پرش به محتوا

دانشگاه تهران

مختصات: ۳۵°۴۲′۱۴″شمالی ۵۱°۲۳′۴۲″شرقی / ۳۵٫۷۰۳۸°شمالی ۵۱٫۳۹۵۰°شرقی / 35.7038; 51.3950
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از دانشگاهِ تهران)
دانشگاه تهران
نشان‌واره دانشگاه
شعارمیاسای زآموختن یک زمان[۱]
نوعدانشگاه دولتی
بنیانگذاری شده۱۳۱۳ (۹۰ سال پیش)
بنیان گذاررضاشاه پهلوی
عیسی صدیق
وابستگیوزارت علوم، تحقیقات و فناوری
بودجه۳ هزار و ۳۱۰ میلیارد تومان (۱۴۰۲)[۲]
رئیسسید حسین حسینی (سرپرست)
اعضای هیئت علمی۲۱۹۵[۳]
دانشجویان۴۱۰۰۰+[۴]
نشانیمیدان انقلاب اسلامی، خیابان انقلاب اسلامی، تهران، ایران
۳۵°۴۲′۱۴″شمالی ۵۱°۲۳′۴۲″شرقی / ۳۵٫۷۰۳۸°شمالی ۵۱٫۳۹۵۰°شرقی / 35.7038; 51.3950
رنگ آموزشگاهآبی و سفید    
وبگاه

دانشگاه تهران یک دانشگاه دولتی و یکی از بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مراکز آموزش عالی در ایران است.[۵] این دانشگاه براساس سابقه تاریخی، اجتماعی-فرهنگی و سیاسی آن، با القاب «دانشگاه مادر» و «نماد آموزش عالی» نیز شناخته می‌شود. پیشنهاد اولیهٔ ساخت این دانشگاه را اسماعیل سنگ در سال ۱۳۰۵ داد و پس از انجام مطالعات اولیه توسط عیسی صدیق، در سال ۱۳۱۳، دانشگاه تهران به دستور رضاشاه تأسیس شد.[۶][۷]دانشگاه تهران که یک دانشگاه کالجی است، در آن اقتدار حاکم و عملکردها بین سازمان مرکزی دانشگاه و دانشکدگان تشکیل دهنده این دانشگاه تقسیم شده است. این دانشگاه دارای ۱۹ دانشکدهٔ مستقل، ۶ دانشکدگان با ۲۹ دانشکده وابسته، ۵ پردیس منطقه‌ای، ۱۳ مرکز پژوهشی و ۱۸ مؤسسهٔ پژوهشی و پژوهشکده است. دانشگاه تهران، در نظام رتبه‌بندی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و همچنین رتبه‌بندی تایمز، رتبهٔ نخست در بین دانشگاه‌های ایران را به خود اختصاص داده است.[۸][۹]

تاریخچه

[ویرایش]
رضاشاه پهلوی و ابوالقاسم بختیار در آیین گشایش دانشکده پزشکی دانشگاه تهران
بنای دانشگاه تهران
Map
نامبنای دانشگاه تهران
کشورایران
استاناستان تهران
شهرستانتهران
اطلاعات اثر
کاربریآموزشی
کاربری کنونیدانشگاه
دیرینگیپهلوی اول
بانی اثرعلی‌اصغر حکمت
مالک اثروزارت علوم، تحقیقات و فناوری
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۲۴۴۵
تاریخ ثبت ملی۱۸ آبان ۱۳۷۸

پیشنهاد اولیهٔ ساخت دانشگاه را اسماعیل سنگ در سال ۱۳۰۵ داد و کلیات طرح تأسیس دانشگاه تهران را سال ۱۳۰۷، محمود حسابی به وزیر معارف وقت، اعتمادالدوله قراگوزلو پیشنهاد کرد؛[۱۰] اما این طرح تا رسیدن علی اصغر حکمت به سمت وزارت معارف دنبال نشد. وزیر دربار وقت، عبدالحسین تیمورتاش، از طرف رضاشاه، عیسی صدیق (صدیق اعلم) را مأمور کرد تا در سال ۱۳۱۰ هجری خورشیدی به ایالات متحده آمریکا سفر کرده و پس از مطالعه در «تأسیسات علمی دنیای جدید»، طرحی برای تأسیس دانشگاه در کشور به دولت تقدیم نماید.[۷] طرح صدیق مورد قبول کفالت وزارت معارف وقت، علی اصغر حکمت، قرار گرفت و با پیگیری وی، سرانجام دانشگاه تهران در هشتم خرداد ماه ۱۳۱۳ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

در بهمن ۱۳۱۲، جلسه هیئت دولت تشکیل و در آن دربارهٔ آبادی تهران و زیبایی و شکوه ابنیه، عمارات و کاخ‌های آن سخن به میان آمد. محمدعلی فروغی، که ریاست وزرا را برعهده داشت، از یک سو و دیگر وزیران از سوی دیگر زبان به تحسین شهر گشودند و برخی از آنان برای جلب رضایت رضا شاه در این مقال عنان از کف دادند؛ اما علی اصغر حکمت، کفیل وزارت معارف، بی‌آنکه پیشرفت‌های پایتخت را نادیده انگارد، با لحنی محتاطانه چنین گفت: «البته که در آبادی و عظمت پایتخت شکی نیست» ولی تنها نقص آشکار آن اینست که «انیورسته» ندارد و حیف است که در این شهر نوین از این حیث از دیگر بلاد بزرگ عالم، واپس ماند». این سخنان ارزشمند تأثیر خود را برجای نهاد و بی‌درنگ مقبول همگان افتاد. از این رو علی‌اکبر داور با تخصیص بودجه اولیه‌ای به میزان ۲۵۰٬۰۰۰ تومان به وزارت معارف، باعث گردید تا زمین مناسبی برای تأسیس دانشگاه یافته شده و ساختمان آن در اسرع وقت پدید آید.[۱۱] علی‌اصغر حکمت بی‌درنگ دست به‌کار شد و جستجو برای مکان‌یابی مناسب دانشگاه را با کمک و مشاوره آندره گدار، معمار چیره‌دست فرانسوی که در آن روزگار به عنوان مهندس در خدمت وزارت معارف بود آغاز کرد. آنان پس از جستجوی بسیار در میان ابنیه، باغ‌ها و زمین‌های فراوان آن روز اطراف تهران، باغ جلالیه را برای احداث دانشگاه برگزیدند. در همین حال برخلاف امروز که یافتن زمین مناسب در شهر تهران برای ایجاد دانشگاهی عظیم تقریباً ناممکن است، در آن روزها زمین‌های فراوانی وجود داشت که صاحبان آن‌ها نه‌تنها در فروش آن‌ها امساکی نداشتند بلکه برای واگذاری به چنین مؤسساتی که مسلماً سود کلانی هم به دنبال داشت، سرودست می‌شکستند. از همین رو بود که گروهی از مالکان اراضی بهجت آباد با سوءاستفاده‌هایی نظر وزیر مالیه وقت را جلب کرده بودند که زمین‌های آن‌ها را برای تأسیس دانشگاه خریداری نماید. در حالی که به نظر موسیو گدار عرصه آن زمین‌ها تنگ و موقعیت آن‌ها سیل گیر بود و برای تأسیس دانشگاه به هیچ روی مناسب نبود. با این همه آقای داور رجحان در جلسه هیئت دولت به‌سختی بر خرید اراضی بهجت آباد پای فشرد و نظر بیشتر اعضاء را جلب کرده و سرانجام دولتیان، بهجت آباد را برگزیدند. در همین حال که علی اصغر حکمت دل‌شکسته و ناامید ناظر ماجرا بود، رضاشاه وارد شد و گفت: «باغ جلالیه را برگزینید. بهجت آباد ابداً شایسته نیست عرصه آن کم و اراضی آن سیل‌گیر است.» دولتیان در برابر این سخنان قاطع، زبان در کام کشیدند و احدی دم برنیاورد.[نیازمند منبع]

این مؤسسه با ادغام کردن دارالفنون، مدرسه علوم سیاسی، مدرسه طب،[۱۲] مدرسه عالی فلاحت و صنایع روستایی،[۱۲] مدرسه فلاحت مظفر (نخستین مدرسه کشاورزی در ایران)، مدرسه صنایع و هنر (مؤسس کمال الملک)، مدرسه عالی معماری، مدرسه عالی حقوق، و چند مرکز آموزش عالی دیگر تهران دایر گشت. در ۱۵ بهمن همان سال، رضاشاه کلنگ تأسیس دانشگاه تهران را در زمین‌های پردیس جلالیه تهران (در جنوب پارک لاله کنونی) به زمین زد و در جمعه ۲۴ اسفند رسماً دانشگاه تهران تأسیس شد.[۱۳]

نقش محمود حسابی

[ویرایش]

در برخی رسانه‌ها عنوان شده است که محمود حسابی مؤسس دانشگاه تهران بوده است. ضیاء موحد در مصاحبه‌ای ادعای نقش محمود حسابی در تأسیس دانشگاه تهران را کذب محض می‌داند.[۱۴] با این حال از وی به عنوان تدوین‌گر اساس‌نامه طرح تأسیس دانشگاه تهران[۱۵] و مؤسس دو دانشکده علوم و فنی دانشگاه تهران یاد شده است.[۱۶]

طرح و الگو

[ویرایش]
سردر پردیس مرکزی دانشگاه با طراحی خاص آن واقع در خیابان انقلاب تهران نماد اصلی دانشگاه و به صورت کلی‌تر، نماد آموزش عالی در ایران است.

این دانشگاه بر اساس موسسات آموزش عالی فرانسه الگوبرداری شد. طراحان ساختمان‌های دانشگاه تهران، مهندسین فرانسوی بودند و دروس و برنامه‌های هنرکده (دانشکده هنرهای زیبای فعلی) دقیقاً براساس الگوی دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس طراحی شد.

پردیس و بناهای این دانشگاه را معماران اروپایی رولان دوبرول، ماکسیم سیرو، مارکوف، الکساندر موزر، آندره گدار و محسن فروغی طراحی کردند.[۱۷]

بنای دانشگاه تهران در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۴۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱۸]

نشان

[ویرایش]

نشان دانشگاه تهران الهام گرفته از یک گچبری دوره ساسانی در تیسفون است که یک نمونه‌اش در موزه ایران باستان وجود دارد. در این نشان دو بال در وسط نقش طراحی شده که نشان از اوج گرفتن و پرورش ذهنی دانشجویان دانشگاه دارد. دو بال به خط پهلوی به معنای فزونی در این اثر نگارش شده است. نمونه این دو بال در طرح لباس رسمی استادی دانشگاه تهران نیز به کار رفته است. این نشان توسط محسن مقدم از بنیان‌گذاران دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه در حدود دهه ۱۳۲۰ طراحی شده است.[۱۹]

توسعه

[ویرایش]
پردیس مرکزی دانشگاه در دههٔ چهل خورشیدی
پردیس مرکزی دانشگاه در دههٔ چهل خورشیدی

در اواخر دهه ۱۳۲۰، ساختار درسی و پژوهشی دانشگاه تهران رفته‌رفته به سمت الگوبرداری از سیستم دانشگاه‌های آمریکایی حرکت کرد:[۱۲] به عنوان مثال، دانشکده کشاورزی این دانشگاه (پردیس علوم کشاورزی و منابع طبیعی واقع در شهر کرج) به کمک دانشگاه ایالتی یوتا توسعه و گسترش یافت.[نیازمند منبع]

نمونه‌های دیگری نیز می‌توان برشمرد: در سال ۱۳۳۳، مؤسسه علوم اداری دانشگاه (دانشکده مدیریت کنونی[۲۰]) به کمک دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و به ریاست هری مارلو از این دانشگاه آغاز به ارائه مدارج دکتری کرد. در سال ۱۳۳۷، مؤسسه روزنامه‌نگاری دانشگاه تهران به کمک دانشگاه ویرجینیا و جیمز ولارد آغاز به کار کرد؛ و دانشگاه جانز هاپکینز بود که در سال ۱۳۴۳، رشته دکترای بیماری‌های سلولی (cytopathology) را راه‌اندازی کرد.[نیازمند منبع]

دانشگاه‌های دیگر آمریکایی که مستقیماً ناظر فعالیت‌های علمی و آکادمیک دانشگاه تهران بودند عبارت هستند از دانشگاه ایندیانا، دانشگاه ایلینوی اربانا-شمپین، دانشگاه کلرادو بولدر، دانشگاه آلاباما و دانشگاه ایالتی کلرادو[۲۱]

تفکیک دانشگاه علوم پزشکی

[ویرایش]

پس از دو سال تعطیلی اجباری در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ به واسطه انقلاب فرهنگی ایران توسط جمهوری اسلامی ایران، متعاقب تصویب قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال ۱۳۶۴، دانشکده‌های علوم پزشکی از دانشگاه تهران رسماً به دستور بخشنامهٔ جدید دولت جدا و مستقل شدند و دانشگاه علوم پزشکی تهران را تشکیل دادند.[۲۲]

فعالیت‌های دانشجویی

[ویرایش]

پیش از انقلاب اسلامی

[ویرایش]

یکی از فعالیت‌های جنبش دانشجویی در این دانشگاه پیش از انقلاب اسلامی در ماجرای ۱۶ آذر ۱۳۳۲ بود. ۴ ماه پس از کودتای ۲۸ مرداد، اعتراضات دانشجویان دانشگاه تهران به دیدار ریچارد نیکسون از ایران و از سرگیری روابط با بریتانیا که با دخالت و تیراندازی نظامیان مواجه شد. در اثر این رویداد، ۶۵ دانشجو مجروح، سه دانشجو به نام‌های مصطفی بزرگ‌نیا، آذر شریعت‌رضوی و احمد قندچی مورد اصابت گلوله قرار گرفته و کشته شدند و ۳۰ دانشجو نیز بازداشت گردیدند. پس از آن به مناسبت این روز و گرامیداشت کشته شدگان، هر ساله در برخی دانشگاه‌ها برنامه‌هایی برگزار می‌شد اما بعد از انقلاب اسلامی، این روز رسماً به نام روز دانشجو نامگذاری شد و هر ساله در سراسر دانشگاه‌های کشور، برنامه‌هایی برگزار می‌شود.[۲۳][۲۴][۲۵][۲۶]

دهه هفتاد و هشتاد

[ویرایش]

دو اتفاق دانشگاهی مهم در دهه‌های هفتاد و هشتاد، یکی در زمان حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸–۲۳ تیر ۱۳۷۸) و دیگری ۱۰ سال بعد در پی اعتراض به نتایج انتخابات ۱۳۸۸ در ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ بود.[۲۷] به گونه‌ای که خطبهٔ نماز جمعهٔ سید علی خامنه‌ای و سخنرانی‌های او پس از این اعتراضات با گریستن همراه شد.[۲۸]

سخنرانی ۲۱ تیر ۱۳۷۸:

«آخرین جمله را هم به امام و مقتدای خودمان ولی عصر ارواحنافداه عرض کنیم: ای سید و مولای ما! پیش خدای متعال گواهی بده که ما در راه خدا تا آخرین نفس ایستاده‌ایم. بزرگ‌ترین آرزو و افتخار بنده این است که در این راه پر افتخار پرفیض و پربهجت، جان خود را تقدیم کنم.»

