María Gertrudis Hore: berrikuspenen arteko aldeak
«María Gertrudis Hore» orriaren itzulpena eginez sortua |
No edit summary |
||
1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
{{biografia infotaula automatikoa}} |
|||
'''Maria Gertrudis Hore y Ley''' ([[Cádiz|Cadiz]], 1742ko abenduaren 5a - [[ibidem]], 1801eko abuztuaren 9a) [[Espainia|espainiar]] poeta izan zen. |
'''Maria Gertrudis Hore y Ley''' ([[Cádiz|Cadiz]], 1742ko abenduaren 5a - [[ibidem]], 1801eko abuztuaren 9a) [[Espainia|espainiar]] poeta izan zen. |
||
30. lerroa: | 30. lerroa: | ||
== Erreferentziak == |
== Erreferentziak == |
||
{{erreferentzia_zerrenda|30em}} |
|||
<references /> |
|||
== Kanpo |
== Kanpo estekak == |
||
* [http://www.cervantesvirtual.com/FichaObra.html?Ref=13793 Fréderique Moranden biografia] |
* [http://www.cervantesvirtual.com/FichaObra.html?Ref=13793 Fréderique Moranden biografia] |
||
* [http://cvc.cervantes.es/el_rinconete/anteriores/agosto_05/24082005_02.htm María Gertrudis Hore] |
* [http://cvc.cervantes.es/el_rinconete/anteriores/agosto_05/24082005_02.htm María Gertrudis Hore] |
||
{{Bizialdia| |
{{Bizialdia|1742ko|1801eko|Hore, Maria Gertrudis}} |
||
[[Kategoria:Gaztelaniazko idazleak]] |
[[Kategoria:Gaztelaniazko idazleak]] |
||
[[Kategoria:XVIII. mendeko Espainiako idazleak]] |
[[Kategoria:XVIII. mendeko Espainiako idazleak]] |
17:38, 25 urria 2024ko berrikusketa
María Gertrudis Hore | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Cádizko probintzia, 1742 |
Herrialdea | Espainia |
Heriotza | 1801 (58/59 urte) |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | gaztelania |
Jarduerak | |
Jarduerak | poeta eta idazlea |
Genero artistikoa | olerkigintza |
Sinesmenak eta ideologia | |
Erlijioa | Erromatar Eliza Katolikoa |
Maria Gertrudis Hore y Ley (Cadiz, 1742ko abenduaren 5a - ibidem, 1801eko abuztuaren 9a) espainiar poeta izan zen.
Bizitza
Cádiz kosmopolita eta libertinoan jaio zen, Miguel Hore eta Maria Ley gurasoak han bizi baitziren, biak merkataritzan aritzen ziren irlandar aberatsak. Laster geratu zen aitaz umezurtz, eta ama berriro ezkondu zen; bizitza osoan zehar bere amarekin eztabaidan aritu zen etxaldeak zirela eta. etengabe eztabaidan arituko da amarekin, herentziak direla eta. Hain ederra zenez, bere herrikideek, XVIII. mendearen bigarren erdiko cadiztarrek, "Eguzkiaren Alaba" ezizenez izendatzen zuten. Madrilgo eta Cadizko tertulien ohiko bisitaria izan zen, Cambiasok y Verdesek bere Memorias liburuan dioenez. Egia da hainbat aldiz bisitatu zuela Madril hirurogeita hamarreko hamarkadan, eta Jorge Juan zientzialariaren Cadizko tertuliara maiz joan zela. Bere poemak Correo de Madrid eta Semanario de Cartagena aldizkarietan (1787) daude; gero, 1795 eta 1796, Diario de Madrid egunkarian. Bere lanaren izenburu garrantzitsuenen artean Aviso a una joven que va a salir al mundo, Deprecación... a su Purísima Madre María Santísima, eta Hymno Stabat Mater-en itzulpena.
