruin starověké Velké maribské přehrady, která byla postavena v 8. století před naším letopočtem. Nová přehrada i ruiny staré přehrady byly poškozeny náletem saúdského letectva 31. května 2015. (cs)
- Der Staudamm von Ma'rib wurde in der Mitte des 1. vorchristlichen Jahrtausends errichtet. Schon lange zuvor wurden nachweislich seit dem 3. Jahrtausend v. Chr. Stauanlagen und Hochwasserdämme im bei der sabäischen Hauptstadt Ma'rib errichtet bzw. betrieben. Der Staudamm galt als das größte technische Bauwerk der Antike und als Wunder Arabiens. Der Damm ist Teil des Wappens der Republik Jemen. (de)
- La Marib- aŭ Ma'rib- aŭ Ma'arib-digo (arabe سد مأرب, latinliterigo sudd Ma'rib aŭ sadd Ma'rib) estas akvobaraĵo kiu blokas la uedon Adhanah (ankaŭ Dhana aŭ Adhana) en la valo de Dhana en la Balakaj Montoj de Jemeno. La nuna digo proksimas al la ruinoj de la Granda Digo de Marib, originante de ĉirkaŭ la 8-a jarcento antaŭ nia erao. Tiu historia konstruaĵo estis unu el la inĝenieraj mirindaĵoj de la antikva mondo kaj centra parto de la civilizo de la suda Araba Duoninsulo ĉirkaŭ la urbo Marib kaj la Reĝlando Ŝeba. Ekzistas ankaŭ aliaj gravaj antikvaj digoj en Jemeno kiel la Digo de Juhajnah, la Digo de Ĥarid, la Digo de Adraah, la Digo de Mikran kaj la Baraĵo de Jathan. Historie, Jemeno estis fama pro la grandiozeco de la antikva akvoproviza inĝenierado. De la marbordo de la Ruĝa Maro ĝis la limoj de la dezerto Rub-al-Ĥalo dezerto estas multnombraj ruinoj de malgrandaj kaj grandaj digoj faritaj el argilo kaj ŝtono. (eo)
- La Presa de Marib, Ma'rib o Ma'arib (en árabe سدّ مأرب, transliterado sadd Ma'rib o sudd Ma'rib) bloquea el uadi del río Adhanah (también Dhana o Adhana) en el valle de Dhana en la colinas de Balaq, actual Yemen. Probablemente, su primera construcción como tal provenga del siglo XVIII a. C., alcanzando 4 m de altura y 580 m de longitud y llegó a los 7 m alrededor del 500 a. C. Fue una de las maravillas de ingeniería del mundo antiguo, y un elemento referencial en la civilización de Arabia Meridional. Está situada en las proximidades de la antigua capital del Reino de Saba, Marib, de ahí su nombre y ahora, cerca de una presa moderna. Las ruinas de esta presa datan principalmente de alrededor del siglo VIII a. C. y son los restos que quedaron después de su famoso derrumbe catastrófico que se produjo después de otras fallas anteriores a principios del siglo VII, lo que provocó que se abandonara su uso. También hay otras importantes presas antiguas en el territorio de la actual Yemen como la de Jufaynah, la de Jarid, la de Aḑra'ah, la de Miqrān y la de Yath'ān. Históricamente, Yemen ha sido reconocido por la magnificencia de su antigua ingeniería del agua. Desde la costa del Mar Rojo a los límites del desierto de Rub al-Jali son numerosas las ruinas de pequeñas y grandes presas hechas con tierra y piedra. Esto permitió aflorar brillantemente civilizaciones como las del Reino de Saba. (es)
- Le barrage de Marib était un barrage construit vers 750 à 700 av. J.-C. en travers du afin de permettre l'irrigation de terres agricoles autour de Marib, une ville de l'actuel Yémen. Il est considéré comme étant le plus ancien barrage hydraulique du monde et consistait en une digue de terre du même type que les barrages en remblai. Sa rupture vers 570 ou 575 entraîne la destruction des systèmes d'irrigation et l'exode de 50 000 personnes, marquant la fin du royaume d'Himyar. (fr)
