Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ρέι Κροκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ρέι Κροκ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Raymond Kroc (Αγγλικά)
Γέννηση5  Οκτωβρίου 1902[1][2][3]
Όουκ Παρκ[4]
Θάνατος14  Ιανουαρίου 1984[1][2][3]
Σαν Ντιέγκο[5]
Αιτία θανάτουκαρδιακή ανακοπή
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςEl Camino Memorial Park
ΚατοικίαΌουκ Παρκ
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Εκπαίδευση και γλώσσες
ΣπουδέςOak Park and River Forest High School[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιδιοκτήτης εστιατορίου
επιχειρηματίας
συγγραφέας
πωλητής
καινοτόμος επιχειρηματίας
ΕργοδότηςPrince Castle
Lily-Tulip Cup Company
McDonald's
Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός
Αξιοσημείωτο έργοGrinding It Out: The Making of McDonald's
Περίοδος ακμής1954
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΡεπουμπλικανικό Κόμμα
Οικογένεια
ΣύζυγοςΤζόαν Κροκ (1968–1984)
ΓονείςΑλόις Κροκ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςβραβείο Οράτιος Άλγκερ
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ρέιμοντ Άλμπερτ Κροκ (αγγλικά: Raymond Albert Kroc) (5 Οκτωβρίου 1902 – 14 Ιανουαρίου 1984) ήταν Αμερικανός επιχειρηματίας.[7][8] Αγόρασε την εταιρεία φαστ φουντ McDonald's το 1961 και ήταν ο διευθύνων σύμβουλός της από το 1967 έως το 1973. Ο Κροκ πιστώνεται με την παγκόσμια επέκταση των McDonald's, μετατρέποντάς τα στην πιο επιτυχημένη εταιρεία γρήγορου φαγητού στον κόσμο. Λόγω της ανάπτυξης της εταιρείας υπό τον Κροκ, αναφέρεται επίσης ως ο ιδρυτής της McDonald's Corporation. Αφού αποσύρθηκε από τα McDonald's, υπήρξε ιδιοκτήτης των Σαν Ντιέγκο Πάντρες της Major League Baseball (MLB) από το 1974 μέχρι το θάνατό του το 1984.

Πρώιμη ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Κροκ γεννήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 1902 στο Όουκ Παρκ του Ιλινόι, κοντά στο Σικάγο, από Τσεχοαμερικανούς γονείς, τη Ρόουζ Μαίρη [το γένος Χραχ] (1881–1959) και τον Άλοϊς «Λούις» Κροκ (1879–1937).[9][10] Ο Άλοϊς γεννήθηκε στο Χορνί Στουπνό, μέρος του Μπζάσι κοντά στο Ρόκιτσανι.[11] Ο πατέρας της Ρόουζ, Βοϊτέχ, ήταν από το Σεβετίν και ο παππούς της από τη μητέρα της, Γιόσεφ Κοτιλίνεκ, ήταν από το Μποζίτσε.[12][13] Μετά τη μετανάστευση στην Αμερική, ο Άλοϊς έκανε μια περιουσία βγάζοντας κέρδος με τη γη κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, για να χάσει τα πάντα με το κραχ του χρηματιστηρίου το 1929.[14]

Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Κροκ είπε ψέματα για την ηλικία του και έγινε οδηγός ασθενοφόρου του Ερυθρού Σταυρού σε ηλικία 15 ετών, δίπλα στον Γουώλτ Ντίσνεϋ.[15] Ο πόλεμος τελείωσε λίγο μετά την κατάταξή του. Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, ο Κροκ εργάστηκε σε διάφορες δουλειές πουλώντας χάρτινα ποτήρια, ως κτηματομεσίτης στη Φλόριντα και μερικές φορές παίζοντας πιάνο σε συγκροτήματα.[16]

Ανάπτυξη και αγορά των McDonald's

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πρώτο (9ο των McDonald's) εστιατόριο του Ρέικ Κροκ, το οποίο άνοιξε τον Απρίλιο του 1955 στο Ντες Πλέινς του Ιλινόι στις Η.Π.Α.