1762ko abuztuaren 15ean, Cadizen, Puerto de Santa Mariako Esteban Flemingekin ezkondu zen, eta ezer gutxi dakigun seme bat izan zuen.[1] Cecilia Böhl de Faberrek La hija del Sol bere kontakizunean dioenez, ezkondu eta gutxira, eta senarrak Habanara egindako bidaia batean, María Gertrudisek maitasun-harremanak izan zituen itsas guardietako brigadier batekin, zeinak neskame beltz baten konplizitateaz baliatuz bisitatzen baitzuen. Gau batean, San Fernandoko bere etxeko lorategian, bi ezezagunek sastatu zuten brigadierra; damak eta neskameak gorpua etxetik atera eta odola garbitu zuten. Baina, hurrengo egunean, Maria Gertrudisek bere maitalea bere marinelen aurrera desfilatzen ikusten du, erotu egiten dela uste du, eta bezperako gertaera lazgarria oihukatzen dien jendeak zorotzat dauka. Orduan "Eguzkiaren Alabak" erruki jainkotiarra eskatzen du: bere senarrari idazten dio, bere errua aitortuz eta komentu batera erretiratzeko baimena eskatuz. Arrazoi honengatik edo beste ezezagun batengatik, 1778ko ekainaren 1ean Esteban Flemingek bere emazteak Cadizen Calzada Kontzeptuista erlijioso abitua hartzeko lizentzia eman zuen.
1779ko urtarrilean, Cadizeko gotzainak lizentzia horren letra alderatzeko agindu zuen, sinatzailea Ameriketan zegoelako. Tramitea bete zen, gotzain baimena jarraitu zen, eta urte horretako otsailaren 11n Cadizeko Santa Maria komentuan aurretiazko esplorazioa nobizia izateko egiten zen; 13an, urtebete geroago, moja-abitoak jazteko miaketa egin behar zen, hurrengo egunean egin zena. Komentuan, Maria Gertrudisek poesia lantzen jarraitu zuen, eta oso gogoko izan zuen mundu osoan. Bere konposizioetako batzuk Diario de Madrid egunkarian agertu ziren, bere ezizen distiratsuaren inizialekin sinatuta: H. D. S. (Eguzkiaren alaba). Cadizeko Santa Maria komentuan hil zen 1801eko abuztuaren 9an, sukar horiaren epidemia baten ondorioz.
Bere obraren azterketa
Bere poesia ekoizpena ugaria izan behar zuen, nahiz eta murriztuta geratu zen zati bat sutara eramateko erabakia hartu zuelako. Horrela, bi eskuizkribu baino ez dira gordetzen Liburutegi Nazionalean. Ekoizpen hau poesia sentimental eta erlijiosoan bana daiteke. Lehenengoak bere maitasun-harremanaren distira deskribatzen du, anakreontikoek eta odek osatua, gai nagusitzat maitasuna duena, askatasunez idatzia, argitaratzeko asmorik ez zuelako.
Mi tierno amor a tu lealtad confío (Zure leialtasunari diodan maitasun samurra fidatzen naiz)
Y solo en ti reposa mi cuidado (Eta zugan bakarrik dago nire zaintza)
Rigores abandona el pecho mío,(Gogortasunak alde batera uzten du nire bularra,)
Todo a tu dulce afecto dedicado.(Dena zure maitasun gozo dedikatuari.)