- The Marib Dam (Arabic: سَدّ مَأْرِب Sadd Ma'rib, or Arabic: سُدّ مَأْرِب Sudd Ma'rib) is a modern dam blocking the Wadi or Valley of Adhanah (أَذَنَة, also Dhanah ذَنَة) in the Balaq Hills, located in the Ma'rib Governorate in Yemen. The current dam was built in the 1980s and is close to the ruins of the ancient dam, first built in the 8th century BC. It was one of the engineering wonders of the ancient world and a central part of the Sabaean and Himyarite kingdoms around Ma'rib. There are also other important ancient dams in Yemen such as the Dam of Jufaynah, the Dam of Khārid, the Dam of Aḑraʾah, the Dam of Miqrān and the Dam of Yathʾān. Historically, Yemen has been recognized for the magnificence of its ancient water engineering. From the Red Sea coast to the limits of the Empty Quarter Desert are numerous ruins of small and large dams made of earth and stone. (en)
- La diga di Ma'rib (in arabo: سد مأرب, Sadd Maʾrib) fu edificata per frenare le acque dell'uadi Adhana (o Dhana) nella valle del Dhana, nelle , in Yemen. Le attuali rovine appartengono alla diga crollata nel VII secolo della nostra era. Costituisce una delle meraviglie ingegneristiche del mondo antico, rimasta peraltro ignota al mondo mediterraneo, ed è una delle principali ragioni della eccezionale fioritura della cultura sabea. (it)
- Tama Maribu – tama nieopodal starożytnego miasta Marib w dzisiejszym Jemenie zbudowana w III tysiącleciu p.n.e. w celu ujęcia wody z okresowej rzeki Wadi Adana. Tama miała długość ok. 680 metrów, zbudowana w formie nasypu ziemnego wzmocnionego kamieniami i zaprawą murarską. W skale wapiennej na obu krańcach tamy zbudowane zostały murowane wypusty, przez które zasilane były kanały nawadniające odpowiednio tzw. oazę północną (4300 ha) i oazę południową (5300 ha). Szacuje się, że zbiory z obu oaz pozwalały na wyżywienie około 50 tys. osób. Największy rozkwit oaz przypada na koniec I tysiąclecia p.n.e. W pierwszych wiekach naszej ery, wraz z upadkiem znaczenia Marib, tama zaczęła niszczeć ze względu na brak bieżącej konserwacji. Ostateczne zniszczenie zapory miało miejsce w VI wieku w wyniku powodzi. (pl)
- Марибская плотина (араб. سدّ مأرب) — плотина в Йемене. О разрушении плотины упоминается в коранической суре Саба: «Но они отвернулись, и Мы наслали на них поток, прорвавший плотину (аль-’Арими), и заменили их два сада двумя садами с горькими плодами, тамариском и несколькими лотосами». Слово аль-’арим упоминается в Коране только один раз. В отличие от многих других плотин Йемена, Марибская служила для хранения воды и постепенного снабжения ею плантаций и полей, окружавших Мариб. Содержание оросительной системы требовало больших, организованных и регулярных затрат. Из-за политических усобиц между йеменскими правителями она постепенно пришла в негодность. Вода неоднократно прорывала обветшавшую Марибскую плотину. На плотине сохранились каменные стелы, в надписях на которых йеменские цари V—VI веков описывали, каких усилий стоило им восстановить плотину. В настоящее время на месте плотины стоят огромные башни шлюзов, сложенные из крупных, ровно отесанных глыб. Ссылаясь на другие арабо-мусульманские источники, ат-Табари (ум. 923) описывает строительство плотины и последующее уничтожение народа Сабы, отвергнувших тринадцать посланных им пророков. Согласно одному из преданий, царица Сабы (в исламской традиции Билкис), построила плотину для обеспечения справедливого распределения воды среди своих подданных, которые постоянно враждовали за право пользования водой. Как ни странно, плотина была разрушена с помощью мыши (фа’ра) или большой крысы (джурад). Предсказатели предупреждали, что мыши разрушат плотину, из-за чего сабейцы поселили на плотине кошек. Когда Бог решил уничтожить грешный народ, он послал свирепую мышь (или большую крысу), которая одолела одну из кошек и проникла в плотину, без ведома сабейцев. Когда пришло наводнение, ослабленная плотина была сметена вместе с домами и собственностью сабейцев. Тем не менее, существуют и другие интерпретации истории. По некоторым данным, выражение сайл аль-’арим означает «бурное наводнение», по другим — аль-’арим было названием долины. Были даже те, кто считал, что это было имя большой крысы, которая прогрызла плотину. Автор одного из самых авторитетных сборников хадисов имам аль-Бухари (ум. 870) выдвинул интересную теорию. Он утверждал, что ’арим — это «красная вода», которую сабейцы использовали для орошения садов. В качестве наказания, Бог заставил эту воду опуститься настолько глубоко в землю, что корни растений уже не могли добраться до неё. Таким образом, некогда плодородные сады засохли и погибли. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- سد مأرب هو سد مائي يقع في محافظة مأرب اليمنية، ويعود تاريخ السد القديم إلى بدايات الألفية الأولى ق.م، ويعتبر سد مأرب أحد أقدم السدود في العالم وكان يروي ما يقارب 24,000 آكر (قرابة 98,000 كم مربع) وعده الباحثون معجزة تاريخ شبه الجزيرة العربية، ولكنه ليس الوحيد الذي بناه السبئيون وليس الأقدم إذ أظهرت الآثار أن السبئيين حاولوا حصر المياه والاستفادة من الأمطار منذ الألفية الرابعة ق.م، إلا أن السد الشهير نفسه يعود إلى القرن الثامن ق.م. وهو واحد من أهم السدود اليمنية القديمة التاريخية، بالإضافة إلى سد جفينة وسد الخانق وسد أضرعة وسد مرخة وسد شاحك. (ar)
- Maribská přehrada (arabsky سـدّ مَـأرِب, Sadd Ma'rib nebo sudd Ma'rib) je přehrada přehrazující koryto Vádí Adhanah (také Dhana nebo Adhana) ve stejnojmenném údolí v pohoří Balak v guvernorátu Marib v severním Jemenu u města Marib. Přehrada se nachází přibližně 120 kilometrů východně od hlavního města San'á. Současná přehrada byla postavena v 80. letech a nachází se nedaleko od ruin starověké Velké maribské přehrady, která byla postavena v 8. století před naším letopočtem. Nová přehrada i ruiny staré přehrady byly poškozeny náletem saúdského letectva 31. května 2015. (cs)
- Der Staudamm von Ma'rib wurde in der Mitte des 1. vorchristlichen Jahrtausends errichtet. Schon lange zuvor wurden nachweislich seit dem 3. Jahrtausend v. Chr. Stauanlagen und Hochwasserdämme im bei der sabäischen Hauptstadt Ma'rib errichtet bzw. betrieben. Der Staudamm galt als das größte technische Bauwerk der Antike und als Wunder Arabiens. Der Damm ist Teil des Wappens der Republik Jemen. (de)
- Le barrage de Marib était un barrage construit vers 750 à 700 av. J.-C. en travers du afin de permettre l'irrigation de terres agricoles autour de Marib, une ville de l'actuel Yémen. Il est considéré comme étant le plus ancien barrage hydraulique du monde et consistait en une digue de terre du même type que les barrages en remblai. Sa rupture vers 570 ou 575 entraîne la destruction des systèmes d'irrigation et l'exode de 50 000 personnes, marquant la fin du royaume d'Himyar. (fr)
- La diga di Ma'rib (in arabo: سد مأرب, Sadd Maʾrib) fu edificata per frenare le acque dell'uadi Adhana (o Dhana) nella valle del Dhana, nelle , in Yemen. Le attuali rovine appartengono alla diga crollata nel VII secolo della nostra era. Costituisce una delle meraviglie ingegneristiche del mondo antico, rimasta peraltro ignota al mondo mediterraneo, ed è una delle principali ragioni della eccezionale fioritura della cultura sabea. (it)
