Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κρατική Επιτροπή για την Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πέντε από τα μέλη της Κρατικής Επιτροπής για την Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης, στις 19 Αυγούστου 1991.

Η Κρατική Επιτροπή για την Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης (ρωσικά: Госуда́рственный комите́т по чрезвыча́йному положе́нию‎‎), επίσης γνωστή ως ΚΕΚΕΑ (ρωσικά: ГКЧП‎‎), ήταν μια ομάδα οκτώ υψηλών Σοβιετικών αξιωματούχων από την Σοβιετική κυβέρνηση, το Κομμουνιστικό Κόμμα και τη KGB, οι οποίοι επιχείρησαν πραξικόπημα κατά του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στις 19 Αυγούστου 1991. Ο Αμερικανός δημοσιολόγος Ζωρζ Ομπολένσκι την αποκάλεσε Συμμορία των Οκτώ.[1] Το πραξικόπημα τελικά απέτυχε και η προσωρινή κυβέρνηση κατέρρευσε στις 22 Αυγούστου 1991. Αρκετοί από τους συνωμότες διώχθηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο της ρωσικής Ομοσπονδίας.

Μέλη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα οκτώ μέλη ήταν οι:

Ο Πούγκο αυτοκτόνησε με πυροβολισμό για να αποφύγει τη σύλληψη, ενώ τα άλλα επτά μέλη συνελήφθησαν.

Πραξικόπημα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Σοβιετική απόπειρα πραξικοπήματος του 1991, που συνέβη το τριήμερο 19-21 Αυγούστου 1991, ήταν μια προσπάθεια από την Συμμορία των Οκτώ να αναλάβει τον έλεγχο της χώρας από τον τότε Πρόεδρο της Σοβιετικής Ένωσης, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Η Συμμορία των Οκτώ ήταν σκληροπυρηνικά μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΣΕ), οι οποίοι ήταν αντίθετοι με το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα του Γκορμπατσόφ και τη νέα συνθήκη για την ένωση που διαπραγματεύτηκε, η οποία θα έδινε μεγάλο μέρος της εξουσίας της κεντρικής κυβέρνησης προς τις δημοκρατίες. Το πραξικόπημα κατέρρευσε μετά από δύο ημέρες, και παρόλο που ο Γκορμπατσόφ είχε αποκατασταθεί ως Πρόεδρος, το κύρος του επηρεάστηκε ανεπανόρθωτα και η επιρροή του έξω από τη Μόσχα μειώθηκε. Η εκδήλωση αποσταθεροποίησε τη Σοβιετική Ένωση και πολλοί εικάζουν ότι έπαιξε ρόλο και στη διάλυση του ΚΚΣΕ και την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος, τα επτά ζωντανά μέλη από την Συμμορία των Οκτώ συνελήφθησαν.

Δίκες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 15 Δεκεμβρίου 1992, ένα χρόνο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, ο Γενικός Εισαγγελέας έστειλε την ποινική υπόθεση της Συμμορίας των Οκτώ στο Στρατιωτικό Συλλογικό στο Ανώτατο Δικαστήριο της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ο Ανατόλι Ουκόλοφ, αναπληρωτής πρόεδρος του Συλλογικού, ανέλαβε την επανεξέταση της υπόθεσης και η ακρόαση είχε προγραμματιστεί για τις 26 Ιανουαρίου 1993. Στους κατηγορούμενους περιλαμβάνονται τα προαναφερθέντα επτά μέλη που ζουν από την ομάδα συν τον Ολέγκ Σένιν (1937-2009, ήταν μέλος του Πολίτμπιρο και της γραμματείας), ο Ανατόλι Λουκιάνοφ (γεννήθηκε το 1930, ήταν Πρόεδρος του Ανωτάτου Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης) και ο Βαλεντίν Βαρένικοφ (1923-2009), ο οποίος ήταν Γενικός διοικητής του Στρατού, Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας, και Διοικητής των Χερσαίων Δυνάμεων.

