Adenda Latin II
Adenda Latin II
Adenda Latin II
LENGUA LATINA
Proposiciones subordinadas adverbiales
FJATE
Recuerda los usos de cum y de las construcciones de participio empleadas para formar proposiciones subordinadas temporales. Usos de cum (pgs.166-167): Cum + indicativo: Cum iter eius cognovit, Caesar castra propere movit (Cuando conoci su itinerario, Csar movi rpidamente el campamento). Cum + subjuntivo, histrico: Cum hostes videret, in eos impetum fecit (Como viera a los enemigos, inici el combate). Construcciones de participio (pgs. 136-137): Participio absoluto: Urbe capta, hostes victoriam celebraverunt (Tomada la ciudad, los enemigos celebraron la victoria). Ablativo absoluto: Cicerone consule (Siendo cnsul Cicern).
Proposiciones temporales
Sealan el momento en que se produce la accin expresada por el verbo de la proposicin principal y, al igual que en castellano, pueden indicar si sta es anterior, simultnea o posterior. Observa estos sencillos ejemplos: Anterioridad Simultaneidad Posterioridad Cuando llegues, ya lo vers. Mientras estudio, escucho msica clsica. Cuando cruz, el semforo ya estaba verde.
Conjunciones
En modo indicativo
En modo subjuntivo
cum
XII Unitas
LENGUA LATINA
ACTIVIDADES
1. Lee, analiza y traduce estas oraciones compuestas que contienen proposiciones subordinadas temporales. Postquam promisimus, necessario reddere debimus. Dum deliberamus quando incipiendum sit, incipere iam serum est. Antequam rem agas, prospice finem. Ubi deficiunt vires, astu utendum. Dum felis dormit, mus gaudet et exsilit antro. Priusquam mactaris, excorias. Ubi lex voluit, dixit; ubi noluit, tacuit. Dum excusare credis, accusas. Hannibal postquam domo profugerat cum quinque navibus Africam accessit. Dum stulti vitant vitia, in contraria currunt. Donec eris felix, multos numerabis amicos. Ubi emas aliena, cave ne vendas tua. Dum inter homines sumus, colamus humanitatem. Prius quam gallus cantet bis, ter me negabis. Ubi cessat remedium ordinarium, ibi decurritur ad extraordinarium. Ubi fames, non oportet laborare. Prius quam incipias, consulto et, ubi consulueris, mature facto opus est. Antequam viceris ne triumphum pares. Ad consilium ne accesseris, antequam voceris. Ubi animus errat, optimum est casum sequi. Simul ac quis misertus est, memoria interiit. Ubi aliquid conceditur, conceditur et id sine quo res ipsa esse non potest. Antequam noveris, a laudando et vituperando abstine. 2. Traduce al latn estas oraciones. Usa la conjuncin indicada entre parntesis. Cuando estamos bien, todos damos buenos consejos a los enfermos. (cum) Vemos el relmpago antes de que oigamos el trueno. (antequam) Estando en Grecia, visit el templo de Atenea. (cum) Mientras los romanos lo preparaban todo, ya en Sagunto se luchaba. (dum) Te espero hasta que vuelvas. (donec)
VERBOS
valeo, -ui, -itum 2. estar bien
ADJETIVOS
aegrotus-a-um enfermo consejo relmpago trueno
NOMBRES
consilium-i n. fulgur-uris n. tonitrus-us m.
CC
CR
CI
CC
CD
Cuando alguien est necesitado de una gran ayuda, le debemos ayudar preferentemente. Comentario El verbo de la proposicin principal recibe un complemento directo expresado por medio de un infinitivo (opitulari). La proposicin subordinada adverbial temporal est introducida por la conjuncin ut y su verbo aparace en modo indicativo.
Lee, analiza y traduce estos fragmentos que contienen proposiciones adverbiales con valor temporal.
1 Ariovistum autem, ut semel Gallorum copias proelio vicerit, quod proelium factum sit Admagetobrigae,
superbe et crudeliter imperare, obsides nobilissimi cuiusque liberos poscere. (Caesar, De bello Gallico, Liber I, XXI-12)
2 Ubi prima impedimenta nostri exercitus ab iis qui in silvis abditi latebant visa sunt, quod tempus inter
eos committendi proelii convenerat, ut intra silvas aciem ordinesque constituerant atque ipsi sese ita confirmaverant, subito omnibus copiis provolaverunt impetumque in nostros equites fecerunt. (Caesar, De bello Gallico, Liber II, XIX-6)
3 His rebus celeriter administratis ipse, cum primum per anni tempus potuit, ad exerctum contendit.
(Caesar, De bello Gallico, Liber III, IX-2)
4 Dum haec in Venetis geruntur, Q. Titurius Sabinus cum iis copiis, quas a Caesare acceperat, in fines
Unellorum pervenit. (Caesar, De bello Gallico, Liber III, XVII-1)
5 Erat enim ius senatori, ut setentiam rogatus diceret ante, quicquid vellet aliae rei et quoad vellet. (Aulus
Gellius, Noctium Atticarum, Liber IV, X)
6 Dum haec Romae geruntur, C. Manlius ex suo numero legato ad Marcium Regem mittit. (Salustius, De
coniuratione Catilinae, XXXIII, 3)
7 Dum ea Romae geruntur, Catilina ex omni copia, quam et ipse adduxerat et Manlius habuerat, duas
legiones instituit, cohortis pro numero militum conplet. (Salustius, De coniuratione Catilinae, LVI, 1)
8 Sed ubi labore atque iustitia res publica crevit, reges magni bello domiti, nationes ferae et populi ingentes vi subacti, Carthago aemula imperi Romani ab stirpe interiit, cuncta maria terraeque patebant, saevire fortuna ac miscere omnia coepit. (Salustius, De coniuratione Catilinae, X,1)
9 Sed postquam L. Sulla armis recepta re publica bonis initiis malos eventus habuit, rapere omnes, trahere, domum alius, alius agros cupere, neque modum, neque modestiam victores habere, foeda crudeliaque in civis facinora facere. (Salustius, De coniuratione Catilinae, XI, 4)
10 Cum subit illiius tristissima noctis imago // qua mihi supremum tempus inurbe fuit, // cum repeto noctem, qua tota mihi cara reliqui, labitur ex oculis nunc quoque gutta meis. (Ovidius, Tristia)
11 Dum ea Romani parant consultantque, iam Saguntum summa vi oppugnabatur. [] Ut vero Hannibal
ipse, dum murum incautius subit, adversum femur tragula graviter ictus cecidit, tanta circa fuga ac trepidatio fui, ut non multum abesset, quin opera ac vineae desererentur. (Titus Livius, Ab urbe condita, Liber XXI, cap.VII)
XII Unitas
Lee estos textos, analiza especialmente las proposiciones subordinadas subrayadas y traduce.
TEXTO A
Calgula se comporta con los suyos de manera muy severa en la campaa contra los germanos. Postquam castra attigit, ut se acrem ac severum ducem ostenderet, legatos, qui auxilia serius ex diversis locis adduxerant, cum ignominia dimisit.
TEXTO B
Antes de partir de Germania, Calgula pretendi aniquilar las legiones que haban sitiado a su padre Germnico y a l mismo siendo nio.
Prius quam provincia decederet, consilium iniit nefandae atrocitatis legiones, quae post excessum Augusti seditionem olim moverant, contrucidandi, quod et patrem suum Germanicum ducem et se infantem tunc obsedissent.
TEXTO C
Entierro accidentado de Calgula y la historia de apariciones en los jardines donde su cuerpo estaba enterrado, antes que fuera exhumado, quemado y enterrado por sus hermanas al regreso del exilio. Cadaver eius clam in hortos Lamianos asportatum et tumultuario rogo semiambustum levi caespite obrutum est, postea per sorores ab exilio reversas erutum et crematum sepultumque. Satis constat, prius quam id fieret, hortorum custodes umbris inquietatos; in ea quoque domo, in qua occubuerit, nullam noctem sine aliquo terrore transactam, donec ipsa domus incendio consumpta sit.
in hortos Lamianos: a los jardines de Lamia. satis constat: se sabe con certeza que.