صدرالدین آقاخان

صدرالدین آقا خان
زادهٔ	۱۷ ژانویهٔ ۱۹۳۳ پاریس
درگذشت	۱۲ مهٔ ۲۰۰۳ (۷۰ سال) بوستون
ملیت	سوئیس و ایرانی

صدرالدین آقا خان (۱۷ ژانویهٔ ۱۹۳۳ – ۱۲ مهٔ ۲۰۰۳) یک سیاست‌مدار، و دیپلمات بود. او فرزند آقا خان سوم و آندره آقا خان بود.

صدرالدین از سال ۱۹۶۶ میلادی تا ۱۹۷۷ رهبری کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان را به عهده داشت و در همین زمان بود که برنامه‌های این کمیساری از سطح اروپا فراتر رفته و کشورهای آسیا و آفریقا را زیر پوشش قرار داد و چندین بحران بزرگ مهاجرت و بشری را مدیریت کرد. به پاس خدمات ارزنده خود در سازمان ملل متحد، او برندهٔ جوایزی همچون جایزه سازمان ملل متحد در زمینه حقوق بشر و جایزه آزادی شد. در تاریخچه سازمان ملل متحد از شهزاده صدرالدین به عنوان یک دیپلمات مجرب و ورزیده یاد شده‌است. کوفی عنان در کتاب خاطرات خود از خدمات وی به نیکی یاد کرده‌است. صدرالدین دوبار نامزد دبیری کل سازمان ملل متحد بود. در سال ۱۹۸۱ با وجود آوردن رای کافی با مخالفت و وتوی روسیه رو برو شد و در سال ۱۹۹۱ امریکا و بریتانیا با برنامه‌های صدرالدین در مورد عراق و خاورمیانه مخالفت کردند.

از صدرالدین آقاخان به عنوان یکی از رهبران ارشد و جوان‌ترین رهبر سازمان ملل متحد یاد می‌شود. او در کشورهای مختلف کار کرده‌است که به گفته خودش صبح در شرق و شام در غرب بود. او مسئولیت هم‌آهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد در افغانستان را به عهده داشت. پس از جنگ خلیج فارس برای رسیدگ به وضعیت حقوق بشری شیعیان عراق به عنوان نماینده ویژه سرمنشی سازمان ملل متحد به عراق سفر کرد. ماموریتی‌که مستلزم بهترین مهارت‌های دیپلماتیک بود، زیرا شامل جلب موافقت رژیم عراق با برنامه امداد برای ده‌ها هزار مسلمان شیعه بود که در شرایط بدتر در باتلاق‌های جنوب عراق به دام افتاده بودند. علیرغم سوء ظن عمیق صدام حسین به سازمان ملل، صدرالدین توانست پس از صحبت‌های جدی با طارق عزیز، برای اولین بار در مودر حضور سازمان ملل متحد در منطقه مذاکره کند. این مأموریت شاهزاده صدرالدین آقاخان در تاریخ دیپلماسی سازمان ملل متحد به عنوان مأموریت دشوار معروف است.[۱]

توجه به میراث‌های فرهنگی

صدر الدین آقاخان برای فرهنگ و هنر خدماتی زیادی کرده‌است از جمله موزیم آقاخان در کانادا بخشی از آثاری است که صدر الدین در جمع‌آوری و حفظ آنها نقش فعالی داشته‌است. او همچنان از نخستین شخصیت‌های بین‌المللی بود که بحث تغیر اقلیمی را به جدیت مطرح و برای آن دادخواهی می‌کرد و نهادی را برای دادخواهی و آگاهی دهی تاسیس کرد.

فعالیت‌های بین‌المللی صلح

صدرالدین آقاخان در بخش از فعالیت‌های بین‌المللی خود برای حمایت از صلح در جهان پیشگام بوده و به عنوان نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل در خاورمیانه فعالیت داشته‌است.

زندگینامه

کتاب زندگی نامه صدرالدین آقاخان از سوی نشرات بوک گویلد به نویسندگی دیانا میسریز در سال 2018 به زبان های انگلیسی و فرانسوی چاپ شده است. این کتاب بیشتر فعالیت های بین المللی صدرالدین را بازتاب میدهد و از سوی اداره پناهنده گان ملل متحد معرفی شده است.

خردسالی و تحصیلات

صدرالدین آقا خان در نوی-سور-سن فرانسه به دنیا آمد. او تنها فرزند آقا خان سوم و همسر دومش آندره جوزفین کارن بود. به شعر و ادبیات فارسی علاقمند بود. حفظ فرهنگ ایرانی- اسلامی در محور توجه‌هایش بود. او تحصیلات ابتدایی خود را در لوزان سوییس گذراند و سپس در سال ۱۹۵۴ میلادی، از کالج هاروارد مدرکش را اخذ کرد.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Prince Sadruddin Aga Khan». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۰ نوامبر ۲۰۱۶.