Duisburg

Duisburg; Duisburg
	hiri handia
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Alemania
Alemaniako estatua	Ipar Renania-Westfalia
Eskualdea	Düsseldorf
Alkatea	Sören Link (mul)
Izen ofiziala	Duisburg
Jatorrizko izena	Duisburg
Posta kodea	47279, 47001, 47051 eta 4100
Udalerri kodea	05112000
Geografia
Koordenatuak	51°25′56″N 6°45′40″E / 51.4322°N 6.7611°E
Azalera	232,8 km²
Altuera	33 m
Mugakideak	Düsseldorf, Wesel (en) , Oberhausen, Mülheim, Rhein-Kreis Neuss (en) , Krefeld, Meerbusch, Mettmann (en) eta Ratingen
Demografia
Biztanleria	502.211 (2022ko abenduaren 31); 0 (2022)
Dentsitatea	2.157 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	02066, 02841, 02151, 0203, 02065
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Vilnius, Gaziantep, Portsmouth, Calais, Lome, Wuhan, Perm, San Pedro Sula, Fort Lauderdale eta Kryvyi Rih
Matrikula	DU
	duisburg.de

Duisburg^[1] Alemaniako Ipar Renania-Westfalia estatu federaleko hiria da, Rhin eta Rhur ibaien artean kokatua. 2011eko abenduan 488.005 biztanle zituen.

Ekonomia

Duisburgekoa munduko ibai porturik handiena da: 50 km-ko kaiak, 1.000 ha portu eraikuntzetan, eta 54.200.000 tonako sartu-irtena (1985). Hidrokarburoak esportatzen eta mineralak (nikela, kromoa, kobaltoa, wolframa, burdina) inportatzen dira bertatik. 500 km-ko burdinbideek lotzen dute hiria Ruhr arroarekin, eta Rhin-Herne ubideak Herne herriarekin lotzen du. Duisburg kimika eta metalurgia hiri garrantzitsua da.

Etimologia

XVI mendeko historiagilea zen Johannes Aventinusek jasotako kondaira baten arabera germaniarren asaba zen Tuistok sortu omen zuen hiria K.a. 2395 urte inguruan. Duisburg beraz "Tuistoren herria" litzateke. Egia esan ez dago inolako froga historikorik gertaera hau baieztatzen duenik.

Historia

Sorrera

Erromatarrek Castrum Deutonis gotorlekua sortu zuten Rhin ibaiaren ibi edo pasabidea kontrolatzeko. Pixkanaka merkatal zentru garrantzitsua bihurtu zen Rhineko garraioaz gain orduko Hellweg merkatalbide garrantzitsua pasatzen baitziren bertatik. 420 urtean frankoek konkistatu zuten. 883an Normandiarrak bertan izan ziren eta hauek idatzi zuten lehenengo aldiz Diuspargum hiria.

Erdi Aroa

Bere kokapen estrategikoagatik berehala lortu zuen hiri aske izan eta Hansa Ligan sartzea. Hala ere 1000 urtearen inguruan Rhin ibaiaren ibilbidea mendebalderantz desbideratu zen eta hiriaren garrantzia jeitsiz joan zen nekazal herri bihurtzeraino.

Duisburgeko mapa, 1566an Johanne Corputiusek egina

Aro modernoa

1655ean Unibertsitatea sortzeak Duisburgi intelektual fama eman zion, Duisburgum Doctum ezizena jaso zuelarik. 1666an Brandenburgo-Prusiaren esku gelditu zen hiria.

XIX mendean industrializazioa iritsi zen Duisburgera. Hasieran tabako eta ehungintza izan ziren jarduera ekonomiko handienak baina laster iritsi ziren burdin eta altzairu konpainiak (Thyssen eta Krupp). Lantegien inguruan auzo erraldoiak sortu ziren langileak hartzeko eta hiriaren biztanleria nabarmen igo zen.

XX mendea

Lehen Mundu Gerra bukatzean frantziarrek eta belgikarrek okupatu zuten hiria 1921 eta 1925 artean.

