liczyć

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *ličiti. First attested in 1399.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /lʲiːt͡ʃʲɨt͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /lʲit͡ʃʲɨt͡ɕ/

Verb

[edit]

liczyć impf

  1. (attested in Greater Poland) to count (to determine the number of)
    • 1960 [1399], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 285, Pyzdry:
      Hanek bil przi tem y liczil penødze Ruczlowi iedennaczcze grziwen
      [Hanek był przy tem i liczył pieniądze Ruclowi jedennaćcie grzywien]
  2. (attested in Greater Poland, Masovia) to count (to recite numbers in sequence) [with od (+ genitive) ‘from what number’]
    • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[1], volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 487:
      Inclusiue computando ad acta presencium pyrzwe y posledne liczøcz latho oth wydana tego tho lystha
      [Inclusiue computando ad acta presencium pirzwe i poślednie licząc lato ot wydania tego to lista]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 65r:
      Inclusiue computando a data presencium lato pyrzve y poslednye lyczacz od vydanya thego tho lysthą
      [Inclusiue computando a data presencium lato piyrzwe i poslednie liczyć od wydania tego to liczą]
  3. (attested in Greater Poland, Masovia) to count (to include) [with w (+ accusative) ‘as what’]
    • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich, volume 6, Poniec, page 55:
      Gdy bądzye newyasztha darowana... od szwego maza, tho nye ma bycz lyczono w dzyal any za nyewyeszczkye rzeczy
      [Gdy będzie niewiasta darowana... od swego męża, to nie ma być liczono w dział ani za niewiesckie rzeczy]
    • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[2], volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 481:
      Zastawyamy... w tyssonczu grzywen... lyczoncz w kaszdø grzywnø, computando in quamlibet marcam, czterdzesczy y oszm grossy
      [Zastawiamy... w tysiącu grzywien... licząc w każdą grzywnę, computando in quamlibet marcam, czterdzieści i ośm groszy]
  4. to reckon, to calculate
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[3], page 187:
      Takosch... Krystus byl zyv na svyeczye trzydzyesczy a dvye lyeczye pelnych a o[d] trzechdzyeszyad y ode trzech lat tako vyelye, yako od Bozego Narodzenya do Vyelykey Noczy, czosz lycze ('liczą') za pol roka (quod pro dimidio anno computatur)
      [Takoż... Krystus był żyw na świecie trzydzieści a dwie lecie pełnych a o[d] trzechdziesiąt i ode trzech lat tako wiele, jako od Bożego Narodzenia do Wielikiej Nocy, coż liczą za poł roka (quod pro dimidio anno computatur)]
  5. (attested in Greater Poland) to consider as (to assign some quality to)
    • 1874-1891 [middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[4], [5], [6], volume XXII, page 235:
      Vbogyego ducha albo dusche gest ten..., gen syą ny zacz nye waszi any lyczi
      [Ubogiego ducha albo dusze jest ten..., jen się ni zacz nie waży ani liczy]
    • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich, volume 6, Poniec, page 105:
      A przydzely ktho a lyczy szye temu vmarlemu przyrodzony, thedy ma wymyenycz czlowyek blyszkosczy
      [A przydzieli kto a liczy sie temu umarłemu przyrodzony, tedy ma wymienić członek bliskości]
  6. (attested in Greater Poland) to justify accusations
    • 1959 [1419], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 974, Poznań:
      Yaco to swaczczą, yaco Micolaya ne zazalowal s procuratornym listem oth Thomy, cszo liczy, ... by rabil
      [Jako to świadczą, jako Mikołaja nie zażałował z prokuratornym listem ot Tomy, cso liczy, ... by rąbił]

Derived terms

[edit]
adjectives
adverbs
nouns
verbs

Descendants

[edit]
  • Polish: liczyć
  • Silesian: liczyć

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “liczyć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Sławski, Franciszek (1958-1965) “liczyć”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
  • Mańczak, Witold (2017) “liczyć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “liczyć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “liczyć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
  • Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “liczyć”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish liczyć.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio 1; liczyć:(file)
  • Audio 2; liczyć się:(file)
  • Rhymes: -it͡ʂɘt͡ɕ
  • Syllabification: li‧czyć

