Πιόνι (σκάκι)

Πεσσοί
	Βασιλιάς
	Βασίλισσα
	Πύργος
	Αξιωματικός
	Ίππος
	Πιόνι

Πιόνια σκακιού

Το πιόνι (Σ, ♙♟), που συχνά λέγεται και στρατιώτης, είναι το πιο αδύναμο κομμάτι στο σκάκι. Η παρτίδα στο σκάκι ξεκινά με κάθε παίκτη να έχει 8 πιόνια στην μπροστινή του γραμμή (τη γραμμή που βρίσκεται απέναντι στα κομμάτια του συμπαίκτη). Δηλαδή στα τετράγωνα α2, β2, γ2, ... , θ2 τα λευκά και α7, β7, γ7, ... , θ7 τα μαύρα.

Όταν οι σκακιστές λένε κομμάτια συνήθως δεν εννοούν τα πιόνια. Η λέξη κομμάτια έχει γενικά παρόμοια αντιμετώπιση με την αγγλική pieces. Η λέξη που τονίζει το γεγονός ότι περιλαμβάνονται και τα πιόνια είναι πεσσοί και χρησιμοποιείται αλλά όχι συχνά (πρακτικά αντιστοιχεί στην αγγλική chessmen). Αρκετά συχνά λέμε όμως κομμάτια εννοώντας και τα πιόνια. Όταν ένας σκακιστής λέει "το πιόνι της βασίλισσας" δεν εννοεί την βασίλισσα αλλά το πιόνι της στήλης δ (δείτε περιγραφική σκακιστική γραφή).

Κινήσεις

	α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ

Οι κινήσεις των πιονιών

Τα πιόνια έχουν κάπως ασυνήθιστα χαρακτηριστικά στον τρόπο που κινούνται.

Κινούνται όπως φαίνεται στο διάγραμμα αριστερά. Κινούνται μόνο προς τα μπρος και μόνο κατά ένα τετράγωνο. Εξαίρεση αποτελεί η πρώτη τους κίνηση (όταν βρίσκονται στην μπροστινή γραμμή του παίκτη), στην οποία αν και τα δυο μπροστινά τετράγωνα είναι κενά έχουν το δικαίωμα να κινηθούν κατά δυο τετράγωνα μπροστά. Δεν αιχμαλωτίζουν όμως με αυτόν τον τρόπο. Δεν επιτρέπεται να καταλάβουν με αυτόν τον τρόπο κίνησης την θέση άλλου κομματιού, ίδιου ή αντιθέτου χρώματος.

	α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ

Αιχμαλωσία από πιόνια

Αιχμαλωσία πεσσών

Αιχμαλωτίζουν όπως φαίνεται στο διάγραμμα δεξιά. Όταν υπάρχει κάποιο κομμάτι αντιθέτου χρώματος σε ένα από τα δύο διαγωνίως μπροστινά τετράγωνα του πιονιού, το πιόνι μπορεί να κινηθεί στο τετράγωνό του απομακρύνοντάς το από την σκακιέρα. Στο διάγραμμα δεξιά το λευκό πιόνι στο τετράγωνο β2 απειλεί τους μαύρους πύργους. Το μαύρο πιόνι στο ζ5 απειλεί τους λευκούς ίππους και τα πιόνια στο β7 και γ6 απειλούν το ένα το άλλο. Αν ένα πιόνι χρησιμοποιήσει το δικαίωμά του να κινηθεί 2 τετράγωνα τη στιγμή που αν είχε κινηθεί κατά ένα τετράγωνο ένα εχθρικό πιόνι θα μπορούσε να το αιχμαλωτίσει σύμφωνα με τα παραπάνω τότε το τελευταίο μπορεί και πάλι να το απομακρύνει από την σκακιέρα (μόνο στην αμέσως επόμενη κίνηση, αλλιώς το δικαίωμα χάνεται) κινούμενο όπως αν το αιχμαλώτιζε στην περίπτωση που το πρώτο είχε κινηθεί κατά ένα τετράγωνο. Αυτός ο τρόπος αιχμαλώτισης λέγεται εν διελεύσει (επίσης αν πασσάν, καθώς en passant είναι η γαλλική έκφραση που χρησιμοποιείται διεθνώς).

