Kenya (mendia)

Kenya
Datu orokorrak
Mendirik altuena	Batian (en)
Garaiera	5.199 m
Prominentzia	3.825 m
Mota	mendi eta II. maila: parke nazional
Geografia
Koordenatuak	0°06′S 37°12′E
Honen parte da	Rift Haran Handia Seven Second Summits (en)
Mendikatea	Kilimanjaro
Leku geografikoa	East African Rift (en)
Mendizaletasuna
Lehen igoera	1899ko irailaren 13an, H. Mackinder, C. Ollier eta J. Brocherelek.
Ohiko bidea	Iparraldeko eta hegoaldeko aldeak
Geologia
Material nagusia	Sienita

Kenya (ingelesez Mount Kenya; gĩkũyũz Kĩrĩ Nyaga; embuz Kirenia; maaz Ol Donyo Keri; meruz Kirimara) Kenyako mendirik altuena eta Afrikako bigarrena da (Kilimanjaroren ondoren). Kenya mendiguneko gailurrik altuenak Batian (5.199 m), Nelion (5.188 m) eta Lenana (4.985 m) dira. Kenya mendia Kenyaren erdialdean dago, justu ekuatorearen hegoaldean, Nairobitik 150 km ipar-ekialderantz.

Eskualdean 620 km² azalera duen Mount Kenya National Park dago, UNESCOren Gizateriaren ondarea. Mendia itzalitako sumendia da, geruza-sumendia, azkeneko erupzioa duela 2,6 eta 3,1 milioi urte artean izan zuena.

Historia

Johann Ludwig Krapf misiolariak mendia ikusteko lehendabiziko europarra zen, 1849 urtean. Lehenengo igoera Halford John Mackinderrek, Cesar Ollierrek eta Josef Brocherelek 1899ko irailaren 13an egin zuten. Nelion gailurra Eric Shiptonek egin zuen 1929an. Kenya mendia igotzeko hilabeterik onenak urtarrila eta otsaila hegoaldeko aldean eta abuztua eta iraila iparraldekoan dira.

Demografia

Kenya mendiaren eskualdean bizi diren herriak Gĩkũyũ, Meru, Embu eta Masai dira. Guztion kultura mendia oso inportantea da.

Gailurrak

Kenya mendiaren mapa.

• Batian (5.199 m)
• Nelion (5.188 m)
• Pt Lenana (4.985 m)
• Coryndon gailurra (4.960 m)
• Pt Pigott (4.957 m)
• Pt Thompson (4.955 m)
• Pt Dutton (4.885 m)
• Pt John (4.883 m)
• Pt Melhuish (4.880 m)
• Pt John Minor (4.875 m)
• Krapf Rognon (4.800 m)
• Pt Peter (4.757 m)
• Pt Slade (4.750 m)
• Terere (4.714 m)
• Sendeyo (4.704 m)
• Midget gailurra (4.700 m)
• The Hat (4.639 m)
• Delamere gailurra
• Macmillan gailurra

Glaziareak

Krapf Rognon (4.800 m) eta Krapf glaziarea.

Kenya mendiaren glaziareen azalera poliki-poliki atzeraka doa, 1980ko hamarkadan 0.7 km² azalera 1890ko hamarkadan eginiko behaketena baino gutxiago da.

Hauexek dira mendiko glaziareak:

• Northey
• Krapf
• Gregory
• Lewis
• Diamond
• Darwin
• Forel
• Heim
• Tyndall
• Cesar
• Josef

Ibaiak

Kenya mendia Kenyako bi ibai luzeneen arroa da: Tana eta Ipar Ewaso Ng'iro ibaiak.

Mendiko korronte nagusiak hauek dira:

• Sirimon
• Liki
• Nanyuki
• Mutonga
• Kithino
• Nazita
• Thingithu
• Nitmi
• Tnuchi
• Kathita
• Nyamindi
• Sagana
• Nairobi ibaia
• Naro Moru
• Burguret

Igoera bideak

Gailurra	Altitudea	Ibilbidearen izena	Gradoa	Igotzeko urtaroa*	Lehenengo igoera
Batian	5.199 m	North Face Standard Route	IV+	Uda	A.H. Firmin eta P. Hicks, 1944ko uztailaren 31
		South-West Ridge Route	IV	Negua	A.H. Firmin eta J.W. Howard, 1946ko urtarrilaren 8
Nelion	5.188 m	Normal Route	IV-	Uda / Negua	Eric Shipton eta Percy Wyn-Harris, 1929ko urtarrilaren 6
Batian/Nelion		Ice Window Route	V-	Uda	P. Snyder, Y. Laulan eta B. LeDain, 1974ko abuztuaren 20
Batian/Nelion		Diamond Couloir	VI	Uda	P. Snyder eta T. Mathenge, 1973ko urriaren 4-5
Pt Pigott	4.957 m	South Ridge	III+	Uda / Negua	W.M. eta R.J.H. Chambers, 1959ko otsaila
Thomson's Flake		Thomson's Flake	VI		L. Hernacarek, W. Welsch eta B. Cliff, 1962ko iraila
Pt Dutton	4.885 m	North-East Face and Ridge	IV		S. Barusso eta R.D. Metcalf, 1966ko abuztuaren 4
Pt John	4.883 m	South-East Gully	III	Uda	E.E. Shipton eta R.E.G. Russel, 1929ko abenduaren 18
Pt Melhuish	4.880 m	South-East Face	IV+		R.M.Kamke eta W.M. Boyes 1960ko abendua
Pt Peter	4.757 m	North-East Gully and Ridge	III		E.E. Shipton eta Bill Tilman, 1960ko uztaila
		Window Ridge	VI, A1		F.A. Wedgewood eta H.G. Nicol, 1963ko abuztuaren 8
Midget Peak	4.700 m	South Gully	IV		E.E. Shipton eta H.W. Tilman August, 1930

* Igotzeko urtaroa Ipar Hemisferioaren udak eta neguak dira.

Ikus, gainera

• Afrikako geografia

Kanpo Loturak

• Kenya mendiaren webgune ofiziala

Kanpo estekak

• Datuak: Q172070
• Multimedia: Mount Kenya / Q172070