— سیدعلی خامنه‌ای، سخنرانی ۲۱ تیر ۷۸

خطبه نماز جمعه ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ با چشمان اشک آلود:

من جان ناقابلی دارم، جسم ناقصی دارم، اندک آبروئی هم دارم که این را هم خود شما به ما دادید؛ همهٔ اینها را من کف دست گرفتم، در راه این انقلاب و در راه اسلام فدا خواهم کرد؛ اینها هم نثار شما باشد.

— سیدعلی خامنه‌ای، خطبه نماز جمعه ۲۹ خرداد ۱۳۸۸

در اعتراضات ۱۳۸۸ به دلیل نگرانی از تحرکات تشکیلات و جنبش‌های دانشجویی در آبان ۱۳۸۸، یک ماه مانده به ۱۶ آذر، نزدیک به ۹۰ نفر از فعالان دانشجویی دستگیر شدند و اعتراضات ۱۶ آذر ۱۳۸۸ شکل گرفت. ستاره‌دار شدن، تعلیق و اخراج صدها دانشجو، بستن ده‌ها نشریه دانشجویی، بستن تریبون‌های دانشجویی و اخراج استادان منتقد از جمله اقداماتی بود که برای سرکوب این اعتراضات دانشجویی انجام شد.[۲۹]

دهه نود

[ویرایش]

اعتراضات دی ۱۳۹۶

[ویرایش]

همزمان با اعتراضات خیابانی در تهران در ۹ دی ۱۳۹۶، دانشجویان دانشگاه تهران هم مقابل در اصلی آن به اعتراضات مردمی پیوستند که بازداشت گستردهٔ دانشجویان را در پی داشت.[۳۰]

شعار «اصلاح طلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا» در همین روز توسط دانشجویان دانشگاه تهران سر داده شد.

سپاه ثارالله در ساعات پایانی همان شب، در طبقهٔ همکف و محوطهٔ بیمارستان دی که با شلیک تیر هوایی و با استفاده از شوکر و اعمال خشونت همراه شد. کسری نوری، دانشجوی حقوق بشر دانشگاه تهران و سه دانشجو از دانشگاه‌های دیگر بازداشت شدند.

فردای آن روز هم لیلا حسین‌زاده، دانشجوی علوم اجتماعی دانشگاه تهران و نزدیک به ۳۰ دانشجو از دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌ها بازداشت شدند.[۳۱]

اعتراضات دانشجویی آبان ۹۸

[ویرایش]

اعتراضات گسترده آبان ۱۳۹۸ به دانشگاه تهران هم کشیده شد و در این دانشگاه همراه با حاشیه‌هایی بود. در روزهای ۲۶ و ۲۷ آبان، تجمع‌های بزرگ دانشجویی در پردیس مرکزی دانشگاه شکل گرفت. در روز ۲۷ آبان با نزدیک شدن به ساعات تاریکی شب، چندین آمبولانس حاوی نیروهای لباس شخصی وارد دانشگاه شدند و تعدادی از دانشجویان را دستگیر و داخل آمبولانس کردند.[۳۲][۳۳] تعدادی دیگر از دانشجویان دانشگاه تهران هم در منزل شخصی خود یا مکانی بیرون از دانشگاه تهران بازداشت شدند.[۳۴][۳۵][۳۶] در آبان ماه ۱۳۹۸، بازداشت گستردهٔ دانشجوها با صدور قرار بازداشت اتفاق افتاد از جمله سها مرتضایی، کامیار ذوقی، سعید احمدزاده و ابوالفضل نژادفتح که از دانشگاه تهران بازداشت شدند.[۳۷][۳۸][۳۹]

اعتراض ۵۰۰ دانشجو به صدور احکام قضایی

[ویرایش]

گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران با انتشار نامه‌ای به منصور غلامی، وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری، به صدور احکام قضایی برای فعالان دانشجویی اعتراض کردند.

۵۰۰ دانشجوی دانشگاه تهران در نامه‌ای به منصور غلامی، به مجموع ۷۰ سال احکام زندان صادر شده برای سیزده دانشجوی این دانشگاه از جمله «مرضیه امیری»، «لیلا حسین‌زاده» و «کسری نوری» اعتراض کردند.[۴۰][۴۱]

اعتراض ۳۴۵ دانشجو به حکم اخراج کسری نوری

[ویرایش]

۷ تیر ۱۴۰۰، گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران در نامه‌ای به محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران از او خواستند که حکم اخراج کسری نوری، دانشجوی زندانی را فوراً لغو کند.[۴۲]

دانشجویان دانشگاه تهران در این نامه گفتند که مسئولان دانشگاه تهران در اخراج کسری نوری «علاوه بر اقدامی حذف‌کننده و پلیسی، مرتکب عملی مطلقاً غیرقانونی شده‌اند».

ابتدا مسئولان دانشگاه محرومیت را تأیید[۴۳] و پس از ده روز کشمکش نهایتا دانشگاه تهران رسماً حکم اخراج را لغو کرد.[۴۴]

اعتراضات سقوط هواپیمای اوکراینی

[ویرایش]

پس از سه روز پنهان‌کاری حکومت جمهوری اسلامی ایران دربارهٔ شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی، سپاه پاسدران انقلاب اسلامی، مسئولیت این حمله را به عهده گرفت. سپس اعتراضاتی در سراسر ایران از جمله در دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی امیرکبیر صورت گرفت که تمام این اعتراضات به خشونت کشیده شد و در دانشگاه تهران همراه با حمله لباس شخصی‌ها به خوابگاه دانشجویان بود.[۴۵]

اعتراض به واژگونی اتوبوس دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

[ویرایش]

در زمان واژگونی اتوبوس دانشجویان واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد تهران در دی ماه ۱۳۹۷، اعتراضاتی در این باره در دانشگاه تهران رخ داد.[۴۶][۴۷][۴۸][۴۹][۵۰]

اعتراضات دانشجویی و محدودیت برای دانشجویان پس از اعتراضات ۱۴۰۱ ایران

[ویرایش]

سه روز بعد از کشته‌شدن مهسا امینی توسط گشت ارشاد یعنی در ۲۹ شهریور، دانشجویان دانشگاه تهران به اعتراضات سراسری پیوستند و دانشگاه تهران اولین دانشگاه در ایران بود که به این موضوع واکنش نشان داد.[۵۱] ۲۹ شهریور، شعارهای «آهای آهای نشسته‌ها، مهسای بعدی از شماست» و «ایرانیا غرق خون، استادامون خفه‌خون» سر دادند. ۳۰ شهریور، دانشجویان با تجمع در محوطه این دانشگاه با سردادن شعار «این همه سال جنایت، مرگ بر این ولایت» به نظام جمهوری اسلامی و سیاست‌های آن اعتراض کردند.