Προαγωγή πιονιού

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό είναι η δυνατότητα προαγωγής. Όταν ένα πιόνι φτάσει στην τελευταία γραμμή τότε μετατρέπεται σε ένα οποιοδήποτε άλλο κομμάτι (εκτός του βασιλιά) επιλογής του παίκτη. Η συνήθης επιλογή βεβαίως είναι η βασίλισσα, αν και σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να επιλεγεί κάποιο άλλο κομμάτι (όπως, για παράδειγμα, προκειμένου να μην προκληθεί πατ και η παρτίδα λήξει ισόπαλη). Η δυνατότητα να προάγει ο παίκτης ένα πιόνι του σε βασίλισσα δεν εξαρτάται από την πιθανή ύπαρξη και άλλης βασίλισσας του παίκτη στην σκακιέρα. Ένας παίκτης μπορεί να έχει πολλές βασίλισσες ταυτοχρόνως από προαγωγές των πιονιών του.

Τακτικές

Τα πιόνια, αποτελώντας τα πιο αδύναμα κομμάτια στην σκακιέρα, αποτελούν και την μονάδα μέτρησης της συμβατικής αξίας των άλλων κομματιών. Συμβατικά ένα πιόνι έχει αξία ενός πιονιού (ή ενός βαθμού), αλλά στην πράξη μετράει περισσότερο ο σχηματισμός τους από το πλήθος τους.

Το γεγονός της μη αναστρεψιμότητας της κίνησης των πιονιών (καθώς προχωρούν μόνο μπροστά) προσδίδει σε αυτά ιδιαίτερο στρατηγικό χαρακτήρα. Στην πραγματικότητα όλη η στρατηγική του παιχνιδιού έχει γενικά να κάνει με τα πιόνια.

Το χαρακτηριστικό των πιονιών να μπλοκάρεται η κίνησή τους προς τα μπροστά και να αιχμαλωτίζουν διαγωνίως, οδηγεί συχνά σε πολύ σταθερούς αλυσιδωτούς σχηματισμούς. Γενικά ο σκελετός των πιονιών είναι αυτός που καθορίζει τον στρατηγικό χαρακτήρα της θέσης. Προωθώντας κάποιος τα πιόνια του, αποκτά εδαφική υπεροχή. Αυτό θεωρείται γενικά πλεονέκτημα, γιατί ο παίκτης με εδαφική υπεροχή έχει μεγαλύτερη άνεση στην κίνηση των κομματιών του, αλλά από την άλλη επειδή τα πιόνια ούτε κοιτούν ούτε γυρνούν πίσω χάνει οριστικά την δυνατότητα να ελέγξει με πιόνια τον χώρο πίσω από αυτά. Σημειώστε ότι όταν ένα πιόνι απειλεί ένα κομμάτι, το τελευταίο είναι πρακτικά υποχρεωμένο να υποχωρεί, καθώς είναι ασύμφορη η αλλαγή πιονιού με κομμάτι.

Σημαντικά χαρακτηριστικά του σκελετού των πιονιών είναι η ύπαρξη απομονωμένων πιονιών, ελεύθερων πιονιών, διπλωμένων πιονιών και κρεμασμένων πιονιών. Επίσης, τα πιόνια καθορίζουν αν οι γραμμές είναι ανοικτές ή κλειστές. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για την τοποθέτηση των πύργων και των αξιωματικών. Επειδή στις αλυσίδες που σχηματίζουν τείνουν να βρίσκονται στο ίδιο χρώμα τετραγώνου, είναι συνηθισμένο ο ένας από τους αξιωματικούς να εμποδίζεται από τα δικά του πιόνια (τότε λέγεται κακός αξιωματικός). Οι αδυναμίες στον σχηματισμό των πιονιών λέγονται τρύπες (δηλαδή τα τετράγωνα που δεν μπορούν να απειληθούν από πιόνια).

Τα πιόνια έχουν πολύ μικρή αξία στο άνοιγμα. Αποτελούν σχεδόν εμπόδιο στην ανάπτυξη των κομματιών και έτσι συχνά ένας παίκτης θυσιάζει ένα ή περισσότερα πιόνια στο άνοιγμα για να κερδίσει τέμπο και έτσι το πλεονέκτημα στην ανάπτυξη. Η θυσία πιονιού κατά το άνοιγμα λέγεται γκαμπί. Στο μέσον της παρτίδας τα πιόνια αποτελούν ένα σχετικά αδρανή σκελετό που όμως χαρακτηρίζει στρατηγικά το παιχνίδι και προστατεύει την παράταξη από τα αντίπαλα κομμάτια. Για αυτό είναι πολύ σημαντικά. Στο φινάλε τα πιόνια είναι πρωταγωνιστές, καθώς συνήθως η προαγωγή ενός πιονιού σε βασίλισσα είναι το γεγονός που θα δώσει την νίκη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Chess pawns στο Wikimedia Commons