اریک هابزبام

اریک جان ارنست هابزبام
زادهٔ	۹ ژوئن ۱۹۱۷ اسکندریه
درگذشت	۱ اکتبر ۲۰۱۲ (۹۵ سالگی) لندن
ملیت	بریتانیا
دیگر نام‌ها	فرانسیس نیوتون
آثار	عصر انقلاب، اروپا ۱۷۸۹ - ۱۸۴۸ عصر سرمایه، ۱۸۴۸ - ۱۸۷۵ عصر امپراطوری عصر نهایت‌ها: ۱۹۱۴ - ۱۹۹۱

اریک جان ارنست هابزبام ‎/ˈhɒbz.bɔːm/‎ (به انگلیسی: Eric John Ernest Hobsbawm) (متولّد ۹ ژوئن ۱۹۱۷–۱ اکتبر ۲۰۱۲) تاریخ‌دان و نویسنده مارکسیست بود.

زندگی

وی در یک خانواده یهودی و در شهر اسکندریه مصر به دنیا آمد. در کودکی، خانواده اش از اسکندریه به وین و سپس برلین مهاجرت کردند. هابسبام بعدها در بریتانیا (لندن) سکنی گزید. همان‌جا زیست و همان‌جا درگذشت. اریک هابسبام از برجسته‌ترین مورخان عصر ما و از پیشکسوتان تاریخ اجتماعی بشمار می‌رود. او همردیف تاریخ نگارانی همچون ارنست بلوخ، فرناند برودل، لوسین فور، کریستوفر هیل، ژاک لو گوف و بندیکت اندرسون قرار داشت.

راه و روش اریک هابسبام

اریک هابسبام بر سنّت روشنگری تکیه داشت، عدالت‌خواه بود و در توصیف نبردهای طبقاتی، به محرومان نگاه جانبدارانه داشت.

زندگی و آثار وی متأثر از دلبستگی و تعهد به سوسیالیسم بود. زندگیش را به اعتلای جنبش نظری و عملی تهیدستان علیه سرمایه جهانی و سیاست‌ها و تئوری‌های توجیه گر آن اختصاص داد. اریک هابسبام تاریخ را از منظر زندگی درباریان و فاتحان ستمگر جنگ، نمی‌نوشت و آخرین کتابش با عنوان «چگونه جهان را تغییر دهیم؟» در سال ۲۰۱۱ نشان می‌دهد که تا پایان عمرش پرسشگر و ستم ستیز باقی‌ماند.

مقولاتی چون ابداع و «اختراع سنت» و ارزش کار و تاریخ کارگری در آثار هابسبام برجسته است.

تدوین تاریخ

هابسبام در دانشگاه‌های لندن (کالج برکبک) و کیمبریج (کالج کینگز) درس می‌داد و از مطرح‌ترین نویسندگان ترقیخواه حوزه مطالعات عمومی در سده اخیر جهان به‌شمار می‌رفت. یکی از کارهای بزرگ وی تدوین تاریخ اروپا در قرون ۱۸٬۱۹ و ۲۰ و نوشتن تاریخ جهان از انقلاب فرانسه تا فروپاشی شوروی است که به فارسی نیز ترجمه شده‌است:

• عصر انقلاب، ۱۷۸۹–۱۸۴۸
• عصر سرمایه، ۱۸۴۸–۱۸۷۵
• عصر امپراطوری، ۱۸۷۵_۱۹۱۴
• عصر نهایت‌ها ۱۹۱۴_۱۹۹۱

یکی از آثار برجسته او کتاب «اختراع سنّت» (سنّت‌های ساختگی) است که از مهم‌ترین کتاب‌های تحلیل مفهوم ملّت و ملّت گرایی به‌شمار می‌رود.

اریک هابسبام در گفتگو با «مارچلو ماستو» در مورد دستنوشته‌های مارکس (گروندریسه) می‌گوید: مارکس در این دست نوشته‌ها که تا قبل از دههٔ ۱۹۵۰ چاپ نشده باقی ماندند، مسائل مهّمی را مطرح می‌کند که در کتاب سرمایه مورد بررسی قرار نمی‌گیرند.
هابسبام، که زمانی فیلمبردار هم بود سال‌ها با نام مستعار «فرانسیس نیوتون»، مقالات و نقدهایی در مورد موسیقی جاز می‌نوشت. او موسیقی معاصر را می‌شناخت و با زبانهای انگلیسی، عبری، عربی، آلمانی، هلندی، فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیایی، پرتقالی و زبان مردم کاتالان آشنا بود.