Οι δίκες διήρκεσαν περισσότερο από δέκα μήνες, από τις 14 Απριλίου 1993 μέχρι την 1η Μαρτίου του 1994. Οποιοσδήποτε (κοινό και τύπος) μπορούσε να είναι παρών στις δίκες. Όμως, ο ξένος τύπος δεν συμμετείχε λόγω έλλειψης χώρου στην αίθουσα του δικαστηρίου. Το Συλλογικό ανέθεσε εννιαμελή επιτροπή για να διεξάγει την ποινική δίωξη, με επικεφαλής τον Ντενίσοφ, Αναπληρωτής Γενικός Εισαγγελέας. Οι δικηγόροι υπεράσπισης ήταν οι Χένρι Ρέζινκ (για τον Σένιν), ο Χένριχ Πάντβα, ο Γιούρι Ιβανόφ (για τον Κριούτσκοφ) και ο Ντμίτρι Στέινμπεργκ (για τον Βαρένικοφ), αλλά συνολικά υπήρχαν δεκαεπτά συνήγοροι υπεράσπισης. Μετά από διάφορες τακτικές καθυστέρησης που οργανώθηκαν από την υπεράσπιση, η δίκη άρχισε στις 30 Νοεμβρίου 1993. Οι κύριοι εισαγγελείς ήταν οι Γιάζοφ, Κριούτσκοφ, Σένιν και Βαρένικοφ.

Στις 23 Φεβρουαρίου 1994, η Κρατική Δούμα εξέδωσε αμνηστία στην υπεράσπιση, και στις 1 Μαρτίου του 1994 η υπόθεση έκλεισε με τους δέκα κατηγορούμενους να αποδέχονται την αμνηστία. Ο Βαρένικοφ ζήτησε αμνηστία, με την προϋπόθεση ότι ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ θα δικαστεί και κατηγόρησε τον Γκορμπατσόφ για την δημιουργία της πρόσφατης πολιτικής αναταραχής. Το δικαστήριο απέρριψε την αίτηση. Ο Βαρένικοφ έστειλε το αίτημά του στη Γενική Εισαγγελία αλλά απορρίφθηκε και πάλι.

Δέκα ημέρες μετά το κλείσιμο, το Προεδρείο του Ανωτάτου Δικαστηρίου αναβίωσε τη δίωξη, αποφασίζοντας ότι υπήρχαν διαδικαστικές παραβάσεις με την αμνηστία. Το Προεδρείο όρισε νέα ακρόαση και όρισε νέο δικαστή, τον Βίκτορ Αλεξάντροβιτς Γιάσκιν. Διεύθυνε την περίπτωση επανεξέτασης χρησιμοποιώντας αναθεωρημένες δικαστικές διαδικασίες. Ο Γιάσκιν προσέφερε αμνηστία στους κατηγορούμενους, αλλά ο Βαρένικοφ δεν την αποδέχτηκε. Ο Βαρένικοφ αθωώθηκε για το επιχείρημα ότι ακολουθούσε τις εντολές του Υπουργού Άμυνας.

Οι Κριπούτσκοφ, Γιάζοφ, Σένιν και Παβλόφ ονομάστηκαν ως κύριοι συνωμότες.

Μετέπειτα τύχη των μελών της επιτροπής

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πούγκο αυτοκτόνησε μαζί με τη γυναίκα του. Ωστόσο, ορισμένες πηγές εικάζουν ότι μπορεί να είχε δολοφονηθεί.[2]

Ο Γιάζοφ πέρασε 18 μήνες στη Ματριόσκαγια Τισίνα, μια φυλακή στο βόρειο τμήμα της Μόσχας. Σύμφωνα με το περιοδικό "Βλαστ" αρ. 41(85), έκδοση της 14ης Οκτωβρίου 1991, επικοινώνησε με τον Πρόεδρο από τη φυλακή. Σύμφωνα με το ηχογραφημένο μήνυμα βίντεο, δήλωνε ότι μετανόησε και αποκαλούσε τον εαυτό του "χαζό". Ο Γιάζοφ αρνήθηκε ότι το έκανε και αποδέχτηκε την αμνηστία που του προσέφεραν οι Ρώσοι, δηλώνοντας ότι δεν ήταν ένοχος. Απολύθηκε από το στρατό με Προεδρικό διάταγμα, και κατά την απόλυσή του, τιμήθηκε με ένα τελετουργικό όπλο. Τιμήθηκε επίσης με το Τάγμα της Τιμής από τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ο Γιάζοφ εργάζεται ως στρατιωτικός σύμβουλος στο Γενικό επιτελείο της Ακαδημίας.