Μετά το Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Κροκ βρήκε δουλειά ως πωλητής μίξερ μίλκσεϊκ για την εταιρεία κατασκευής εξοπλισμού καταστημάτων τροφίμων Prince Castle.[17] Όταν οι πωλήσεις του Prince Castle Multi-Mixer μειώθηκαν κατακόρυφα λόγω του ανταγωνισμού από προϊόντα της Hamilton Beach σε χαμηλότερες τιμές, ο Κροκ εντυπωσιάστηκε από τους Ρίτσαρντ και Μόρις Μακ Ντόναλντ, οι οποίοι είχαν αγοράσει οκτώ από τα Multi-Mixer του για το εστιατόριο τους στο Σαν Μπερναρντίνο της Καλιφόρνια και τους επισκέφτηκε το 1954.[18]

Αφού οριστικοποίησε μια συμφωνία franchise με τους αδερφούς ΜακΝτόναλντ, ο Κροκ έστειλε μια επιστολή στον Γουώλτ Ντίσνεϋ. Είχαν συναντηθεί ως εκπαιδευόμενοι συνοδοί ασθενοφόρου στο Ολντ Γκρίνουιτς του Κονέκτικατ κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Κροκ έγραψε: «Πολύ πρόσφατα ανέλαβα το εθνικό franchise του συστήματος McDonald's. Θα ήθελα να ρωτήσω αν υπάρχει μια ευκαιρία για McDonald's στην ανάπτυξη της Disney». Σύμφωνα με μια αναφορά, ο Ντίσνεϋ συμφώνησε, αλλά με όρο να αυξήσει την τιμή των τηγανιτών πατατών από δέκα σεντ σε δεκαπέντε σεντ, επιτρέποντας στον εαυτό του το κέρδος. Ο Κροκ αρνήθηκε να ξεγελάσει τους πιστούς του πελάτες, αφήνοντας τη Disneyland να ανοίξει χωρίς εστιατόριο McDonald's. Ο συγγραφέας Έρικ Σλόσερ, γράφοντας στο βιβλίο του Fast Food Nation, πιστεύει ότι πρόκειται για μια επιμελημένη επανάληψη της συναλλαγής από ορισμένα στελέχη μάρκετινγκ της McDonald's. Πιθανότατα, η πρόταση επιστράφηκε χωρίς έγκριση.[19]

Ο Κροκ πιστώθηκε ότι έκανε μια σειρά καινοτόμων αλλαγών στο μοντέλο franchise των υπηρεσιών εστίασης. Ο κυριότερος μεταξύ αυτών ήταν η πώληση μόνο ενός καταστήματος franchise αντί για την πώληση μεγαλύτερων, εδαφικών franchise που ήταν συνηθισμένα στον κλάδο εκείνη την εποχή. Ο Κροκ αναγνώρισε ότι η πώληση αποκλειστικών αδειών χρήσης για μεγάλες αγορές ήταν ο πιο γρήγορος τρόπος για έναν δικαιοπάροχο να βγάλει χρήματα, αλλά είδε επίσης στην πράξη απώλεια στην ικανότητα του δικαιοπάροχου να ασκεί έλεγχο στην πορεία και την κατεύθυνση της ανάπτυξης μιας αλυσίδας. Πάνω απ΄ όλα και σύμφωνα με τις συμβατικές υποχρεώσεις με τους αδερφούς ΜακΝτόναλντ, ο Κροκ ήθελε ομοιομορφία στην εξυπηρέτηση και την ποιότητα μεταξύ όλων των τοποθεσιών των McDonald's. Χωρίς τη δυνατότητα να επηρεάσει τους κατόχους franchise, ο Κροκ γνώριζε ότι θα ήταν δύσκολο να πετύχει αυτόν τον στόχο. Παραχωρώντας σε έναν δικαιοδόχο το δικαίωμα σε μία μόνο τοποθεσία καταστήματος κάθε φορά, ο Κροκ διατήρησε για το franchise κάποιο μέτρο ελέγχου επί του δικαιοδόχου, ή τουλάχιστον εκείνων που επιθυμούσαν κάποια μέρα να κατέχουν τα δικαιώματα σε άλλο κατάστημα.[20]

