Αλευρόνη
Η αλευρόνη (από την αρχαία ελληνική λέξη άλευρον = αλεύρι) είναι πρωτεΐνη που βρίσκεται σε κόκκους μέσα στους σπόρους (σπέρματα) πολλών φανερόγαμων φυτών. Ο όρος ωστόσο εννοεί και τον έναν από τους δύο κυριότερους τύπους κυττάρων του ενδοσπερμίου, στο λεγόμενο στρώμα της αλευρόνης. Το στρώμα της αλευρόνης είναι το εξωτερικό στρώμα του ενδοσπερμίου, που περιβάλλει το εσωτερικό, αμυλώδες ενδοσπέρμιο.[1] Αυτό το κυτταρικό στρώμα βρίσκεται ανάμεσα στο περικάρπιο και το στρώμα υαλίνης του ενδοσπερμίου. Αντίθετα με τα κύτταρα του αμυλώδους ενδοσπερμίου, τα κύτταρα της αλευρόνης παραμένουν ζωντανά στον ώριμο σπόρο. Το γενετικό υλικό τους είναι τριπλοειδές, δηλαδή έχουν τρία αντίτυπα από κάθε χρωμόσωμα, εξαιτίας της διπλής γονιμοποιήσεως.[2]
Η πρωτεΐνη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πρωτεΐνη αλευρόνη έχει υψηλή περιεκτικότητα σε άζωτο και μορφολογικώς διακρίνεται σε ομογενή και ετερογενή. Η ομογενής αλευρόνη αποτελείται από πανομοιότυπα συσσωματώματα ή αλευρόκοκκους (όπως στο φασόλι, όπου όλοι οι κόκκοι είναι σφαιρικοί), ενώ η ετερογενής αλευρόνη αποτελείται από αλευρόκοκκους διαφορετικών σχημάτων και τύπων της πρωτεΐνης, και επιπλέον ο κάθε κόκκος καλύπτεται από μια μεμβράνη (όπως στους σπόρους του είδους ρίκινος ο κοινός).
Οι κόκκοι και η πρωτεΐνη προέρχονται από τη συμπύκνωση των πρωτεϊνικών ουσιών που βρίσκονται στα χυμοτόπια, μετά την εξάτμιση του νερού του κυτταρικού χυμού. Κάποιοι αλευρόκοκκοι συναντώνται έτσι και στα άλλα φτωχά σε νερό μέρη του φυτού: στον φλοιό, στο ξύλο του κορμού και στις ξυλώδεις ρίζες. Ιδίως όμως βρίσκονται στους ώριμους σπόρους και η αλευρόνη υπάρχει στο αλεύρι που παράγεται από αυτούς.
Σημασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το στρώμα της αλευρόνης είναι σημαντικό τόσο για τον αναπτυσσόμενο σπόρο, όσο και για το ώριμο φυτό. Ο ιστός της αλευρόνης συσσωρεύει μεγάλες ποσότητες ελαίων και λιπιδίων, που χρησιμεύουν κατά την ανάπτυξη του σπόρου. Αποτελεί επίσης τόπο αποθηκεύσεως ανόργανων ουσιών και σε μερικά είδη λειτουργεί κατά τo ληθαργικό στάδιο του σπόρου. Η αλευρόνη εκφράζει πιθανώς αρκετές πρωτεΐνες που προστατεύουν από παθογόνους παράγοντες, όπως η πρωτεΐνη PR-4. Η αλευρόνη διατηρεί χαμηλό pH στον αποπλάστη. Ιδίως στα δημητριακά, τα κύτταρα αλευρόνης απελευθερώνουν οργανικά και φωσφορικά οξέα, προκειμένου να διατηρούν το pH του ενδοσπερμίου μεταξύ του 3,5 και του 4. Ειδικότερα στο κριθάρι, το στρώμα της αλευρόνης απελευθερώνει υπό αναερόβιες συνθήκες ιόντα NO−
2 στο αμυλώδες ενδοσπέρμιο και στον αποπλάστη.[3]
Η αλευρόνη είναι επίσης για τον άνθρωπο το πλέον ευεργετικό διαιτητικώς συστατικό σε πολλά δημητριακά.[4] Επιπροσθέτως, ο ιστός της αλευρόνης εμπεριέχει πολλά κενοτόπια αποθηκεύσεως πρωτεϊνών, γνωστά ως πρωτεϊνικά σώματα. Στα δημητριακά που διαθέτουν αμυλώδες ενδοσπέρμιο, η αλευρόνη περιέχει περί το 30% των πρωτεϊνών του πυρήνα. Στο «πολύχρωμο καλαμπόκι» χρωστικές ανθοκυανίνης μέσα στο στρώμα της αλευρόνης δίνουν σε μερικούς σπόρους ένα κυανόμαυρο χρώμα.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Taiz, L., & Zeiger, E.: Plant physiology, 3η έκδ., Sinauer Associates Inc. Publishers, Sunderland, MA, έτος 2002, σελ. 484
- ↑ K. Bradford & H. Nonogaki (επιμ.): Seed Development, Dormancy and Germination, Blackwell Publishing, Οξφόρδη 2007, τόμ. 27, σελ. 28
- ↑ K. Bradford & H. Nonogaki (επιμ.): Seed Development, Dormancy and Germination, Blackwell Publishing, Οξφόρδη 2007, τόμ. 27, σελ. 164
- ↑ Becraft, P., & Yi, G.: «Regulation of aleurone development in cereal grains», Journal of Experimental Botany, τόμος 62(5), έτος 2011, σσ. 1669-1675
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 4, σελίδες 151-152
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
«Aleurone». New International Encyclopedia. 1905.