Βικιπαίδεια

Φρειδερίκη της Ελλάδας

σύζυγος Βασιλέα Παύλου Α' των Ελλήνων

Η Φρειδερίκη του Αννοβέρου (18 Απριλίου 1917 - 6 Φεβρουαρίου 1981) ήταν βασιλική σύζυγος του Παύλου της Ελλάδας, και μετέπειτα βασιλομήτωρ του βασιλιά Κωνσταντίνου Β΄ των Ελλήνων.

Φρειδερίκη
Βασίλισσα των Ελλήνων
Η Φρειδερίκη το 1958
Περίοδος1 Απριλίου 1947 - 6 Μαρτίου 1964
ΠροκάτοχοςΕλισάβετ της Ρουμανίας
ΔιάδοχοςΆννα-Μαρία της Ελλάδας
Γέννηση18 Απριλίου 1917 (1917-04-18)
Μπλάνκενμπουργκ, Γερμανική Αυτοκρατορία
Θάνατος6 Φεβρουαρίου 1981 (63 ετών)
Μαδρίτη, Ισπανία
Τόπος ταφήςΒασιλικό Κοιμητήριο, Τατόι, Αθήνα
ΣύζυγοςΠαύλος της Ελλάδας (ν. 1938; πέθανε 1964)
ΕπίγονοιΣοφία, Βασιλομήτωρ της Ισπανίας
Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας
Ειρήνη
ΟίκοςΑνόβερου
ΠατέραςΕρνέστος Αύγουστος του Αννοβέρου
ΜητέραΒικτώρια Λουίζα της Πρωσίας
Υπογραφή
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μπλάνκενμπουργκ της Γερμανικής Αυτοκρατορίας ως πριγκίπισσα του Αννόβερου. Έζησε στην Ελλάδα ως πριγκίπισσα της Ελλάδας από το 1938 έως το 1941, οπότε διέφυγε με τη βασιλική οικογένεια από τη χώρα καταλήγοντας στη Νότια Αφρική. Επανήλθε το 1946 στην Ελλάδα και έφερε τον τίτλο της βασίλισσας ως βασιλική σύζυγος (1947-1964) και ακολούθως της βασιλομήτορος (1964-1981). Το 1967 έφυγε από την Ελλάδα μαζί με τη βασιλική οικογένεια και έμεινε στην Ιταλία. Πέθανε στη Μαδρίτη της Ισπανίας το 1981 και ετάφη στην Ελλάδα, στο Βασιλικό Κοιμητήριο στο Τατόι.

Βιογραφία

Επεξεργασία

Πρώτα χρόνια

Επεξεργασία

Γεννήθηκε στις 18 Απριλίου 1917, στο Μπλάνκενμπουργκ, του τότε Δουκάτου του Μπράουνσβαϊγκ της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, σήμερα στη Γερμανία[1]. Γονείς της ήταν ο Ερνέστος Αύγουστος του Αννόβερου του Μπράουνσβαϊγκ και η Βικτωρία Λουίζα της Πρωσίας, κόρη του Γερμανού αυτοκράτορα Γουλιέλμου Β΄[2]. Βαπτίστηκε σύμφωνα με το προτεσταντικό δόγμα και έλαβε τα ονόματα Φρειδερίκη Λουίζα Θύρα Βικτώρια Μαργαρίτα Σοφία Όλγα Καικιλία Ισαβέλλα Χρίστα[3], σύμφωνα με το προτεσταντικό δόγμα[4]. Με τη γέννησή της έφερε τους τίτλους της Πριγκίπισσας του Αννοβέρου, της Δούκισσας του Μπράουνσβιγκ-Λύνεμπουργκ, ενώ, ως τρισέγγονη της Βικτωρίας του Ηνωμένου Βασιλείου και κατέχοντας την 34η θέση στη γραμμή διαδοχής του βρετανικού θρόνου, έφερε τον τίτλο της Πριγκίπισσας της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας[5][6].

Μέλος Ναζιστικής νεολαίας

Επεξεργασία

Η Φρειδερίκη ευρισκόμενη στην παιδική ακόμη ηλικία έγινε μέλος της γερμανικής ναζιστικής νεολαίας, ενώ, σύμφωνα με μερικούς, ανεδείχθη σε αρχηγό της ομάδας κοριτσιών της περιοχής της[7][8]. Στην εφημερίδα The New York Times, αλλά και σε άλλες πηγές, αναφέρεται ότι συμπαθούσε τις δυνάμεις του Άξονα[9][10][11]. Η Φρειδερίκη έγινε μέλος πριν καταστεί υποχρεωτική η κατάταξη στη χιτλερική νεολαία κορασίδων, το 1936, ίσως ύστερα από υπαγόρευση της οικογένειάς της. Σε αναμνηστική καρτ-ποστάλ εικονίζεται με στολή της Γιουνγκμάντελμπουντ, της ναζιστικής οργάνωσης για κορίτσια ηλικίας 10-14 ετών, μαζί με τους αδερφούς της Γουέλφο Ερρίκο και Χριστιανό Όσκαρ, οι οποίοι είχαν στρατευθεί στη Βέρμαχτ[α][11].

