Aŭrinjaka kulturo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[nekontrolita versio]

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Nuna versio ekde 09:36, 21 dec. 2022

Fluto el Aŭrinjaka kulturo farita el osto de animalo, Geissenklösterle (Ŝvabio).Tiu fluto reprezentas la plej fruajn konatajn muzikinstrumentojn kaj havigas valoran pruvaron de prahistoria muziko.

La "Leono-Viro" - statueto trovita en kaverno en Ŝvabio, datita ĉirkaŭ 32.000 jarojn antaŭ nia tempo. Ĉi tiu estas la plej frua trovo de besta personigo en homa historio

La aŭrinjaka kulturo (aŭ: Aŭrinjakejeno, foje: orinjaka kulturo, PIV: Aŭrignacio; france Aurignacien) estis grava frupaleotika industria kaj antaŭhistoria kulturŝtupo de la frua Homo sapiens sapiens. Ĝi estis nomata post la ĉefa trovejo, la kaverno de Aurignac (Aŭrinjako) en la franca departemento Haute-Garonne en la Pireneoj.

En la orinjaka kulturo aperis unuafoje en Mez-Eŭropo la anatomie modernaj homoj. Per tiu kulturo komenciĝis en Eŭropo la frupaleotiko. La antaŭa ŝtupo nomiĝas Musterio.

La aŭrinjaka kulturo komenciĝis antaŭ ĉirkaŭ 35 000 jaroj kaj daŭris ĉirkaŭ 10 000 ĝis 15 000 jarojn. Ĝi parte koincidas kun la kulturo Ĉatelperonio, en kiu regis la homo de Neandertalo. Posta ŝtupo estis la kulturoj de Gravetio, la Solutreo kaj la Magdalenio.

Tipaj iloj de la epoko estas la longaj, maldikaj klingoj (ĝis ĉirkaŭ 26 cm), kiuj estis pretigitaj per la teĥniko de ĉizilo-martelo. Se ili montras obtuzan dorson, oni povas paroli pri tranĉilo. En tiu periodo de la homa historio, oni ofte trovas ilojn el osto, korno kaj eburo.

skrapilo

klingo, tranĉilo
lamelo "Dufour"
osta pinto

La aŭrinjakanoj kreis la unuajn artaĵojn, ekzemple eburaĵojn, diinajn figuretojn, muzikilojn, kavernajn murpentraĵojn.

Literaturo

Ernst Probst: Deutschland in der Steinzeit, München 1991

Interrete

http://www.kulturendersteinzeit.de.vu Arkivigite je 2012-01-17 per la retarkivo Wayback Machine Kulturen der Steinzeit

Kategorio Aŭrinjaka kulturo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Bibliotekoj