Οι πολιτικές του Κροκ για τα McDonald's περιλάμβαναν τη δημιουργία τοποθεσιών μόνο σε προαστιακές περιοχές. Δεν επιτρεπόταν η κατασκευή εστιατορίων στο κέντρο και τις αστικές περιοχές, καθώς περισσότεροι φτωχοί κάτοικοι ενδέχεται περάσουν και να εισέλθουν μετά το πέρας του κύριου ωραρίου λειτουργίας. Τα εστιατόρια έπρεπε να διατηρούνται σωστά απολυμασμένα ανά πάσα στιγμή και το προσωπικό έπρεπε να είναι καθαρό, σωστά περιποιημένο και ευγενικό με τα παιδιά. Το φαγητό έπρεπε να είναι αυστηρά καθορισμένο, με τυποποιημένο περιεχόμενο και τα εστιατόρια δεν επιτρεπόταν με κανέναν τρόπο να αποκλίνουν από τις προδιαγραφές. Δεν επρόκειτο να χαθεί τίποτα, επέμεινε ο Κροκ. Κάθε δοχείο σαλτσών έπρεπε να καθαρίζεται εντελώς. Δεν επιτρέπονταν μηχανές τσιγάρων ή παιχνίδια φλίπερ σε κανένα κατάστημα McDonald's.

Κατά τη δεκαετία του 1960, εμφανίστηκε ένα κύμα νέων αλυσίδων γρήγορου φαγητού που αντέγραψαν το μοντέλο των McDonald's, συμπεριλαμβανομένων των Burger King, Burger Chef, Arby's, KFC και Hardee's. Ο Κροκ απογοητεύτηκε από την επιθυμία των αδερφών ΜακΝτόναλντ να διατηρήσουν έναν μικρό αριθμό εστιατορίων. Τα αδέρφια είπαν επίσης εξακολούθως στον Κροκ ότι δεν μπορούσε να κάνει αλλαγές σε πράγματα όπως το αρχικό σχέδιο, αλλά παρά τις εκκλήσεις του Κροκ, οι αδελφοί δεν έστειλαν ποτέ καμία επίσημη επιστολή που να επέτρεπε νόμιμα τις αλλαγές στην αλυσίδα. Το 1961, αγόρασε την εταιρεία έναντι 2,7 εκατομμυρίων δολαρίων, υπολογιζόμενα έτσι ώστε να εξασφαλίσει ότι κάθε αδελφός έλαβε 1 εκατομμύριο δολάρια μετά τους φόρους. Η απόκτηση των κεφαλαίων για την εξαγορά ήταν δύσκολη λόγω του υπάρχοντος χρέους από την επέκταση. Ωστόσο, ο Χάρι Τζ. Σόνεμπορν, τον οποίο ο Κροκ αποκαλούσε τον «οικονομικό μάγο» του, μπόρεσε να συγκεντρώσει τα απαιτούμενα κεφάλαια.[21]

Στο κλείσιμο της συμφωνίας, ο Κροκ ενοχλήθηκε που τα αδέρφια δεν θα του μεταβιβάσουν την ακίνητη περιουσία και τα δικαιώματα στην αρχική τοποθεσία στο Σαν Μπερναρντίνο. Τα αδέρφια είχαν πει στον Κροκ ότι έδιναν την επιχείρηση, την περιουσία και όλα, στους ιδρυτικούς υπαλλήλους. Μέσα στο θυμό του, ο Κροκ άνοιξε αργότερα ένα νέο εστιατόριο McDonald's κοντά στο αρχικό McDonald's, το οποίο είχε μετονομαστεί σε «The Big M», επειδή τα αδέρφια είχαν παραμελήσει να διατηρήσουν τα δικαιώματα του ονόματος. Το «The Big M» έκλεισε έξι χρόνια αργότερα.[22] Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, ως μέρος της εξαγοράς, ο Κροκ υποσχέθηκε, βάσει συμφωνίας χειραψίας, να συνεχίσει το ετήσιο δικαίωμα 1% της αρχικής συμφωνίας, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία γι΄ αυτό πέρα από τον ισχυρισμό ενός ανιψιού των αδελφών ΜακΝτόναλντ. Κανένας από τους δύο αδελφούς δεν εξέφρασε δημόσια απογοήτευση για τη συμφωνία. Μιλώντας σε κάποιον για την εξαγορά, ο Ρίτσαρντ ΜακΝτόναλντ φέρεται να είπε ότι δεν μετάνιωσε.[23]

