تریسراتوپس

تریسراتوپس; محدودهٔ زمانی: کرتاسه پسین، ۶۸ تا ۶۶ میلیون سال پیش PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓
	اسکلت بازسازی‌شده یک تریسراتوپس پرورسس در موزه تاریخ طبیعی لس آنجلس وضعیت: EX سامانه وضعیت: IUCN 3.1
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	خزندگان
بالاراسته:	دایناسورها
راسته:	†پرنده‌کفلان
زیرراسته:	†شاخ‌پایان
فروراسته:	†شاخ‌چهره‌سانان
تیره:	†شاخ‌چهرگان
زیرخانواده:	†کزموسوریان
تبار:	†تریسراتوپسی‌ها
سرده:	†تریسراتوپس; مارش، ۱۸۸۹
گونه‌ها
	†تریسراتوپس هوریدس; (مارش، ۱۸۸۹); †تریسراتوپس پرورسس; (مارش، ۱۸۹۰);
مترادف
	بیزون التیکورنس; (مارش، ۱۸۸۷)

تریسراتوپس یا سه‌شاخ‌چهره (نام علمی: Triceratops) یک سرده از دایناسورهای پرنده‌کفل سراتوپسید است که گیاه‌خوار بوده و در آخرین عصر دورهٔ کرتاسه^[۱] یعنی ماستریختین بین ۶۸ تا ۶۶ میلیون سال پیش زندگی می‌کرد.

تریسراتوپس‌ها ساکن غرب آمریکای شمالی بودند و از گیاهانی مانند سرخس‌های نخلی تغذیه می‌کردند. نام تریسراتوپس از کلمه یونانی -tri/τρι به معنی سه و کلمه یونانی ceras/κέρας به معنای شاخ و کلمه یونانی -ops/ωψ به معنای صورت گرفته شده و به معنای سه‌شاخ‌چهره است. این جانور از آخرین دایناسورهای غیر پرنده محسوب می‌شود که قبل از رویداد عظیم انقراض دوران سوم کرتاسه^[۲] فرگشت یافتند.

وجود یک یقه بزرگ استخوانی و سه شاخ روی جمجمه، چهارپا بودن، اندازه بزرگ بدن و شباهت با کرگدنهای امروزی، باعث شده تریسراتوپس یکی از شناخته‌ترین دایناسورها باشد. تریسراتوپس احتمالاً از دو شاخ بلندش بعنوان سلاحی در برابر حمله درندگانی مانند تیرانوسور^[۳] و نیز برای عشق‌بازی (مانند گوزن) و چیره شدن بر رقبا از آن‌ها استفاده می‌کرده‌است.

این جانور روی چهارپای محکم و ستون مانندش راه می‌رفته‌است. به‌خصوص دو پای جلویی‌اش قوی‌تر بودند چون باید وزن سر بسیار سنگین‌اش را تحمل می‌کردند. تریسراتوپس‌ها از بزرگ‌ترین دایناسورهای شاخ‌دار بوده‌اند که احتمالاً در دسته‌های بزرگ، مانند فیلهای امروزی، زندگی می‌کردند. این جانوران بین ۷٫۵ تا ۹ متر طول، ۲٫۹ تا ۳ متر ارتفاع و بین ۶ تا ۱۲ تن وزن داشته‌اند.