En tu poder entrego mi albedrío, (Zure esku uzten dut nire aukera,)
Ostento el mando que mi fe te ha dado,(Nire fedeak eman didan agintea daukat,)
Mis caprichos se rinden a tu ruego,(Nire gutiziek men egiten diote zure eskariari)
Ya en mí no hay voluntad, pues te la entrego.(Nigan ez dago borondaterik, eman egiten dizut eta)
Generoaren topikoak jorratzen ditu: maitasun sentsuala, txoritxoak, dantzak, leku atseginak... Hizkuntza bizia da eta berezko baliabide formalak erabiltzen ditu: adjektibazioa, txikigarriak, mitologia, bertso laburrak. Tonu serioagoko beste konposizio batzuk ere idatzi zituen. Hala ere, komentuan sartzean ekoizpena aldatu egiten da. Ez hainbeste forman, funtsean baizik. Maitasuna desengainu bihurtzen da, eta poemak gogoetaz, bakardadeaz eta Jainkoarenganako maitasunaz betetzen dira. Poesia anakreontikoaren sinboloak esanahi berriekin erabiltzen dira.[2]
Stabat Mater itzuli eta glosatu zuen, bere erlijio-konposizioetako obrarik ezagunena izanik.[3] Jacopone de Todiri egotzitako poema originala imitatu zuen, eta estiloz eta metrikaz imitatu zuen. Mina eta grina goretsiz, kultura "femeninoaren" nozioa babestu zuen, Ama Birjinari arreta gehiago jarriz. Nolabait ere, botere maskulinoa desafiatu zuen, bere ordenaren sortzaileak bere garaian egin zuen bezala.[4]
Gertrudis Hore izan zen José Manuel Quintanak gogora ekarri zuen poeta bakarra, eta frantziskotarren kritikak aipatu zuen bakarra mende horretako literatura espirituala irudikatzeko. Emakume ilustratu bat zen, heziketa zorrotza jaso zuena. Originala da, ez erabilitako formagatik, baizik eta edukiengatik. Berrikuntza horrek hautsi egiten zituen ezarritako moldeak. Hala, Habia poeman, poema bat nahasten du, modu anakreontikoan, Maitasuna, Adiskidetasuna eta Ardoa kantatzen duten poemen berezko alaitasun teknikoa erakusten duena, tonu tristeko hondoarekin, txita batzuen heriotza. Heriotzaren gaia errepikakorra da bere obran. Hore Arrazoiaren Mendetik Sentimenduaren Mendera, Erromantizismoaren atarira, izandako belaunaldi aldaketaren adierazgarria da.[5] Virginia Truebaren ustez, "Bere poemek maitasunaz, bakardadeaz, amatasunaz, zorigaitzaz hitz egiten dute, betiere bere burua ezberdin ezagutzen duen eta ziurrenik autobiografikotik asko izan zuen emakumezko ahots baten bidez"
Lanak
- Una poetisa en busca de libertad María Gertrudis Hore y Ley (1742-1801).(Bertso, prosa eta itzulpenen miszelanea eta tarakadak), Frédérique Moranden sarrera, Françoise Etienvre Sorbona-Berriko (Paris III) katedradun emerituaren hitzaurrea; Cadiz: Cadizko Diputazioaren Argitalpen Zerbitzua, 2007.
Bibliografia
- Fréderique Morand, María Gertrudis Hore (1742-1801), Cadizko poeta baten bizipena, mendearen eta klausuraren artean. Alcalá de Henares: Udala, 2004 .
- Manuel Serrano y Sanz, Apuntes para una biblioteca de escritoras españolas desde el año 1401 al 1833. Madril: Atlas, 1975.
- XVIII. mendeko kantutegia Liburutegi Nazionala
Erreferentziak
- ↑ Morand, Frédérique. QUÉ SABEMOS DEL HIJO DE LA MONJA SOR MARIA GERTRUDIS DE LA CRUZ HORE (1742-1801) Y DE SU ESPOSO, ESTEBAN FLEMING. .
- ↑ Cervantes, Biblioteca Virtual Miguel de. «El Parnaso poético femenino en el siglo XVIII : escritoras neoclásicas / Emilio Palacios Fernández | Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes» www.cervantesvirtual.com.
- ↑ Morand, Frédérique. «El «Stabat Mater» glosado y traducido por sor María Gertrudis de la Cruz Hore a fines del siglo XVII» Hispania Sacra 58 (118): 579-607. doi: . ISSN 0018-215X..
- ↑ Frédérique, Morand,. (2006). El. .
- ↑ Frédérique, Morand,. (2011). Influencias medievales y originalidad en la literatura española de finales del setecientos: el caso de la gaditana María Gertrudis de Hore. .