Ο Κροκ διατήρησε τη γραμμή συναρμολόγησης «Speedee Service System» για την προετοιμασία χάμπουργκερ που εισήχθη από τους αδελφούς ΜακΝτόναλντ το 1948. Τυποποίησε τις λειτουργίες, διασφαλίζοντας ότι κάθε μπέργκερ θα είχε την ίδια γεύση σε κάθε εστιατόριο. Έθεσε αυστηρούς κανόνες για τους δικαιοδόχους σχετικά με τον τρόπο παρασκευής του φαγητού, τα μεγέθη των μερίδων, τις μεθόδους και τις ώρες μαγειρέματος και τη συσκευασία. Ο Κροκ απέρριψε επίσης μέτρα μείωσης του κόστους, όπως η χρήση πληρωτικού σπόρου σόγιας στα μπιφτέκια για χάμπουργκερ. Αυτοί οι αυστηροί κανόνες εφαρμόστηκαν επίσης στα πρότυπα εξυπηρέτησης πελατών με τέτοιες εντολές ώστε τα χρήματα να επιστρέφονται σε πελάτες των οποίων οι παραγγελίες δεν ήταν σωστές ή σε πελάτες που έπρεπε να περιμένουν περισσότερα από πέντε λεπτά για το φαγητό τους.

Μέχρι τη στιγμή του θανάτου του Κροκ, η αλυσίδα είχε 7.500 καταστήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε 31 άλλες χώρες και εδάφη.[24] Οι συνολικές πωλήσεις των εστιατορίων της σε όλο το σύστημα ήταν πάνω από 8 δισεκατομμύρια δολάρια το 1983 και η προσωπική του περιουσία ανερχόταν σε περίπου 600 εκατομμύρια δολάρια.[7]

Μπέιζμπολ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Κροκ αποσύρθηκε από τη διεύθυνση των McDonald's το 1973. Ενώ έψαχνε για νέες προκλήσεις, αποφάσισε να επιστρέψει στο μπέιζμπολ, το αγαπημένο του άθλημα, όταν έμαθε ότι οι Σαν Ντιέγκο Πάντρες ήταν προς πώληση. Η ομάδα είχε πουληθεί υπό όρους στον Τζόσεφ Ντανζάνσκι, ιδιοκτήτη αλυσίδας παντοπωλείων στην Ουάσινγκτον, ο οποίος σχεδίαζε να μεταφέρει τους Πάντρες στην Ουάσιγκτον.[25] Ωστόσο, η πώληση συνδέθηκε με αγωγές όταν ο Κροκ αγόρασε την ομάδα για 12 εκατομμύρια δολάρια, κρατώντας την ομάδα στο Σαν Ντιέγκο.[26][27] Κατά τον πρώτο χρόνο ιδιοκτησίας του Κροκ το 1974, οι Πάντρες έχασαν 102 παιχνίδια, αλλά συγκέντρωσαν πάνω από ένα εκατομμύριο θεατές, το πρότυπο της επιτυχίας στις εισπράξεις ταμείων στα μεγάλα πρωταθλήματα εκείνης της εποχής. Η προηγούμενη κορυφαία συμμετοχή τους ήταν 644.772 θεατές το 1972.[26] Η San Diego Union είπε ότι ο Κροκ ήταν «πάνω από όλα, οπαδός της ομάδας του».[27]

Στις 9 Απριλίου 1974, ενώ οι Πάντρες ήταν στα πρόθυρα να χάσουν με 9-5 από τους Χιούστον Άστρος στην έναρξη της σεζόν στο Στάδιο του Σαν Ντιέγκο, ο Κροκ πήρε το μικρόφωνο του κοινού μπροστά σε 39.083 οπαδούς. «Δεν έχω ξαναδεί τόσο ηλίθιο παιχνίδι στη ζωή μου», είπε. Το πλήθος επευφημούσε σε ένδειξη επιδοκιμασίας.[27] Το 1979, το δημόσιο ενδιαφέρον του Κροκ για τους μελλοντικούς ελεύθερους παίκτες Γκρεγκ Νετλς και Τζο Μόργκαν επέβαλε πρόστιμο 100.000 $ από τον Επίτροπο Μπόουι Κουν. Απογοητευμένος με την ομάδα, παρέδωσε της διαχείριση της ομάδας στον γαμπρό του, Μπάλαρντ Σμιθ. «Υπάρχει περισσότερο μέλλον στα χάμπουργκερ παρά στο μπέιζμπολ», είπε ο Κροκ.[28]