پس از خیزش ۱۴۰۱ ایران بسیاری از دانشجویان که در این اعتراضات دستگیر شده بودند یا در اعتراضات حضور داشتند، پس از آزادی از حضور در دانشگاه منع و با محدودیت‌های تحصیلی مواجه شدند[۵۲][۵۳][۵۴][۵۵] و مقیمی رئیس دانشگاه تهران از ممنوع الورود شدن تعدادی از دانشجویان این دانشگاه که «مانع برگزاری کلاس‌ها» هستند، خبر داد.[۵۶]

به گفتهٔ کانال تلگرامی «شوراهای صنفی دانشجویان کشور» در جریان اعتراضات ۱۴۰۱ دانشجویان ایران پیرو کشته‌شدن مهسا امینی، در روز ۲۳ مهرماه ۱۴۰۱، تعدادی از دانشجویان دانشگاه تهران حین خروج از دانشگاه توسط حراست دانشگاه به اتاقکی کشانده شدند و توسط مأموران حراست و افرادی که خود را مأمور وزارت اطلاعات معرفی کرده‌اند، مورد ضرب‌وشتم با شوکر قرار گرفته‌اند. در ادامه، این دانشجویان به تالاری منتقل می‌شوند و از آن‌ها در حضور سیدمحمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران، و عبدالرضا سیف تعهداتی اخذ می‌شود.[۵۷][۵۸]

دهم تیر ماه ۱۴۰۲ شورای صنفی دانشجویان کل دانشگاه تهران در بیانیه‌ای پایان فعالیت‌های خود را در اعتراض به مانع‌تراشی‌ها، بازداشت و سرکوب دانشجویان و اعضای شورای صنفی اعلام کرد.[۵۹]

اخراج استادان

[ویرایش]

پس از خیزش ۱۴۰۱ ایران در دهم مهرماه همزمان با ادامه اعتراضات، دانشگاه تهران جلسه‌ای با استادان دانشکده‌های مختلف دربارهٔ وضعیت جاری جامعه ایران برگزار کرد. در این جلسه لعیا جنیدی، محمد جواد ظریف، مهدی سنایی، غلامعلی حداد عادل، پیروز حناچی، تقی آزاد ارمکی، صادق زیباکلام، الهه کولائی و علی طیب‌نیا سخنرانی کردند.[۶۰]

همچنین از سوی دیگر تعدادی از استادان نیز در این روند از دانشگاه اخراج، قطع همکاری، تعلیق و بازنشسته اجباری شدند. حسین مصباحیان، از استادان گروه فلسفه،[۶۱] آذین موحد دانشیار و رئیس سابق دانشکده موسیقی، داریوش رحمانیان استاد تاریخ از جملهٔ این استادان بودند.[۶۲]

محمد مقیمی در برابر مشکل افراد اخراجی را مشکل اخلاقی یا ناتوانی علمی اعلام کرد.[۵۹][۶۳]

جذب دانشجو از گروه حشد شعبی

[ویرایش]

دانشگاه تهران از سال ۱۴۰۲ اقدام به پذیرش دانشجو از میان اعضای گروه حشد شعبی کرد و اولین گروه ۳۰ نفره از اعضای این گروه شبه‌نظامی را به عنوان دانشجو وارد چرخهٔ آموزشی دانشگاه کرد. مقیمی، ریاست وقت دانشگاه، اعضای این گروه را افراد ناب و خالصی خواند که حاضرند جان خود را در راه ارزش‌های اسلامی فدا کنند. تعدادی از دانشجویان دانشگاه تهران با انتشار بیانیه‌ای تند این اقدام را «لشکرکشی به دانشگاه بعد از تک‌قطبی کردن محیط علم» اعلام کردند. همچنین انجمن آزادی‌خواه پلی‌تکنیک تهران نیز در بیانیه‌ای، تلاش برای ورود شبه‌نظامیان شیعه عراق به دانشگاه‌های ایران را «جنگ جدید» برای «خفه کردن اعتراض دانشجویان» دانستند.[۶۴]

اعطای دکترای افتخاری دانشگاه تهران به بشار اسد و دادن بورسیه به دانشجویان سوری

[ویرایش]

در ۲۸ ام آذرماه ۱۴۰۲ مقیمی در دیدار با خانم «فادیا دیب» قائم مقام وزیر آموزش عالی سوریه اعلام کرد که به بشار اسد دکتری افتخاری و به دانشجویان سوری بورسیه می‌دهیم[۶۵][۶۶]

کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد و تأمین منابع علمی

[ویرایش]
ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران

کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران[۶۷] بزرگ‌ترین کتابخانهٔ دانشگاهی در ایران است. هسته اصلی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۸، با مجموعهٔ اهدایی سید محمد مشکوه، استاد دانشگاه تهران، شامل ۱۳۲۹ جلد نسخه خطی تشکیل گردید و بنای فعلی کتابخانه، در یکم مهر ۱۳۵۰ گشایش یافت. در طول این مدت، امور فنی کتابخانه، ایجاد ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی جهان، انتخاب و به کار گماردن کتابداران متخصص در زیرزمین سازمان مرکزی، زیرزمین دانشکده علوم و اتاق‌های مسجد دانشگاه انجام می‌شد. در سال ۱۳۵۳، به منظور گردآوری، نگهداری و سازمان‌دهی انتشارات غیرکتابی که از سازمان‌ها، وزراتخانه‌ها، دانشگاه‌ها، انجمن‌های فرهنگی، مؤسسات و مراکز داخل و خارج از کشور به کتابخانه مرکزی اهدا می‌شد، «مرکز اسناد» کتابخانه دایر گشت و نام آن به کتابخانه مرکزی افزوده شد.[۶۸]

ساختمان این کتابخانه با مساحت بیش از ۲۲۰۰۰ متر مربع دارای نه طبقه است که شامل دو طبقه زیرزمین، همکف، طبقه اول و ۵ طبقه مخزن کتاب، مطبوعات، اسناد و موزه کتابخانه[۶۹] است. کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد اکنون در حدود ۵۰۰۰۰ عضو ثابت دارد و روزانه پاسخگوی بیش از ۴۵۰۰ نفر مراجعه‌کننده از دانشجویان دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و محققان و پژوهشگران داخل و خارج از کشور است. کتابخانهٔ مرکزی و مرکز اسناد از سال ۱۳۴۶ به عضویت فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و موسسات کتابداری – ایفلا – درآمده است.[۶۸] در سال ۱۳۹۵، مدیریت این کتابخانه، امکان بازدید مجازی از کتابخانه و موزه را برای علاقه‌مندان فراهم کرد.[۷۰] ریاست کتابخانه مرکزی دانشگاه بر عهده رسول جعفریان است.

کانون‌های دانشجویان دانشگاه

[ویرایش]

در دانشگاه تهران نزدیک به ۲۰ سال است که کانون‌های دانشجویی فعالیت خودجوش دانشجویی را انجام می‌دهند. اکنون نزدیک به ۹۲ کانون در این دانشگاه ثبت شده که ۴۵ عدد از آن‌ها فعال است. این نهاد متولی فعالیت‌های فرهنگی نظیر شب شعرها، فعالیت‌های هنری نظیر موسیقی، تئاتر و هنرهای تجسمی، فعالیت‌های اجتماعی نظیر هلال احمر و فعالیت‌های خیریه و دینی نظیر فعالیت‌های مذهبی در میان دانشجویان دانشگاه تهران است.

هر ساله از میان تمام دبیران کانون‌های دانشگاه یک نفر به عنوان دبیر شورای هماهنگی انتخاب می‌شود که مسئولیت هماهنگی و هدایت مسیر توسعه کانون‌ها را بر عهده دارد.

نهادهای دانشجویی

[ویرایش]

فعالیت‌های دانشجویی (حکومتی یا مذهبی) در دانشگاه تهران زیر نظر معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران و معاونت دانشجویی است. انجمن اسلامی دانشجویان، شورای صنفی دانشگاه تهران، مجمع دانشجویان عدالتخواه (آرمان) و بسیج دانشجویی از جمله نهادهای فعال دانشجویی در این دانشگاه است.

