Μετάβαση στο περιεχόμενο

Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία (λατινικά: Gallia cisalpina) ήταν Ρωμαϊκή επαρχία (203 π.Χ. - 42 π.Χ.), καταλάμβανε τα εδάφη της σημερινής Βόρειας Ιταλίας και διοικείτο από Αντιστράτηγο με έδρα τη Μούτινα (η σημερινή Μόντενα).[1] Κατακτήθηκε από την Ρωμαϊκή Δημοκρατία την δεκαετία του 220 π.Χ., ανακηρύχτηκε Ρωμαϊκή επαρχία (81 π.Χ.), ο Ιούλιος Καίσαρ την ενσωμάτωσε στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία (42 π.Χ.).[2][3] Ο πληθυσμός της είχε Κελτική καταγωγή και ήταν γνωστοί σαν οι "Γαλάτες που ζούσαν στις Άλπεις", γρήγορα αφομοιώθηκε πολιτισμικά από τους Ρωμαίους.[4] Η Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία χωριζόταν σε δύο τμήματα : την "Υποπαδανία" και την "Υπερπαδανία", νότια και βόρεια αντίστοιχα του ποταμού Πάδου. Η Ρωμαϊκή επαρχία του 1ου αιώνα π.Χ. συνόρευε στα βόρεια και δυτικά με τις Άλπεις, στα νότια έφτανε μέχρι την Πλασέντα στον ποταμό Πάδο, τα Απέννινα όρη και τον ποταμό Ρουβίκωνα και στα ανατολικά μέχρι την Αδριατική Θάλασσα.[5] Οι κάτοικοι της "Υποπαδανίας" δέχτηκαν τον τίτλο του "Ρωμαίου πολίτη" (49 π.Χ.) και κατόπιν ολόκληρη η περιοχή χωρίστηκε ανάμεσα στις τέσσερις από τις 11 περιοχές της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.[6] Η "Υποπαδανία" ενσωματώθηκε στην "Περιοχή 8", η Λιγυρία στην "Περιοχή 9", η Βενετία και η Ίστρια στην "Περιοχή 10" και η "Υπερπαδανία" στην "Περιοχή 11".[7]

Κέλτικοι πολιτισμοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χάρτης της Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατίας.

Ο Πολιτισμός των Κανεγκράτε που εμφανίστηκε τον 13ο αιώνα π.Χ. δημιουργήθηκε από τα προϊστορικά Κέλτικα φύλλα που μετακινήθηκαν από τα βόρεια των Άλπεων στην κοιλάδα του Πάδου ανάμεσα στην Λίμνη Ματζόρε και στην Λίμνη Κόμο.[8] Οι Κανεγκράτε έφεραν μεγάλες αλλαγές, χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η καύση των νεκρών συνήθεια διαδεδομένη στα προϊστορικά Κέλτικα φύλλα, αντικατέστησε την ταφή. Πολλοί αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει παλιότερη Κέλτικη παρουσία στην περιοχή από την Εποχή του Ορείχαλκου τον 16ο αιώνα π.Χ. όταν βρέθηκαν κομψοτεχνήματα από ορείχαλκο παρόμοια με αυτά που υπήρχαν στον Πολιτισμό των Τύμβων στην κεντρική Ευρώπη (1600 π.Χ - 1200 π.Χ.). Οι Κέλτες των Κανεγκράτε κράτησαν την ομοιογένεια τους μόνο έναν αιώνα, στην συνέχεια αναμείχθηκαν με τους Λίγυες και δημιούργησαν τον Πολιτισμό των Γκοζαλέκα, έγιναν γνωστοί σαν Κέλτες Λεπόντιοι.[9][10][11][12] Ο Τίτος Λίβιος γράφει ότι οι Βιτουρίγοι, οι Αρβέρνοι, οι Σήνωνες, οι Αιδούοι, οι Καρνούται, οι Ωλέρκοι έφτασαν στην βόρεια Ιταλία με αρχηγό τον Μπελοβέσους την εποχή που ήταν βασιλιάς της Ρώμης ο Ταρκύνιος ο Πρεσβύτερος, κατέλαβαν την περιοχή ανάμεσα στο Μιλάνο και την Κρεμόνα.

