زبان مائوری
| مائوری | |
|---|---|
| Māori, Te reo Māori | |
| زبان بومی در | نیوزیلند |
| منطقه | پلی‌نزی |
| قومیت | مائوری‌ها |
شمار گویشوران | حدود ۵۰٬۰۰۰ نفر زبان مادری (بدون تاریخ) ۱۴۹٬۰۰۰ زبان دوم |
| لاتین (الفبای مائوری) بریل مائوری | |
| وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در |  نیوزیلند |
| تنظیم‌شده توسط | کمیسیون زبان مائوری |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۱–۶۳۹ | mi |
| ایزو ۲–۶۳۹ | mao (B) mri (T) |
| ایزو ۳–۶۳۹ | mri |
| گلاتولوگ | maor1246[۱] |
| زبان‌شناسی | 39-CAQ-a |
 | |
مائوری (Māori) یا ته‌رئو یک زبان پلی‌نزیایی شرقی است که توسط مردم مائوری، جمعیت بومی نیوزیلند، گفتگو می‌شود. این زبان که ارتباط نزدیکی با مائوری جزایر کوک، تواموتویی و تاهیتیایی دارد، در سال ۱۹۸۷ به عنوان یکی از زبان‌های رسمی نیوزیلند شناخته شد. شمار گوشوران آن از سال ۱۹۴۵ به شدت کاهش یافته‌است[۲] اما تلاش‌ها برای احیای مائوری سرعت آن را کاهش داده‌است و این زبان، به ویژه از حدود سال ۲۰۱۵ به بعد احیا شده‌است.[۳]
سرشماری سال ۲۰۱۳ نیوزلند گزارش داد که حدود ۱۴۹٬۰۰۰ نفر، یا ۳٫۷٪ از جمعیت نیوزیلند به‌طور روزمره به مائوری گفتگو می‌کنند.[۴][۵] در سال ۲۰۱۵، ۵۵٪ از بزرگسالان مائوری مقداری زبان را می‌دانستند. از این تعداد، ۶۴٪ در خانه به مائوری گفتگو می‌کردند و حدود ۵۰٬۰۰۰ نفر می‌توانستند به این زبان «خیلی خوب» یا «خوب» صحبت کنند.[۶]
زبان مائوری در آغاز سامانه نوشتاری بومی نداشت. مبلغین مذهبی که از حدود سال ۱۸۱۴ وارد نیوزیلند شدند، مائوری را فرا گرفتند و گونه‌ای از الفبای لاتین را برای نوشتن آن معرفی کردند. در سال ۱۸۲۰، یک املای آوایی برای مائوری معرفی و دستور خط آن بر اساس گویش شمالی پایه‌ریزی شد.[۷] مائوری میان واکه‌های بلند و کوتاه تفاوت قائل می‌شود. متون نوین معمولاً واکه‌های بلند را با یک ماکرون مشخص می‌کنند. برخی از متون قدیمی واکه‌های بلند با دو حرف نشان می‌دهند؛ برای نمونه Maaori به جای Māori.
نام
[ویرایش]نام مائوری در فارسی و انگلیسی نام خود زبان در میان گویشورانش است. در نیوزیلند اغلب از زبان مائوری به عنوان ته‌رئو («زبان») یاد می‌شود که کوتاه‌شده ته‌رئو مائوری («زبان مائوری») است.[۸]
مائوری در گذشته در انگلیسی به صورت Maori یا Maaori نوشته می‌شد اما امروزه املای آن به صورت Māori از زبان مائوری وارد انگلیسی شده‌است.[۴][۹]
تاریخ
[ویرایش]
ریشه‌ها
[ویرایش]طبق افسانه‌ها، مائوری‌ها از هاوایکی به نیوزیلند آمدند. نظریات کنونی انسان‌شناسی منشأ آنان شرق پلی‌نزی، بیشتر از جنوب جزایر کوک یا جزایر انجمن می‌داند و می‌گوید که آن‌ها احتمالاً در دو دوره با قایق به نیوزیلند وارد شدند.[۱۰] این مهاجرت‌ها احتمالاً در حدود سال ۱۲۸۰ میلادی رخ داده‌است. زبان آن و گویش‌هایش تا قرن نوزدهم بصورت منزوی گسترش یافت.
از حدود سال ۱۸۰۰، زبان مائوری تاریخ پر فراز و نشیبی داشته‌است. مائوری در این دوره به عنوان زبان غالب نیوزیلند پدیدار شد. در دهه ۱۸۶۰، مائوری در سایه انگلیسی که توسط بسیاری از مهاجران، مبلغان، طلاجویان و بازرگانان صحبت می‌شد، به یک زبان اقلیت تبدیل شد. در اواخر قرن نوزدهم، دولت‌های استعماری نیوزیلند و استان‌های آن یک سامانه آموزشی به زبان انگلیسی برای همه نیوزیلندی‌ها معرفی کردند. از اواسط دهه ۱۸۰۰، به دلیل قانون مدارس بومی، استفاده از مائوری در مدارس به آرامی از برنامه درسی حذف شد تا اروپایی‌تر شود.[۱۱] به مرور شمار فزاینده‌ای از مردم مائوری انگلیسی را یادگرفتند.
انحطاط
[ویرایش]تا زمان جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹–۱۹۴۵)، بیشتر مردم مائوری به مائوری به عنوان زبان نخست خود گفتگو می‌کردند. عبادت و گفتگو در خانه به مائوری بود و سیاستمداران مائوری نیز جلسات سیاسی را به مائوری برگزار می‌کردند و شماری آثار ادبی به همراه چندین روزنامه به مائوری انتشار یافتند.[۱۲]
پیش از سال ۱۸۸۰، برخی از نمایندگان مجلس مائوری با مشکلاتی رو در رو بودند زیرا اقدامات پارلمان به زبان انگلیسی انجام می‌شد.[۱۳] با این حال، تا سال ۱۹۰۰، همه اعضای مائوری مجلس فارغ‌التحصیل دانشگاهی بودند و به روانی به انگلیسی صحبت می‌کردند. از این دوره تأکید بیشتری بر یادگیری زبان انگلیسی توسط مائوری‌ها شد، اما در زمان مهاجرت مائوری‌ها به مناطق شهری پس از جنگ جهانی دوم بود که شمار گویشوران مائوری به سرعت کاهش یافت.[۱۴] برخی از کودکان مائوری که در مدرسه با ته‌رئو صحبت می‌کردند تنبیه بدنی می‌شدند که این به کاهش استفاده از آن در دهه‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۸۰ کمک کرد. [۱] تا دهه ۱۹۸۰، کمتر از ۲۰ درصد مائوری‌ها گویشور بومی زبان خود بودند. حتی بسیاری از آن افراد دیگر در خانه‌های خود به مائوری صحبت نمی‌کردند. در نتیجه، بسیاری از کودکان مائوری نتوانستند زبان نیاکان خود را بیاموزند و نسل‌های مائوری غیرمائوری زبان ظهور کردند.[۱۵]
تلاش برای احیا
[ویرایش]در دهه ۱۹۸۰، رهبران مائوری خطرات از دست دادن زبان خود را تشخیص داده و برنامه‌های بازیابی زبان مائوری مانند جنبش کوهانگا رئو را آغاز کردند که از سال ۱۹۸۲ بر آموزش مائوری به کودکان از نوزادی تا سن مدرسه تأکید می‌کرد. در سال ۱۹۸۵ اولین برنامه آموزش مائوری (سال‌های ۱ تا ۸) و پس از آن برنامه دوم (سال‌های ۹ تا ۱۳) بنیان‌گذاری شد. اگرچه احیای واقعی زبان در دهه ۱۹۸۰ و اوایل تا اواسط دهه ۱۹۹۰ با درک اینکه تعداد اندکی از گویشوران آن باقی مانده‌است و بیشتر گویشوران آن پیر هستند، رخ داد.[۲] این زوال هنوز هم ادامه دارد و اعتقاد بر این است که این روند چندین دلیل اساسی دارد.[۱۶] از جمله:
- از دست دادن مداوم گویشوران بومی پیر که پیشگام جنبش احیای زبان مائوری بوده‌اند