Ο Βαρένικοφ πέρασε 18 μήνες στη Ματρόσκαγια Τισίνα, αρνήθηκε να δεχθεί τη προσφερόμενη αμνηστία και τελικά βρέθηκε αθώος για τους Ρώσους. Πριν από το σχηματισμό της Συμμορίας των Οκτώ, ο Βαρένικοφ συμμετείχε στα γεγονότα του Ιανουαρίου, σε μια προσπάθεια να καταλάβουν τον τηλεοπτικό σταθμό στο Βίλνιους της Λιθουανίας. Σύμφωνα με τον βοηθό του Γκορμπατσόφ, Ανατόλι Τσερνιάεφ, ο Βαρένικοφ αποφάσισε προσωπικά να χρησιμοποιήσει βία κατά των Λιθουανών, χωρίς συζήτηση με τον Πρόεδρο.[3] Ο Βαρένικοφ ήταν βουλευτής από το 1995 μέχρι το θάνατό του. Το 2008, είχε δηλώσει δημόσια ότι η στρατιωτική δύναμη που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της απόπειρας πραξικοπήματος του 1991 προοριζόταν για σκοπούς ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας του Γιέλτσιν. Ο Βαρένικοφ πέθανε το 2009 και τάφηκε στη Μόσχα.

Ο Μπακλάνοφ πέρασε 18 μήνες στη Ματρόσκαγια Τισίνα και στη συνέχεια δέχθηκε αμνηστία το 1994, δηλώνοντας ότι δεν ήταν ένοχος. Αργότερα εργάστηκε ως διευθυντής της Ροσομπστσεμάς.

Ο Γιανάγιεφ πέρασε 18 μήνες στη Ματρόσκαγια Τισίνα. Αργότερα έγινε πρόεδρος του τμήματος εθνικής ιστορίας στη Ρωσική Διεθνής Ακαδημία Τουρισμού.[4]

Ο Παβλόφ μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος με υπέρταση, αλλά στις 29 Αυγούστου 1991 μεταφέρθηκε στη Ματρόσκαγια Τισίνα. Δέχτηκε αμνηστία αναφέροντας ότι δεν ήταν ένοχος, και αργότερα έγινε ο επικεφαλής της Τσασπρομμπάνκ. Ο Παβλόφ παραιτήθηκε από την τράπεζα στις 31 Αυγούστου 1995 και έξι μήνες αργότερα η τράπεζα έμεινε χωρίς άδεια.[5] Αργότερα ήταν σύμβουλος στην Προμστρόιμπανκ, σήμερα γνωστή ως VTB Bank. Ο Παβλόφ πέθανε το 2003 μετά από μια σειρά καρδιακών προσβολών και τάφηκε στη Μόσχα.

Αξιολογήσεις των συνεντεύξεων του Ουκόλοφ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με το Βζγκλιάντ, ο Ανατόλι Ουκόλοφ, το αρχικό άτομο που ανέλαβε τη δίωξη της Συμμορίας των Οκτώ, κατηγόρησε τον Γκορμπατσόφ για την εμφάνιση της απόπειρας πραξικοπήματος του 1991, υπονοώντας ότι ο ηγέτης δεν έπρεπε να πάει διακοπές. Ωστόσο, σε μια συνέντευξη με την Κομσομόλ Πράβντα, ο Ουκόλοφ επίσης ανέφερε πως τα μέλη της επιτροπής επέλεξαν να μην ακολουθήσουν το γράμμα του νόμου, αλλά να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Obolensky, Georges (2013), Forever Russian: Memoirs of a Vagabond Prince, AuthorHouse, σελ. 152, ISBN 1481714767, https://books.google.com/books?id=R5W3uYvAhasC&pg=PA152 
  2. ↑ «The Men Who Tried to Topple Mikhail Gorbachev». The Moscow Times. August 17, 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις September 5, 2001. https://web.archive.org/web/20010905011525/http://www.themoscowtimes.com/stories/2001/08/17/019.html. 
  3. ↑ Деньги и судьба империи (στα Ρωσικά). Независимая газета. 3 Ιουνίου 2006. 
  4. ↑ (στα ru). Версия. October 31, 2008. http://versia.ru/articles/2008/oct/31/gennadiy_yanaev. 
  5. ↑ Книга памяти: "Часпромбанк" (στα Ρωσικά). Банки.ру. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κρατική_Επιτροπή_για_την_Κατάσταση_Έκτακτης_Ανάγκης&oldid=10770717"