Το Μιλάνο με αρχαίο όνομα "Μεδιόλανα" ήταν Κέλτικη αποικία του 6ου αιώνα π.Χ., το όνομα είναι Κέλτικης ερμηνείας και σημαίνει "μέσα στο κέντρο της πεδιάδας". Ο Πολύβιος τον 2ο αιώνα π.Χ. καταγράφει την παρουσία Κελτών μαζί με Ετρούσκους στην βόρεια Ιταλία λίγο πριν την λεηλασία της Ρώμης (390 π.Χ.). Οι Λίγυες ζούσαν στην βορειοδυτικές ακτές της Μεσογείου, στην νοτιοανατολική Γαλλία και την βορειοανατολική Ιταλία, στην Τοσκάνη, την Έλβα και την Κορσική, πολλοί βρέθηκαν στο Λάτιο και το Σάμνιο.[13][14] Ο Πλούταρχος τους καταγράφει σαν "Άβρωνες", πιθανότατα να είχαν σχέση με τους Άμβρωνες στην βόρεια Ευρώπη.[16] Δεν είναι γνωστό τίποτα σχετικά με την γλώσσα των Λίγυων πέρα από τα ονόματα και τα τοπωνύμια, ίσως να ήταν κάποιος Ινδοευρωπαϊκός κλάδος όπως οι Κέλτες. Οι ισχυρές γλωσσικές και πολιτιστικές επιδράσεις των Κελτών στους Λίγυες έμειναν γνωστοί στην αρχαιότητα ως "Κελτολίγυες".[15] Οι σύγχρονοι γλωσσολόγοι συμφωνούν ότι η γλώσσα των Λίγυων έμοιαζε πολύ με την γλώσσα των Κελτών αλλά δεν ήταν Γαλατική.[16] Οι αρχαίοι Λίγυες καταγράφονται σε όλες τις Κέλτικες επιγραφές.[17][18]

Αρχαίοι Ενετοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Αρχαίοι Ενετοί ήταν Ινδοευρωπαϊκός λαός που κατοικούσε στην βόρεια Ιταλία στην περιοχή που αντιστοιχεί σήμερα στο Βένετο, την Φρίουλι-Βενέτσια Τζούλια και το Τρέντο.[19] Ο Πολύβιος έγραψε ότι τον 4ο αιώνα π.Χ. οι Βενετοί είχαν εκκελτιστεί σε τόσο μεγάλο βαθμό που έμοιαζαν στα πάντα με τους Κέλτες εκτός από την γλώσσα.[20] Ο Έλληνας ιστορικός Στράβων σε πλήρη αντίθεση με τους υπόλοιπους γράφει ότι οι Βενετοί της Αδριατικής και οι Καμούνοι κατάγονται από τους Κέλτες, τους σχετίζει με τα τελευταία Κέλτικα φύλλα της Βρετάνης που πολέμησαν εναντίον του Ιούλιου Καίσαρα. Ο Στράβων αναφέρει ότι η συνταύτιση των Βενετών με τους Παφλαγόνες του Αντήνορα είναι ένα ορθογραφικό λάθος που χρεώνεται ο Σοφοκλής, δίνει επιπλέον περισσότερες πληροφορίες για τις περιοχές των Βενετών.[21][22]

Ρωμαϊκή κατάκτηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι λαοί της βόρειας Ιταλίας τον 4ο - 3ο αιώνα π.Χ.

Ο Διόδωρος Σικελιώτης γράφει ότι "Οι Κέλτες που ζούσαν πέρα από τις Άλπεις διέσχισαν τα στενά και κυρίευσαν ολόκληρη την περιοχή ανάμεσα στις Άλπεις και τα Απέννινα όρη" (391 π.Χ.). Ο Ρωμαικός στρατός συνετρίβη στην "μάχη του Αλλία" και οι Σήνωνες λεηλάτησαν την Ρώμη (390 π.Χ.). Οι συνδυασμένες δυνάμεις των Σαμνιτών, των Ετρούσκων και των Κελτών ηττήθηκαν από τους Ρωμαίους στον "Τρίτο Πόλεμο των Σαμνιτών" (290 π.Χ.), η κυριαρχία των Κελτών στην κεντρική Ευρώπη έληξε. Το τέλος των Κελτών ολοκληρώθηκε όταν ο στρατός τους έπεσε στην παγίδα των Ρωμαίων και συνετρίβη στην "μάχη του Τελαμών" (225 π.Χ.). Όταν ξέσπασε ο Β΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος οι Βόιοι και οι Ίνσουβροι συμμάχησαν με τους Καρχηδόνιους και πολιόρκησαν τα Μόντενα. Οι Ρωμαίοι έστειλαν ένα στρατιωτικό σώμα με τον Βούλσο που έπεσε στην παγίδα των Κελτών δύο φορές και αποκρούστηκε. Οι Ρωμαίοι έστειλαν τον Σκιπίων τον Αφρικανό με πρόσθετες δυνάμεις, όταν διέσχισαν τις Άλπεις βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον στρατό του Αννίβα, ηττήθηκαν ξανά στην "μάχη του Τικίνιου" και όλοι οι Κέλτες εκτός από τους Κενομάνους εξεγέρθηκαν. Οι Ρωμαίοι έστειλαν νέο στρατό με τον Τιβέριο Σεμπρόνιο Λόγγο, ηττήθηκαν ξανά από τον Αννίβα στην Μάχη του ποταμού Τρεβία (218 π.Χ.) και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία. Μετά την οριστική ήττα των Καρχηδονίων (202 π.Χ.) οι Ρωμαίοι επέστρεψαν, σε λίγα χρόνια υπέταξαν και το τελευταίο Κέλτικο βασίλειο στην Ιταλία και ολοκλήρωσαν την κατάκτηση της χερσονήσου (192 π.Χ.).