انتشارات

[ویرایش]

مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۵ هجری خورشیدی، فعالیت خود را به صورت مستقل و رسمی آغاز کرد. پرویز ناتل خانلری، نخستین شخصیت آغازگر این حرکت انتشاراتی بود. پس از وی، ذبیح‌الله صفا با یاری حسین مینوچهر، مدیریت توسعه انتشارات را به عهده گرفتند. در این هنگام بود که انتشار آثار برجسته، زمینه‌ساز شکوه انتشارات دانشگاه تهران شد. سپس حافظ فرمانفرماییان این وظیفه را به عهده گرفت اما به علت مسافرت علمی به آمریکا، ایرج افشار به مدت هفت سال در گسترش انتشارات تلاش کرد. پس از ایرج افشار، کوهستانی و پس از آن بهرام فره‌وشی عهده‌دار ریاست انتشارات و چاپ دانشگاه شدند. از شهریور ۱۳۵۷ تا ابتدای اسفند ۱۳۵۷، حسین عرفانی و پس از وی به مدت دو سال، داریوش فاتحی مسئولیت اداره مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران را به عهده گرفتند. پس از وی، فیروز حریرچی به مدت شش سال، سرپرست مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران شد. سپس محمد شکرچی زاده برای بار نخست از ۱۳۶۶، سرپرستی مؤسسه را به عهده گرفت. وی نیز در سال ۱۳۶۹ برای ادامه تحصیلات به خارج از کشور رفت و عباس راستگو به مدت هفت سال، سرپرست انتشارات و چاپ شد. در نیمه سال ۱۳۷۷، محمدعلی راد، عهده‌دار سرپرستی انتشارات شد. از آغاز سال ۱۳۷۸، بار دیگر سرپرستی مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران به محمد شکرچی زاده واگذار شد. از سال ۱۳۸۵ تا آذر ماه ۱۳۸۸، سید حمید طالب‌زاده، عهده‌دار ریاست مؤسسه بودند و از این تاریخ تا فروردین ۱۳۹۰، جان اله کریمی مطهر، ریاست انتشارات را بر عهده داشتند. سپس حسن سرشتی به سمت مدیر کل خدمات پژوهشی و ریاست مؤسسه انتشارات منصوب شد. پس از دوره شش‌ماهه مدیریت حسن سرشتی، ایرج اله‌دادی به سمت مدیر کل خدمات پژوهشی و انتشارات منصوب شدند. درحال حاضر، ریاست مؤسسه انتشارات را محمد موسی‌خانی، استاد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران بر عهده دارد.[۷۱]

سامانه نشر مجلات علمی

[ویرایش]

دانشگاه تهران اکنون، دارای بیش از ۱۰۰ نشریه تخصصی است که ۹۷ نشریه دارای رتبه علمی - پژوهشی از دبیرخانه کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور[۷۲] (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) می‌باشند. این نشریات به صورت فصلنامه (چهار شماره در سال) یا دوفصلنامه (دو شماره در سال) منتشر می‌شوند. ویراستاری ادبی و صفحه آرایی مقالات و همچنین انتشار نشریات به صورت نسخه‌های الکترونیکی و چاپی در انتشارات دانشگاه تهران صورت می‌گیرد.[۷۳]

رتبه‌بندی‌های بین‌المللی

[ویرایش]

رتبه‌بندی‌های جامع

[ویرایش]

۲۰۰۹

[ویرایش]

دانشگاه تهران (به جز دانشگاه علوم پزشکی تهران) در سال ۲۰۰۹ در رتبه‌بندی رتبه‌بندی سایمگو (که براساس تعداد مقالات علمی موسسات تحقیقاتی دولتی و آموزش عالی کشورهای مختلف موجود در دیتابیس اسکوپوس از انتشارات الزویر به دست آمده است) در رتبه ۳۰۸ جهان قرار داشت (در خاورمیانه، پس از چهار دانشگاه اسرائیلی در رتبه پنجم قرار داشت).[۷۴]

۲۰۱۱

[ویرایش]

براساس جدیدترین رتبه‌بندی دانشگاه‌های دنیا در ژوئیه سال ۲۰۱۱ و براساس وب سنجی، دانشگاه تهران، برترین دانشگاه ایران شد. دانشگاه تهران با رتبه جهانی ۷۰۸، در شاخص اندازه صفحات وب، امتیاز ۵۰۲، در شاخص قابلیت مشاهده از سوی دیگران، امتیاز ۹۶۱، در شاخص فایل‌های قابل دسترسی، امتیاز ۷۸۸ و در شاخص میزان ارجاعات، امتیاز ۳۸۴ را به دست آورده است. این در حالی است که رتبه این دانشگاه در آخرین نسخه‌ای که از رتبه‌بندی وبومتریک در ماه مرداد منتشر شد، ۹۳۸ اعلام شده بود.[۷۵]

۲۰۱۴

[ویرایش]

براساس نظام رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاهی شانگهای، در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۱۴، دانشگاه تهران رتبه ۵۶۶ را بین دانشگاه‌های برتر جهان کسب کرد.[۷۶] در سال ۲۰۱۵ نیز مجدداً در نظام رتبه‌بندی شانگهای، این دانشگاه در رتبه ۲۰۱ تا ۳۰۰ و در رشته‌های فنی و مهندسی نیز در رتبه ۵۱ تا ۷۵ در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.[۷۷][۷۸]

۲۰۱۸

[ویرایش]

براساس نظام رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاهی شانگهای در سال ۲۰۱۸، دانشگاه تهران در میان ۳۰۱ تا ۴۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.

۲۰۱۹

[ویرایش]

براساس رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان در سال ۲۰۱۹، دانشگاه تهران در رده ۲۵۹ جهان قرار گرفت.[۷۹]

۲۰۲۱

[ویرایش]

طبق نظام رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاهی شانگهای در سال ۲۰۲۱، دانشگاه تهران توانست با کسب رتبه در بازهٔ ۳۰۱ تا ۴۰۰ در جمع ۴۰۰ دانشگاه برتر جهان و رتبه نخست در بین دانشگاه‌های داخل کشور قرار بگیرد.[۸۰]

رتبه‌بندی‌های موضوعی

[ویرایش]

شاخه موضوعی (Fields)

[ویرایش]
۲۰۱۹
[ویرایش]

در رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان[۸۱]

شاخه موضوعی رتبه
علوم مهندسی ۷۱
علوم کشاورزی ۱۶۱
علوم طبیعی ۳۰۱–۳۵۰

موضوعی (Subjects)

[ویرایش]
۲۰۱۹
[ویرایش]

در رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان

موضوع رتبه
مهندسی مکانیک ۹
مهندسی شیمی ۲۸
مهندسی عمران ۵۹
علوم کشاورزی ۸۶
علوم کامپیوتر ۱۱۷
مهندسی برق ۱۱۹
علوم مواد ۱۴۳
شیمی ۱۹۳
محیط زیست ۱۹۸
گیاه‌شناسی و جانورشناسی ۲۱۴
زمین‌شناسی ۲۵۵
ریاضیات ۳۰۱–۳۵۰

رتبه‌بندی در میان دانشگاه‌های کشورهای اسلامی

[ویرایش]

بر اساس رتبه‌بندی پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC)، دانشگاه تهران رتبه سوم را در میان کشورهای مسلمان در سال ۲۰۱۶ کسب کرد.[۸۲]

موضوع رتبه
مهندسی و فناوری ۱
علوم کشاورزی ۳
علوم اجتماعی ۳
علوم طبیعی ۴

بنیاد حامیان دانشگاه تهران

[ویرایش]

