Ερευνητικό Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν
To Ερευνητικό Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν (κινεζικά: 中国科学院武汉病毒研究所), είναι ένα ερευνητικό κέντρο που διοικείται από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών (CAS).
Στην Περιοχή Τζιανγκσιά (Jiangxia), της Ουχάν (Wuhan) πρωτεύουσα της επαρχίας Χουμπέι (Hubei) στην Κίνα.
Άνοιξε το 2015 και ήταν το πρώτο εργαστήριο βιοασφάλειας 4 (BSL-4) της Κίνας.[1]
Το 2020, το εργαστήριο κατέστη κεντρικό θέμα κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού 2019-20 (covid 19) τόσο για τα επιστημονικά δεδομένα που διέθετε από τις έρευνες του σχετικά με τον ιό SARS-CoV-2, αλλά επίσης ως πιθανή πηγή εστίας, ιδίως λόγω μελετών που έκανε στον κορονοϊό των νυχτερίδων.[2][3]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Ινστιτούτο ιδρύθηκε το 1956 ως Εργαστήριο Μικροβιολογίας της Ουχάν υπό την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών (CAS).
Το 1961 έγινε Ινστιτούτο Μικροβιολογίας της Νότιας Κίνας και το 1962 μετονομάστηκε σε Ερευνητικό Ινστιτούτο Μικροβιολογίας της Ουχάν (Wuhan Microbiology Institute).
Το 1970, έγινε το Ινστιτούτο Μικροβιολογίας της επαρχίας Χουμπέι όταν η Επιτροπή Επιστήμης και Τεχνολογίας του Χουμπέι ανέλαβε τη διοίκηση.
Τον Ιούνιο του 1978, επιστράφηκε στο CAS και μετονομάστηκε σε Ερευνητικό Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν.[4].
Το 2015, το Εθνικό Εργαστήριο Βιοασφάλειας ολοκληρώθηκε με κόστος 300 εκατομμυρίων Γιουάν (40 εκατομμύρια ευρώ) σε συνεργασία με Γάλλους μηχανικούς από τη Λυών και ήταν το πρώτο εργαστήριο βιολογικής ασφάλειας 4 (BSL-4) που κατασκευάστηκε στην ηπειρωτική Κίνα.[5][6]
Το εργαστήριο πήρε μια δεκαετία για να ολοκληρωθεί από τη σύλληψή του το 2003 και επιστήμονες όπως ο Αμερικανός μοριακός βιολόγος Richard H. Ebright εξέφρασαν την ανησυχία τους για προηγούμενες αποδράσεις του ιού SARS σε κινεζικά εργαστήρια στο Πεκίνο και για το ρυθμό και την κλίμακα των σχεδίων της Κίνας για επέκταση σε εργαστήρια BSL-4 [7].
Το Εργαστήριο έχει ισχυρούς δεσμούς με το Εθνικό Εργαστήριο του Galveston στο Πανεπιστήμιο του Τέξας [8].
Το 2020, ο Ebright αποκάλεσε το Ινστιτούτο ένα «ινστιτούτο έρευνας παγκόσμιας κλάσης που διεξάγει έρευνα παγκόσμιας κλάσης στη ιολογία και την ανοσολογία» [9].
Έρευνα κορωνοϊών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 2005 μια ομάδα ερευνητών από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν δημοσίευσε έρευνα σχετικά με την προέλευση του SARS κορονοϊού, διαπιστώνοντας ότι οι Ρινολοφίδες νυχτερίδες της Κίνας (Rhinolophidae, horseshoe bats) είναι φυσικές αποθήκες κορονοϊών τύπου SARS [10].
Συνεχίζοντας αυτό το έργο για μια περίοδο ετών, ερευνητές από το Ινστιτούτο δειγματολογούσαν χιλιάδες νυχτερίδες από περιοχές σε ολόκληρη την Κίνα, απομονώνοντας πάνω από 300 αλληλουχίες κορονοϊών νυχτερίδων [11]
Το 2015, μια ομάδα, συμπεριλαμβανομένων των επιστημόνων του Ινστιτούτου, δημοσίευσε επιτυχημένη έρευνα σχετικά με το κατά πόσο θα μπορούσε ένας κορονοϊός από νυχτερίδα για να μολύνει Αθάνατη κυτταρική γραμμή Hela.