Bigarren Mundu Gerran gogoz bonbakatua izan zen, hainbesteraino ezen historiagile batzuek benetan gogorki bonbakaturiko hiri alemaniar bakarra izan zela esaten duten bonbek berdin kaltetu baitzituzten lantegiak eta etxebizitzak. 299 bonbaketa jasan zituen Duisburgek eta hiriaren %80a erabat suntsituta gelditu zen. 1945ean estatubatuarrek ia trabarik gabe eskuratu zuten hiria. Gerra ostean berreraikuntzari ekin behar izan zitzaion.

XXI mendea

2010an Loveparade jaialdiko sarraskia gertatu zen. Jendeolde baten ondorioz 21 pertsona hil ziren eta 500 pertsonatik gora zauritu.

Klima

Datu klimatikoak (Duisburg)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	4	5	8	12	17	20	22	22	18	14	8	5	12.9
Batez besteko tenperatura (ºC)	2	3	5	8	13	16	17	17	14	11	6	3	9.6
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	0	0	2	5	9	12	13	13	11	8	3	1	6.4
Pilatutako prezipitazioa (mm)	81.3	55.9	76.2	68.6	73.7	96.5	88.9	76.2	73.7	71.1	83.8	88.9	934.8
Iturria: ^[2]

Ondasun nabarmenak

Bonbaketen ondorioz ia ez da eraikin historikorik gelditzen. Hala ere aipagarria da XIII. mendeko eliza gotikoa.

Demografia

Duisburgok ia milioi erdi biztanle ditu eta honek Ipar Renania-Westfaliako hiri handienetakoa bihurtzen du. Inmigrazio tasa handienetakoa duena ere bada izan ere 83.232 turkiar bizi dira bertan, zeinak populazio guztiaren %17a egiten duen. Hauetaz gain Europako beste herrialdeetako 41.617 biztanle ere badaude, batez ere Jugoslavia ohikoak.

Turkiarren presentzia nabaria da beraz eta aipatzekoa da Duisburgeko Merkez mezkita herrialde ez-musulman batean dagoen munduko mezkitarik handiena dela.

Hiri senidetuak

Duisburg ondorengo hiriekin senidetuta dago:^[3]^[4]

Portsmouth (Erresuma Batua)^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]
Calais (Frantzia)^[3]^[4]
Lomé (Togo)^[3]
Wuhan (Txina)^[3]

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ Euskaltzaindia. 157. araua: Europako hiriak. .
↑ https://web.archive.org/web/20121023051221/http://www.weather.com/outlook/travel/businesstraveler/wxclimatology/monthly/GMXX0027 The Weather Channel
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Duisburgen hiri senidetuak. www.duisburg.de (Noiz kontsultatua: 2009-05-07).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ruhr barrutiko hiri senidetuak. © 2009 Twins2010.com (Noiz kontsultatua: 2009-10-28).
↑ Portsmoutheko Udala. Senidetzea. 2007ko abuztuaren 22a.
↑ Portsmouth Duisburg Anglo-Germaniar Lagunak
↑ Duisburger Portsmouthfreunde

Demografia

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Ikus jatorrizko Wikidatako eskaera eta iturriak.

Kanpo estekak

Datuak: Q2100
Multimedia: Duisburg / Q2100

Friedrich Ebert zubia, Rhin ibaiaren gainean, Duisburgen.

[1] Euskaltzaindia. 157. araua: Europako hiriak. .

[2] ttps://web.archive.org/web/20121023051221/http://www.weather.com/outlook/travel/businesstraveler/wxclimatology/monthly/GMXX0027 The Weather Channel

[Duisburg-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Duisburgen hiri senidetuak. www.duisburg.de (Noiz kontsultatua: 2009-05-07).

[RuhrTwins2010-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ruhr barrutiko hiri senidetuak. © 2009 Twins2010.com (Noiz kontsultatua: 2009-10-28).

[5] Portsmoutheko Udala. Senidetzea. 2007ko abuztuaren 22a.

[6] Portsmouth Duisburg Anglo-Germaniar Lagunak

[7] Duisburger Portsmouthfreunde

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]