Μετά τον θάνατό του, οι Πάντρες το 1984 φόρεσαν ένα ειδικό σήμα με τα αρχικά του Κροκ, RAK.[29] Κέρδισαν το πρωτάθλημα NL εκείνη τη χρονιά και έπαιξαν στο World Series του 1984, το οποίο έχασαν από τους Ντιτρόιτ Τάιγκερς. Ο Κροκ εισήχθη μετά θάνατον ως μέρος της εναρκτήριας τάξης του Hall of Fame των Σαν Ντιέγκο Πάντρες το 1999.[30]

Προσωπική ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ίδρυμα Κροκ υποστήριξε την έρευνα, θεραπεία και εκπαίδευση σχετικά με διάφορες ιατρικές καταστάσεις, όπως ο αλκοολισμός, ο διαβήτης, η αρθρίτιδα και η σκλήρυνση κατά πλάκας. Είναι περισσότερο γνωστό για την ίδρυση του Ronald McDonald House, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που παρέχει δωρεάν στέγαση σε γονείς κοντά σε ιατρικές εγκαταστάσεις όπου τα παιδιά τους λαμβάνουν θεραπεία.[7]

Το 1973, ο Κροκ έλαβε το Βραβείο Χρυσής Πλάκας της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιτεύξεων.[31]

Ένας διά βίου Ρεπουμπλικανός, ο Κροκ πίστευε ακράδαντα στην αυτοδυναμία και αντιτάχθηκε σθεναρά στην κυβερνητική ευημερία και στο New Deal. Ο Κροκ δώρισε 255.000 δολάρια στην εκστρατεία επανεκλογής του Ρίτσαρντ Νίξον το 1972 και κατηγορήθηκε αμφιλεγόμενα από ορισμένους, ιδίως από τον γερουσιαστή Χάρισον Α. Γουίλιαμς, ότι έκανε τη δωρεά για να επηρεάσει τον Νίξον να ασκήσει βέτο σε ένα νομοσχέδιο για τον κατώτατο μισθό που πέρασε στο Κογκρέσο.

Οι δύο πρώτοι γάμοι του Κροκ με την Έθελ Φλέμινγκ (1922–1961) και την Τζέιν Ντόμπινς Γκριν (1963–1968) κατέληξαν σε διαζύγιο.[32] Ο Κροκ και η Φλέμινγκ γνωρίστηκαν το 1919 και σύντομα ερωτεύτηκαν, πριν παντρευτούν το 1922 και στη συνέχεια μετακόμισαν στο Σικάγο του Ιλινόι. Η κόρη τους Μέριλιν γεννήθηκε το 1924.[33] Η τρίτη σύζυγός του, Τζόαν Κροκ, ήταν φιλάνθρωπος που αύξησε σημαντικά τις φιλανθρωπικές συνεισφορές της μετά τον θάνατο του Κροκ. Έκανε δωρεές σε διάφορους σκοπούς που την ενδιέφεραν, όπως η προώθηση της ειρήνης και η μη διάδοση των πυρηνικών όπλων.[32] Μετά τον θάνατό της το 2003, η υπόλοιπη περιουσία της 2,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων διανεμήθηκε σε έναν αριθμό μη κερδοσκοπικών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένης της δωρεάς 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Στρατό της Σωτηρίας για την κατασκευή 26 Κέντρων Κροκ, μαζί με μια δωρεά 200 εκατομμυρίων δολαρίων στο National Public Radio, καθώς πίστευε βαθιά δύναμη του δημόσιου ραδιοφώνου.[34] Επιπλέον, έκανε επίσης δωρεές σε κοινοτικά κέντρα που εξυπηρετούν υποεξυπηρετούμενες γειτονιές, σε όλη τη χώρα.[35]

