bazyliszek

Old Polish

Alternative forms

• bażyliszek

Etymology

Etymology tree

Proto-Hellenic *gʷatiléus

Ancient Greek βᾰσῐλεύς (basileús)

Proto-Indo-European *-iskos

Ancient Greek -ῐ́σκος (-ískos)

Ancient Greek βασιλίσκος (basilískos)bor.

Latin basiliscuslbor.

Old Czech bazilišekbor.

Old Polish bazyliszek

Borrowed from Old Czech bazilišek. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bazɨlʲiʃʲɛk/
• IPA^(key): (15^th CE) /bazɨlʲiʃʲɛk/

Noun

bazyliszek m animacy unattested (related adjective bazyliszków)

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) basilisk (mythical snake-like dragon, so venomous that even its gaze was deadly)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 90, 13:

     Na zmigi y na basiliszku chodzicz bødzesz y podepczesz lwa y smoku

     [Na źmiji i na bazyliszku chodzić będziesz i podepcesz lwa i smoku]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 75v:

     Linx est animal quoddam habens acutissimum visum bązylyschek ostrovydz

     [Linx est animal quoddam habens acutissimum visum ostrowidz, bażyliszek]

Descendants

• Polish: bazyliszek
  • → Kashubian: bazyliszk

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bazyliszek”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “(bazyliszek) bażyliszek”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

bazyliszek

Etymology

Etymology tree

Proto-Hellenic *gʷatiléus

Ancient Greek βᾰσῐλεύς (basileús)

Proto-Indo-European *-iskos

Ancient Greek -ῐ́σκος (-ískos)

Ancient Greek βασιλίσκος (basilískos)bor.

Latin basiliscuslbor.

Old Czech bazilišekbor.

Old Polish bazyliszek

Polish bazyliszek

Inherited from Old Polish bazyliszek.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ba.zɘˈli.ʂɛk/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ba.zɨˈli.ʂɛk/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -iʂɛk
• Syllabification: ba‧zy‧li‧szek

Noun

bazyliszek m animal (related adjective bazyliszkowy)

1. (mythology) basilisk (mythical snake-like dragon, so venomous that even its gaze was deadly)
2. basilisk (any tree-dwelling lizard of the genus Basiliscus)
3. (derogatory) snake (treacherous person)

   Synonyms: wąż, żmija

Declension

Declension of bazyliszek

	singular	plural
nominative	bazyliszek	bazyliszki
genitive	bazyliszka	bazyliszków
dative	bazyliszkowi	bazyliszkom
accusative	bazyliszka	bazyliszki
instrumental	bazyliszkiem	bazyliszkami
locative	bazyliszku	bazyliszkach
vocative	bazyliszku	bazyliszki

Noun

bazyliszek m inan

1. (obsolete, historical) basilisk (type of large brass cannon)

Declension

Declension of bazyliszek

	singular	plural
nominative	bazyliszek	bazyliszki
genitive	bazyliszka	bazyliszków
dative	bazyliszkowi	bazyliszkom
accusative	bazyliszek	bazyliszki
instrumental	bazyliszkiem	bazyliszkami
locative	bazyliszku	bazyliszkach
vocative	bazyliszku	bazyliszki

Derived terms

adjectives

• bazyliszkowaty

 

nouns

• bazyliszek hełmiasty
• wzrok bazyliszka

 

Descendants

• → Kashubian: bazyliszk

Further reading

• bazyliszek in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• bazyliszek in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bazyliszek”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Dorota Adamiec (29.01.2016) “BAZYLISZEK”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bazyliszek”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “bazyliszek”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bazyliszek”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 107
• bazyliszek in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego