Νίκαια Λάρισας
Συντεταγμένες: 39°34′0.8″N 22°28′0.8″E / 39.566889°N 22.466889°E
| Νίκαια | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Θεσσαλίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Λάρισας |
| Δήμος | Κιλελέρ |
| Δημοτική Ενότητα | Νίκαιας |
| Γεωγραφία | |
| Υψόμετρο | 90 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 3.332 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Νεμπεγλέρ |
| Ταχ. κώδικας | 415 00 |
| Τηλ. κωδικός | 2410 |
Η Νίκαια είναι κωμόπολη και έδρα του Δήμου Κιλελέρ στη Θεσσαλία και την Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας.[1][2][3]
Γενικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Νίκαια βρίσκεται στον κάμπο της Λάρισας σε απόσταση περίπου 9 χλμ. νοτιοανατολικά από το κέντρο της πόλης, σε υψόμετρο 90 μέτρα.[2] Η ονομασία της στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν Νεμπεγλέρ και υπήρξε τσιφλίκι του Αλή Πασά.[1] Το όνομα ετυμολογείται από το «Νεμπεϊ λερ», που στα τουρκικά σημαίνει «κάθε λογής μπέηδες», υπονοώντας μια συνένωση αγροτικών οικισμών που ανήκαν σε διαφορετικούς Τούρκους ιδιοκτήτες, σε ένα συνοικισμό. Το όνομα Νίκαια δόθηκε σε ανάμνηση της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, στην οποία είχε λάβει μέρος ως επίσκοπος ο Άγιος Αχίλλειος της Λάρισας και συγκροτήθηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο στη Νίκαια της Βιθυνίας.[3] Προστάτης του χωριού είναι ο Άγιος Γεώργιος.[4] Επίσης, υπάρχει ο ναός του Αγίου Χαράλαμπου και ένα παρεκκλήσι του Αγίου Νεκταρίου.
Η Νικαια είναι η γενέτειρα του κληρικού, συγγραφέα και λόγιου Θεόκλητου Φαρμακίδη (1784 – 1860), κατά κόσμο Θεοχάρης Φαρμακίδης, ο οποίος υπήρξε Δάσκαλος του Γένους και αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης.[1][5]
Εκπαίδευση - πολιτισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στη Νίκαια λειτουργούν νηπιαγωγείο, δημοτικό, και πλήρως ανακαινισμένο γυμνάσιο και λύκειο. Διαθέτει πολιτιστικό κέντρο, καθώς και κλειστό γυμναστήριο για αθλήματα και άλλες εκδηλώσεις. Ακόμα υπάρχουν γήπεδα βόλεϊ, μπάσκετ, ποδοσφαίρου, τένις κ.α.
Στο ανακαινισμένο κτίριο του πρώην αστυνομικού σταθμού λειτουργεί, από το 1992, δανειστική βιβλιοθήκη, που στον εξωτερικό χώρο διαθέτει αμφιθέατρο, το οποίο τους καλοκαιρινούς μήνες φιλοξενεί την Παιδική Κινηματογραφική Λέσχη, με προβολές παιδικών ταινιών.[6]
Δίπλα στο Δημαρχείο, στο κέντρο της Νίκαιας, σε ένα σύγχρονο κτίριο με άνετους κατάλληλα εξοπλισμένους χώρους λειτουργεί από το 1992 η Μουσική Σχολή του Δήμου Νίκαιας με κύριο στόχο της την μουσική εκπαίδευση και πολιτιστική αναβάθμιση της περιοχής.[7]
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην γύρω από την Νίκαια περιοχή έχουν εντοπιστεί και ανασκαφεί πολλοί νεολιθικοί οικισμοί (19 μαγούλες) που μαζί με τα ευρήματα των ιστορικών χρόνων που έχουν βρεθεί (επιγραφή των αρχαϊκών χρόνων, επιτύμβιες στήλες των ρωμαϊκών χρόνων και αναθηματικές στήλες στον Ίμψιο και Ζευξάνθιο Ποσειδώνα των ελληνιστικών χρόνων) αποδεικνύουν την αρχαιότατη κατοίκησή της. Πιθανολογείται πως κατέχει τη θέση της αρχαίας πόλης Χάλκης, η οποία είχε ιδρυθεί επάνω σε βασικό δρόμο επικοινωνίας της Θεσσαλίας.[3]
Ο προϊστορικός οικισμός, 250 μέτρα βόρεια από τη Ν.Ε.Ο. Αθηνών - Θεσσαλονίκης, έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος. Έχει τη μορφή κυκλικής μαγούλας, με διάμετρο 200-250 μ. και ύψος περίπου 2 μ. Καλύπτει κατάλοιπα οικισμού της Νεώτερης Νεολιθικής, της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, καθώς και της Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου.[8]
Διοικητικά - πληθυσμιακά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας, αναφέρεται επίσημα με το παλιό της όνομα από την περίοδο της Τουρκοκρατίας ως Νεμπεγλέρ το 1883 στο ΦΕΚ 126Α - 02/04/1883 να ορίζεται έδρα στον τότε δήμο Φακίου. Το 1919 με το ΦΕΚ 6Β - 28/01/1919 μετονομάστηκε σε Νίκαια. Το 1997 με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 ορίστηκε έδρα του Καποδιστριακού Δήμου Νίκαιας ενώ το 2010 με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 ορίστηκε έδρα του δήμου Κιλελέρ.[9] Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι αποτελεί την ομώνυμη κοινότητα[10] που υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Νίκαιας του Δήμου Κιλελέρ και σύμφωνα με την απογραφή 2011 ως οικισμός έχει 3.876 κατοίκους ενώ ως Δημοτική Ενότητα 6.535.[11] Η πορεία του πληθυσμού, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με τις απογραφές είναι:
| Απογραφή | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1951 | 1.751[12] |
| 1961 | 1.885[13] |
| 1971 | 1.975[14] |
| 1981 | 2.250[15] |
| 1991 | 2.840[16] |
| 2001 | 3.149[17] |
| 2011 | 3.876 |
| 2021 | 3.332 |
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 24. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 188.
- ↑ 2,0 2,1 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 45. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 175.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Kamonas, Chris. «Δημοτική Ενότητα Νίκαιας». kileler.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2023.
- ↑ «ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ – ΕΝΟΡΙΕΣ – Ι.Μ. Λαρίσης & Τυρνάβου». Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2023.
- ↑ «Φαρμακίδης Θεόκλητος (1784-1860)». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. 3 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2023.
- ↑ «Νίκαια Κιλελέρ Δημοτική Βιβλιοθήκη - Λίγα Λόγια». libkileler.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2023.
- ↑ «Κοινωφελής Δημοτική Επιχείρηση Κιλελέρ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2023.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2023.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2023.
- ↑ «e-Nomothesia.gr / Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας».
- ↑ ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10602 (σελ. 128 του pdf)
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 131 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 128 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 124 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 136 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 163 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 164 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf.