Saltu al enhavo

Tajda kurondo

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Revizio de 15:32, 25 nov. 2023 farita de LiMrBot (diskuto | kontribuoj)
(malsamoj) ← Antaŭa versio | Rigardi nunan version (malsamoj) | Sekva versio → (malsamoj)
Tajda kurondo en Alasko
Tajda kurondo ĉe rivero Petitcodiac

Tajda kurondo estas tiu fenomeno en la hidrologio, kiam la alvenanta alta tajdo formas ondon, kiu eniras riverbedon. En la geologio, ĝi estas moviĝa tipo de la vulkana cindronubo.

La alta tajdo puŝas/ŝovas la akvon en la riverfaŭkon, en la mallarĝiĝantan riverejon kontraŭ la fluo. Tajda kurondo okazas nur kelkloke sur la mondo, precipe tie, kie estas tre alta alta tajdo kaj el larĝa golfo eniras la akvo mallarĝan riverejon. Grava tajda kurondo povas minaci eĉ la ŝiptrafikon, sed tio estas samtempe defio al surfantoj (ondorajdantoj).

Kelkaj riveroj, kie okazas tajda kurondo:

  • Quiantang, Ĉinio – plej alta tajda kurondo, altante 8-9 m, fluanta 40 km/h
  • Amazonas, Brazilo – 4 m alta, 25 km/h rapida, konata kiel Pororoca
  • Petitcodiac, Fundy-golfo, Kanado – estis plej alta (7-8 m) tajda kurondo de Norda Ameriko, ĝis 1968, kiam akvobaraĵo malaltigis ties kurondon.
  • Severn, Britio – 2 m alta
  • Sejno, Francio – estis grava kurondo ĝis la 1960-aj jaroj, post kiam ĝi praktike ĉesis pro la riverbedajlaboroj
  • Gironde Francio – La kurondo iĝis hodiaŭ jam turisma vidindaĵo.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]