Némeśis (astrunumìa)

 Miranduléś

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

Diśégn dla stéla Némeśis

Némeśis, ciamàda da i giurnài anc Death Star ("Stéla dla mòrt"), l'è na stéla ch'a s pénsa la pòsa eśìstar darènt a 'l sistéma sulàr, subìt dòp al Nùvul 'd Oort, luntàṅ da sinquànta-mila a sènt-mila UA da 'l Sōl. La prév èsar na nana rósa o na nana bruna e s'la gh fus dabòṅ la darév na spiegasiòṅ a 'l parchè a gh'è di estinsiòṅ ad masa su la Tèra ógni soquànt migliòṅ 'd an.

I siensiâ i n l'aṅ mai catàda gnanc druànd di telescòpi mudéran.

Teurìa su gl'estinsiòṅ ad masa perìodichi

In dal 1984 i paleuntólug David Raup e Jack Sepkoski i aṅ publicâ un sò studi su gl'estinsiòṅ ad masa su la Tèra di ùltim 250 migliòṅ 'd an dgénd ch'i aṅ fat a mènt che praticamènt a gh 'n è una ógni vint-siē migliòṅ 'd an, dód'ś in tut. Par lōr dònca 'l è fàcil ch'i gh sìan di mutìṿ o di mecanìśum minga teréstar, cuma se di còrp celèst i gh fùsan finî adòs.

Sèmp'r in c'l an lè di studi publicâ su la rivìsta Nature da part ad dū grup 'd astrónum, Whitmire & Jackson e la squàdra 'd Davis, Hut e Muller, i èṅ rivâ a dir praticamènt al stés quèl. Par chi lōr a gh prév èsar na stéla binària dal Sōl che, pasànd incòst a 'l Nùvul 'd Oort tgnénd adrē a la sò òrbita, la prév dar distùrub spasànd via 'n muć ad cuméti da cla regiòṅ lè, cuciànd-li via da tut al bandi, dònca anc vèrs la Tèra.

Al fat ch'in un sistéma sulàr i gh sìan dū o più stéli l'è 'n fat nurmàl esénd ch'a sucéd in d'l 84% di caś. Anc 'l astrònum Steve Stahler e la sò culéga 'd Harvard Sarah Sadavoy i la péns'n acsè.

Nòti