Verb

[edit]

liczyć impf (perfective policzyć)

  1. (intransitive) to count (to recite numbers in sequence) [with do (+ genitive) ‘to what number’]
    Synonym: odliczać
  2. (transitive) to count (to perform arithmetic calculations)
    Synonyms: obliczać, obrachowywać, przeliczać, rachować
  3. (transitive) to count (to add up individual units)
    Synonym: przeliczać
  4. (transitive) to count (to determine the financial value of something) [with za (+ accusative) ‘for what’]
    Synonyms: cenić, taksować, wyceniać
  5. (transitive, usually in the contemporary adverbial participle) to count (to take into consideration when determining quantity)
  6. (intransitive) to count (to amount to, to number in total)
  7. (transitive, usually in any participle) to count (to measure i.e. units of distance or time) [with w (+ locative) ‘in what unit’], [with od (+ genitive) ‘since when’]
  8. (intransitive) to count on (to rely on, trust, or expect) [with na (+ accusative) ‘on whom/what’]
    Synonym: polegać
    Zawsze możesz na mnie liczyć.You can always count on me.
  9. (intransitive) to count on (to hope for something) [with na (+ accusative) ‘on whom/what’]
  10. (transitive) to count on (to expect)
  11. (transitive, boxing) to count (to recite numbers from ten as a boxer lies in the ring so as to mark the end of a match)
    Synonym: wyliczać
  12. (transitive) to count (to consider something as an example of something or as having some quality; to account, to regard as)
    Synonym: wliczać
  13. (transitive) to count (to charge or calculate some fee)
  14. (reflexive with się) to count (to matter, to have some meaning) [with w (+ locative) ‘in/at what’]
    Synonym: znaczyć
  15. (reflexive with się) to account for (to take into consideration) [with z (+ instrumental) ‘with whom/what’]
    Synonym: uwzględniać
  16. (reflexive with się, colloquial) to account (to settle an account)
    Synonym: rozliczać się
  17. (reflexive with się) to count (to determine the size of the group to which you belong)
  18. (reflexive with się) to count (to belong to some group)
  19. (Middle Polish) to count; Further details are uncertain.
    • 1532, Bartłomiej z Bydgoszczy, Słownik łacińsko-polski[7], page 214b:
      Computo, Conumerare, putare, numerare, lyczicz.
      [Computo, Conumerare, putare, numerare, liczyć.]
    • 1564, J. Mączyński, Lexicon[8], page 253c:
      Numero, Liczę.
      [Numero, Liczę.]

Conjugation

[edit]
Conjugation of liczyć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive liczyć
present tense 1st liczę liczymy
2nd liczysz liczycie
3rd liczy liczą
impersonal liczy się
past tense 1st liczyłem,
-(e)m liczył
liczyłam,
-(e)m liczyła
liczyłom,
-(e)m liczyło
liczyliśmy,
-(e)śmy liczyli
liczyłyśmy,
-(e)śmy liczyły
2nd liczyłeś,
-(e)ś liczył
liczyłaś,
-(e)ś liczyła
liczyłoś,
-(e)ś liczyło
liczyliście,
-(e)ście liczyli
liczyłyście,
-(e)ście liczyły
3rd liczył liczyła liczyło liczyli liczyły
impersonal liczono
future tense 1st będę liczył,
będę liczyć
będę liczyła,
będę liczyć
będę liczyło,
będę liczyć
będziemy liczyli,
będziemy liczyć
będziemy liczyły,
będziemy liczyć
2nd będziesz liczył,
będziesz liczyć
będziesz liczyła,
będziesz liczyć
będziesz liczyło,
będziesz liczyć
będziecie liczyli,
będziecie liczyć
będziecie liczyły,
będziecie liczyć
3rd będzie liczył,
będzie liczyć
będzie liczyła,
będzie liczyć
będzie liczyło,
będzie liczyć
będą liczyli,
będą liczyć
będą liczyły,
będą liczyć
impersonal będzie liczyć się
conditional 1st liczyłbym,
bym liczył
liczyłabym,
bym liczyła
liczyłobym,
bym liczyło
liczylibyśmy,
byśmy liczyli
liczyłybyśmy,
byśmy liczyły
2nd liczyłbyś,
byś liczył
liczyłabyś,
byś liczyła
liczyłobyś,
byś liczyło
liczylibyście,
byście liczyli
liczyłybyście,
byście liczyły
3rd liczyłby,
by liczył
liczyłaby,
by liczyła
liczyłoby,
by liczyło
liczyliby,
by liczyli
liczyłyby,
by liczyły
impersonal liczono by
imperative 1st niech liczę liczmy
2nd licz liczcie
3rd niech liczy niech liczą
active adjectival participle liczący licząca liczące liczący liczące
passive adjectival participle liczony liczona liczone liczeni liczone
contemporary adverbial participle licząc
verbal noun liczenie

