Gudarien Basoa

	Artikulu hau serie honen zatia da:; Euskal; abertzaletasuna
	;
	Oinarrizko kontzeptuak
	Koalizio eta alderdi politikoak
	Sindikatuak
	Gizarte-eragileak
	Talde armatuak
	Eusko abertzale ospetsuak
	Gertuko kontzeptuak

Gudarien Basoa Oiartzuneko Aritxulegiko landa batean dagoen gune bat da. Izena 2014ean komunikabideetan azaleratu zen barra-barra Guardia Zibilak bertan zegoen harizti baten aurka egindako ekintza bat eta gero. Izatez, izena bera ezezaguna zen Euskal Herriko populazioaren gehiengo zabal batentzat. Bertan, 1970. hamarkadatik Eusko Abertzale Ekintza alderdiak EAEko gudaria zen eta 1936ko gudan hildako EAE-ANVko aurreneko gudariaren, Txato Olabarriren omenez oroitarri bat dago.

Landa hartan Txato Olabarriaz gainera, EAE-ANVko 550 hildako zein euskal gatazkan hildako euskal militante guztiak gogoratzen dira^[1]. Oroitarriak hainbat eraso jaso ditu eta behin eta berriro oroitarri berria ipini da lehengoa zegoen tokian eta bere itxura berdina mantenduz^[2]. 2006ko abenduan ipini zuten hirugarren oroitarriak aurreneko beste bien lekua hartu du. Aurreko bi oroitarri horiek suntsituak eta haien hondakinak lapurtuta izan baitziren bi urtetako epe laburrean. Lekukoen arabera “inkontrolatu uniformatuek” burutu zuten “balentria”. Hurrengo urteetan ere jasan zituen erasoak hirugarren oroitarriak.

Ospea

2014rarte ez zen ezaguna baina urte horren ekainan Guardia Zibilak Aritxulegiko gainean dagoen ‘gudarien basoa’ suntsitu zuen eta lau lagun atxilotu zituen, «terrorismoa goratzea» leporatuta. Hildako euskal militanteen omenez landatutako haritzak eta hauek identifikatzeko hesolak eta txapak erauzi eta eraman egin zituzten^[3].

Bost oiartzundar atxilotu zituztenː Xabier Iragorri (64 urte), Erramun Sagarzazu (49), Ramon Gaztelumendi (49) eta Joakin Izagirre (63) eta Itziar Iñarra (55). Barne Ministerioak zioen han, egitasmoari Gudarien basoa izena emanik, 239 haritz landatu zituztela, hildako ETAko kide bakoitzeko bat. Guardia Zibilak aipatutako basoa eraitsi egin zuen, aldaxkak eta plaka txiki ugari eramanda.

Barne Ministerioak esan zuen 1990eko hamarkadaren erdialdetik hildako etakideak ere omendu zituztela han ekitaldien bidez. Haren arabera, 2014ko martxoaren 9an Xabier Lopez Peña eta Arkaitz Bellon omendu zituzten, haritz bana landatu eta haien izen-abizenak jarrita.

Oiartzungo udalaren gaitzespena

Oiartzungo Udalak operazioa salatu zuen arratsaldean egindako ezohiko udal batzarrean. Bilduko hautetsiak azaldu ziren, EAJ eta H1ekoak ez. Udalak babesa agertu zien atxilotuei eta beste sei lagunei, eta aurrenak aske uzteko exijitu du. 20:00etan manifestazioa izan zen.

Gaztelumendi Errenteriako udal langilea zen, eta hango Bozeramaileen Batzordeak aho batez onartutako adierazpenak «zalantzak» agertu zituen haren aurkako akusazioen inguruan. EH Bildu, PSE, EAJ, PP eta Ezker Anitzaren oharrak zioen bost udal taldeek «bizikidetza eta guztien arteko errespetua» onartzen duen adierazpena adostua dutela; «egia, memoria, justizia eta indarkeriaren biktima guztientzako ordaina hartu behar dira oinarri».

Sortuk operazioa «larria» zela esan zuen. «Berriro iritzi delituengatik ari dira pertsonak atxilotuta eramaten. Ez da zilegi hil den norbaiten memoriari eraso egitea. Ezin dira sentimenduak debekatu». Amaia Izkok eta Pernando Barrenak eman zuten prentsaurrekoa, Donostian. Gipuzkoako Aldundiak ere gaitzetsi zuen operazioa, «giza eskubideen aurkakoa baita». Larraitz Ugarte bozeramaileak azaldu zuen Espainiako Estatuaren krisian gertatu dela, «arreta desbideratu nahian»^[4].

Bostak absolbituak

2015eko azaroaren 27an jaso zuten sententzia atxilotutako bost lagunetatik lauk. Sagarzazuk ez, preso zegoelako orduan. Orduan ebatzi zutenez, Aritxulegin egindako ekitaldia “intimoa” izan zen, hildakoen familia, senide eta lagunena eta ez da akreditatzen terrorismoa goraipatu zenik. Falta zen bosgarren oiartzuarra —Sagarzazu— 2017an absolbitu zuten. Beraz, Aritxulegiko ekitaldiarengatik atxilotutako bost pertsonak kargurik gabe geratu ziren. Sorturen erreakzioa Sagarzazuren absoluzioa albiste ona dela esatearekin batera, irakurketa egin zuen Oiartzungo Sortuk. “Sekula gertatu behar ez zuten atxiloketa horiekin, Espainiako estatuak herri honetan gertatutakoaren memoria zati bat bahitu eta deuseztatu nahi izan du”, esan du alderdiak. Euren esanetan, Espainiako estatuak “gatazka guztiz desitxuratu nahi izan du”. Ez dutela lortuko ziurtatu du Oiartzungo Sortuk: “Herri honen alde bizitza eman duten guztiak oroitzeko eskubidea dugu”^[5].

Basoa gaur egun

Basoa zenbait alditan haritzekin birlandatu da, besteak beste 2019ko irailan Gudari Egunaren testuinguruan Youtuben agertzen den moduan^[6]. 2020ko otsailan ezezagun batzuek zuhaitzak eta hesolak deuseztatu zituzten^[7] eta berriro ere birlandatu dituzte haritzak^[8]^[9].

Erreferentziak

Ikus gainera

Kanpo estekak

[1] ttps://ahaztuak1936-1977.blogspot.com/2006/12/eae-anvko-komunikatua-aritxulegiko.html

[2] ttps://gara.naiz.eus/idatzia/20061006/art183392.php

[3] ttps://www.naiz.eus/es/mediateca/image_gallery/guardia-zibilak-gudarien-basoa-suntsitu-du

[4] ttps://www.berria.eus/euskal-herria/orain-basoko-memoriagatik_1044599_102.html

[5] ttps://oarsoaldea.hitza.eus/2017/06/23/ramuntxo-sagarzazuren-absoluzioarekin-kargurik-gabe-aritxulegiko-bostak/

[6] ttps://www.youtube.com/watch?v=z3omDuYEN84

[7] ttps://oarsoaldea.hitza.eus/2020/02/04/gudarien-basoari-eraso-egin-diotela-salatu-du-amnistiaren-aldeko-mugimenduak/

[8] ttps://www.boltxe.eus/2020/02/gudarien-basoari-eraso-egin-diote/

[9] ttps://oarsoaldea.hitza.eus/2020/02/04/gudarien-basoari-eraso-egin-diotela-salatu-du-amnistiaren-aldeko-mugimenduak/

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]