- La presa de Marib, Ma'rib o Ma'arib (en àrab سدّ مأرب, transliterat sadd Ma'rib o sudd Ma'rib) bloqueja el uadi del riu Adhanah (també Dhana o Adhana) a la vall de Dhana al pujol de Balaq, actual Iemen. Probablement, la seva primera construcció com a tal provinga del s. XVIII ae; arriba a 4 m d'alçada i 580 m de longitud i arribava als 7 m al voltant del 500 ae. Fou una de les meravelles d'enginyeria del món antic, i un element referencial en la civilització d'Aràbia meridional. Està situada en les proximitats de l'antiga capital del Regne de Saba, Marib, d'ací el seu nom i ara, prop d'una presa moderna. (ca)
- La Marib- aŭ Ma'rib- aŭ Ma'arib-digo (arabe سد مأرب, latinliterigo sudd Ma'rib aŭ sadd Ma'rib) estas akvobaraĵo kiu blokas la uedon Adhanah (ankaŭ Dhana aŭ Adhana) en la valo de Dhana en la Balakaj Montoj de Jemeno. La nuna digo proksimas al la ruinoj de la Granda Digo de Marib, originante de ĉirkaŭ la 8-a jarcento antaŭ nia erao. Tiu historia konstruaĵo estis unu el la inĝenieraj mirindaĵoj de la antikva mondo kaj centra parto de la civilizo de la suda Araba Duoninsulo ĉirkaŭ la urbo Marib kaj la Reĝlando Ŝeba. (eo)
- La Presa de Marib, Ma'rib o Ma'arib (en árabe سدّ مأرب, transliterado sadd Ma'rib o sudd Ma'rib) bloquea el uadi del río Adhanah (también Dhana o Adhana) en el valle de Dhana en la colinas de Balaq, actual Yemen. Las ruinas de esta presa datan principalmente de alrededor del siglo VIII a. C. y son los restos que quedaron después de su famoso derrumbe catastrófico que se produjo después de otras fallas anteriores a principios del siglo VII, lo que provocó que se abandonara su uso. (es)
- The Marib Dam (Arabic: سَدّ مَأْرِب Sadd Ma'rib, or Arabic: سُدّ مَأْرِب Sudd Ma'rib) is a modern dam blocking the Wadi or Valley of Adhanah (أَذَنَة, also Dhanah ذَنَة) in the Balaq Hills, located in the Ma'rib Governorate in Yemen. The current dam was built in the 1980s and is close to the ruins of the ancient dam, first built in the 8th century BC. It was one of the engineering wonders of the ancient world and a central part of the Sabaean and Himyarite kingdoms around Ma'rib. (en)
- Tama Maribu – tama nieopodal starożytnego miasta Marib w dzisiejszym Jemenie zbudowana w III tysiącleciu p.n.e. w celu ujęcia wody z okresowej rzeki Wadi Adana. Tama miała długość ok. 680 metrów, zbudowana w formie nasypu ziemnego wzmocnionego kamieniami i zaprawą murarską. W skale wapiennej na obu krańcach tamy zbudowane zostały murowane wypusty, przez które zasilane były kanały nawadniające odpowiednio tzw. oazę północną (4300 ha) i oazę południową (5300 ha). Szacuje się, że zbiory z obu oaz pozwalały na wyżywienie około 50 tys. osób. Największy rozkwit oaz przypada na koniec I tysiąclecia p.n.e. W pierwszych wiekach naszej ery, wraz z upadkiem znaczenia Marib, tama zaczęła niszczeć ze względu na brak bieżącej konserwacji. Ostateczne zniszczenie zapory miało miejsce w VI wieku w wyniku p (pl)
- Марибская плотина (араб. سدّ مأرب) — плотина в Йемене. О разрушении плотины упоминается в коранической суре Саба: «Но они отвернулись, и Мы наслали на них поток, прорвавший плотину (аль-’Арими), и заменили их два сада двумя садами с горькими плодами, тамариском и несколькими лотосами». Слово аль-’арим упоминается в Коране только один раз. (ru)
|