Θάνατος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1980, μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, ο Κροκ μπήκε σε ένα κέντρο απεξάρτησης από το αλκοόλ.[36] Πέθανε τέσσερα χρόνια αργότερα από καρδιακή ανεπάρκεια σε νοσοκομείο στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, στις 14 Ιανουαρίου 1984, σε ηλικία 81 ετών[7] και κηδεύτηκε στο El Camino Memorial Park στο Σορέντο Βάλεϊ του Σαν Ντιέγκο.[14]

Στη λαϊκή κουλτούρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η απόκτηση του franchise των McDonald's από τον Κροκ, καθώς και οι επιχειρηματικές τακτικές σε «στυλ Κροκ» είναι το θέμα του τραγουδιού του Μαρκ Νόπφλερ το 2004 «Boom, Like That».[37][38]

Ο Κροκ συνέγραψε το βιβλίο Grinding It Out, το οποίο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1977 και επανεκδόθηκε το 2016. Χρησίμευσε ως βάση για μια βιογραφική ταινία για τον Κροκ.[39]

Ο Μάικλ Κίτον υποδύθηκε τον Κροκ στην ταινία του 2016 του Τζον Λι Χάνκοκ The Founder. Η απεικόνιση της ταινίας της ανάπτυξης franchise του Κροκ, της επέκτασης σε εθνικό επίπεδο και της τελικής εξαγοράς των McDonald's, πρόσφερε μια κριτική άποψη για τη μεταχείρισή του προς τους ιδρυτές αδερφούς ΜακΝτόναλντ.[40]

Ο Κροκ εμφανίζεται στη σειρά ντοκιμαντέρ The Food That Built America στο κανάλι History.[41]