Η Ίσις Φάχμι, η οποία γνώριζε τη Φρειδερίκη προσωπικά, αναφέρει ότι η ένταξή της στη Χιτλερική Νεολαία ήταν αναγκαστική[13]. Η ίδια η Φρειδερίκη φέρεται να έλεγε ότι, επειδή ήταν πολύ μοναχικό παιδί που έπαιζε μόνο με παιδιά υπηρετών, όταν είδε τα άλλα παιδιά με στολή, ζήτησε να έχει και αυτή και άρχισε να παρακολουθεί τις συγκεντρώσεις τους για 6 ή 8 μήνες[14][β].

Μετάβαση στο εξωτερικό

Επεξεργασία

Το 1934, στα δεκαεπτά της χρόνια, στάλθηκε στην Αγγλία για να φοιτήσει στο οικοτροφείο Νορθ Φόρλαντ Λοτζ. Οι προτάσεις της για αλλαγές του τρόπου ψυχαγωγίας των κοριτσιών γίνονται αποδεκτές από τη διεύθυνση του ιδρύματος[16][17][18]. Το ίδιο έτος θα συναντήσει τον Παύλο της Ελλάδας στο γάμο του Γεωργίου του Ηνωμένου Βασιλείου με τη Μαρίνα της Ελλάδας[19]. Από το επόμενο έτος, όταν η Φρειδερίκη μετέβη στη Φλωρεντία της Ιταλίας για να σπουδάσει πολιτικοκοινωνικές επιστήμες στην Αμερικανική Σχολή της πόλης, οι επαφές μεταξύ τους ήταν πιο συχνές. Η σχολή όπου φοιτούσε βρισκόταν κοντά στη Βίλλα Σπάρτα στο Φιέζολε της Φλωρεντίας, όπου βρίσκονταν οι αδελφές του Παύλου, Ελένη, Ειρήνη και Αικατερίνη, τις οποίες επισκεπτόταν συχνά.

Πριν από την οριστικοποίηση του δεσμού της με τον Πρίγκιπα Παύλο, η Φρειδερίκη φέρεται να απορρίφθηκε από πιθανή μνηστή του Πέτρου της Ελλάδας, γιου του Πρίγκιπα Γεωργίου και της Μαρίας Βοναπάρτη. Η μετέπειτα αντιπάθεια ανάμεσα στον Πέτρο και τη Φρειδερίκη φαίνεται να κράτησε για όλη τη διάρκεια της ζωής τους[20].

Τον Νοέμβριο του 1935 η βασιλική οικογένεια της Ελλάδας επιστρέφει στη χώρα και ο Γεώργιος Β΄ επανακτά τον θρόνο έπειτα από δημοψήφισμα[21][22]. Ο Παύλος γίνεται πλέον διάδοχος του θρόνου, καθώς ο αδελφός του Γεώργιος δεν είχε αποκτήσει απογόνους. Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου, το 1936, στους οποίους ο Παύλος ήταν επικεφαλής της ελληνικής αποστολής, γίνεται γνωστή η είδηση της σχέσης του με τη Φρειδερίκη[23].

Μετά την αναγγελία των αρραβώνων, η βρετανική κυβέρνηση, μέσω του πρέσβη της στην Αθήνα, Σίντνεϋ Ουότερλοου, εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της στο βασιλιά Γεώργιο Β΄ για τον επικείμενο γάμο και τον ενημέρωσε για τις σχέσεις της οικογένειας της Φρειδερίκης με το καθεστώς του Χίτλερ. Έτσι, προκειμένου να μειωθούν οι αντιδράσεις, ο πατέρας της Φρειδερίκης ζήτησε και πήρε άδεια για την τέλεση του γάμου από το Γεώργιο ΣΤ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς η Φρειδερίκη βρισκόταν στη γραμμή για τη διαδοχή του βρετανικού θρόνου[24].

Ο γάμος με τον Παύλο

Επεξεργασία
 
Η Φρειδερίκη με την μητέρα της Βικτώρια Λουίζα της Πρωσίας και την κόρη της Σοφία (αργότερα βασίλισσα της Ισπανίας) το 1939

Για την τέλεση των γάμων της Φρειδερίκης και του Παύλου ταξίδεψε στην Αθήνα ολόκληρη η βασιλική οικογένεια του Αννοβέρου σιδηροδρομικώς από τη Γερμανία στην Αθήνα μαζί με δύο Έλληνες υπουργούς, που είχαν οριστεί ως συνοδοί στο ταξίδι. Το τραίνο καθυστέρησε επτά ώρες στη Γιουγκοσλαβία, εξαιτίας των πάγων και του χιονιού. Στα σύνορα με την Ελλάδα επιβιβάστηκε σε αυτό και ο Πρίγκιπας Παύλος[25]. Η τελετή των γάμων έγινε στις 9 Ιανουαρίου 1938 στη Μητρόπολη Αθηνών παρουσία πλήθους προσκεκλημένων από όλη την Ευρώπη[26]. Ως Διάδοχοι κατοικούσαν στην έπαυλη του Παλαιού Ψυχικού. Ο Παύλος και η Φρειδερίκη μιλούσαν μεταξύ τους γερμανικά, αγγλικά και ελληνικά. Τα αγγλικά ήταν η γλώσσα επικοινωνίας τους στο τηλέφωνο και στην αλληλογραφία. Με τα παιδιά τους μιλούσαν ελληνικά και αγγλικά[27]. Απέκτησαν τρία παιδιά: τη Σοφία (1938, Παλαιό Ψυχικό), τον Κωνσταντίνο (1940, Παλαιό Ψυχικό) και την Ειρήνη της Ελλάδας (1942, Κέιπ Τάουν).