Η ομάδα σχεδίασε έναν υβριδικό ιό, που συνδυάζει έναν κοροναϊό με νυχτερίδες με έναν ιό SARS που είχε προσαρμοσθεί για να αναπτυχθεί σε ποντίκια και να μιμείται την ανθρώπινη νόσο.
Ο υβριδικός ιός ήταν σε θέση να μολύνει ανθρώπινα κύτταρα.[12][13]
Το 2017, μια ομάδα από το Ινστιτούτο ανακοίνωσε ότι οι κοροναϊοί που βρίσκονται σε Ρινολοφίδες νυχτερίδες σε μια σπηλιά στην Ουχάν περιέχουν όλα τα γενετικά κομμάτια του ιού SARS και υποθέτουν ότι ο άμεσος προγόνων του ανθρώπινου ιού προέρχεται από αυτό το σπήλαιο.
Η ομάδα, η οποία πέρασε πέντε χρόνια δειγματοληψία των νυχτερίδων στο σπήλαιο, σημείωσε την παρουσία ενός χωριού μόλις ένα χιλιόμετρο μακριά, και προειδοποίησε για "τον κίνδυνο της εξάπλωσης σε ανθρώπους και την εμφάνιση μιας ασθένειας παρόμοιας με το SARS" [14].
2019-20 πανδημία του κοροναϊού
Κύριο λήμμα: Πανδημία κορονοϊού 2019–20
Τον Δεκέμβριο του 2019, περιπτώσεις πνευμονίας που σχετίζονταν με άγνωστο κορονοϊό αναφέρθηκαν στις υγειονομικές αρχές της Ουχάν.
Το Ινστιτούτο έλεγξε τη συλλογή του κορονοϊού και διαπίστωσε ότι ο νέος ιός ήταν 96% πανομοιότυπος με ένα δείγμα που οι ερευνητές του είχαν πάρει από Ρινολοφίδες νυχτερίδες στη νοτιοδυτική Κίνα [15].
Καθώς ο ιός εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο, το Ινστιτούτο συνέχισε την έρευνα. Τον Φεβρουάριο του 2020, οι New York Times ανέφεραν ότι μια ομάδα με επικεφαλή τον Shi Zhengli στο Ινστιτούτο ήταν ο πρώτος που ταυτοποίησε, ανέλυσε και ονόμασε τη γενετική ακολουθία του Novel coronavirus (2019-nCoV) και το ανέβασε σε δημόσιες βάσεις δεδομένων για επιστήμονες ώστε ο κόσμος να τον κατανοήσει,[16][17][18].
Το Φεβρουάριο του 2020, το Ινστιτούτο ζήτησε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στην Κίνα για τη χρήση του remdesivir, ενός πειραματικού φαρμάκου που ανήκει στην Gilead Sciences, το οποίο το Ινστιτούτο διαπίστωσε ότι ανέστειλε τον ιό in vitro [19] σε μια κίνηση που εξέφρασε επίσης ανησυχίες σχετικά με τη διεθνή πνευματική ιδιοκτησία δικαιώματα [20].
Σε μια δήλωση, το Ινστιτούτο δήλωσε ότι δεν θα ασκήσει τα νέα του δικαιώματα κινεζικής ευρεσιτεχνίας "αν οι σχετικές ξένες εταιρείες προτίθενται να συμβάλουν στην πρόληψη και τον έλεγχο της επιδημίας της Κίνας" [21].
Ανησυχίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Ινστιτούτο φημολογήθηκε ως πηγή για την πανδημία του κοροναϊού 2019-20, ως αποτέλεσμα των ισχυρισμών για βιοαπόφραξη [22][23] μια ιδέα που απέρριψαν ορισμένοι εμπειρογνώμονες των Η.Π.Α., σημειώνοντας ότι το Ινστιτούτο δεν ήταν κατάλληλο για βιολογική έρευνα και ότι οι περισσότερες χώρες είχαν εγκαταλείψει τα βιολογικά όπλα ως άκαρπες και ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις ότι ο ιός ήταν γενετικά τροποποιημένος [24].[25]
Τον Φεβρουάριο του 2020, ο ερευνητής του ιού και ο παγκόσμιος ερευνητής κορονοειδών Trevor Bedford παρατήρησαν ότι «Τα στοιχεία που έχουμε είναι ότι οι μεταλλάξεις [στον ιό] είναι απολύτως συμβατές με τη φυσική εξέλιξη» [26].
Από την άλλη πλευρά, ακόμη και πριν από την εμφάνιση της πανδημίας, ορισμένοι ιολόγοι αμφισβήτησαν αν προηγούμενα πειράματα για τη δημιουργία νέων κοροναϊών στο εργαστήριο δικαιολόγησαν τον πιθανό κίνδυνο τυχαίας απελευθέρωσης [27].
Τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο του 2020, το Ινστιτούτο υπόκειται σε περαιτέρω θεωρίες συνωμοσίας και ανησυχίες ότι ήταν η πηγή της εκδήλωσης μέσω τυχαίας διαρροής [28] , την οποία δημόσια απέκλεισε [29].
Τα μέλη των ερευνητικών ομάδων του Ινστιτούτου υπόκεινται επίσης σε διάφορες θεωρίες συνωμοσίας [30][31] συμπεριλαμβανομένου του Shi, ο οποίος έκανε διάφορες δημόσιες δηλώσεις που υπερασπίζονται το Ινστιτούτο [32]
Ενώ ο Ebright αρνήθηκε πολλές θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με το ινστιτούτο, είπε στο BBC ότι αυτό δεν αντιπροσωπεύει την πιθανότητα να «εξαλειφθεί τελείως» ο ιός από την είσοδο του πληθυσμού λόγω εργαστηριακού ατυχήματος [33].
Τον Απρίλιο του 2020, η Washington Post δημοσίευσε συνέντευξη από τον Ebright, ο οποίος θεωρούσε ότι «η πρώτη ανθρώπινη μόλυνση θα μπορούσε να είχε συμβεί ως φυσικό ατύχημα», αλλά ότι «θα μπορούσε επίσης να συμβεί ως εργαστηριακό ατύχημα, π.χ. με τυχαία μόλυνση εργαστηριακού εξοπλισμού " και σημειώνοντας ότι οι κορονοϊοί νυχτερίδας μελετήθηκαν στην Ουχάν στο ερευνητικό κέντρο, "που παρείχε ελάχιστα μέτρα προστασίας" [34].
Ο Ebright συζήτησε για ένα βίντεο από το Δεκέμβριο που έδειχνε ότι οι υπάλληλοι του ερευνητικού κέντρου "συλλέγαν κορονοϊούς από νυχτερίδες με ανεπαρκή εξοπλισμό ατομικής προστασίας και μη ασφαλείς επιχειρησιακές πρακτικές".