Ρωμαϊκή επαρχία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λεπτομέρεια από τον Χάρτη του Πόιτινγκερ που παρουσιάζει τις Γαλατικές φυλές που κατοικούσαν στην βόρεια Ιταλία ανάμεσα στην Αόστα και την Πιατσέντσα.

Η "Υπερπαδανία" οριζόταν η περιοχή ανάμεσα στις Άλπεις και τον ποταμό Πάδο, η "Υποπαδανία" νότια του ποταμού. Οι περισσότερες κυβερνητικές εξουσίες εγκαταστάθηκαν στα Μόντενα (81 π.Χ.), ο επαρχιακός κυβερνήτης Γάιος Κάσσιος Λογγίνος ηττήθηκε στην επανάσταση του Σπάρτακου (73 π.Χ.). Ο Ιούλιος Καίσαρ έδωσε σε όλους τους κατοίκους της Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατίας τον τίτλο του "Ρωμαίου πολίτη" (49 π.Χ.). Ο Ρουβίκωνας αποτελούσε το νοτιότερο σύνορο της Κέλτικης επικράτειας με την Ρωμαϊκή Δημοκρατία, ο Ιούλιος Καίσαρας τον διέσχισε (49 π.Χ.) μετά την οριστική υποταγή της Γαλατίας και ίδρυσε αμέσως μετά την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Η φράση "πέρασε τον Ρουβίκωνα" είχε την έννοια μέχρι τότε "έφτασε στο σημείο που δεν υπάρχει επιστροφή".

Η επαρχία ενσωματώθηκε στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία όταν ο Οκταβιανός Αύγουστος ξεκίνησε κατά την διάρκεια της Δεύτερης Τριανδρίας το πρόγραμμα "Εξιταλιοποίησης της χερσονήσου" (42 π.Χ.). Η διάλυση της επαρχίας απαιτούσε αυτοκρατορικό νόμο, καταγράφεται σε μιά μπρούτζινη πινακίδα που όριζε το νέο σύστημα διοίκησης, βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο της Πάρμας. Ο Βιργίλιος, ο Γάιος Βαλέριος Κάτουλλος και ο Τίτος Λίβιος τρεις διάσημοι Ρωμαίοι άνδρες είχαν γεννηθεί στην Υπερπαδανία.[23][24] Ο Πολιτισμός των Κανεγκράτε βρέθηκε σε μεγάλη ακμή στην Κοιλάδα του Πάδου όταν τελείωσε η Εποχή του Ορείχαλκου και ξεκίνησε η Εποχή του Σιδήρου. Οι περιοχές αυτές είναι σήμερα γνωστές σαν Λομβαρδία, ανατολικό Πεδεμόντιο και το καντόνι Τιτσίνο στην Ελβετία.

Αρχαιολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία την περίοδο 391 π.Χ. - 192 π.Χ.