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος - διαφυγή στη Νότια Αφρική

Επεξεργασία
 
Η Φρειδερίκη όπως αποτυπώθηκε σε εξώφυλλο του TIME το 1953

Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου του 1940-1941, η Φρειδερίκη ανέλαβε την επίτιμη προεδρία της εθελοντικής οργάνωσης Φανέλα του Στρατιώτη, που είχε ιδρυθεί το 1939 από μία ομάδα Αθηναίων γυναικών[28]. Σκοπός και έργο της οργάνωσης ήταν η συγκέντρωση ρούχων, φαρμάκων και άλλων χρήσιμων προς τους Έλληνες στρατιώτες υλικών[2]. Θεωρείται ότι τουλάχιστον 270.000 δέματα απεστάλησαν στο μέτωπο[29]. Κατά τη διάρκεια των μαχών βρέθηκε εθιμοτυπικά για τη λήψη φωτογραφιών, μαζί με την πριγκίπισσα Αικατερίνη, σε νοσοκομεία όπου επισκέφθηκε τραυματισμένους στρατιώτες[30].

Στις 26 Μαρτίου 1941 αποστέλλει μια επιστολή προς τους γονείς της, μέσω της οποίας εξηγεί την τότε κατάσταση στην Ελλάδα και αναφέρεται στη σχεδιαζόμενη επίθεση της Γερμανίας εναντίον της[31]. Σε απόσπασμα της συγκεκριμένης επιστολής αναφέρει:

«Εδώ όλοι είναι πεπεισμένοι ότι οι Γερμανοί θα μας επιτεθούν σε μια-δυο μέρες. Και γιατί όλα αυτά; Για να βοηθηθούν οι φασίστες; Η βοήθειά τους είναι άχρηστη: έχουν ξοφλήσει για πάντα. Αν όμως, παρά ταύτα, η Γερμανία επετίθετο εναντίον της Ελλάδος, τότε αυτό θα ήταν για την Ελλάδα η μεγαλύτερη δόξα που θα μπορούσε να διανοηθή. Δύο Μεγάλες Δυνάμεις εναντίον της Ελλάδος!»[32].

Τον Απρίλιο του 1941 οι γερμανικές ναζιστικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ελλάδα και η βασιλική οικογένεια έφυγε στην Κρήτη. Μετά τη Μάχη της Κρήτης κατέφυγαν στην Αίγυπτο. Για μεγαλύτερη ασφάλεια, το ζεύγος εγκαταστάθηκε τελικώς στη Νότια Αφρική. Εκεί η Φρειδερίκη γέννησε το τρίτο παιδί της, την Ειρήνη, ανάδοχος της οποίας ήταν ο αρχηγός της Νοτιοαφρικανικής Ένωσης, στρατηγός Γιαν Σματς. Τον Φεβρουάριο του 1944, το ζεύγος γύρισε πάλι στην Αίγυπτο και τον Σεπτέμβριο του 1946 επέστρεψε οριστικά στην Ελλάδα, μετά από το Δημοψήφισμα του 1946.

Βασίλισσα των Ελλήνων

Επεξεργασία
 
Η Φρειδερίκη σε Δεξίωση στο Μπαντ Γκόντεσμπεργκ της Γερμανίας.
 
Ο Παύλος Α΄ και η Φρειδερίκη σε καταδρομικό των ΗΠΑ στην Αθήνα τον Μάιο του 1947.

Την 1η Απριλίου 1947, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Γεωργίου Β΄, ο Παύλος έγινε βασιλιάς και η Φρειδερίκη βασίλισσα.

Το 1962, η κόρη της, Σοφία, παντρεύτηκε τον Πρίγκιπα Χουάν Κάρλος δε Μπορμπόν, αργότερα Βασιλιά της Ισπανίας. Έτσι η Φρειδερίκη απέκτησε απογόνους και στην ισπανική βασιλική οικογένεια.

Μετά τον θάνατο του συζύγου της, Παύλου Α΄, στις 6 Μαρτίου 1964, η Φρειδερίκη πήρε τον τίτλο της Βασίλισσας Μητέρας (Βασιλομήτορος). Μετά τον γάμο του βασιλιά Κωνσταντίνου, η ίδια αποσύρθηκε από αρκετά βασιλικά καθήκοντα υπέρ της νύφης της, παραμένοντας όμως ενεργό και δραστήριο μέλος της βασιλικής οικογένειας.

Έφυγε από την Ελλάδα με την υπόλοιπη βασιλική οικογένεια μετά το αποτυχημένο Αντικίνημα του Βασιλιά Κωνσταντίνου, στις 13 Δεκεμβρίου του 1967, και εγκαταστάθηκε στην Ιταλία.