Derived terms

[edit]
nouns
verbs
verbs
[edit]
adjectives
particles
nouns

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), liczyć is one of the most used words in Polish, appearing 15 times in scientific texts, 21 times in news, 17 times in essays, 13 times in fiction, and 22 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 88 times, making it the 723rd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “liczyć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 218

Further reading

[edit]
  • liczyć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • liczyć się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • liczyć in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “liczyć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “liczyć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
  • LICZYĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku, (Can we date this quote?)
  • Renata Bronikowska (30.05.2019) “LICZYĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “liczyć”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “liczyć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “liczyć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 738
  • liczyć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
  • liczyć się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
  • Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “liczyć”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego (in Polish), →ISBN

Silesian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish liczyć.

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

liczyć impf

  1. (transitive) to count

Conjugation

[edit]
Conjugation of liczyć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive liczyć
present tense 1st liczã liczymy
2nd liczysz liczycie
3rd liczy liczōm
past tense 1st liczōłch,
liczōłech,
liczōł żech
liczyłach
liczyła żech
liczyłoch1)
liczyło żech
1)
liczylimy,
liczylichmy
liczyłymy,
liczyłychmy
2nd liczōłś,
liczōłeś,
liczōł żeś
liczyłaś
liczyła żeś
liczyłoś1)
liczyło żeś
1)
liczyliście,
liczyli żeście
liczyłyście,
liczyły żeście
3rd liczōł liczyła liczyło liczyli liczyły
future tense 1st bydã liczōł,
bydã liczyć
bydã liczyła,
bydã liczyć
bydã liczyło,1)
bydã liczyć
bydymy liczyli,
bydymy liczyć
bydymy liczyły,
bydymy liczyć
2nd bydziesz liczōł,
bydziesz liczyć
bydziesz liczyła,
bydziesz liczyć
bydziesz liczyło,1)
bydziesz liczyć
bydziecie liczyli,
bydziecie liczyć
bydziecie liczyły,
bydziecie liczyć
3rd bydzie liczōł,
bydzie liczyć
bydzie liczyła,
bydzie liczyć
bydzie liczyło,
bydzie liczyć
bydōm liczyli,
bydōm liczyć
bydōm liczyły,
bydōm liczyć
pluperfect tense2)
1st bōłch liczōł,
bōłech liczōł,
bōł żech liczōł
byłach liczyła
była żech liczyła
byłoch liczyło1)
było żech liczyło
1)
byli my liczyli,
bylichmy liczyli
były my liczyły,
byłychmy liczyły
2nd bōłś liczōł,
bōłeś liczōł,
bōł żeś liczōł
byłaś liczyła
była żeś liczyła
byłoś liczyło1)
było żeś liczyło
1)
byliście liczyli,
byli żeście liczyli
byłyście liczyły,
były żeście liczyły
3rd bōł liczōł była liczyła było liczyło1)
były my liczyli,
byłychmy liczyli
były liczyły
conditional 1st bych liczōł bych liczyła byście liczyli by my liczyły,
bychmy liczyły
2nd byś liczōł byś liczyła byście liczyli byście liczyły
3rd by liczōł by liczyła by liczyło by liczyli by liczyły
imperative 1st niych liczã liczmy
2nd licz liczcie
3rd niych liczy niych liczōm
active adjectival participle liczōncy liczōncŏ liczōnce liczōncy liczōnce
passive adjectival participle liczōny liczōnŏ liczōne liczyni liczōne
verbal noun liczynie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Derived terms

[edit]
adjectives
nouns
verbs
[edit]
adverbs

Further reading

[edit]