Ο Πολιτισμός των Κανεγκράτε έχει μεγάλη συγγένεια με τον Πολιτισμό των τεφροδόχων υδριών στην κεντρική Ευρώπη, μετανάστες που από τα βόρεια τμήματα τον Άλπεων πέρασαν τα στενά και εγκαταστάθηκαν στην Κοιλάδα του Πάδου ανάμεσα στην Λίμνη Ματζόρε και την Λίμνη Κόμο.[25] Οι Κέλτες μετανάστες έφεραν νέες πρακτικές, αντικαταστάθηκε η ταφή με την καύση των νεκρών, το έθιμο ήταν συνηθισμένο στους προϊστορικούς Κέλτες. Ο Πολιτισμός των Κανεγκράτε διατηρήθηκε ανόθευτος μονάχα έναν αιώνα, στην συνέχεια αναμείχθηκαν με τους τοπικούς Λίγυες και δημιούργησαν τον Πολιτισμό των Γκοζαλέκα. Ο Πολιτισμός των Γκοζαλέκα διατηρήθηκε ανάμεσα στον 9ο και τον 4ο αιώνα π.χ. στην Λομβαρδία, το ανατολικό Πεδεμόντιο και το καντόνι Τιτσίνο στην Ελβετία.[26] Στα τέλη της προϊστορικής περιόδου υπήρχαν στην ευρύτερη περιοχή διάσπαρτοι πολιτισμοί όπως ο Πολιτισμός Χάλστατ στα δυτικά, ο Πολιτισμός των τεφροδόχων υδριών στα βόρεια και ο Πολιτισμός των Βιλανόβα στα νότια. Ο Πολιτισμός των Γκοζαλέκα από τα νότια των Άλπεων εξαπλώθηκε στις γειτονικές λίμνες, τα παλαιότερα ευρήματα του προσδιορίζονται τον 9ο αιώνα π.Χ. Η γλώσσα των Κελτών Λεπόντιων δεν έχει διευκρινιστεί αν προήλθε από την Κέλτικη γλώσσα ή αν είναι ξεχωριστή διάλεκτος, έχει μονάχα περιορισμένες φωνητικές παραλλαγές.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ von Hefner, Joseph (1837). Geographie des Transalpinischen Galliens. Munich.
  2. ↑ J. H. C. Williams, Beyond the Rubicon
  3. ↑ Long, George (1866). Decline of the Roman republic: Τόμος 2. Λονδίνο.
  4. ↑ Snith, William George (1854). Dictionary of Greek and Roman geography: Τόμος.1, Βοστόνη
  5. ↑ Schmitz, Leonhard (1857). A manual of ancient geography. Φιλαδέλφεια
  6. ↑ Δίων Κάσσιος, Τόμος 4, Βιβλίο 41, σ.36
  7. ↑ Brouwer, Hendrik H. J. (1989). Hiera Kala: Images of animal sacrifice in archaic and classical Greece. Utrecht.
  8. ↑ Venceslas Kruta: La grande storia dei celti. La nascita, l'affermazione e la decadenza, Newton & Compton, 2003.
  9. ↑ https://web.archive.org/web/20110722033628/http://members.fortunecity.it/zichin/gola5.jpg
  10. ↑ G. Frigerio, Il territorio comasco dall'eta della pietra alla fine dell'eta del bronzo, in Como nell'antichita, Societa Archeologica Comense, Como 1987.
  11. ↑ Kruta, Venceslas (1991). The Celts. Thames and Hudson. σσ. 52–56.
  12. ↑ Stifter, David (2008). Old Celtic Languages. σσ. 24–37.
  13. ↑ Hazlitt, William. The Classical Gazetteer (1851), σ. 297.
  14. ↑ https://www.academia.edu/5326887/DEPORTATION_OF_INDIGENOUS_POPULATION_AS_A_STRATEGY_FOR_ROMAN_DOMINION_IN_HISPANIA
  15. ↑ Baldi, Philip (2002). The Foundations of Latin. Walter de Gruyter. σ. 112
  16. ↑ https://web.archive.org/web/20130518143426/http://www.celtnet.org.uk/gods_v/vasio.html
  17. ↑ Kruta, Venceslas (1991). The Celts. Thames and Hudson. σ. 54
  18. ↑ Kruta, Venceslas (1991). The Celts. Thames and Hudson. σ. 55
  19. ↑ http://www.venetoimage.com/svc.htm
  20. ↑ Πολύβιος, "Η Άνοδος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας", Βιβλίο 2, 17,5-6
  21. ↑ Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο Δ΄, Παρ.4
  22. ↑ Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο Ε΄, Παρ.1
  23. ↑ http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/SMIGRA*/Lex_Rubria.html[νεκρός σύνδεσμος]
  24. ↑ The Dawn of the Roman Empire, by Livy, John Yardley, Waldemar Heckel.
  25. ↑ Kruta, Venceslas: La grande storia dei celti. La nascita, l'affermazione e la decadenza, Newton & Compton, 2003
  26. ↑ Long, George (1866). Decline of the Roman republic: Τόμος 2. Λονδίνο

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολύβιος, "Η Άνοδος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας", Βιβλίο 2
  • Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο Δ΄
  • Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο Ε΄
  • Baldi, Philip (2002). The Foundations of Latin. Walter de Gruyter.
  • Brouwer, Hendrik H. J. (1989). Hiera Kala: Images of animal sacrifice in archaic and classical Greece. Utrecht.
  • von Hefner, Joseph (1837). Geographie des Transalpinischen Galliens. Munich.
  • Hazlitt, William. The Classical Gazetteer (1851)
  • J. H. C. Williams, Beyond the Rubicon
  • Kruta, Venceslas (1991). The Celts. Thames and Hudson.
  • Long, George (1866). Decline of the Roman republic: Τόμος 2. Λονδίνο.
  • Stifter, David (2008). Old Celtic Languages
  • Snith, William George (1854). Dictionary of Greek and Roman geography: Τόμος.1, Βοστώνη
  • Schmitz, Leonhard (1857). A manual of ancient geography. Φιλαδέλφεια
  • Venceslas Kruta: La grande storia dei celti. La nascita, l'affermazione e la decadenza, Newton & Compton, 2003
  • Δίων Κάσσιος, Τόμος 4, Βιβλίο 41
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Εντεύθεν_των_Άλπεων_Γαλατία&oldid=10252368"