بنیاد حامیان دانشگاه تهران در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۳ برای تقویت و گسترش زیر ساخت‌های دانشگاه تهران، با کمک جمعی از خیرین و دانش‌آموختگان دانشگاه تهران به منظور حمایت از اهداف و مأموریت‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی دانشگاه به مثابه نماد آموزش عالی راه‌اندازی شد.[۸۳]

موزه‌ها

[ویرایش]

پردیس‌ها، مراکز و مؤسسات پژوهشی

[ویرایش]

دانشگاه تهران شامل پردیس‌های منطقه ای، دانشکدگان، دانشکده‌های مستقل، مراکز پژوهشی و تحقیقاتی و مؤسسات پژوهشی و پژوهشکده‌ها متعددی است. باید توجه داشت که مفهوم دانشکدگان در این دانشگاه به مجموع چند دانشکده گفته می‌شود. پردیس دانشگاه تهران که از جنوب به خیابان انقلاب، از شمال به خیابان پور سینا و از شرق و غرب به ترتیب به خیابان‌های قدس و ۱۶ آذر محدوداست در سال ۱۳۱۳ ه‍.ش در مساحتی به وسعت ۲۱ هکتار تأسیس شد. در این مجموعه ساختمان دانشکده‌های هنرهای زیبا، ادبیات و علوم انسانی، علوم، فنی، حقوق و علوم سیاسی، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و ساختمان کتابخانه مرکزی - که از مهم‌ترین کتابخانه‌های کشور به‌شمار می‌آید - و مسجد دانشگاه واقع شده است. سازمان مرکزی دانشگاه، اداره امور دانشجویی، مرکز بهداشت و درمان دانشجویان، دانشکده محیط زیست، جغرافیا، و… نیز در خیابان‌های اطراف دانشگاه قرار دارند. دانشکده‌های علوم اجتماعی، علوم تربیتی، کوی دانشگاه، اقتصاد، الهیات و معارف اسلامی به ترتیب در امیرآباد شمالی و خیابان مطهری واقع شده‌اند. همچنانکه شماری دیگر از دانشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی دانشگاه تهران در بیرون از تهران در شهرهای قم، کرج، پاکدشت، ساری، چوکا و نشتارود واقع شده‌اند. در سال ۱۳۷۰ ه‍.ش دانشکده‌های: پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی از دانشگاه تهران جداً شدند و دانشگاه علوم پزشکی تهران را تشکیل دادند.[۸۴]

پردیس‌های منطقه ای

[ویرایش]
  • پردیس البرز
  • پردیس بین‌المللی کیش
  • پردیس بین‌المللی خلیج فارس - قشم
  • پردیس بین‌المللی ارس - جلفا
  • پردیس بین‌المللی کاسپین - رضوانشهر

دانشکدگان

[ویرایش]
  • دانشکدگان فارابی (قم) (دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشکده مهندسی، دانشکده حقوق و دانشکده الهیات) اولین و معتبرترین مرکز آموزش عالی استان قم
  • دانشکدگان فنی (تهران، فومن و رضوانشهر) (دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر، دانشکده مهندسی عمران، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشکده مهندسی معدن، دانشکده صنایع و سیستم‌ها، دانشکده مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی شیمی، دانشکده مهندسی متالورژی و مواد، دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی، دانشکده علوم مهندسی، دانشکده فنی فومن، دانشکده فنی کاسپین رضوانشهر)
  • دانشکدگان علوم و فناوری‌های میان رشته‌ای (دانشکده سامانه‌های هوشمند، دانشکده مهندسی انرژی و منابع پایدار، دانشکده مهندسی علوم زیستی، دانشکده مهندسی هوافضا (سامانه‌های هوافضایی))

دانشکدگان علوم (تهران) (دانشکده ریاضی، دانشکده آمار و علوم کامپیوتر، دانشکده فیزیک، دانشکده شیمی، دانشکده زیست‌شناسی، دانشکده زمین‌شناسی، دانشکده بیوتکنولوژی)

دانشکده‌های مستقل

[ویرایش]
  • دانشکدهٔ تجارت و مالیه
  • دانشکدهٔ محیط زیست
  • دانشکدهٔ گردشگری
  • دانشکدهٔ علوم و فنون نوین
  • دانشکدهٔ دامپزشکی
  • دانشکدهٔ حکمرانی

دانشکده‌های علوم اجتماعی و رفتاری

[ویرایش]

دانشکده‌های علوم انسانی

[ویرایش]

دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران

[ویرایش]

دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۰ تأسیس شد.[۸۵] این دانشکده از خدمات علمی و آموزشی چهل عضو هیئت علمی تمام وقت و نزدیک به هفتاد مدرس مدعو بهره‌مند است. در این دانشکده خدمات آموزشی و پژوهشی گروه‌های آموزشی به دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی ارائه می‌شود. برنامه‌ریزی و ارایه دروس معارف اسلامی در همه پردیس‌ها و دانشکده‌های دانشگاه تهران نیز بر عهده این دانشکده است.[۸۶][۸۷]

مراکز پژوهشی و تحقیقاتی

[ویرایش]

مرکز پژوهش‌های کاربردی مدیریت • مرکز پژوهشی علوم و فناوری نانو • مرکز پژوهشی مشخصه‌یابی پیشرفته • مرکز تحقیقات بیوشیمی-بیوفیزیک • مرکز تحقیقات بین‌المللی بیابان • مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آب کوهین • مرکز مطالعات سیاستگذاری عمومی • مرکز مطالعات حقوق انرژی • مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی • مرکز مطالعات و همکاری‌های بین‌المللی • مرکز مطالعات و تحقیقات زنان • انستیتو مهندسی نفت • مؤسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا

مؤسسات پژوهشی و پژوهشکده‌ها

[ویرایش]

پژوهشکده سامانه‌های هوشمند کاربردی مؤسسه پژوهشی فرهنگ و هنر • مؤسسه روان‌شناسی و علوم تربیتی • مؤسسه پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی انرژی • مؤسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی • مؤسسه حقوق تطبیقی • مؤسسه جغرافیامؤسسه باستان‌شناسیمؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسیمؤسسه ژئوفیزیک • مؤسسه حقوق عمومی • مؤسسه تحقیقات زیست‌محیطی آب و خاک • مؤسسه آب • مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی • مؤسسه تحقیقات علوم جزا و جرم‌شناسی • پژوهشکده زبان ملل • پژوهشکده تحقیقات کاربردی فرهنگ ایرانی • پژوهشکده تاریخ علم • پژوهشکده خودرو، سوخت و محیط‌زیست

شبکه اینترنتی دانشگاه تهران

[ویرایش]

تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران با استفاده از همه ظرفیتهای ذی نفعان خود، ضمن بهره‌مندی فرهیختگان جامعه از حوزه‌های مختلف اندیشه در دانشگاه و تغذیه شبکه‌های علمی کشور، در ۱۶ آذرماه سال ۱۴۰۰ با حضور رئیس دانشگاه تهران و وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افتتاح شد[۸۸][۸۹] و تلاش می‌کند به تعمیق ارتباط آموزش عالی با لایه‌های مختلف جامعه بپردازد. هم‌اکنون سید مهدی شریفی، دانشیار دانشکده مدیریت و مشاور رسانه‌ای رئیس دانشگاه تهران، مدیریت شبکه اینترنتی دانشگاه تهران را برعهده دارد.

مدیر شبکه اینترنتی دانشگاه تهران در مورد این شبکه اینترنتی خاطر نشان کرد: دانشگاهی که نسبت به مسائل جامعه بی‌تفاوت باشد، دانشگاه گلخانه‌ای است؛ بنابراین دانشگاه باید با استفاده از ظرفیت ارزشمند اعضای فرهیخته هیئت علمی، فارغ التحصیلان و دانشجویان در راستای حل مسئله خدمتگزار باشد. باید بتوانیم هنرمندانه زبان علم را به زبان اجتماعی تبدیل کنیم که رابطه مان با جامعه قطع نشود بر این اساس و با همین هدف، شبکه اینترنتی دانشگاه تهران با بهره‌گیری از همین سرمایه‌های گرانسنگ فعالیت خود را آغاز کرده است. ذی نفعان شبکه اینترنتی دانشگاه تهران گروه‌های نخبگی هستند، به همین دلیل شعار شبکه هم به «حکمت و فرزانگی» مزین شده است.[۹۰]

افراد

[ویرایش]

رؤسا

[ویرایش]

تا سال ۱۳۲۱ هجری خورشیدی، دانشگاه تهران را وزیر فرهنگ مدیریت می‌کرد. از آن تاریخ به بعد ریاست دانشگاه، به صورت مستقل و زیر نظر وزارت فرهنگ درآمد.

نام مدیران دانشگاه از ابتدا تا کنون به شرح زیر است:

استادان

[ویرایش]

این فهرست برخی از استادان دانشگاه تهران را که در حوزه‌های مختلف دارای شهرت هستند دربرمی‌گیرد:

دانش‌آموختگان

[ویرایش]

گشایش دانشگاه تهران که با آغاز آشنایی جدی ایرانیان با مغرب‌زمین مقارن افتاده بود، این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن مغرب‌زمین و علوم جدید تبدیل کرد. از آغاز فعالیت‌های آموزشی دانشگاه تاکنون همواره افراد شایسته، شخصیت‌های برجسته و چهره‌های شناخته شده در آن به تحصیل پرداخته‌اند. فهرست برخی از این دانش‌آموختگان برجسته و نامدار به شرح زیر می‌باشد:

نگارخانه

[ویرایش]
اتود نهایی نخستین لباس دانشگاهی دانشگاه تهران که توسط محسن مقدم ایجاد شده است.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. "آشنایی با دانشگاه تهران".
  2. اول%20این%20لیست%20قرار%20دارد. "سهم ۱۰ دانشگاه بزرگ پایتخت از لایحه بودجه ۱۴۰۲". خبرگزاری مهر. {{cite web}}: Check |url= value (help)
  3. "اداره کل منابع انسانی دانشگاه تهران".
  4. «آموزش دانشگاه تهران در یک نگاه - معاونت آموزشی دانشگاه تهران». معاونت آموزشی دانشگاه تهران. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۵.[پیوند مرده]
  5. "دانشگاه تهران، هشتاد و شش سال افتخار و بالندگی (۱۳۹۹–۱۳۱۳)". دانشگاه تهران. 2020-05-28. Retrieved 2024-08-17.
  6. مذاکرات دوره ششم قانون‌گذاری. تهران. مجلس شورای ملی. ۱۳۰۵.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ آموزش و پرورش در ایران. ناصر تکمیل همایون. دفتر پژوهش‌های فرهنگی. شابک ۹۶۴-۳۷۹-۰۹۲-۴ ۱۳۸۵ ص۸۷–۸۸
  8. "دانشکده‌ها". دانشگاه تهران. Retrieved 2020-06-08.
  9. «دانشکدگان و دانشکده‌ها». دانشگاه تهران. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۱۴.
  10. «تاریخچه». وبگاه رسمی دانشگاه تهران.
  11. Bianca Devos, Christoph Werner. Culture and Cultural Politics Under Reza Shah: The Pahlavi State, New Bourgeoisie and the Creation of a Modern Society in Iran. Routledge, 2013. ISBN 113512560
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ «FACULTIES OF THE UNIVERSITY OF TEHRAN». Encyclopaedia Iranica (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۷.
  13. آموزش و پرورش در ایران. ناصر تکمیل همایون. دفتر پژوهش‌های فرهنگی. شابک ۹۶۴-۳۷۹-۰۹۲-۴ ۱۳۸۵ ص۸۸
  14. «ضیاء موحد: تأسیس دانشگاه تهران ربطی به محمود حسابی ندارد». تاریخ ایرانی. آذر ۱۳۹۱.
  15. «برخی از خدمات بی بدیل پروفسور حسابی به ایران زمین». web.archive.org. ۲۰۱۵-۰۱-۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژانویه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۲۱.
  16. "یاد و یادبود: یادی از دکتر محمود حسابی". کلک. 31 (1): 198–198. 2002.
  17. M. Marefat. "The Protagonists who Shaped Modern Tehran" , in Ch. Adle and B. Hourcade, eds. Teheran, capitale bicentenaire, Paris and Tehran, l۹۹۲, pp. 106.
  18. «دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹.
  19. «با طراح آرم دانشگاه تهران آشنا شوید». خبرگزاری پانا. ۱۱ آذر ۱۳۹۷.
  20. «دانشکده مدیریت دانشگاه تهران - دربارهٔ ما». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ دسامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۷.
  21. Problems and Issues in Higher Education: Perspectives on Iran-United States Educational Relations and Influences. pp.8
  22. «قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۲۴.
  23. «۱۶ آذر به روایت شاهدان؛ از تمسخر تا اعتراض». تاریخ ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۹.
  24. «وقایع‌نگاری ۱۶ آذر ۳۲؛ از شاهدان عینی تا شواهد امروزی». تاریخ ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۹.
  25. «واقعه ۱۶ آذر چگونه و چرا شکل گرفت». ایسنا. ۲۰۱۸-۱۲-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۹.
  26. «۱۶ آذر ۱۳۳۲ به روایت روزنامه اطلاعات». تاریخ ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۹.
  27. یادداشت‌های آفریقا ص۹۵ مهرانگیز کار
  28. جامعهٔ تعزیه، محمود صباحی، ص ۱۳۱
  29. «مجید محمدی» "پایان بهار"ص۳۳
  30. «نماینده مجلس: ۱۵۰ دانشجو در ارتباط با اعتراضات دی ماه ۹۶ بازداشت». رادیو فردا.
  31. «شلیک تیر هوایی از سوی سپاه ثارالله در بیمارستان دی». کمپین حقوق بشر.
  32. «سرکوب گسترده دانشجویان در ایران؛ لباس شخصی‌ها با «آمبولانس» حدود۵۰ دانشجو را در دانشگاه تهران دستگیر کردند | صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  33. «حراست دانشگاه تهران از هویت بازداشت کنندگان دانشجویان اظهار بی‌اطلاعی کرد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  34. «تجمع اعتراضی مردم و دانشجویان در اطراف دانشگاه تهران». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  35. «تجمع اعتراض آمیز در دانشگاه آزاد تهران با 'برخورد' بسیجی‌ها روبرو شد». BBC News فارسی. ۲۰۰۹-۱۰-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  36. «۱۶ آذر؛ حمایت گروهی از دانشجویان از اعتراض‌های آبان ماه». BBC News فارسی. ۲۰۱۹-۱۲-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  37. وضعیت نامشخص دانشجویان بازداشتی در ایران؛ شورای صنفی دانشجویان صدای آمریکا
  38. فصل-پاییزی-روز-دانشجو روزنامه شرق
  39. آخرین اخبار از دانشجویان زندانی | سایت خبری تحلیلی زیتون سایت خبری تحلیلی زیتون
  40. «نماینده مجلس: ۱۵۰ دانشجو در ارتباط با اعتراضات دی ماه ۹۶ بازداشت». رادیو فردا.
  41. «اعتراض دانشجویان دانشگاه تهران به صدور ۷۰ سال زندان برای ۱۲ دانشجو». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  42. «درخواست ۳۴۵ دانشجوی دانشگاه تهران برای لغو اخراج کسری نوری». دویچه‌وله.
  43. «توضیح دانشگاه تهران دربارهٔ اخراج کسری نوری: مدارک زندانی بودن بیاورد». رادیو فردا.
  44. «توضیح دانشگاه تهران دربارهٔ ادامه تحصیل کسری نوری پس از طی محکومیت قضایی». ایلنا.
  45. «تجمع اعتراضی در پی ورود لباس‌شخصی‌ها به خوابگاه دانشگاه تهران». DW. ۲۰۲۰-۰۱-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  46. «اعتراض جمعی از دانشجویان دکتری کوی دانشگاه تهران+پاسخ دانشگاه». ایسنا. ۲۰۲۰-۱۲-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  47. «جزئیات تجمع امروز دانشگاه تهران از زبان معاون فرهنگی دانشگاه». ایسنا. ۲۰۱۹-۰۵-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  48. «گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران در اعتراض به طرح عفاف و حجاب تجمع کردند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  49. «تجمع دانشجویان دانشگاه تهران در اعتراض به طرح 'حجاب' به خشونت کشیده شد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  50. «حمله «لباس‌شخصی‌ها» به تجمع دانشجویان دانشگاه تهران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  51. «قتل مهسا امینی و بیرون زدن آتش از زیر خاکستر؛ ادامه اعتراضات در شهرهای مختلف ایران». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۲-۰۹-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
  52. «تداوم غیرقانونی محرومیت از تحصیل در دانشگاه تهران». خبرنامه امیرکبیر. ۲۰۲۴-۰۴-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۲.
  53. «محرومیت‌های سنگین برای ۴ دانشجوی دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران». شرق. ۲۰۲۴-۰۸-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۲.
  54. «ادامه برخورد با دانشجویان؛ حکم تعلیق و تبعید برای چهار دانشجوی دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران». صدای آمریکا. ۲۰۲۳-۱۲-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۲.
  55. «ابلاغ حکم اخراج از دانشگاه و محرومیت از تحصیل ۵ ساله برای دبیر سیاسی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران». اقتصادنیوز. ۲۰۲۳-۰۵-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۲.
  56. «تعدادی از دانشجویان دانشگاه تهران ممنوع الورود شدند». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۱۱ آبان ۱۴۰۱.
  57. اسماعیل سلمان‌پور [@esmaeils1169] (2022-10-17). "فاجعه دانشگاه تهران! روز شنبه ۲۳ مهر پس از تجمع دانشجویان دانشگاه تهران، حداقل ۲۲ دانشجو موقع خروج بازداشت شدند و در ساختمان حراست، توسط حراست و مأموران اطلاعاتی به وحشیانه‌ترین شکل با شوکر و مشت و لگد مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. شرح کامل ماجرا از کانال شوراهای صنفی: # مهسا_امینی" (Tweet) – via Twitter.
  58. «سرکوبگران دانشگاه‌ها را بشناسیم». ایران آزادی.
  59. ۵۹٫۰ ۵۹٫۱ «ادعای رئیس دانشگاه تهران: هیچ استادی را به دلیل نقد یا گرایش سیاسی اخراج نکرده‌ایم». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۴-۰۳-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۲.
  60. «اعتراضات ایران؛ جلسه کم‌سابقه در دانشگاه تهران: «وقتی مداح‌ها حاکمند، چرا سلبریتی‌ها نقش‌آفرین نباشند؟»». بی‌بی‌سی فارسی. ۵ اکتبر ۲۰۲۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ اکتبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۲۲.
  61. «اعتصاب کامیون‌داران، تحصن دانشجویان و اعتراض نماینده مهاباد – ۱۴۰۱/۹/۶». DW. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۸.
  62. «لیست کامل اساتید اخراجی از دانشگاه‌ها در دولت سیزدهم؛ وزارت علوم و بهداشت چه چیزی را تکذیب کردند؟». فرارو. ۱۴۰۳-۰۴-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۲.
  63. «رئیس دانشگاه تهران اساتید معترض به حکومت را به داشتن «مشکل اخلاقی» متهم کرد». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۴-۰۸-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۲.
  64. «۳۰ نیروی حشدالشعبی در دانشگاه تهران پذیرفته شدند». اپک تایمز. ۱۴۰۲-۰۴-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۲.
  65. «رئیس دانشگاه تهران: به بشار اسد دکتری افتخاری و به دانشجویان سوری بورسیه می‌دهیم». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۴-۰۸-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۲.
  66. «دانشگاه تهران به بشار اسد دکترای افتخاری اعطا می‌کند». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۳-۱۲-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۲.
  67. "صفحه اصلی". Library. 2020-06-09. Retrieved 2020-06-09.
  68. ۶۸٫۰ ۶۸٫۱ "کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران". معاونت پژوهشی دانشگاه تهران. 11 Mar 2017. Archived from the original on 14 May 2018. Retrieved 31 May 2020.
  69. "افتتاح موزه کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد - صفحه نمایش اخبار کتابخانه". Library. 2020-07-24. Archived from the original on 1 October 2020. Retrieved 2020-07-24.
  70. «تور مجازی کتابخانه مرکزی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۴ مه ۲۰۱۹.
  71. "انتشارات دانشگاه تهران". انتشارات دانشگاه تهران. Archived from the original on 9 April 2022. Retrieved 2020-08-25.
  72. "سامانه ارزیابی نشریات علمی". journals.msrt.ir. 2016-11-19. Archived from the original on 2016-11-19. Retrieved 2020-06-09.
  73. "فهرست مجلات علمی- پژوهشی دانشگاه تهران". سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران. Retrieved 2024-08-17.
  74. «SCImago Institutions Rankings (SIR): 2009 World Report» (PDF). ۲۰۰۹. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۷.
  75. رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های ایران براساس وب سنجی در ژوئیه ۲۰۱۱ بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine.
  76. «نتایج معتبرترین رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان اعلام شد/ صعود رتبه دانشگاه تهران در بین برترین‌ها». آفتاب. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۰۸-۱۶.
  77. http://www.universityrankings.ch/
  78. "UniversityRankings.ch". UniversityRankings.ch (به انگلیسی). Retrieved 2023-07-17.
  79. «خبر رتبه ۳۴۴ دانشگاه تهران در رتبه‌بندی جهانی».
  80. «University of Tehran». SHANGHAI RANKING. دریافت‌شده در ۲ شهریور ۱۴۰۰.
  81. «رتبه‌بندی دانشگاه تایوان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۹.
  82. «رتبه‌بندی کشورهای اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۹.
  83. "بنیاد حامیان دانشگاه تهران". بنیاد حامیان دانشگاه تهران. 2018-11-18. Archived from the original on 21 February 2020. Retrieved 2020-12-15.
  84. «تاریخچه». دانشگاه تهران. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۹-۱۲.
  85. «معرفی دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران». سایت دانشگاه تهران.
  86. «۱۰۰ درصد فارغ‌التحصیلان دوره دکتری دانشکده معارف شاغل می‌شوند». خبرگزاری ایکنا. ۱۱ خرداد ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۹ فروردین ۱۴۰۰.
  87. «معرفی دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران». سایت دانشگاه تهران.
  88. «شبکه تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران ۱۶ آذر افتتاح می‌شود». باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران. ۱۵ آذر ۱۴۰۰.
  89. «شبکه دانشگاه تهران». شبکه دانشگاه تهران. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۷.
  90. «شبکه تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران به مسائل جامعه پاسخ می‌دهد». خبرگزاری ایرنا. ۴ دی ۱۴۰۰.

پیوند به بیرون

[ویرایش]