Ενώ αρχικώς υπήρξε ιδιαίτερα λαοφιλής και αγαπητή, το ταραγμένο πολιτικό σκηνικό της δεκαετίας του '60 οδήγησε στην καλλιέργεια μίας πλέον πιο επιφυλακτικής στάσης απέναντι της. Έως σήμερα οι απόψεις των ιστορικών διίστανται, εάν πράγματι η βασίλισσα-μητέρα Φρειδερίκη αναμείχθηκε στα πολιτικά δρώμενα της Ελλάδος, κάτι που σαφώς θα μπορούσε από νομικής πλευράς να χαρακτηριστεί ως εξωθεσμική πρακτική.[εκκρεμεί παραπομπή]

Δράση και κριτική

Επεξεργασία

Εθνική Οργάνωση Νεολαίας

Επεξεργασία

Ο Ιωάννης Μεταξάς αναφέρει στο ημερολόγιό του ότι η Φρειδερίκη, ως Πριγκίπισσα του θρόνου της Ελλάδος και τιμητικά στη θέση της Γενικής Διοικήτριας των κοριτσιών της Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΟΝ), το Δεκέμβριο του 1938 μοίραζε σημαίες της οργάνωσης σε παιδιά. Συμμετοχή και προσφορά στην ΕΟΝ είχαν επίσης και άλλα μέλη της Βασιλικής Οικογενείας[33][34].

Γενικά, η γερμανική της καταγωγή αποτελούσε σημείο αντιπαράθεσης στην Ελλάδα[35].

Παιδουπόλεις

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Παιδουπόλεις της Φρειδερίκης

Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πόλεμου, το 1947, η Φρειδερίκη ίδρυσε τις «Παιδουπόλεις», ένα δίκτυο 53 ιδρυμάτων στην Ελλάδα. Σκοπός τους, σύμφωνα με την ίδια, ήταν «να σώσουμε τα παιδιά μας των βορείων επαρχιών από την απαγωγή πέρα από τα σύνορα και τη διαπαιδαγώγησή τους σε εχθρούς της πατρίδας[36]». Στις παιδουπόλεις φιλοξενήθηκαν από 18.000 έως 30.000 παιδιά (ανάλογα με την πηγή αλλά και τον αναφερόμενο χρόνο)[37][38]. Η οργάνωση και η διοίκηση των Παιδουπόλεων γινόταν από την Επιτροπή Εράνου «Πρόνοια Βορείων Επαρχιών της Ελλάδος», η οποία το 1955 μετεξελίχθηκε στο Βασιλικό Ίδρυμα Πρόνοιας («Υπό την υψηλή προστασία των Α.Α. Μ.Μ. των Βασιλέων»)[39] και το οποίο το 1970 πήρε το όνομα «Εθνικός Οργανισμός Προνοίας».

Επεισόδια στο Λονδίνο

Επεξεργασία

Τον Απρίλιο του 1963 και κατά την διάρκεια ιδιωτικού ταξιδιού της στο Λονδίνο, διαδηλωτές ζητούσαν την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα. Η Μπέτυ Μπάρτλετ Αμπατιέλου, σύζυγος του τότε πολιτικού κρατούμενου Αντώνη Αμπατιέλου, ως επικεφαλής, περίμενε τη Φρειδερίκη στο ξενοδοχείο «Κλάριτζ», όπου διέμενε, για να της παραδώσει το ψήφισμα που ζητούσε την απελευθέρωση των κρατουμένων. Εκείνη αρνήθηκε ενώ η προσπάθεια των σωματοφυλάκων της βασίλισσας να την εμποδίσουν προκάλεσε ένταση και αψιμαχίες μεταξύ των παρευρισκομένων. Στη συνέχεια, ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης, που βρισκόταν στο Λονδίνο σε διεθνή φιλειρηνική συνάντηση, συνόδευσε την Αμπατιέλου για να ζητήσει ως βουλευτής ακρόαση. Σύμφωνα με τον γραμματέα των Ανακτόρων, Γεράσιμο Τσιγάντε, η Φρειδερίκη ενοχλήθηκε πολύ από την παρέμβαση Λαμπράκη, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Δεν θα με απαλλάξει κανείς από αυτόν;».

Το θέμα της επίσκεψης της Φρειδερίκης και των επεισοδίων που δημιουργήθηκαν συζητήθηκε έντονα τόσο στη Βουλή των Ελλήνων όσο και στη Βουλή των Κοινοτήτων. Σύμφωνα με την ιστορικό Εύη Γκοτζαρίδη, «...η στοχοποίησή του (Γρηγόρη Λαμπράκη) ως ηθικού αυτουργού του διεθνούς διασυρμού της βασίλισσας από τον δεξιό Τύπο θα «νομιμοποιήσει» ηθικά την εξόντωσή του στα μάτια των μελλοντικών δολοφόνων του[40]».

Ταξίδια και κρουαζιέρες

Επεξεργασία

Τον Αύγουστο του 1954 η Φρειδερίκη πραγματοποίησε μία 10ήμερη κρουαζιέρα στο Αιγαίο με προσκεκλημένους διεθνείς προσωπικότητες και μέλη νυν και τέως βασιλικών οικογενειών. Χρησιμοποιήθηκε το νεότατο τότε πλοίο «Αγαμέμνων», το οποίο είχε ήδη χρησιμοποιηθεί και από τη κυβέρνηση για έναν περίπλου στις Κυκλάδες κατά την επίσκεψη του Καγκελάριου Κόνραντ Αντενάουερ της Δυτικής Γερμανίας. Η κρουαζιέρα είχε πάρει μεγάλη δημοσιότητα στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα να προβληθεί η Ελλάδα ως τουριστικός προορισμός παγκοσμίως. Σε εγχώριο επίπεδο ειπώθηκαν και αρνητικά σχόλια, κυρίως από αντιμοναρχικούς κύκλους, παραβλέποντας τη διεθνή διαφήμιση που εχάρη η Ελλάδα από τη διοργάνωση του ταξιδιού.

 
Η Φρειδερίκη σε επίσκεψή της στις ΗΠΑ το 1958.

Το Δεκέμβριο του 1958 η Φρειδερίκη επισκέφτηκε τις ΗΠΑ σε ένα ταξίδι 6 εβδομάδων, με σκοπό να πληροφορηθεί μεταξύ άλλων, και τις ειρηνικές μεθόδους χρήσης της ατομικής ενέργειας[41].

Φιλανθρωπικό έργο

Επεξεργασία

Η έντονη ενασχόλησή της με τα δρώμενα της ελληνικής πολιτικής σκηνής είναι αυτό που διαμόρφωσε την εικόνα της[42], ενώ η προνοιακή μέριμνα, όπως η σύσταση και λειτουργία του Γραφείου Εισαγωγής Απόρων Ασθενών, που μεσολαβούσε για την εισαγωγή οικονομικά και κοινωνικά δυσπραγούντων Ελλήνων σε νοσηλευτικά ιδρύματα, κατόπιν ανάλογων αιτημάτων από όλη την Ελλάδα[γ] και η ίδρυση κοινωνικών δομών[εκκρεμεί παραπομπή], απορρόφησε σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων της. Για κάποιους δε, π.χ. γιατρούς, η αποστολή παιδιών στις παιδουπόλεις ήταν ένας τρόπος να αποδείξουν την υποστήριξή τους στην βασίλισσα και την κρατική ιδεολογία[45]. Διοργανώθηκε έρανος υπό την εποπτεία της και ταυτόχρονα απαγορεύθηκαν όλοι οι άλλοι έρανοι και ακυρώθηκαν οι υφιστάμενοι[46]. Άλλες ήταν τα συσσίτια[47]. Οι παραπάνω δραστηριότητες ή πτυχές αυτών, ενώ εκθειάζονται από κάποιους, έχουν δεχτεί αρνητική κριτική από άλλους[48].

Προίκα πριγκίπισσας Σοφίας

Επεξεργασία

Η προικοδότηση των 9 εκατομμυρίων δραχμών ήταν η αφορμή για να ψυχρανθούν ακόμα περισσότερο οι σχέσεις των Ανακτόρων με τον πολιτικό κόσμο και τους πολίτες. Το σύνθημα «Προίκα στην Παιδεία, όχι στη Σοφία» ακουγόταν στις φοιτητικές κινητοποιήσεις, την εποχή που η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή προίκιζε τη Σοφία με 30.000 χρυσές λίρες (9 εκατομμύρια δραχμές την εποχή εκείνη), ενώ ταυτόχρονα αρνιόταν πεισματικά κάθε αύξηση των δαπανών για την παιδεία[49][50].

Οι πολυδάπανοι γάμοι και η προίκα της πριγκίπισσας Σοφίας ενόψει του γάμου της με τον Χουάν Κάρλος της Ισπανίας υπήρξε πεδίο αντιπαράθεσης και δυσαρέσκειας μεταξύ των Ανακτόρων, του πολιτικού κόσμου και των πολιτών. Ο Υπουργός Οικονομικών Σπύρος Θεοτόκης, ύστερα από πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, που φέρεται να ενέδωσε στις πιέσεις της βασιλικής Αυλής, έφερε προς συζήτηση στη Βουλή νομοσχέδιο σύμφωνα με το οποίο το Ελληνικό κράτος αναλάμβανε την προικοδότηση της πριγκίπισσας. Σύσσωμη η Αντιπολίτευση αντιτάσσεται στο νομοσχέδιο. Το ζήτημα παίρνει διαστάσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Παρόλα αυτά, στις 15 Μαρτίου 1962, το νομοσχέδιο υπερψηφίζεται από την κυβερνητική πλειοψηφία, ενώ η Αντιπολίτευση απέχει[49].

Η κηδεία

Επεξεργασία
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Προσοχή, το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για την σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{πηγές ενότητας|16|11|2024}}

Πέθανε στις 7 Φεβρουαρίου 1981 από έμφραγμα, που εκδηλώθηκε μετά από εγχείρηση καταρράκτη στην οποία είχε υποβληθεί, στα ισπανικά ανάκτορα της Θαρθουέλα. Η κηδεία έγινε στην Ελλάδα, στο βασιλικό κοιμητήριο στο Τατόι, ύστερα από ειδική άδεια που δόθηκε από την κυβέρνηση του Γεωργίου Ράλλη.