το ερευνητικό κέντρο επιβεβαίωσε αυτά τα βίντεο από το 2017 και το 2019 του ερευνητή τους Tian Junhua, λέγοντας: "ότι, ενώ συνελάμβαναν νυχτερίδες σε μια σπηλιά" ξέχασε να πάρει προστατευτικά μέτρα "έτσι ώστε" τα ούρα της να στάζουν πάνω στο κεφάλι του σαν σταγόνες βροχής " [35]
Ερευνητικά Κέντρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Ινστιτούτο περιλαμβάνει τα ακόλουθα ερευνητικά κέντρα:[36]
• Κέντρο Αναδυόμενης Λοιμωτικής Νόσου
• Κινεζικό Κέντρο Ιών και Βιοπληροφορική
• Κέντρο Εφαρμοσμένης και Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας
• Τμήμα Αναλυτικής Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας
• Τμήμα Μοριακής Ιολογίας
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «David Cyranoski (22 February 2017). "Inside the Chinese lab poised to study world's most dangerous pathogens". Nature. 592 (7642): 399–400. Bibcode:2017Natur.542..399C. doi:10.1038/nature.2017.21487. PMID 28230144.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «David Ignatius (2 April 2020). "How did covid-19 begin? Its initial origin story is shaky". The Washington Post. Retrieved 4 April 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Drosten, C.; Hu, B.; Zeng, L.-P.; Yang, X.-L.; Ge, Xing-Yi; Zhang, Wei; Li, Bei; Xie, J.-Z.; Shen, X.-R.; Zhang, Yun-Zhi; Wang, N.; Luo, D.-S.; Zheng, X.-S.; Wang, M.-N.; Daszak, P.; Wang, L.-F.; Cui, J.; Shi, Z.-L. (2017). "Discovery of a rich gene pool of bat SARS-related coronaviruses provides new insights into the origin of SARS coronavirus". PLOS Pathogens. 13 (11): e1006698. doi:10.1371/journal.ppat.1006698. PMC 5708621. PMID 29190287.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «"History". Wuhan Institute of Virology, CAS. Archived from the original on 29 July 2019. Retrieved 26 January 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «David Cyranoski (22 February 2017). "Inside the Chinese lab poised to study world's most dangerous pathogens". Nature. 592 (7642): 399–400. Bibcode:2017Natur.542..399C. doi:10.1038/nature.2017.21487. PMID 28230144.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «"China Inaugurates the First Biocontainment Level 4 Laboratory in Wuhan". Wuhan Institute of Virology, Chinese Academy of Sciences. 3 February 2015. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 9 April 2016.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «David Cyranoski (22 February 2017). "Inside the Chinese lab poised to study world's most dangerous pathogens". Nature. 592 (7642): 399–400. Bibcode:2017Natur.542..399C. doi:10.1038/nature.2017.21487. PMID 28230144.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Adam Taylor (29 January 2020). "Experts debunk fringe theory linking China's coronavirus to weapons research". Washington Post. Retrieved 3 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Adam Taylor (29 January 2020). "Experts debunk fringe theory linking China's coronavirus to weapons research". Washington Post. Retrieved 3 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Li, Wendong; Shi, Zhengli; Yu, Meng; Ren, Wuze; Smith, Craig; Epstein, Jonathan H; Wang, Hanzhong; Crameri, Gary; Hu, Zhihong; Zhang, Huajun; Zhang, Jianhong; McEachern, Jennifer; Field, Hume; Daszak, Peter; Eaton, Bryan T; Zhang, Shuyi; Wang, Lin-Fa (28 October 2005). "Bats Are Natural Reservoirs of SARS-Like Coronaviruses". Science. 310 (5748): 676–679. Bibcode:2005Sci...310..676L. doi:10.1126/science.1118391. PMID 16195424.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «David Cyranoski (1 October 2017). "Bat cave solves mystery of deadly SARS virus — and suggests new outbreak could occur". nature.com. Archived from the original on 17 January 2020. Retrieved 26 January 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Menachery, V., Yount, B., Debbink, K. et al. A SARS-like cluster of circulating bat coronaviruses shows potential for human emergence. Nat Med 21, 1508–1513 (2015). https://doi.org/10.1038/nm.3985». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020. Εξωτερικός σύνδεσμος στο
|title=