- رضایت خاطر از وجود نهادهای احیاگر
- نگرانی در مورد کیفیت، با وجود اینکه شمار آموزگاران خوب هرگز با تقاضا مطابقت ندارد (حتی در حالی که تقاضا کاهش یافته‌است)
- تنظیم بیش از حد و کنترل متمرکز، که باعث کنار کشیدن برخی از افراد حاضر جنبش شده‌است
- کمبود مداوم منابع آموزشی مورد نیاز برای آموزش برنامه درسی کامل به مائوری.[۱۶]
احیا از سال ۲۰۱۵
[ویرایش]از حدود سال ۲۰۱۵، زبان مائوری با محبوبیت روزافزون، به عنوان یک میراث ملی مشترک، حتی در میان نیوزیلندی‌های بدون ریشه مائوری دوباره احیا شد. بررسی‌های سال ۲۰۱۸ نشان داد که زبان مائوری در حال حاضر از جایگاه بالایی در جامعه مائوری برخوردار است و همچنین مورد قبول بیشتر نیوزلندی‌های غیرمائوری است.[۳]
با بالا رفتن جایگاه و ارج زبان، تقاضا برای کلاس‌های زبان نیز افزایش یافت. کسب و کارها خیلی سریع این روند را پذیرفتند، زیرا مشخص شد که استفاده از مائوری باعث می‌شود مشتری‌ها یک شرکت را «متعهد به نیوزیلند» بدانند.[۳] این زبان به‌طور فزاینده‌ای در رسانه‌ها و سیاست شنیده می‌شود. نخست‌وزیر جاسیندا آردرن - که به دخترش یک نام میانی مائوری داد - هنگامی که در سال ۲۰۱۸ با یک ضرب‌المثل مائوری به سران کشورهای مشترک المنافع طعنه زد، خبرساز شد. موفقیت گروه‌های موسیقی مائوری باعث افزایش بیشتر حضور زبان در رسانه‌های اجتماعی شده‌است.
در سال ۲۰۱۹، یک انتشارات کار در زمینه انتشار آثار ادبی محلی و بین‌المللی را به این زبان آغاز کرد.[۱۷] در سال ۲۰۱۹، یک بازی کارتی به مائوری توسط کارآفرینان هامیلتون ایجاد شد.[۱۸] در سال ۲۰۲۰، یک برند تجاری وجود داشت که هدف آن کمک به مادران بود که از طریق شاخت تائونگای دست‌ساز، به ترویج مائوری در خانه‌های خود کمک کنند.[۱۹]
وضعیت رسمی
[ویرایش].jpg)
نیوزیلند سه زبان رسمی دارد: انگلیسی، مائوری و زبان اشاره نیوزیلندی.[۲۰] مائوری با تصویب قانون زبان مائوری سال ۱۹۸۷ این جایگاه را بدست آورد.[۲۱] بیشتر ادارات و سازمان‌های دولتی اسامی دوزبانه دارند - برای نمونه وزارت امور داخلی و Te Tari Taiwhenua - و مکان‌هایی مانند دفاتر دولت محلی و کتابخانه‌های عمومی نیز دارای علائم دوزبانه هستند. پست نیوزیلند نام‌های محلی مائوری را در آدرس‌های پستی می‌پذیرد. قرارداد با آژانس‌های دولتی نیز می‌تواند به مائوری انجام شود، اما در عمل، این کار تقریباً همیشه به ترجمه همزمان نیاز دارد که استفاده روزمره از آن را محدود به مناطق جغرافیایی با اکثریت مائوری و موارد رسمی‌تر، مانند مشاوره عمومی، می‌کند. استفاده از نام مائوری نیوزیلند، آئوتئاروآ («سرزمین ابر کشیده سفید») رو به افزایش است، اگرچه این نام در اصل فقط به جزیره شمالی اشاره دارد.[۲۲]