 
Τα μνήματα του βασιλικού ζεύγους Παύλου και Φρειδερίκης στο Τατόι

Στην αρχή ο Κωνσταντίνος πρότεινε στον πρωθυπουργό να μεταφερθεί η σορός στις 11 Φεβρουαρίου στην Ελλάδα και την επόμενη μέρα να τελεστεί η νεκρώσιμη ακολουθία στη Μητρόπολη Αθηνών και ο ενταφιασμός στο Τατόι. Ο Ράλλης δήλωσε ότι όλα έπρεπε να γίνουν στο Τατόι την ίδια μέρα, γιατί στη Μητρόπολη ήταν πολύ πιθανό να γίνουν ταραχές. Σύμφωνα με την κυβέρνηση Ράλλη, το πρόβλημα δεν ήταν αν θα επιτρεπόταν η κηδεία, γιατί δεν υπήρχε ανάγκη τέτοιας άδειας. Θα έπρεπε να εκδοθεί απόφαση απαγορεύσεως της κηδείας. Αυτή η απαγόρευση θα εξέθετε τη χώρα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Τέλος, μετά την αλλαγή του πολιτεύματος, το 1974, τα μέλη της πρώην βασιλικής οικογένειας διατηρούσαν την ελληνική ιθαγένεια και τυπικά μπορούσαν να έρθουν στην Ελλάδα χωρίς κανένα περιορισμό.

Ο Κωνσταντίνος πιεζόταν να κάνει δηλώσεις και στην αρχή αρνήθηκε. Την παραμονή της κηδείας το γραφείο του έδωσε στη δημοσιότητα δήλωσή του, με την οποία εξέφραζε τη λύπη του για την πολιτικοποίηση της κηδείας, ενώ ο ίδιος ερχόταν στην Ελλάδα, για να εκτελέσει ένα οδυνηρό προσωπικό καθήκον και ότι οι περιορισμοί που επεβλήθησαν στην απλή τελετή κηδείας της μητέρας του, προσδίδουν σ΄ αυτόν πικρία στην οδύνη. Τελικώς, την Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου κηδεία και ταφή έγιναν αυθημερόν στο Τατόι.

Τίτλοι και προσφωνήσεις

Επεξεργασία
  • 18 Απριλίου 1917 – 9 Ιανουαρίου 1938: Η Αυτής Βασιλική Υψηλότητα Η Πριγκίπισσα Φρειδερίκη του Αννοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, Δούκισσα του Μπράουνσβαϊγκ-Λύνεμπουργκ
  • 9 Ιανουαρίου 1938 – 1 Απριλίου 1947: Η Αυτής Βασιλική Υψηλότητα Η Πριγκίπισσα Διαδόχου Φρειδερίκη της Ελλάδας και της Δανίας, του Αννοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, Δούκισσα του Μπράουνσβαϊγκ-Λύνεμπουργκ
  • 1 Απριλίου 1947 – 6 Μαρτίου 1964: Η Μεγαλειότητα της Η Βασίλισσα των Ελλήνων Φρειδερίκη, Πριγκίπισσα της Δανίας, του Αννοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, Δούκισσα του Μπράουνσβαϊγκ-Λύνεμπουργκ
  • 6 Μαρτίου 1964 – 1 Ιουνίου 1973: Η Μεγαλειότητα της Η Βασιλομήτωρ Φρειδερίκη
  • 1 Ιουνίου 1973 – 6 Φεβρουαρίου 1981: Πριγκίπισσα Φρειδερίκη της Δανίας, του Αννοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, Δούκισσα του Μπράουνσβαϊγκ-Λύνεμπουργκ

Πρόγονοι

Επεξεργασία

Υποσημειώσεις και παραπομπές

Επεξεργασία

Υποσημειώσεις

Επεξεργασία
  1. ↑ WELFEDÄMMERUNG; Eigentlich wollte Prinz Ernst August von Hannover nur die 1945 enteigneten Kunstschätze zuruckklagen. Doch Jetzt wird Europas ältestes Fürstengeschlecht Vergangenheit eingeholt. Alle fragen: Wie hilten es die Hoheiten mit Hitler?[12]
  2. ↑ Στο βιβλίο της «Μέτρον Κατανοήσεως», η ίδια η βασίλισσα Φρειδερίκη αναφέρει σχετικά με την ένταξή της στη ναζιστική νεολαία: «Μια μέρα, δύο γυναίκες με στολή έκαναν την εμφάνισή τους στο δωμάτιο των γονέων μου και οι γονείς μου μου είπαν να βγω έξω. Είχε γίνει νόμος, ότι όλα τα παιδιά έπρεπε να εγγραφούν στο Ναζιστικό Κίνημα Νεολαίας και οι γυναίκες είχαν έλθει να υπενθυμίσουν στους γονείς μου το καθήκον αυτό.
    Από την ημέρα εκείνη, μία φορά την εβδομάδα, έπρεπε να φορώ μια στολή που αποτελείτο από λευκό πουκάμισο, μαύρο μαντήλι και μαύρη φούστα. Ντυμένη μ΄ αυτόν τον τρόπο κατηφόριζα από τον λόφο προς το χωριό, πηγαίνοντας σε μία άδεια αίθουσα σχολείου, όπου ήταν συγκεντρωμένη μια ομάδα κοριτσιών. Δεν μου άρεσε να φορώ τη στολή και ποτέ αργότερα δεν την αγάπησα, αλλά την έβλεπα σαν κάτι που με είχε φέρει, επιτέλους, σε επαφή με άλλα παιδιά. Πλέκαμε και τραγουδούσαμε. Το πρώτο δεν μου άρεσε, αλλά το δεύτερο το απολάμβανα. Συνήθως ένα μεγαλύτερο κορίτσι έδινε διάλεξη για κάποιο εθνικό θέμα, όμως δεν πιστεύω ότι οποιαδήποτε από μας να άκουσε ποτέ τίποτε. Ήμασταν πάρα πολύ απασχολημένες να φλυαρούμε μεταξύ μας.
    Ο πατέρας μου δεν συμπαθούσε το Ναζιστικό Κίνημα, αλλ΄ αυτό δεν μπορούσε να το συζητήσει ανοιχτά. Ύστερα από δύο εβδομάδες στο Κίνημα Νεολαίας είχα μια μεγάλη ιδιαίτερη συζήτηση με τον πατέρα μου. Μου εξήγησε τι σήμαινε στην πραγματικότητα όλη αυτή η ιστορία με τις στολές και αποφασίσαμε από κοινού ότι θα ήταν καλύτερα για μένα να διακόψω κάθε σχέση μ΄ αυτήν. Εφόσον όμως βρισκόμουν στη Γερμανία, αυτό θα ήταν αδύνατον, σύμφωνα με το νόμο. Έτσι, μ΄ έστειλαν στην Αγγλία»[15].
  3. ↑ Δες την πρόσφατη αρχειακή έρευνα από το Αρχείο των τέως Βασιλικών Ανακτόρων στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, επιστολών πολιτών από την περιοχή των Τρικάλων προς τη Φρειδερίκη για εισαγωγή σε νοσηλευτικά ιδρύματα ή εύρεσης εργασίας[43], και τη Σάμο[44].