(βοήθεια) - ↑ «Butler, Declan (12 November 2015). "Engineered bat virus stirs debate over risky research: Lab-made coronavirus related to SARS can infect human cells". Nature News. Nature. doi:10.1038/nature.2015.18787.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «David Cyranoski (1 October 2017). "Bat cave solves mystery of deadly SARS virus — and suggests new outbreak could occur". nature.com. Archived from the original on 17 January 2020. Retrieved 26 January 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Qiu, Jane (11 March 2020). "How China's "Bat Woman" Hunted Down Viruses from SARS to the New Coronavirus". Scientific American.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «13. Chris Buckley; Steven Lee Myers (1 February 2020). "As New Coronavirus Spread, China's Old Habits Delayed Fight". The New York Times. Retrieved 3 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ Jon Cohen (1 February 2020). "Mining coronavirus genomes for clues to the outbreak's origins". Science. Retrieved 4 February2020. The viral sequences, most researchers say, also knock down the idea the pathogen came from a virology institute in Wuhan. Αρχειοθετήθηκε 2020-02-24 στο Wayback Machine. και να δημοσιεύσουν περισσότερες μελέτες
- ↑ «Shi Zhengli; Team of 29 researchers at the WIV (3 February 2020). "A pneumonia outbreak associated with a new coronavirus of probable bat origin". Nature. 579 (7798): 270–273. doi:10.1038/s41586-020-2012-7. PMC 7095418. PMID 32015507.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Shi Zhengli; Team of 10 researchers at the WIV (4 February 2020). "Remdesivir and chloroquine effectively inhibit the recently emerged novel coronavirus (2019-nCoV) in vitro". Nature. 30(3): 269–271. doi:10.1038/s41422-020-0282-0. PMC 7054408. PMID 32020029.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «"China Wants to Patent Gilead's Experimental Coronavirus Drug". Bloomberg News. Retrieved 5 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «18. Denise Grady (6 February 2020). "China Begins Testing an Antiviral Drug in Coronavirus Patients". New York Times. Retrieved 8 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Josh Taylor (31 January 2020). "Bat soup, dodgy cures and 'diseasology': the spread of coronavirus misinformation". The Guardian. Retrieved 3 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Kate Gibson (3 February 2020). "Twitter bans Zero Hedge after it posts coronavirus conspiracy theory". CBS News. Retrieved 4 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Adam Taylor (29 January 2020). "Experts debunk fringe theory linking China's coronavirus to weapons research". Washington Post. Retrieved 3 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Josh Taylor (31 January 2020). "Bat soup, dodgy cures and 'diseasology': the spread of coronavirus misinformation". The Guardian. Retrieved 3 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Clive Cookson (14 February 2020). "Coronavirus was not genetically engineered in a Wuhan lab, says expert". Financial Times. Retrieved 14 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Butler, Declan. "Engineered bat virus stirs debate over risky research". Nature News. doi:10.1038/nature.2015.18787.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «"[TRANSLATED] Wuhan Pneumonia: "Wuhan Virus Research Institute" in the eyes of the outbreak and fake news storm". BBC News China. 5 February 2020. Retrieved 8 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Yang Rui; Feng Yuding; Zhao Jinchao; Matthew Walsh (7 February 2020). "Wuhan Virology Lab Deputy Director Again Slams Coronavirus Conspiracies". Caixin. Retrieved 8 February2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Broderick, Ryan (31 January 2020). "A Pro-Trump Blog Doxed A Chinese Scientist It Falsely Accused Of Creating The Coronavirus As A Bioweapon". Buzzfeed. Retrieved 31 January2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Derek Hawkins (1 February 2020). "Twitter bans Zero Hedge account after it doxxed a Chinese researcher over coronavirus". Washington Post. Retrieved 3 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ Stephen Chen (6 February 2020). "Coronavirus: bat scientist's cave exploits offer hope to beat virus 'sneakier than Sars'". South China Morning Post. Retrieved 8 February 2020. Αρχειοθετήθηκε 2020-02-24 στο Wayback Machine. .
- ↑ «"[TRANSLATED] Wuhan Pneumonia: "Wuhan Virus Research Institute" in the eyes of the outbreak and fake news storm". BBC News China. 5 February 2020. Retrieved 8 February 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «David Ignatius (2 April 2020). "How did covid-19 begin? Its initial origin story is shaky". The Washington Post. Retrieved 4 April 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «David Ignatius (2 April 2020). "How did covid-19 begin? Its initial origin story is shaky". The Washington Post. Retrieved 4 April 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Administration". Wuhan Institute of Virology, CAS. Archived from the original on 29 July 2019. Retrieved 26 January 2020.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.