در پارلمان نیوزلند در مواردی که یک عضو بخواهد به مائوری صحبت کند، یک مترجم حضور پیدا می‌کند.[۲۳][۲۴] مائوری ممکن است در دادرسی‌های قضایی نیز استفاده شود، اما هر طرف که بخواهد این کار را انجام دهد باید از پیش به دادگاه اطلاع دهد تا مترجم در دسترس باشد. عدم اطلاع قبلی، مانع سخنرانی طرف به مائوری نمی‌شود، اما دادگاه تا زمان دسترسی به مترجم به تعویق می‌افتد و طرف باید مسئولیت‌های تأخیر را بپذیرد.[۲۵]
دسته‌بندی
[ویرایش]زبان‌شناسان تطبیقی مائوری را به عنوان یک زبان پلی‌نزیایی دسته‌بندی می‌کنند. مائوری به‌طور خاص به عنوان یک زبان پلی‌نزیایی شرقی متعلق به زیر گروه تاهیتیایی است که خود شامل مائوری جزایر کوک، مربوط به جنوب جزایر کوک و تاهیتیایی، مربوط به تاهیتی و جزایر انجمن، می‌شود. از دیگر زبان‌های مهم پلی‌نزیایی شرقی می‌توان به هاوایی، مارکیزی و زبان رپا نویی جزیره ایستر اشاره کرد.[۲۶][۲۷][۲۸]
جدول زیر مقایسه تلفظ برخی از واژگان مائوری با زبان‌های هم‌خانواده‌اش است.
| تونگایی | نیوویایی | هاموا | راپا نویی | تاهیتیایی | راروتونگایی | مائوری | هاوایی | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| rangi | /laŋi/ | /laŋi/ | /laŋi/ | /ɾaŋi/ | /ɾaʔi/ | /ɾaŋi/ | /ɾaŋi/ | /lani/ |
| tokerau | /tokelau/ | /tokelau/ | /toʔelau/ | /tokeɾau/ | /toʔeɾau/ | /tokeɾau/ | /tokeɾau/ | /koʔolau/ |
| wahine | /fefine/ | /fifine/ | /fafine/ | /hahine/ | /vahine/ | /vaʔine/ | /wahine/ | /wahine/ |
| whare | /fale/ | /fale/ | /fale/ | /haɾe/ | /faɾe/ | /ʔaɾe/ | /ɸaɾe/ | /hale/ |
| matua | /motuʔa/ | /motua/ | /matua/ | /matuʔa/ | /metua/ | /metua/ | /matua/ | /makua/ |
پراکندگی جغرافیایی
[ویرایش]
تقریباً همه گویشوران مائوری ساکن نیوزیلند هستند. برآورد تعداد گویشوران متفاوت است: آن تعداد در سرشماری سال ۱۹۹۶، ۱۶۰٬۰۰۰ نفر گزارش شده‌است[۲۹] در حالی که بر اساس برآورد کمیسیون زبان مائوری در سال ۱۹۹۵، حدود ۱۰٬۰۰۰ گویشور بزرگسال مسلط وجود داشته‌است.[۳۰] همان‌طور که در سرشماری ملی سال ۲۰۱۳ گزارش شد، فقط ۲۱٫۳۱ درصد از مائوری‌ها دانش گفتگو به زبان را داشتند و تنها حدود ۶٫۵ درصد از آنان، ۱٫۴ درصد از کل جمعیت مائوری‌ها، فقط به زبان مائوری صحبت می‌کردند. این درصد در سال‌های اخیر از حدود یک چهارم جمعیت به ۲۱ درصد کاهش یافته‌است. با این حال، تعداد گویشوران در همان سرشماری، ۳٫۷ درصد از کل جمعیت بود.[۵]
مائوری هنوز در برخی از مناطق عمدتاً مائوری‌نشین همچون نورثلند، اورورا و کیپ شرقی یک زبان پرکاربرد است. مهد کودک‌های مائوری‌زبان در سراسر نیوزیلند به‌طور انحصاری از مائوری استفاده می‌کنند. روز به روز شمار بیشتری از مادران مائوری فرزندان خود را به صورت دوزبانه تربیت می‌کنند.[۳۱]
شهرنشینی پس از جنگ جهانی دوم منجر به تغییر زبان گروه گسترده‌ای از مردم از بیشتر مائوری به بیشتر انگلیسی شد؛ بنابراین، مائوری‌زبانان تقریباً همیشه به صورت دو زبانه ارتباط برقرار می‌کنند و انگلیسی نیوزیلندی زبان اول یا دوم آن‌هاست. حدود ۹٬۰۰۰ نفر در این کشور فقط به مائوری صحبت می‌کنند.[۳۲]
استفاده از زبان مائوری در جوامع دور از وطن مائوری بسیار کمتر از خود نیوزلند است. داده‌های سرشماری از استرالیا آن را به عنوان زبان اصلی ۱۱٬۷۴۷ نفر نشان می‌دهد، که فقط ۸٫۲٪ از کل جمعیت مائوری استرالیا در سال ۲۰۱۶ است. با این حال، این فقط می‌تواند به دلیل مهاجرت بیشتر مائوری‌ها به استرالیا باشد.[۳۳]
نوشتار
[ویرایش]در ابتدا هیچ سامانه نوشتاری بومی برای مائوری وجود نداشت. گفته شده‌است که سنگ‌نگاره‌های ماوری‌ها مشابه سنگ‌نگاره‌های رونگورونگو جزیره ایستر بوده‌است.[۳۴] با این حال، هیچ مدرکی وجود ندارد که این سنگ نگاره‌ها به یک خط واقعی نوشته شده باشند.
الفبای نوین مائوری دارای ۱۵ حرف و دو دونگاره است.[۳۵] پنج واکه دارای دو گونه کوتاه و بلند هستند که گونه‌های بلند که با ماکرون در بالای آن‌ها مشخص می‌شوند - Ā، Ē، Ī، Ō و Ū. تلاش برای نوشتن کلمات مائوری با استفاده از خط لاتین توسط کاپیتان جیمز کوک و دیگر کاوشگران اولیه، با درجات مختلف موفقیت آغاز شد. به نظر می‌رسد که همخوان‌ها بیشترین دشواری را ایجاد کرده‌اند، اما واکه‌های متوسط و پایانی غالباً در منابع اولیه از بین رفته‌اند. جدول زیر حروف الفبای مائوری را نشان می‌دهد.
| A | Ā | E | Ē | H | I | Ī | K | M | N | Ng | O | Ō | P | R | T | U | Ū | W | Wh |
| a | ā | e | ē | h | i | ī | k | m | n | ng | o | ō | p | r | t | u | ū | w | wh |
واج‌شناسی
[ویرایش]مائوری دارای پنج واکه و ده همخوان است.
واکه‌ها[ویرایش]
|
همخوان‌ها[ویرایش]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گویش‌ها
[ویرایش]
بیگز پیشنهاد کرد که از نظر تاریخی دو گروه عمده گویشی وجود دارد، گویش شمالی و گویش جنوبی که گویش جنوبی مائوری منقرض شده‌است.[۳۷] بیگز تحلیل کرده‌است که جزیره شمالی مائوری شامل یک گروه غربی و یک گروه شرقی است که مرز بین آن‌ها تقریباً در امتداد محور شمال به جنوب جزیره است.[۳۸]
در این تقسیمات گسترده، تغییرات منطقه‌ای رخ می‌دهد و مناطق مختلف گونه‌های قبیله‌ای را نشان می‌دهند. تفاوت عمده در تلفظ واژگان، نوع واژگان و اصطلاحات وجود دارد. یک گویشور روان مائوری مشکلی در درک گویش‌های دیگر ندارد.
از نظر دستور زبان بین گویش‌ها تفاوت قابل توجهی وجود ندارد. بیشتر گونه‌های قبیله‌ای در دستور زبان نتیجه اولویت‌بندی هستند: گویشوران یک منطقه ممکن است یک گونه دستوری را به دیگری ترجیح دهند، اما احتمالاً گاهی از فرم غیرترجیحی نیز استفاده می‌کنند یا حداقل آن را می‌شناسند و می‌فهمند.[۳۹] واژگان و تلفظ در میزان‌های مختلفی متفاوت هستند، اما این مانعی برای برقراری ارتباط ایجاد نمی‌کند.
