Jeanne Loiseau

Jeanne Loiseau
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Jeanne Loiseau
Jaiotza	Batignolles-Monceau, 1854ko martxoaren 6a
Herrialdea	Frantzia
Lehen hizkuntza	frantsesa
Heriotza	Petit Palais, 1921eko urtarrilaren 3a (66 urte)
Hobiratze lekua	Montparnasseko hilerria Q15981016
Familia
Ezkontidea(k)	Henry Lapauze (en)
Hezkuntza
Doktorego ikaslea(k)	Hichem Dammak (en)
Hizkuntzak	frantsesa ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	poeta, idazlea, kazetaria, itzultzailea, emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea, eleberrigilea eta ipuingilea
Jasotako sariak	ikusi Montyon Prize  (1883) Ohorezko Legioko ofiziala  (1913ko uztailaren 5a) Medal of French Gratitude Queen Elisabeth Medal prix Archon-Despérouses  (1890) prix de poésie de l'Académie française  (1885) Vitet Prize  (1905) Jouy Prize  (1899) Langlois prize  (1893)
Kidetza	Société des gens de lettres (en)
Izengoitia(k)	Daniel Lesueur eta Daniel-Lesueur
Genero artistikoa	olerkigintza antzerkia literatura kritika

Alice Jeanne Victoire Loiseau (Batignolles Monceau uharteak, 1854ko martxoaren 6a – Parisko 8. barrutia, 1921eko urtarrilaren 3a) frantziar letretako emakumea zen, poeta, idazlea, itzultzailea eta emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea. Daniel Lesueur luma-izenarekin ezaguna; Daniel Lesueur (ezkondu aurretik batez ere) nahiz Daniel-Lesueur (marratxoarekin) sinatzen zuen.

Literatura-genero askotan ematen zen ezagutzera: olerkiak, tesi-eleberriak eta ipuinak, egile anglosaxoien olerkien frantsesezko itzulpenak (guztiz elebiduna zen), L'Indépendance belge, Temps eta Le Figaro kazetetan literatura-kritikaria, eta kazetaria izan zen Marguerite Durandek sortutako La Fronde egunkari feministan (1897-1903), baita Femina kazetan (1910-1912) eta La Renaissance politique, littéraire et artistique (1913-1920) kazetan ere. Gainera, hainbat hitzaldi ematen zituen, bereziki Adolphe Brissonen Universités des Annalesen esparruan, eta beste hitzaldi batzuk ere gidatu zituen.

Hiru aldiz saiatu zen antzerkia egiten (1894, 1897 eta 1905): dramak egin zituen, lehen biak inspirazio feministakoak izan ziren.

Halaber, lan filantropiko garrantzitsuen sortzaile eta administratzailea zen, eta bere herrikideen eta Lehen Mundu Gerran etsaiak inbaditu zituen guneetako errefuxiatu frantziar zein belgikarren zerbitzura jarritako aparteko energiagatik bereizi zen. Société des Gens de Lettres elkarteko (SGDL) presidenteordea, SGDLko Denier des veuves (Alargunen funtsa) elkarteko (1913-1921) fundatzailea eta presidente eraginkorra zen, eta Aide aux Femmes de Combattants (Borrokalarien Emakumeen Laguntza) elkarteko (1914-1919) presidente fundatzailea.

Femina-Vie-Heureuse epaimahaiko kide ere izan zen, saria sortu zenetik (1904-1921).

Bizitza

Alice Jeanne Victoire Loiseau 1854ko martxoaren 6an jaio zen, Batignolles-Monceau udalerrian. Erlijio protestantean bataiatu zuten Paris Batignolleseko eliza erreformatuan, 1854ko uztailaren 9an. Bere aita, Philibert Alfred Loiseau, orduan Meauxen negoziogile, borgoitar jatorrikoa zen. 1813ko azaroaren 22an jaio zen, Capasen (Saône-et-Loire), mahastizain familia batekoa zen. Bere ama, Marie Henriette Lesueur, protestantea, 1820an Londresen jaioa, Daniel O'Connell politikari irlandarraren iloba zen, “Katolikoen askatzailea” deitzen ziotena. Alfred Loiseau ingeniaria zen, asmatzailea, eta patente asko aurkeztu zituen. Lehenengo Lyonera joan zen bizitzera, eta, gero, Ameriketako Estatu Batuetara emigratu zuen 1848an. 1850eko otsailaren 14an ezkondu zen Henriette Lesueur-ekin, Sackets Harbor hirian (New York estatua), Ontario lakuaren ertzean. Frantziara itzulita, Meauxera eta gero Etampesera joan ziren. Bikoteak bost seme-alaba izan zituen: seme zaharrena, Alfred Louis Henri, 1851n jaio zen, eta Frecuschwillerren (Bas-Rhin) 1870eko abuztuan hil; bi alaba, haurretan hil zitzaizkien, eta, gero, Jeanne Henry Loiseau neba gaztea, 1857an jaioa, nahiko diskretua zen, eta arrebaren eta koinatuaren hainbat ekintzatan parte hartu zuen.

Alfred Loiseau 1870eko hamarkadaren hasieran desagertu zen. Parisko 9. barrutiko bake-epaitegiko 1883ko otsailaren 27ko akta batek, "berririk gabe absente" deklaratu zuen gerora. Bere emazteak, bakarrik geratu zenak, ordutik ez zuen baliabiderik seme-alabak modu berean hezten jarraitzeko. Jeanne au pair bidali zuten Londresera, bere amaren lagun batzuen etxera, 1870eko gerra amaitu eta gutxira. 1875 inguruan, Frantziara itzuli zenean, klase partikularrak eman zituen bere bizitza irabazteko, eta Auguste Cuvilmaila-Fleury akademikoarenean irakurle bihurtu zen; ahal bezain laster, lanak idazten hasi zen, poesian nahiz prosan.

Idazle

Talentu handikoa izateaz gain, langile sutsua zen, eta bazekien adiskidetza literarioak lantzen (Leconte de Lisle, Sully Prudhomme, François Coppée, Jose Maria de Heredia, Henry Roujon, Victorien Sardou, etab.); baina baita Juliette Adam, Séverine, Marguerite Durand, Anna de Noailles kondesa, Marguerite de Rohan, Marie-Béatrice Baye baronesa eta abar). Adiskide leiala zen, benetako borrokalaria ere bazen, eta hala izan zen bizitza osoan.

Bere literatur ospea berehala aitortu zion Frantziako Akademiak, eta hainbat literatur generotako sariak eman zizkion: 1883ko Montyon Saria, 1885eko Poesia Saria, 1890eko Archon-Despérouses Saria, 1893ko Langlois Saria, 1899ko Jouy Saria eta 1905eko Vitet Saria bere lan osoarentzat.

Agertutako lehen bi bildumak (Calmann-Levy argitaletxeko eleberria eta Alphonse Lemerre argitaletxeko poema bilduma) urte berean koroatu ziren: 1883an; Montyon saria emateko ekitaldian, Camille Doucet biziarteko idazkariak Jeanne Loiseau aukeratzeko Akademiak izandako arrazoiak adierazi zituen:

«

'Le Mariage de Gabrielle eta Fleurs d'avril izenburuen pean, Mlle Jeanne Loiseauk bi lan aurkeztu zizkigun, bata poesia-lana eta bestea prosan, eta biek erakarri dute Akademia. Bertsoek prosa gomendatzen dute, prosak bertsoak, eta lan bikoitz horren autorea bera gomendatzen da ausardia handiz, inteligentzia apartaz eta egiazko talentu berriagatik. Hogei urterekin, jadanik sufritu du; tristeki konparatzen ditu Fleurs d'avril laneko bere bertsoak, euripean sortuak, eta hotzikarak: Mes vers n'ont pas d'autre grâce. (Nire bertsoek ez dute beste graziarik) Avril capricieux passe, (Apiril kapritxosoa pasatzen da) Il faut en cueillir les fleurs. (Loreak bildu behar dira) Mon printemps d'azur et d'ombre, (Nire udaberri urdin eta itzalezkoak) Dans ce livre, miroir sombre. (Liburu honetan, ispilu iluna) Met son sourire et ses pleurs (Bere irribarrea eta negarrak jartzen ditu)

»

Calmann-Lévy bere lehen bi eleberrien editoreak inposatutako izengoitia aukeratzeko, Daniel O'Connell amaren aldeko aitonarengana eta Marie Henriette Lesueur amaren ezkongai izenera jo zuen. Hautua presaka egin zela onartu zuen, eta ez zitzaiola gustatzen; hala ere, ez zuen aldatu (edo gutxi), eta, 1912an, zera esan zuen: "Egun, marratxo bat gehitzen dut, jendeak ez nazan "Lesueur andrea" deitu, izen hori itsusia baita, eta ez-zuzena.

Azpimarratu behar da Alphonse Lemerre zela Daniel Lesueurren lanen editore nagusia (Parnassienseko editorea 1882tik 1908ra), eta, aldiz, Calmann-Lévy-k bere lehen bi eleberriak baizik ez zituen editatu; Plon, Plon-Nourrit eta Pierre Lafitte izan ziren bere editoreak 1908tik aurrera.

Loiseauk ez zuen behar bezain erraz lortu SGDLko bazkide gisa onartua izan zedin: espero ez bezala (aktiboan zela hamar bat eleberri, 2 poema bilduma eta hainbat egunkaritan argitaratutako artikulu ugari argitaratuta, eta Frantziako Akademiak 3 sari eman arren, François Coppée eta Camille Flammarionen babesletza eta Henri Gourdon de Genouillac errelatorearen oso aldeko txostena izan arren), emakume izateagatik uko egin zioten Société des Gens de Lettres elkartean 1890eko abenduaren 29an. Arbuio horrek joera politiko orotako prentsa guztiaren protesta orokor bat eragin zuen (1891ko martxoa). Hurrengo urtean, bere hautagaitza berritu behar izan zuen, François Coppée eta André Theurieten babesarekin, eta onartua izan zen.

Marguerite Duranden La Fronde egunkari feministaren abenturan parte hartu zuen 1897ko abendutik aurrera (bere nobela argitaragabe bat argitaratu zuten atalka); 1903an egunkaria desagertu zen arte, kronika erregular oso preziatua argitaratu zuen, hilean bizpahiru aldiz, nobela berriak idazten jarraitzen zuen bitartean.

1900eko Erakusketa Unibertsalean Merkataritza eta Industriako Nazioarteko Biltzarraren osoko bilkuren tribunan parte hartu zuen emakume bakarra izan zen, "emakumeen eboluzioari" buruzko txosten bat aurkeztuta eta Batzar Nagusian bozkatutako botoetan (1900eko uztaila) aurkeztutako eta jasotako ideia praktikoak defendatuta. Txostena 1905ean garatu eta argitaratu zen, izenburu honekin: L’Évolution féminine, ses résultats économiques (Emakumeen bilakaera, emaitza ekonomikoak). 1900eko martxoan aurkeztu zizkien ondorio nagusiak bere berriemaile kazetariei eta La Fronde aldizkariko irakurleei (1900eko martxoa). Bertan, generoen arteko soldata-berdintasuna eskatzen zuen, baita amentzako, alargunentzako, bakarrik bizi diren emakumeentzako eta dibortziatuentzako diru-sarrera bat ere, eta ezkontzaren erreforma bat proposatzen zuen.

1900eko abuztuaren 16an, Georges Leyguesek aurrekari bat sortu zuen, Ohorezko Legioa letretako emakume batekin apaindu zuenean; Sully Prudhommen babesarekin, zaldun izendatu zuten; gero, SGDL-ren 75. urteurrena zela-eta, 1913ko uztailean ofizial izendatu zuten, Georges Lecomte Elkarteko presidentearen babesarekin. 1804an Ordena sortu zenetik, izendatu zuten bosgarren emakumea izan zen.

1904ko urtarrilaren 18an, Henry Lapauzerekin ezkondu zen, arte kritikari ezaguna, kontserbatsaile laguntzailea, eta gero Petit Palaiseko kontserbatsailea. 1913ko azaroan, La Renaissance politique, littéraire et artistique aldizkaria sortu zuen bi hilez behin, eta bi gehigarri erantsi zituen: La Renaissance du tourisme (1916an) eta Renaissance de l'art et des industries de luxe (1918an). Horrez gain, 1921ean literatur sari bat sortu zuen: le Prix de la Renaissance (1939ra arte). 6.000 libera ematen zituzten urtean. Epaimahaiburuak Léon Bérard (1922ko saria) eta Colette andrea izan ziren.

Daniel Lesueurrek ere hiru pieza feminista idatzi zituen antzerkirako, eta arrakasta handia izan zuten:

• Fiancée, 4 ekitaldiko drama, 1894ko urriaren 20an sortua l'Odéon Antzokian eta gero Bruselako Molière Antzokian 1895eko otsailean
• Hors du mariage, Marya Cheliga-Loewyk (Maria Szeliga) Parisen sortutako Nazioarteko Antzoki Feministan 1892ko ekainaren 26an sortutako lana (3 ekitaldi), 1897ko ekainaren 25ean Menus Plaisirs antzokian berriz emana, eta, gero, Bruselan (La Alhambra), Milanen eta Moskun. Hélène Marinval maistra eta ama ezkongabearen istorioa taularatzen du, eta "ohiko gezurren aurka zinez eta sutsuki asaldatzen dena". Egileak "maitasun eskubidea" defendatzen du. Catulle Mendèsek, lehen antzezpenaren amaieran, hau adierazi zuen: "Izan ere, gela Vaudevillen, gimnasioan edo Odeon-en joka zitekeen; ez zion jendeari gustatzeari utziko, ez eta hunkitzeari ere. Bero txalotu dute antzezlana, eta arrakasta hori merezi du emozioaren zintzotasunagatik, baita esaldiaren molde irmoan isuritako ideien sortze harroengatik ere.»
• Le masque d'amour, 5 ekitaldi eta 9 koadroko drama (edo 7?) 1905eko urriaren 10ean sortua, Parisko Sarah Bernhardt antzokian, Sarah Bernhardtekin (32 antzezpen) eta gero Bruselan (italierazko itzulpena aurreikusi zuten).

Emakumeen Literatur Akademia bat sortzearen alde egin zuen, eta bere generoko kideei eragiten zieten desberdintasunak salatzen zituen: La Vie heureuse Sariaren (Femina Sariaren arbasoa) epaimahaiko kide izan, 1904an sortu zenetik; izan ere, presidentea zen 1906an, Colette Yverrek Princesses de science koroatu zutenean...

1907an, Sully Prudhomme Sariaren presidentea ere bazen, Annales Sariaren presidentekidea (André Theuriet-ekin) eta beste hainbat literatur epaimahairen kidea ere bai.

Société de gens de lettresen (Letretako Jendearen Elkartea) batzordean postulatu zuen. 1900ean porrot egin ondoren (emakumeen hainbat hautagaitza izateak eragin zuen botoak sakabanatzea eta emakume bat izatea hautatua), 1907ko martxoa arte zain egon zen berriz aurkezteko, eta SGDLren batzorderako hautatu zuten: George Sand pasatu eta gero, lehen emakumea izan zen, 50 urtez ez baitzen emakumerik izan SGDLren batzordean, baina bere neba nagusiak ez bezala, batzordearen bilera guztietan parte hartzen zuen. Ez da batzordean egotera mugatzen: mahaiko hiru idazkarietako bat izan zen lehen urtetik (1907-1908), Victor Margueritteren lehendakaritzapean, eta, ondoko hurrengo urtean, presidenteorde aukeratu zuten, eta hala izan zen hiru urtez (1908-1909, 1909-1910 eta 1913-1914), Georges Lecomteren lehendakaritzapean. Hori zen gehienekoa. Bere paper eraginkor eta efikazari esker, beste emakume batzuk SGDLren batzordean eta bulegoan sartu ziren: Jean Dornis, Lya Berger, Jeanne Landre (SGDLren bigarren presidenteordea 1925eko apirilean eta berriz ere 1935eko martxoan), Camille Marbo (SGDLren lehen presidentea 1937ko martxoan) eta abar.

Baliabiderik gabeko idazleen alargunentzako laguntza-obra baten sortzailea izan zen, "Denier des Veuves de la Société des Gens de lettres", 1913an, eta presidente efektiboa, hil arte, Raymond Poincaré andrea zela ohorezko presidente (1913-1931). Malleterre jeneralak laguntzen zion, laguntza argia eta leiala ematen ziola. Daniel Lesueur hil ondoren, Jean Dornis letradun emakumea izan zen, 1928ra arte bere ondorengoa.

Gerra hasi zenean, eleberriak idazteari utzi zion, eta luma hartzen zuen bakar-bakarrik soldaduen memoria defendatzeko, okupatzailearen aurka matxinatzeko eta frantsesen morala altxatzeko: Frantziaren arima. Hitz lauz edo bertsoz egiten zuen, eta borrokalarien aintzarako hainbat poemaren bidez (besteak beste: Aux artilleurs de la 5ème Batterie…, Aux sauveurs de Paris, À Gallieni, etab.), edo omenaldi partikularrak zirela-eta (À Sa Majesté la Reine Elisabeth de Belgique, Les Sonnets de Guerre liburuan argitaratua, 1916an Aux États-Unis d'Amérique, O Livre!; azken biak Comédie Française elkartekideek irakurriak).

Bigarren obra filantropiko garrantzitsu bat sortu zuen: L'Aide aux Femmes de Combattants (Gudularien Emakumeentzako Laguntza) (1914ko abuztuaren 9tik aurrera), gerra osoan zehar izan zen presidente; obra honek milioi bat franko elikagai eta milaka zopa banatu zituen, dozenaka mila jantzi (bere lantokiari esker) eta Ledoyen Pabiloian milaka kontsulta eta ehunka ebakuntza egiten ziren klinika mediko eta kirurgiko bat sortu zuen. Poliklinika haren zuzendaria Auguste Casséus doktorea zen, jatorri haitiarreko medikua, Samuel Pozzi irakaslearen laguntzailea, ospe handiko zirujaua bera, hainbat ospitaletako edo ospitale bihurtutako establezimenduetako (besteak beste, Broca, Panteoia eta Astoria Hotela) mediku nagusia. Casséus doktoreari Ohorezko Legioa eman zioten, 1920ko ekainaren 3an; gurutzea Daniel Lesueurrek eman zion, hainbeste gaixo sendatu eta operatu zituen mediku haren dedikazio miresgarria gogora ekarriz. Laguntza hura, 1919ko urtarrilean desegin zuten.

Gerra garaian, 1915eko martxoan beste emakume batzuekin “La Croisade des Femmes françaises” sortu zuen, eta 1916tik Armistiziora arte izan zen presidentea. 1918ko ekainean, Mary Matherrekin “Foyer de soldat au front" (Soldadu-etxe bat frontean) sortu zuen (Béthancourtel-en, Clermont-de-l'Oise-k xurgatutako herrixkan), eta ez zen mugatu etxearen finantzaketan eta haren ekipamenduan parte hartzera (liburutegia, soldaduek posta bidaltzeko materialak, tabakoa, etab.): aktiboki esku hartu zuen bere presentziaz, eta soldaduei ingeles eskolak ematen zizkien frontean.

Gero eta gehiago saiatzen zen soldaduei eta gure herrikideei laguntza moral, material eta intelektuala ematen.

Bere senarrarekin batera, Joseph Gallieni jeneralaren oroimena defendatu zuen, Hurckeko guduan (1914) paper erabakigarria izana aitor zekioten, Marneko garaipenerako ezinbesteko baldintza izan zena. Frantziako mariskal makila hil ondoan lortu zuen (dekretua A. Millerand Errepublikako Presidenteak sinatu zuen, 1921eko maiatzaren 7an, eta maiatzaren 9ko Aldizkari Ofizialean argitaratu zen).

Bere denbora guztia eta bere indarrak erabiliz emandako laguntza-lanek akituta, «Frantziaren, bere soldaduen eta bere familien maitasunagatik, bere borondatez hartutako nekean amildu zen» (Le Temps, 1921eko urtarrilaren 4a).

Heriotza

Bat-batean hil zen, 1921eko urtarrilaren 3an, Parisko Arte Ederren Museoan dagoen Petit Palais eraikinean, non bere senarra bertako kontserbadorea baitzen. Bere hiletak urtarrilaren 5ean egin ziren Espiritu Santuaren tenplu protestantean, Roquépine kalean. Montparnasseko hilerrian hobiratu zuten egun batzuk geroago, Loiseau familia-kontzesioan (bertan hartu zuen atseden, besteak beste, bere amak).

Senarrak Montaubanera eraman nahi izan zuen haren gorpua. Eta helburu horrekin, Jean Boucher eskultoreari hilarri oroigarri bat eskatu zion, Daniel Lesueurren etorkizuneko hilobia apaintzeko. Monumentua egin egin zuen, eta Montaubaneko hilerri zaharrean ezarria dago, baina Daniel Lesueurren gorpua ez zuten inoiz lekualdatu.

1933an, Daria Lapauze-Guarnatik (Henry Lapauzen lehen ezkontzako alaba bakarra) eskaini zion hilarria, Montaubaneko Museoari, zeinak hilerrian pausatu zuen, eta, ondoren, hiriko Landareen Lorategian. Ahanzturan erorita, Daniel Lesueurrek Montparnasseko hilerrian zuen hilobia, zorionez, 2006aren amaieran altxatu zuten, eta haren gorpuzkiak Père Lachaise hilerriko hezurtegira lekualdatu zituzten 2007aren hasieran. Daniel Lesueur ez zuten inoiz Montaubanen hobiratu.

Bizitza pribatua

1880ko hamarkadaren hasieran, Jeanne Loiseau abokatu gazte baten bikotekidea zen, Gustave-Adolphe Hubbard, 1858an Madrilen jaioa. Hark zuzenbideko tesia defendatu berri zuen orduan. Baina abokatu gisa jardutea ez zitzaion interesatzen, anbizio politikoak zituen batez ere. 1879tik Diputatuen Ganberako Aurrekontu Batzordeko idazkaria zen, bere aita Nicolas Gustave Hubbarden ordez, zeina Kuestoreko Idazkaritza Nagusira deitua izan baitzen. 1885ean, Seine-et-Oiseko diputatu bihurtu zen, eta Behe Alpeetako diputatu, 1901ean.

Bikoteak alaba natural bat izan zuen, Marie Gabrielle Hubbard, 1882ko irailaren 19an jaioa, jaiotzean aitak aitortua, eta urtebete geroago amak. 1900ean ezkondu zen Jules Charlotekin, Saint-Cyrien eskola militarrekoa, infanteriako 67. erregimentuko tenientea.

1904ko urtarrilaren 19an, Jeanne Loiseau Henry Lapauze (1867–1925) arte kritikari ezagunarekin ezkondu zen. Lapauzek Arte grafikoei buruzko bi lan idatziak zituen jada, Les pastels de De La Tour à Saint-Quentin eta Les dessins de Ingres du Musée de Montauban, baita 1896an Errusiara egin zuen bidaia baten kontakizuna ere, De Paris au Volga, non, besteak beste, Tolstoï kondearen gau bat kontatzen duen. Gainera, Petit Palaiseko kontserbatsaile laguntzailea ere bazen, non bizi izan zen bikotea, harik eta Jeanne hil zen arte, 1921ean.

Sariak eta hil ondorengoak

Frantziako Akademiak bost sari eman zizkion 1900. urtea baino lehen, lan zehatzengatik (poesia, eleberria, itzulpena), eta seigarren bat ere eman zion: Vitet Sari Nagusia 1905ean, bere obra osorarengatik. Lehenago, ez zen letretako emakumerik hainbeste nabarmendu.

Beste zenbait sarik ere goraipatzen dituzte bere jarduera filantropikoak: SGDLren ohorezko domina (1919ko ekainaren 23an, Georges Lecomtek emana); Belgikako Isabel erreginaren domina (1920ko udan, Belgikako errefuxiatuen aurrean egindako ekintzengatik; Emile Vanderveldek emana); Frantziak borrokalari gisa egindako aitorpenaren domina.

Bere hainbat eleberri zinemara eramanak izan dira (1916 eta 1921 artean), eta hainbat poema irakurri zituzten Frantziako Komediako (Rachel Boyer, Mounet-Sully, Segond-Weber andrea, etab.) edo musikatuak (Auguste Bernard, D-J. Lebeuf, Marius Cairame, Cesare Galeotti, 1898-1909 aldian) edo Radiolok esanak TSFn, 1924an eta 1925ean.

Bere eleberri asko atzerriko hamabost hizkuntzatara itzuliak izan dira, tartean esperantoa, ingelesa, alemana, espainola, daniera, txekiera, italiera, suediera, errusiera, hungariera eta poloniera.

Arrosa batek bere izena darama; Jules Gravereauxen sorkuntza, 1908an.

Parisko 7. barrutian, Daniel Lesueur etorbideak 1912tik darama bere izengoitia, beraz, bere bizitzarena ("etorbidea", berez, irteerarik gabeko kalexka bat da).

2015eko urtarrilean, Daniel Lesueur etorbideko bizilagunek, literatura zale sutsuekin batera, Daniel Lesueurren Lagunen Elkartea sortu zuten, letretako eta filantropiako emakume haren oroitzapena berpizteko asmoz. Web-orri bat ere sortu zuten.

Obra

Eleberriak

Lointaine Revanche diptiko erromantikoa

• L’Or sanglant (Éditions Alphonse Lemerre, 1900)
• La Fleur de joie (Éditions Lemerre, 1900)

Mortel Secret diptiko erromantikoa

• Lys royal (Éditions Lemerre, 1902)
• Le Meurtre d’une âme (Éditions Lemerre, 1902)

Le Masque d'amour diptiko erromantikoa

• Le Marquis de Valcor (Éditions Lemerre, 1904)
• Madame de Ferneuse (Éditions Lemerre, 1904)

• Eugène Damblansen ilustrazioak, Le Masque d'amour lanerako, Journal des romans populaires illustrés-en argitaratuak, eleberri-serie formatoan, XX. mendearen hasieran
• 
• 
• 

Calvaire de femme diptiko erromantikoa

• Fils de l’amant (Éditions Lemerre, 1907)
• Madame l’ambassadrice (Éditions Lemerre, 1907)

Du sang dans les ténèbres diptiko erromantikoa

• Flaviana princesse (Éditions Lemerre, 1910)
• Chacune son rêve (Éditions Lemerre, 1910)

Beste eleberri batzuk

• Le Mariage de Gabrielle (Calmann-Lévy, 1882) - Prix Montyon de l’Académie française. Lire en ligne
• L’Amant de Geneviève (Calmann-Lévy, 1883)
• Marcelle, étude parisienne (Éditions Lemerre, 1885)
• Un mystérieux amour (Éditions Lemerre, 1886)
• Amour d’aujourd’hui (Éditions Lemerre, 1888). Lire en ligne
• L’Auberge des Saules (Éditions Lemerre, 1890)
• Névrosée (Éditions Lemerre, 1890).Lire en ligne
• Une vie tragique (Éditions Lemerre, 1890)
• Passion slave (Éditions Lemerre, 1892) [1]
• Justice de femme (Éditions Lemerre, 1893)
• Haine d’amour (Éditions Lemerre, 1894)
• À force d’aimer (Éditions Lemerre, 1895)
• Invincible Charme (Éditions Lemerre, 1897)
• Comédienne (Éditions Lemerre, 1898), Frantziako Akademiak koroatua (Jouy-ko Saria)
• Lèvres closes (Éditions Lemerre, 1898)
• Au-delà de l’amour (Éditions Lemerre, 1899)
• La Fleur de joie (Éditions Lemerre, 1900)
• L’Honneur d’une femme (Éditions Lemerre, 1901)
• Le cœur chemine (Éditions Lemerre, 1903)
• La Force du passé (Éditions Lemerre, 1905)
• Nietzschéenne (Éditions Plon, 1908), 1907anL'Illustration aldizkarian argitaratua. Lire en ligne
• Le Droit à la force (Éditions Plon, 1909)
• Une âme de vingt ans (Pierre Lafitte, 1911)
• Au tournant des jours (Gilles de Claircœur), (Plon, 1913), 1911n Gilles de Clarcoeur izenburupean L'illustration agertutako lehena.

• Fiancée d’outre-mer, suivi de Péril d’amour, Justice mondaine eta Une mère (Éditions Lemerre 1901)

Poesia

• Fleurs d’avril, poèmes (édit. Lemerre, 1882) - Frantses akademiaren Montyon saria
• "Sursum corda!" pièce de vers… (Lemerre, 1885) - Frantses akademiaren poesia saria
• Pour les pauvres, 1890, Mlle Rachel Boyerren hitzaurrea, sous la tente Willis, Avray hirian, 1889ko ekainaren 23a
• Rêves et Visions (Souvenirs; Visions divines; Visions antiques; Sonnets philosophiques; Échos et Reflets; Paroles d’amitié; Paroles d’amour) (Éditions Lemerre, 1889) - Frantses akademiak saritua (Archon-Despérouses saria)
• Poésies de Daniel Lesueur (Visions divines; Les Vrais Dieux; Visions antiques; Sonnets philosophiques; "Sursum corda!" Souvenirs; Paroles d’amour) (Éditions Lemerre, 1896

Antzerkia

• Hors du mariage, 1892 (1892ko ekainaren 26an Nazioarteko Antzerki Feministan eta 1897ko ekainaren 25ean Menus-Plaisirs Antzokian jokatutako drama)
• Fiancée, 1894 (4 ekitaldiko drama, L'Odéon Antzokian sortua, 1894ko urriaren 20an)
• Le Masque d'amour, 1905 (5 ekitaldi eta 9 koadroko drama, 1905 (1905eko urriaren 10ean sortua Sarah Bernardt Antzokian eta "L'Illustration théâtrale" lanean argitaratua, 1905eko azaroaren 4an)

Saiakerak

• L’Évolution féminine, ses résultats économiques (Éditions Lemerre, 1905)
• Pour bien tenir sa maison (Pierre Lafitte, coll. « Femina-Bibliothèque », 1911) (Daniel Lesueurren hitzaurrea)
• Un foyer du soldat au front. Le foyer du soldat Mary Mather à l’armée du général Humbert (Éditions La Renaissance, 1919), monografia

Itzulpenak

• Œuvres complètes de Lord Byron, itzulpen berria, aurretik Lord Byroni buruzko saiakera bat (édit. Lemerre, 1891) Lehen bi liburukiak Frantziako Akademiak saritu zituen (Langlois Saria); hirugarren eta azken liburua 1905ean atera zen (édit. Lemerre).

Artikulu akademikoak

• Daniel Lesueur and the Feminist Romance. (2007). In Holmes D. & Tarr C. (Eds.), A Belle Epoque?: Women and Feminism in French Society and Culture 1890-1914 (or. 197-210). Berghahn Books.
• HOLMES, D. (2018). The Birth of French Middlebrow. In Middlebrow Matters: Women's reading and the literary canon in France since the Belle Époque (or. 32-59). Liverpool: Liverpool University Press. doi:10.2307/j.ctvt1sk8w.6
• Jeanne Loiseau, dite Daniel-Lesueur : la redécouverte d'une gloire littéraire, par Alain Janicot et Laurence Frabolot, in Diplômées n° 270-271 Les Pionnières 2020 (or. 191-206), revue de l'Association Française des Femmes Diplômées des Universités (AFFDU), La Route de la Soie - Editions.
• Introduction à l'oeuvre de Daniel Lesueur. "Conscience féminine, élève la voix!" (2023), Diana Holmes eta Martine Reiden zuzendaritzapean. Honoré Champion (Littérature et genre, 10 zenbakia).

Aipamenak

Daniel Lesueur, eleberrigile eta poetisa

«	Eleberrigilearen lana da arrazoiaren eta zientziaren aurkikuntzak sentimenduaren eremura lekualdatzea.	»
Passion slave, hitzaurrea, 1892

«	Eleberri orok, denik eta xumeena izanda ere, badu bere izateko arrazoia, eta baita bere bitalitate printzipioa ere, bere garaiko ideia bat edo batzuk burutzeko erakusten duen kezkagatik.	»
Passion slave, hitzaurrea, 1892

«	Limurtu egin gintuen tipo energiko batzuk hautatu eta inguruabar azkarretan kokatzeko ideiak, haien izaera aukera guztiak jokoan ezartzeko gai zirenak.	»
Daniel-Lesueur, eleberriei buruz, 1900

«	Errespeta dezagun sinismen oro eta baita zalantza ere. Inongo dogma ez dago tolerantzia eta ontasunaren gainetik.	»
La Force du passé, 1906

«	Erreklama dezagun askatasun osoa emakumearentzat, baita hezkuntza osoa ere.	»
L'Évolution féminine, 1900

«	Legea, lege bakarra, ankerra, zorrotza, aurrerapen oro kudeatzen duena, azkarrenaren legea da.	»
La Lutte pour l'existence sonetoa, 1894 inguruan

«	Izaki orok du eskubidea indarra izateko koldarkeria, gaiztakeria, doilorkeriaren aurka.	»
Le Droit à la force, 1911

Daniel Lesueurren lanez eta bizitzaz

«	Daniel Lesueurren obrak ez dira konformatzen gu limurtzearekin; geure apatietatik atzarrarazten gaituzte, ideal baterantz eramaten gaituzte, indartzen gaituzte.	»
Jules Bois, Daniel-Lesueur SGDLren batzordean hautatu izateari buruz, 1907ko martxoa

«	Pentsatzen zuen, eta pentsarazten zuen; batez ere, nahi zuen, eta nahi izanarazten zuen. Energia kutsagarria zuen, eta altruismoaren talentua. Bilatzen duten asmo onak biltzen zituen bere inguruan, eta helburu praktikorantz bideratzen. Bere pertsuasioaren magiarekin, urrea aterarazten zuen, sufritzen dutenak eta, hildakoen errespetuz, haien gosea eta hotza ezkutatzen dituztenak. "Le Denier des Veuves" sortu zuen, gure artelana.	»
Edmond Haraucourt, SGDLren lehendakaria, Daniel-Lesueurren hiletetan egin hitzaldia, 1921eko urtarrilaren 5a.

Kanpo estekak

• Datuak: Q5217915
• Multimedia: Daniel Lesueur / Q5217915