kształt

Polish

Alternative forms

• kstałt (Middle Polish)
• xtałt (pre-reform orthography (1936))

Etymology

Inherited from Old Polish kstałt.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈkʂtawt/

• (Middle Polish) IPA^(key): /kʂtɒɫt/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -awt
• Syllabification: kształt

Noun

kształt m inan

1. form, shape (appearance of something in terms of its arrangement in space, especially its outline)

   Synonyms: forma, postać, wygląd

2. shape (overall form or organization of something; form; formation)

   Synonyms: budowa, struktura

3. (in the plural, colloquial) figure (certain parts of a woman's body, considered in terms of their sexual attractiveness)

   Synonym: figura

4. (obsolete) shape (someone or something as seen unclearly, e.g. from a distance)
5. (obsolete) model (that which one follows or models on)
6. (obsolete) format

   Synonym: format

7. (obsolete) type, kind

   Synonyms: gatunek, odmiana, rodzaj

8. (obsolete) decoration; grandeur; parade, show
9. (obsolete) refinement, polish, panache

   Synonym: ogłada

10. (obsolete, minerology) chunk of mineral limited in some plane
11. (Middle Polish) image, likeness, painting, engraving, sketch
12. (Middle Polish) pretense, excuse

    Synonyms: pozór, pretekst

13. (Middle Polish) trait (that which marks something somehow)

    Synonym: cecha

14. (Middle Polish) bra; breastplate; corset (upper part of women's clothing)
15. (Middle Polish) shape; Further details are uncertain.
    • 1532, Bartłomiej z Bydgoszczy, Słownik łacińsko-polski‎^[1], page 58b:

      Figura, kstałt, viobrazenye

      [Figura, kształt, wyobrażenie]

    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[2], page 113b:

      Facies, Xtałt/ Poſtáć/ Spoſob/ Obyczay.

      [Facies, Kształt/ Postać/ Sposób/ Obyczaj.]

    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[3], page 113b:

      Facies maris, Xtałt morski.

      [Facies maris, Kształt morski.]

    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[4], page 127a:

      Filium orationis pro Stylo et ducendi forma ac compositione ipsius orationis, Obyczay/ xtałt/ forma ſubtilność/ ſpoſób/ roſcyągnienie álbo roſpoſtárcie rzeczy.

      [Filium orationis pro Stylo et ducendi forma ac compositione ipsius orationis, Obyczaj/ kształt/ forma subtylność/ sposób/ rozciągnienie albo roapostarcie rzeczy.]

    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[5], page 337b:

      Qualitas, Iákość/ Obyczay/ Spoſób/ Formá/ Xtałt.

      [Qualitas, Jakość/ Obyczaj/ Sposób/ Forma/ Kształt.]

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎^[6], page 429b:

      Forma ‒ Kſztalłt [!], forma, ſpoſob.

      [Forma ‒ Kształt [!], forma, sposób.]

    • 1594, J. Januszowski, Ł. Górnickiego, Nowy karakter, page H, H [2 r.].:

      kſſtallt/ kŝiądz ták ia chcę piſáć. kto teſſ chce prez x. tedy mu to wolno.

      [kształt/ ksiądz tak ja chcę pisać. kto też chce przez x. tedy mu to wolno.]

Declension

Declension of kształt

	singular	plural
nominative	kształt	kształty
genitive	kształtu	kształtów
dative	kształtowi	kształtom
accusative	kształt	kształty
instrumental	kształtem	kształtami
locative	kształcie	kształtach
vocative	kształcie	kształty

Derived terms

adjectives

• kształtny
• kształtowy

 

nouns

• kształtka
• kształtownica
• kształtownik
• kształtówka

 

prepositions

• na kształt

 

verbs

• kształcić impf
• kształtować impf

 

verbs

• nabrać realnych kształtów pf, nabierać realnych kształtów impf

 

Related terms

adjectives

• kształcący
• kształceniowy
• kształtowniczy

 

adverbs

• kształcąco
• kształtnie

 

nouns

• kształtniczek
• kształtność

 

Descendants

• → Belarusian: кшталт (kštalt)
• → Kashubian: sztôłt, (dialectal) chsztôłt, ksztôłt
• Slovincian: ksztolt
• → Ukrainian: кшталт (kštalt)

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), kształt is one of the most used words in Polish, appearing 43 times in scientific texts, 3 times in news, 9 times in essays, 8 times in fiction, and 5 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 68 times, making it the 946th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• 5434 in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• kształty in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “kstałt, kształt”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• “KSZTAŁT”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku, 12.07.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “kształt”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “kształt”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “kształt”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 611

Silesian

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkʂtawt/
• Rhymes: -awt
• Syllabification: kształt

Noun

kształt m inan

1. Alternative form of ksztołt

Further reading

• Henryk Jaroszewicz (2022) “kształt”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 91