نمونه‌ها
[ویرایش]| فارسی | مائوری |
|---|---|
| سلام (به یک نفر) | Tēnā koe |
| سلام (به دو نفر) | Tēnā kōrua |
| سلام (به سه نفر یا بیشتر) | Tēnā koutou |
| سلام (غیررسمی) | Kia ora |
| خوش آمدید | Nau mai / Haere mai |
| حالت چطور است؟ (به یک نفر) | Kei te pēhea koe? |
| حالت چطور است؟ (به دو نفر) | Kei te pēhea kōrua? |
| حالت چطور است؟ (به سه نفر یا بیشتر) | Kei te pēhea koutou? |
| خوبم، ممنون | Kei te pai ahau. |
| نام تو چیست؟ | Ko wai tō ingoa? |
| نام من ______ است | Ko ______ tōku ingoa. |
| لطفاً | koa |
| سپاسگزارم | kia ora |
| بله | āe |
| نه | kāo |
| خدانگه‌دار (به کسی که می‌ماند) | E noho rā |
| خدانگه‌دار (به کسی که می‌رود) | Haere rā |
| خدانگه‌دار (غیررسمی) | Hei konei rā |
| می‌توانی انگلیسی صحبت کنی؟ | Kei te kōrero reo Pākehā koe? |
| صبح بخیر | Ata mārie |
| عصر بخیر | Ahiahi mārie |
| شب بخیر | Pō mārie |
| من نمی‌فهمم | Kaore au i te orotau. |
| دستشویی کجاست؟ | Kei hea te wharepaku? |
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Maori". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
{{cite book}}: Invalid|display-editors=4(help) - ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Waitangi Tribunal. (2011). Ko Aotearoa tēnei: A report into claims concerning New Zealand law and policy affecting Māori culture and identity – Te taumata tuarua. Wellington, New Zealand: Author. Wai No. 262. Retrieved from «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Compare: Roy, Eleanor Ainge (28 July 2018). "Google and Disney join rush to cash in as Māori goes mainstream". The Guardian. Retrieved 28 July 2018.
John McCaffery, a language expert at the University of Auckland school of education, says the language is thriving, with other indigenous peoples travelling to New Zealand to learn how Māori has made such a striking comeback. 'It has been really dramatic, the past three years in particular, Māori has gone mainstream,' he said.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "Maori". Ethnologue: Languages of the World. Retrieved 29 June 2017.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ "Māori language speakers". Statistics New Zealand. 2013. Retrieved 2 September 2017.
- ↑ "Ngā puna kōrero: Where Māori speak te reo – infographic". Statistics New Zealand. Retrieved 2 September 2017.
- ↑ Brownson, Ron (23 December 2010). "Outpost". Staff and friends of Auckland Art Gallery Toi o Tāmaki. Retrieved 13 January 2018.
- ↑ "Te reo Māori – the Māori language". Te Ara: The Encyclopedia of New Zealand. 1 September 2015. Retrieved 29 June 2017.
- ↑ "Maori language". Encyclopedia Britannica. Retrieved 29 June 2017.
- ↑ K. R. Howe. 'Ideas of Māori origins – 1920s–2000: new understandings', Te Ara: The Encyclopedia of New Zealand, updated 4-Mar-09. URL: https://teara.govt.nz/en/ideas-about-maori-origins/page-5
- ↑ "Story: Māori education – mātauranga".
- ↑ History of the Māori Language, Ministry for Culture and Heritage, updated 10 October 2017, Retrieved 22 September 2019
- ↑ Māori MPs, Ministry for Culture and Heritage, updated 15 July 2014, retrieved 22 September 2019
- ↑ Ministry for Culture and Heritage, History of the Māori Language
- ↑ "Rosina Wiparata: A Legacy of Māori Language Education". The Forever Years (به انگلیسی). 23 February 2015. Retrieved 15 November 2017.
- ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ Waitangi Tribunal (2011, p. 440).
- ↑ "Harry Potter to be translated into te reo Māori". Stuff.co.nz (به انگلیسی). Retrieved 10 December 2019.