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
+[[Dosiero:Aurignacian_culture_map-fr.svg|eta|407x407ra|La distribuomapo de la lokoj de la Uriniak-kulturo]]
-La '''orinjako''' aŭ orinjaka kulturo (france '''Aurignacien''') estis grava frupaleotika industria kaj antaŭhistoria kulturŝtupo de la frua [[Homo sapiens sapiens]]. Ĝi estis nomata post la ĉefa trovejo, la kaverno de [[Aurignac]] en la franca departemento [[Haute-Garonne]] en la  [[Pireneoj]].
+[[Dosiero:Flauta paleolítica.jpg|eta|Fluto el [[Aŭrinjaka kulturo]] farita el osto de animalo, Geissenklösterle ([[Ŝvabio]]).Tiu fluto reprezentas la plej fruajn konatajn [[Muzikinstrumento|muzikinstrumentojn]] kaj havigas valoran pruvaron de [[prahistoria muziko]]. ]]
+[[Dosiero:Lion_man_photo.jpg|eta|La "Leono-Viro" - statueto trovita en kaverno en Ŝvabio, datita ĉirkaŭ 32.000 jarojn antaŭ nia tempo. Ĉi tiu estas la plej frua trovo de [[Personigo|besta personigo]] en homa historio]]
+La '''aŭrinjaka kulturo''' (aŭ: '''Aŭrinjakejeno''', foje: '''orinjaka kulturo''', PIV: [[Aŭrignacio]]; france '''Aurignacien''') estis grava frupaleotika industria kaj antaŭhistoria kulturŝtupo de la frua [[Homo sapiens sapiens]]. Ĝi estis nomata post la ĉefa trovejo, la kaverno de [[Aurignac]] (Aŭrinjako) en la franca departemento [[Haute-Garonne]] en la [[Pireneoj]].
-En la orinjaka kulturo aperis unuafoje en Mez-Eŭropo la anatomie modernaj homoj. Per tiu kulturo komenciĝis en [[Eŭropo]] la frupaleotiko. La antaŭa ŝtupo nomiĝas „[[Moustérien]]”.
+En la orinjaka kulturo aperis unuafoje en Mez-Eŭropo la anatomie modernaj homoj. Per tiu kulturo komenciĝis en [[Eŭropo]] la frupaleotiko. La antaŭa ŝtupo nomiĝas [[Musterio]].
-La orinjako komenciĝis antaŭ ĉ. 35.000 jaroj kaj daŭris ĉ. 10.000 ĝis 15.000 jarojn. Ĝi parte koincidas kun „[[Châtelperronien]]”, en kiu regis la neandervala homo. Posta ŝtupo estis la „[[Gravettien]]”, la [[Solutréen]] kaj la [[Magdalénien]].
+La aŭrinjaka kulturo komenciĝis antaŭ ĉirkaŭ 35 000 jaroj kaj daŭris ĉirkaŭ 10 000 ĝis 15 000 jarojn. Ĝi parte koincidas kun la kulturo [[Ĉatelperonio]], en kiu regis la [[homo de Neandertalo]]. Posta ŝtupo estis la kulturoj de [[Gravetio]], la [[Solutreo]] kaj la [[Magdalenio]].
-Tipaj iloj de la epoko estas la longaj, maldikaj klingoj (ĝis ĉ. 26&nbsp;cm), kiu estis pretigitaj per la ''teĥniko de ĉizilo-martelo''. Se ili montras obtuzan dorson, oni povas paroli pri ''tranĉilo''. En tiu periodo de la homa historio, oni ofte trovas ilojn el [[osto]], [[korno]] kaj [[eburo]].
+Tipaj iloj de la epoko estas la longaj, maldikaj klingoj (ĝis ĉirkaŭ 26&nbsp;cm), kiuj estis pretigitaj per la teĥniko de ĉizilo-martelo. Se ili montras obtuzan dorson, oni povas paroli pri tranĉilo. En tiu periodo de la homa historio, oni ofte trovas ilojn el [[osto]], [[korno]] kaj [[eburo]].
 <center>
 <gallery>
-Image:Grattoir caréné aurignacien.png|skrapilo
+Image:Gavaudun Global 2009.0.212.3.jpg|skrapilo
+</gallery>
+</center>
+<center>
+<gallery>
 Image:Lames aurignaciennes.jpg|klingo, tranĉilo
-Image:Lamelle Dufour aurignacien.png|lamelo
+Image:Flechette Gavaudun 231-3 (3).jpg|lamelo "Dufour"
 Image:Sagaie base fendue.jpg|osta pinto
 </gallery>
 </center>
+La aŭrinjakanoj kreis la unuajn artaĵojn, ekzemple eburaĵojn, diinajn figuretojn, muzikilojn, kavernajn murpentraĵojn.
-Dum la orinjako estiĝis la plej malnovaj artaĵoj kiel eburaĵoj, muzikiloj, kavernaj murpentraĵoj.
 == Literaturo ==
 * Ernst Probst: Deutschland in der Steinzeit, München 1991
-== Rete ==
+== Interrete ==
-* http://www.kulturendersteinzeit.de.vu Kulturen der Steinzeit
+* http://www.kulturendersteinzeit.de.vu {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20120117221037/http://www.kulturendersteinzeit.de.vu/ |date=2012-01-17 }} Kulturen der Steinzeit
+{{Navigilo Paleolitikaj epokoj}}
-[[Kategorio:arkeologio]]
+{{Projektoj}}
+{{Bibliotekoj}}
+[[Kategorio:Arkeologiaj kulturoj]]
-[[ca:Aurinyacià]]
+[[Kategorio:Plejstoceno]]
-[[cy:Diwylliant Aurignac]]
+[[Kategorio:Paleolitiko]]
-[[de:Aurignacien]]
-[[en:Aurignacian]]
-[[es:Auriñaciense]]
-[[fi:Aurignacin kulttuuri]]
-[[fr:Aurignacien]]
-[[ja:オーリニャック文化]]
-[[nl:Aurignacien]]
-[[oc:Aurinhacian]]
-[[pl:Kultura oryniacka]]
-[[ru:Ориньякская археологическая культура]]
-[[sk:Aurignacien]]
-[[sv:Aurignacien]]
-[[uk:Оріньякська культура]]