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ http://www.royalchronicles.gr/fredericaandvictorialouise/
  2. ↑ 2,0 2,1 «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2016. 
  3. ↑ Εφημερίδα «Έθνος», φύλλο της 21 Ιουλίου 1933
  4. ↑ http://www.iefimerida.gr/news/77165/φρειδερίκη-η-μισητή-βασίλισσα-με-τους-κρυφούς-και-πολλούς-εραστές
  5. ↑ http://www.oocities.org/henrivanoene/genhanover1.html
  6. ↑ http://www.patris.gr/articles/50012/15651?PHPSESSID=#.V5yyDPxkjIU
  7. ↑ Howard Jones, A New Kind of War: America's Global Strategy and the Truman Doctrine in Greece, Oxford University Press, 1998, σελ. 65, ISBN 0-19-511385-3
  8. ↑ Christopher Hitchens, Hostage to History, Verso, 1997, σελ. 63, ISBN 978-1-85984-189-1
  9. ↑ John Pearson, The Selling of the Royal Family: The Mystique of the British Monarchy, Simon and Schuster, 1986, σελ. 187, ISBN 978-0-671-49749-1
  10. ↑ The King's Wife Αρχειοθετήθηκε 2009-05-21 στο Wayback Machine., περιοδικό TIME, δημοσίευση 26 Οκτωβρίου 1953
  11. ↑ 11,0 11,1 A Foolish Display Αρχειοθετήθηκε 2009-05-22 στο Wayback Machine., περιοδικό TIME, δημοσίευση 19 Ιουλίου 1963
  12. ↑ εφημερίδα Stern, δημοσίευση 11 Φεβρουαρίου 1999
  13. ↑ Isis Fahmy, Around the World with Isis, Papadakis Publisher, 2006, σελ. 63, ISBN 978-1-901092-49-3
  14. ↑ Queen Mother of Greece dies, εφημερίδα The Assosiated Press, δημοσίευση 6 Φεβρουαρίου 1981
  15. ↑ Φρειδερίκη 1971, σελ. 30.
  16. ↑ Στεφανοπούλου 2015, σελ. 36-37.
  17. ↑ It's Always Friday: Autobiography of a film insurance troubleshooter
  18. ↑ Crowns in a Changing World
  19. ↑ http://www.royalchronicles.gr/to-xroniko-enos-gamou/
  20. ↑ http://www.mixanitouxronou.gr/o-gamos-tou-diadochou-pavlou-me-ti-frideriki-i-antirrisis-tou-vasilia-georgiou-v΄-i-prika-tis-pou-pige-chameni-ke-i-agnosti-istoria-tou-goiteftikou-prigkipa-petrou/
  21. ↑ http://www.mixanitouxronou.gr/ta-epta-dimopsifismata-stin-ellada-ta-pente-itan-gia-ton-vasilia-ke-ta-dio-ta-ekane-i-chounta-gia-ton-vasilia-ke-tin-tropopiisi-tou-sintagmatos/
  22. ↑ http://tvxs.gr/userpost/μέλη-χωρίς-σύνορα/το-δημοψήφισμα-που-δεν-έγινε…
  23. ↑ http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=668335
  24. ↑ Στεφανοπούλου 2015, σελ. 49-50.
  25. ↑ Φρειδερίκη 1971, σελ. 37-38.
  26. ↑ http://www.kathimerini.gr/942436/opinion/epikairothta/politikh/80-xronia-prin-89-i-1938 80 χρoνια πριν... 8/9-I-1938
  27. ↑ Φρειδερίκη 1971, σελ. 42.
  28. ↑ http://www.kathimerini.gr/502233/article/epikairothta/ellada/o-polemos-toy-1940-sta-metopis8en
  29. ↑ Φρειδερίκη: Η αμφιλεγόμενη βασίλισσα http://www.royalchronicles.gr/freideriki-i-amfilegomeni-vassilisa-2/
  30. ↑ Στεφανοπούλου 2015, σελ. 61.
  31. ↑ Στεφανοπούλου 2015, σελ. 70-71.
  32. ↑ Βασιλεύς Κωνσταντίνος, Χωρίς Τίτλο. Τόμος Α΄, σελ.78-79
  33. ↑ Marina Petrakis, The Metaxas myth, I.B.Tauris, 2006, σελ 91, 92, ISBN 1-84511-037-4
  34. ↑ Michael Albert, David T. Dellinger, Beyond Survival: New Directions for the Disarmament Movement, South End Press, 1983, σελ. 286, ISBN 978-0-89608-175-8
  35. ↑ Van der Kiste, John (1999). Kings of the Hellenes: The Greek Kings, 1863-1974. Sutton Publishing Ltd. σελ. 178. ISBN 9780750921473. 
  36. ↑ Measure of Understanding, Queen Frederica of the Hellenes, Εκδόσεις Macmillan, 1971, ISBN 978-0-333-12454-3
  37. ↑ Ποιος έκανε αλήθεια "παιδομάζωμα";, εφημερίδα Ριζοσπάστης, δημοσίευση Κυριακή 27 Ιουνίου 1999 (Συνέντευξη της ιστορικού Τασούλας Βερβενιώτη) «...με τον αριθμό των παιδιών στις παιδουπόλεις περίπου 25.000»
  38. ↑ Catherine Panter-Brick, Malcolm T. Smith, Abandoned Children, Cambridge University Press, 2000, σελ. 92, 96, 99, 108, ISBN 0-521-77555-8
  39. ↑ Τι είναι και τι προσφέρει στον Ελληνικόν Λαόν η Βασιλική Πρόνοια Αρχειοθετήθηκε 2007-10-09 στο Wayback Machine., περίπου 1962 (στο κείμενο αναφέρεται "..σήμερα μετά 15 ετών συνεχή έργασία")
  40. ↑ A Pacifist’s Life and Death. Grigorios Lambrakis and Greece in the Long Shadow of Civil War, εκδ. Cambridge Scholars Publishing, Νιούκαστλ 2016 https://www.efsyn.gr/arheio/fantasma-tis-istorias/114078_o-lamprakis-prin-trikyklo
  41. ↑ royalchronicles.gr
  42. ↑ John Chipman, NATO's Southern Allies: Internal and External Challenges, Routledge 1988, Σελ. 247, ISBN 978-0-415-00485-5
  43. ↑ Φύλλας 2020α, σελ. 282-286.
  44. ↑ Φύλλας 2020β, σελ. 330-336.
  45. ↑ Rempelakos, Leonidas; Poulakou-Rebelakou, Effie; Ploumpidis, Dimitrios (2014). «HEALTH CARE FOR REFUGEE CHILDREN DURING THE GREEK CIVIL WAR (1946-1949)» (στα αγγλικά). Acta medico-historica Adriatica : AMHA 12 (1): 135–152. ISSN 1334-6253. https://hrcak.srce.hr/ojs/index.php/amha/article/view/19340. 
  46. ↑ «Τα παιδιά του εμφυλίου-Από την “Κοινωνική Πρόνοια” του Φράνκο στον “Έρανο” της Φρειδερίκης (1939-1950)» Λ.Χασιώτης Εκδόσεις Εστία 2014 σελ.363
  47. ↑ Η Ελλάδα των εθνικών εράνων
  48. ↑ «Βασιλικό παρακράτος προνοίας, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 15 Δεκεμβρίου 2002, iospress.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2023. 
  49. ↑ 49,0 49,1 Οταν η Φρειδερίκη πάντρευε τα παιδιά της, ΤΑ ΝΕΑ, Ρωμαίος Γιώργος, 29 Απριλίου 2011
  50. ↑ «Τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος: Ο ελληνικός λαός πλήρωσε την προίκα της Σοφίας». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2023. 

Πηγές

Επεξεργασία

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Measure of Understanding(Μέτρον Κατανοήσεως), Queen Frederica of the Hellenes, Εκδόσεις Macmillan (27 May 1971), ISBN 978-0-333-12454-3
  • Πολιτικές Εκμυστηρεύσεις, Γεώργιος Ι. Ράλλης, Εκδόσεις Προσκήνιο, Αθήνα 1990, ISBN 960-7057-00-7
  • " Το κορίτσι που θα γινόταν βασίλισσα", Νέλλη Ξενάκη, Εκδόσεις Τετράγωνο, Αθήνα 2014 ISBN 978-960-9505-45-1
Φρειδερίκη της Ελλάδας
Γέννηση: 18 Απριλίου 1917 Θάνατος: 6 Φεβρουαρίου 1981
Ελληνική βασιλική οικογένεια
Προκάτοχος
Ελισάβετ της Ρουμανίας 		Βασιλική σύζυγος της Ελλάδας
1 Απριλίου 1947- 6 Μαρτίου 1964 		Διάδοχος
Άννα-Μαρία της Δανίας
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Φρειδερίκη_της_Ελλάδας&oldid=10596977"