- ↑ Te reo Māori card game Tākaro moves into production after kickstarter campaign
- ↑ Mare Haimona-Riki (February 12, 2020). "Encouraging te reo Māori through hand-crafted taonga for children". Stuff. Retrieved February 12, 2020.
- ↑ "Official languages". New Zealand Government. Archived from the original on 2012-12-09. Retrieved 8 June 2012.
- ↑ "Recognition of Māori Language". New Zealand Government. Archived from the original on 7 February 2012. Retrieved 29 December 2011.
- ↑ Definitions of Māori words used in New Zealand English, Peter J. Keegan, last modified 22 April 2019, retrieved 23 September 2019
- ↑ "Māori Language Act 1987 No 176 (as at 30 April 2016), Public Act Contents – New Zealand Legislation". legislation.govt.nz. Retrieved 29 June 2017.
- ↑ Iorns Magallanes, Catherine J. (December 2003). "Dedicated Parliamentary Seats for Indigenous Peoples: Political Representation as an Element of Indigenous Self-Determination". Murdoch University Electronic Journal of Law. 10. SSRN 2725610. Retrieved 29 June 2017.
- ↑ "Te Ture mō Te Reo Māori 2016 No 17 (as at 01 March 2017), Public Act 7 Right to speak Māori in legal proceedings – New Zealand Legislation". legislation.govt.nz. Retrieved 2019-07-08.
- ↑ Biggs, Bruce (1994). "Does Māori have a closest relative?" In Sutton (Ed.)(1994), pp. 96–105
- ↑ Clark, Ross (1994). "Moriori and Māori: The Linguistic Evidence". In Sutton (Ed.)(1994), pp. 123–135.
- ↑ Harlow, Ray (1994). "Māori Dialectology and the Settlement of New Zealand". In Sutton (Ed.)(1994), pp. 106–122.
- ↑ "QuickStats About Māori". Statistics New Zealand. 2006. Archived from the original on 21 September 2013. Retrieved 14 November 2007.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) (revised 2007) - ↑ "Māori Language Issues – Te Taura Whiri i te Reo Māori". Māori Language Commission. Archived from the original on 2 January 2002. Retrieved 12 February 2011.
- ↑ Albury, Nathan (2016). "Defining Māori language revitalisation: A project in folk linguistics". Journal of Sociolinguistics. 20 (3): 287–311. doi:10.1111/josl.12183
{{cite journal}}:|hdl-access=requires|hdl=(help), p. 301. - ↑ Albury, Nathan John (2 April 2016). "An old problem with new directions: Māori language revitalisation and the policy ideas of youth". Current Issues in Language Planning. 17 (2): 161–178. doi:10.1080/14664208.2016.1147117. ISSN 1466-4208.
- ↑ "Census 2016, Language spoken at home by Sex (SA2+)". Australian Bureau of Statistics. Archived from the original on 26 December 2018. Retrieved 28 October 2017.
- ↑ Aldworth, John (12 May 2012). "Rocks could rock history". The New Zealand Herald. Retrieved 5 May 2017.
- ↑ An underlined k sometimes appears when writing the Southern dialect, to indicate that the /k/ in question corresponds to the ng of the standard language. Both L and G are also encountered in the Southern dialect (qv), though not in standard Māori. Various methods are used to indicate glottal stops when writing the Wanganui dialect.
- ↑ /a/ is realised as [ɒ] by many speakers in certain environments, such as between [w] and [k] (Bauer 1993:540) For younger speakers, both are realised as [a].
- ↑ Biggs 1988: 65
- ↑ Bauer 1997: xxvi
- ↑ Bauer 1993: xxi–xxii
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Māori language». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۰.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
- Ngata Māori–English English–Māori Dictionary from Modern Teaching Aids; gives several options and shows use in phrases.
- Te Aka Māori-English, English-Māori Dictionary and Index, online version
- A Dictionary of the Maori Language by Herbert W. Williams, at the New Zealand Electronic Text Collection, Te Pūhikotuhi o Aotearoa
- Collection of historic Māori newspapers
- Maori Phonology