کتاب‌شناسی

• Labour's Turning Point: Extracts from Contemporary Sources
• Primitive Rebels: Studies in Archaic Forms of Social Movement in the 19th and 20th centuries
• The Jazz Scene
• The Age of Revolution: Europe 1789-1848
• Labouring Men: studies in the history of labour
• Pre-Capitalist Economic Formations
• Industry and Empire: From 1750 to the Present Day
• Bandits
• Captain Swing
• Revolutionaries: Contemporary Essays
• The Age of Capital: 1848-1875
• Italian Road to Socialism: An Interview by Eric Hobsbawm with Giorgio Napolitano
• The History of Marxism: Marxism in Marx's day, Vol. 1
• The Invention of Tradition
• Worlds of Labour: further studies in the history of labour
• The Age of Empire: 1875–1914
• Politics for a Rational Left: political writing، ۱۹۷۷–۱۹۸۸
• Echoes of the Marseillaise: two centuries look back on the French Revolution
• Nations and Nationalism Since 1780: programme, myth, reality
• The Age of Extremes: the short twentieth century، ۱۹۱۴–۱۹۹۱
• Art and Power: Europe Under the Dictatorsexhibition catalogue
• On History
• 1968 Magnum Throughout the World
• Behind the Times: decline and fall of the twentieth-century avant-gardes
• Uncommon People: resistance, rebellion and jazz
• Karl Marx and Friedrich Engels, The Communist Manifesto: a modern edition
• The New Century: in Conversation with Antonio Polito
• Interesting Times: a twentieth-Century life
• Globalisation, Democracy and Terrorism
• How to Change the World: Tales of Marx and Marxism

کتاب‌شناسی (ترجمه به فارسی)

• ملّت و ملّی‌گرایی، ترجمهٔ علی باش، انتشارات مهر دامون، ۱۳۸۳، شابک ۹۶۴-۹۵۴۸۱-۱-۴
• عصر انقلاب، اروپا ۱۷۸۹–۱۸۴۸، ترجمهٔ علی‌اکبر مهدیان، مترجم، ۱۳۷۴
• عصر سرمایه، ۱۸۴۸–۱۸۷۵، ترجمهٔ علی‌اکبر مهدیان، انتشارات ما، ۱۳۷۴، شابک ۹۶۴-۵۵۱۰-۱۱-۲
• عصر امپراطوری، ترجمهٔ ناهید فروغان، نشر اختران، ۱۳۸۲، شابک ۹۶۴-۷۵۱۴-۲۱-۲
• عصر نهایت‌ها: تاریخ جهان ۱۹۱۴–۱۹۹۱، ترجمهٔ حسن مرتضوی، آگاه، ۱۳۸۳، شابک ۹۶۴-۴۱۶-۲۰۰-۵
• جهان در آستانهٔ قرن بیست و یکم، ترجمهٔ ناهید فروغان، نشر قطره، ۱۳۸۲
• صنعت و امپراتوری: تاریخ اقتصادی و اجتماعی بریتانیا از انقلاب صنعتی تا دههٔ ۱۹۶۰، اریک هابسبام، ترجمه: عبدالله کوثری
• ملت به مثابه یک سنّت اختراعی (مقاله) اریک هابسبام، ترجمه: فرهاد بشارت
• اهمیّت کنونی مارکس، ۱۵۰ سال بعد از گروندریسه، گفتگوی مارچلو ماستو با اریک هابسبام، ترجمه: ایوّب رحمانی (بابک کسرایی هم ترجمه کرده‌است)
• گزیده‌ای از کتاب «راهزن اجتماعی»، اریک هابسبام، ترجمه: محمد جواهرکلام

منابع

• همنشین بهار: اریک هابسبام و سنّت‌های ساختگی
• Eric -Marxist historian
• اریک هابسبام؛ نهایت مورخ عصر نهایت‌ها

پیوند به بیرون

• کتاب‌های اریک هابزبام در آمازون‌دات‌کام