Ο Κροκ εμφανίστηκε στη ραδιοφωνική εκπομπή του Τιμ Χάρφορντ στην Παγκόσμια Υπηρεσία του BBC 50 Things That Made the Modern Economy, στο επεισόδιο, «Fast food franchise», το οποίο απεικονίζει την άνθηση που παρείχε το μοντέλο του franchise του για τη βιομηχανία γρήγορου φαγητού.[42]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w6mt9rhx. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 3207. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 13  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  6. ↑ Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2021.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Pace, Eric (January 15, 1984). «Ray A. Kroc dies at 81. Built McDonald's Chain». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις November 8, 2017. https://web.archive.org/web/20171108214615/https://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/1005.html. Ανακτήθηκε στις January 13, 2020. 
  8. ↑ «The Mc Donald's Man: What Ray Kroc Hath Wrought Around the World». People. May 19, 1975. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις March 30, 2016. https://web.archive.org/web/20160330154331/http://www.people.com/people/archive/article/0,,20065264,00.html. Ανακτήθηκε στις November 9, 2013. 
  9. ↑ «Gale - Product Login». 
  10. ↑ «7 Jan 1959, 40 - Chicago Tribune at Newspapers.com». Newspapers.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2020. 
  11. ↑ «Stupno 17 | Porta fontium». www.portafontium.eu. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2020. 
  12. ↑ «DigiArchiv of SRA Trebon - ver. 20.03.13». digi.ceskearchivy.cz. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2020. 
  13. ↑ «DigiArchiv of SRA Trebon - ver. 20.03.13». digi.ceskearchivy.cz. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2020. 
  14. ↑ 14,0 14,1 Lisa Napoli (2016). Ray and Joan: The Man Who Made the Mcdonald's Fortune and the Woman Who Gave It All Away. σελ. 28. 
  15. ↑ Kroc, Ray· Anderson, Robert (1987). Grinding it out: the making of McDonald's (St. Martin's paperback έκδοση). [New York]: St. Martin's Paperbacks. σελ. 19. ISBN 978-0312929879. 
  16. ↑ Encyclopaedia Britannica, Inc. (1 Οκτωβρίου 2008). Britannica Guide to 100 Most Influential Americans. Encyclopaedia Britannica, Inc. σελ. 342. ISBN 978-1-59339-857-6. 
  17. ↑ Neil Snyder (15 Ιουνίου 2010). Vision, Values, and Courage: Leadership for Quality Management. Simon and Schuster. σελ. 133. ISBN 978-1-4516-0252-4. 
  18. ↑ «Our History: Ray Kroc & The McDonald's Brothers». McDonald's (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  19. ↑ Schlosser, Eric (2002). Fast Food Nation: The Dark Side of the All-American Meal. New York, NY: Harper Collins Publishers. ISBN 978-0-395-97789-7. 
  20. ↑ Love, John (1995). McDonald's: Behind The Arches. New York: Bantam Books. σελίδες 57–60. ISBN 978-0-553-34759-3. 
  21. ↑ «Ray Kroc». Entrepreneur (στα Αγγλικά). 9 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2019. 
  22. ↑ Kroc (1977). Grinding It Out. σελ. 123. ISBN 9780809282593. 
  23. ↑ Gilpin, Kenneth N. (July 16, 1998). «Richard McDonald, 89, Fast-Food Revolutionary» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1998/07/16/business/richard-mcdonald-89-fast-food-revolutionary.html. Ανακτήθηκε στις October 21, 2017. 
  24. ↑ «Ray Kroc | American businessman». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2019. 
  25. ↑ Chandler, Bob (2006). Bob Chandler's Tales from the San Diego Padres. Champaign, IL: Sports Pub. σελ. 71. ISBN 9781596700246. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2015. 
  26. ↑ 26,0 26,1 Chandler 2006, p. 73.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 Lockwood, Wayne (October 2, 1984). «Ray Kroc's dream finally materializes». The San Diego Union: σελ. Baseball-12. 
  28. ↑ Bock, Hal (August 27, 1979). «Miller Presaged Kroc Escapade». Lawrence Journal-World. Associated Press: σελ. 14. https://news.google.com/newspapers?id=RaUyAAAAIBAJ&pg=6674%2C6538077. Ανακτήθηκε στις February 10, 2015. 
  29. ↑ «Ray Kroc, San Diego Padres Owner and Man who Built McDonald's». Misc. Baseball. 2 Μαρτίου 2010. 
  30. ↑ «Padres Hall of Fame». padres.mlb.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2014. 
  31. ↑ «Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement». www.achievement.org. American Academy of Achievement. 
  32. ↑ 32,0 32,1 Pompilio, Natalie (October 12, 2013). «Joan Kroc, Unconventional Philanthropist». Legacy.com. http://www.legacy.com/news/culture-and-trends/article/joan-kroc-unconventional-philanthropist. Ανακτήθηκε στις January 11, 2018. 
  33. ↑ Mattern, Joanne (2015). Ray Kroc: McDonald's Restaurants Builder. Abdo Publishing. σελ. 7. ISBN 9781629688909. 
  34. ↑ «Kroc Leaves NPR Record Gift». NPR (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2020. 
  35. ↑ Sullivan, Paul (January 20, 2017). «Kroc's Giving, Like McDonald's Meals, Was Fast and Super-Sized». The New York Times. https://www.nytimes.com/2017/01/20/your-money/ray-joan-kroc-mcdonalds-fortune-philanthropy.html. Ανακτήθηκε στις January 11, 2018. 
  36. ↑ Harris, Scott. «Dismayed by Nuclear Arms Race : McDonald's Fortune Fuels Joan Kroc's Peace Effort». Los Angeles Times. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2017. 
  37. ↑ The Bulletin. J. Haynes and J.F. Archibald. 2004. 
  38. ↑ Franchise Times. Restaurant Finance Corporation. 2005. 
  39. ↑ Taunton, Paul (August 11, 2016). «Head honcho Ray Kroc was a bully, and other things we learned from Grinding It Out: The Making of McDonald's». National Post. https://nationalpost.com/entertainment/books/book-reviews/five-takeaways-from-ray-krocs-grinding-it-out-the-making-of-mcdonalds. 
  40. ↑ Lapin, Andrew (19 Ιανουαρίου 2017). «'The Founder': Michael Keaton Brings A Ruthless Ray Kroc To Life, With Relish». NPR. NPR. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2017. 
  41. ↑ «The Food That Built America Podcast» (στα Αγγλικά). History. 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2021. 
  42. ↑ «Fast food franchise» (στα Αγγλικά). BBC News. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2020. 

Περαιτέρω ανάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ρέι_Κροκ&oldid=10034458"