Osmio

Osmioa
76 Renioa ← Osmioa → Iridioa
76 Os                                                                                                                                                                                                                                           Taula periodikoa
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakia	Osmioa, Os, 76
Serie kimikoa	trantsizio-metalak
Taldea, periodoa, orbitala	8, 6, d
Masa atomikoa	190,23(3) g/mol
Konfigurazio elektronikoa	[Xe] 4f14 5d6 6s2
Elektroiak orbitaleko	2, 8, 18, 32, 14, 2
Propietate fisikoak
Egoera	solidoa
Dentsitatea	(0 °C, 101,325 kPa) 22,61 g/L
Urtze-puntua	3.306 K (3.033 °C, 5.491 °F)
Irakite-puntua	5.285 K (5.012 °C, 9.054 °F)
Urtze-entalpia	57,85 kJ·mol−1
Irakite-entalpia	738 kJ·mol−1
Bero espezifikoa	(25 °C) 24,7 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k T/K 3.160 3.423 3.751 4.148 4.638 5.256
Propietate atomikoak
Kristal-egitura	hexagonala
Oxidazio-zenbakia(k)	8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, -1, -2 (oxido azido ahula)
Elektronegatibotasuna	2,2 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala	1.a: 840 kJ/mol 2.a: 1.600 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)	130 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)	185 pm
Erradio kobalentea	128 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa	(300 K) 87,6
Soinuaren abiadura	4.940 m/s
Isotopo egonkorrenak
Osmioaren isotopoak iso UN Sd-P D DE (MeV) DP 184Os %0,02 >5,6x1013 u α 2,966 180W 185Os Sintetikoa 93,6 e ε 1,013 185Re 186Os %1,59 2,0x1015 u α 2,822 182W 187Os %1,96 Os egonkorra da 111 neutroirekin 188Os %13,24 Os egonkorra da 112 neutroirekin 189Os %16,15 Os egonkorra da 113 neutroirekin 190Os %26,26 Os egonkorra da 114 neutroirekin 191Os Sintetikoa 15,4 e β- 0,314 191Ir 192Os %40,78 Os egonkorra da 116 neutroirekin 193Os Sintetikoa 30,11 e β- 1,141 193Ir 194Os Sintetikoa 6 u β- 0,097 194Ir

Osmioa elementu kimiko bat da, Os ikurra eta 76 zenbaki atomikoa dituena. Taula periodikoan 8. taldean eta 6. periodoan kokatzen da. Trantsizio-metal zuri grisaxka da, hauskorra eta gogorra. Naturako elementurik astunena da. Platinoarekin eta iridioarekin batera erabiltzen da aleazioak eratzeko. Gehienetan platino-meetan edo oxido moduan (OsO₄) dago.

Sintesi organikoetan erabiltzen da (oxidatzaile gisa) eta mikroskopio elektronikoz behatuko diren ehunen tindatze-prozesuan (koloreak finkatzeko). Osmioz egindako aleazioak kontaktu elektrikoetan, bolalumen muturretan eta gogortasuna eta iraunkortasuna behar duten beste hainbat aplikaziotan erabiltzen dira.

Ezaugarri nagusiak

Osmio metala

Forma metalikoan oso dentsoa da, hauskorra, gogora eta distiratsua. Haatik, zaila da forma horretan aurkitzea; normalean osmio-hauts moduan dago, nahiz eta airearekin kontaktuan osmio tetraoxidoa, OsO₄, eratzen duen. Konposatu hori toxikoa da (begientzako arriskutsua), oso oxidatzailea, usain sarkorrekoa eta hegazkorra. Osmioak iridioaren antzeko dentsitatea dauka, oso altua.

Bere oxidazio-egoerei dagokienez, +8raino iristen da, rutenioa bezala. Taula periodikoko talde honetako buru den burdina ez da egoera horretara iristen. Oxidazio-egoera anitz eduki ditzake. Azidoen bidezko korrosioa ondo erresistitzen du, eta hobeto disolbatzen da fusio alkalino bidez.

Kanpo estekak

• Datuak: Q751
• Multimedia: Osmium / Q751