Hesiodo

Hesiodo
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Cyme (en) , K.a. 776
Herrialdea	Cyme
Lehen hizkuntza	antzinako greziera
Heriotza	Ascra (en) , ezezaguna (2798/2799 urte)
Familia
Haurrideak	ikusi Perses (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	antzinako greziera
Jarduerak
Jarduerak	poeta, idazlea, Rapsoda eta mythographer (en)
Lan nabarmenak	ikusi Teogonia Lanak eta egunak Catalogue of Women (en)
Genero artistikoa	olerkigintza

Hesiodo (grezieraz Ἡσίοδος, Hêsíodos, latinez Hesiodus) poeta greziarra zen, Homeroren ondoren poeta heleniar zaharrenetakoa. Tradizioak dioenez gizon antihomerista izan zen.

Hesiodoren kronologiak arazoak sortarazten zizkien grekoei ere, baina ikerlari gehienek K.a. VIII. mendearen erdialdetik VII. mendearen hasierara kokatzen dute.

Hesiodoren garaia arkaikoa dugu, estatu aristokratikoa finkaturik dago eta magistraturak nobleziarentzat dira, kontseiluan arkonte-ohiak daude eta asanbladan hiritar lurjabeek hartzen dute parte. Polisaren sendotzearen garaia da, han hiritarrak eta nekazariak daude, isonomia ideala praktikan jarriz agoran daude boterea eta autoritatea. Kultura, idazkerari esker, gehiagoren eskura dago, eta legeak hiritar guztien berdintasuna lortzeko balio badute dira baliagarriak. Ikuspuntu kontrajarriak badaude erregeak edo nobleen kontseiluak justua denaren iritzia bota behar dute eta prozesua jarraitzen duten hiritarrek bat zein bestea oihuen bidez defendatuko. Hesiodo horrelako polis baten bizi da, nobleziak gobernatuta, oraindik ez dago legerik, baina badira nomoi-ak (nomoi), zuzena zer den edo ez erabakitzeko oinarritzat balio duten ohitura finkoak. Horregatik dio Hesiodok ez duela indartsuaren legeak agindu behar, gizakia animaliengandik bereizten duena justizia (dike) delako.

Homeroren inguruan dagoen ilunpearen aurrean, Hesiodoren lanetan bere bizitzari buruzko zenbait datu azaltzen dira. Bere aita nekazaria eta abeltzaina zen Askra herrixkan, Beozian, Helikoneko Musen ohorez jaialdiak egiten ziren gurtza gunean. Hesiodo ere hemen jaio eta nekazari izan zen, eta baita rapsoda ere. Poetak behin bakarrik gurutzatu zuen itsasoa Anfidamanteren ohorezko hileta jokoetan parte hartzeko; han, legendak dioenez, Homero bera garaitu zuen eta saria irabazi.

Aita hiltzerakoan, jaraunspenaren banaketak bere anaia Persesekin haserretu zuen. Egoera gogor honek bultzatu zuen Lanak eta egunak idaztera, eta lana eta justizia giza bizitzarako oinarrizkoak direla aldarrikatzera.

Hesiodok lanari kantatzen dio justizia lortzeko. Handik aurrera lanari buruzko bi iritzi kontrajarri zabalduko dira: gizakiaren esentzia bera dela dioena (gizarte industrial eta landatarra) eta zitala eta esklaboen betebeharra dela dioena (aristokrazia).

Teogoniaren idazlea dela, unibertsoaren eta jainkoen genealogia azaltzen duena.

Gaur egungo adituek bere poesia Homerorenaren guztiz kontrakoa dela esaten dute. Homeroren obrekin batera kultura grekoaren oinarria sortu zuten.

Idazkiak

Hesiodi Ascraei quaecumque exstant, 1701

Lan oso hauek iritsi dira:

• Teogonia
• Heraklesen ezkutua
• Lanak eta egunak

Zatika iritsi dira:

• Eoiae handiak (agian Teogonia lanaren jarraipena)
• Zeixen ezteiak
• Melanpodia
• Piritooren jeistea
• Lan handiak
• Ornitomantzia

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Hesiodo