چهارلنگ
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
چهارلَنگ، یکی از دو شاخه بزرگ ایل بختیاری است. با توجه به نمودار سازمانی ایل بختیاری به دو شاخه اصلی هفت لنگ و چهارلَنگ تقسیم می‌شود. هر چند که این دو شاخه ایل بختیاری از نظر فرهنگی تفاوت چندان زیادی ندارند، اما جدایی محل سکونت و مسیر کوچ، باعث ایجاد تفاوت‌هایی نه چندان زیاد، در نحوه گویش و لهجه این دو شده است.
شاخه چهارلنگ در جنوبشرقی استان لرستان، شمالغربی استان چهارمحال و بختیاری و شمالشرقی استان خوزستان زندگی می‌کنند.[۱]
پراکندگی جغرافیایی
[ویرایش]- ییلاق: شهرستان‌های اردل و کوهرنگ در استان چهارمحال و بختیاری
- قشلاق: شهرستان‌های ایذه باغ‌ملک، دزفول، شوشتر و هفتکل در استان خوزستان
تقسیمات ایلی
[ویرایش]ایل بختیاری به دو شاخه اصلی هفت لنگ و چهار لنگ تقسیم می‌شود که شاخه چهارلنگ نیز به چند باب تقسیم می‌شوند که هیچگونه اشتراک فامیلی با یکدیگر ندارند. پیشینه این تقسیمات، به اواخر قرن پانزدهم و اوایل قرن شانزدهم میلادی بازمی‌گردد و به‌عنوان نمودار اجتماعی ایل بختیاری شناخته می‌شود.[۲] چهارلنگ‌ها از پنج باب تشکیل می‌شوند، که عبارتند از:
- محمود صالح
- کیان‌ارثی
- زلقی
- ممی‌وند
- موگویی[۳]
محمود صالح
[ویرایش]- حیدر داوود
- کُتُکی
- اورش
- آدگار
- کافلی
- آل داود
- قلی
- ممجلاردین
- آردپنایی
- ممزایی
- هارونی
- سادات شاه قطب الدین
کیان‌ارثی
[ویرایش]- برون
- تمبی
- حموله
- زنگنه
- کرد زنگنه[۴]
- بیگدلی
- جلالی
- مکوندی
- کهیش
- باورساد
- جانکی گرمسیر
- پوستین بکول
- اسفرین
- بوربورون
- ورمحمود
- استکی
- عاشوروند
- عالی‌وند
- سهونی
- محمد جعفری
- مانا جعفری
- عالی جعفری
- غریب وند
- هر کل
- گشتیل
- سندلی
- ممبینی
- گندزلو
موگویی
[ویرایش]- مهدور
- دادور
- شیخ سعید
- شیرازی
- حسومی
- سرلک
- شیاس
- کیماس
- هلیل
- خواجه موگویی
- خواجه باجول
زلکی
[ویرایش]- دوزنی
- جاوند
- هزارسی
- چارطافه
میوند
[ویرایش]از طایفه‌های بختیاری است. سکونتگاه‌های میوند از استان مرکزی و غرب اصفهان و شرق لرستان تا شمال خوزستان است. طایفه میوند، گویش مخصوص خود را دارد که به گویش میوندی بختیاری مشهور است.[۵][۶]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ «BAḴTĪĀRĪ TRIBE». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «Bakhtyārī». Encyclopædia Britannica.
- ↑ «نمودار اجتماعی طوایف بختیاری». دانشنامه ایرانیکا.
- ↑ سفرنامه لرستان و خوزستان، بارون دوبد، نسخه چاپی (ص۲۴۸).
- ↑ «فرهنگ لغت گویش مئیوند | با کمک همه همتباران در حال تکمیل جمع‌آوری اصطلاحات زبان لری بختیاری، گویش میوند هستیم». ۲۰۲۲-۱۲-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۱۴.
- ↑ هیودی و میوند به انضمام گزیده‌ای از تاریخ بختیاری. اقلیم قلم. شابک ۹۷۸۶۰۰۹۰۵۰۴۱۳.
- حسین ابراهیمی ناغانی (۲ اسفند ۱۳۸۸). «اسامی طوایف و شعب ایل بختیاری». وبگاه انسان‌شناسی و فرهنگ. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اکتبر ۲۰۱۳.
- خسروی، عبدالعلی. تاریخ و فرهنگ بختیاری
- حاجت پور، موسی. جامعه‌شناسی عشایر بختیاری
- منصور امانی، تاریخ ایذه و قوم بختیاری
- مهرزاد قنبری سردار اکبری. سرگذشت ایل چهارلنگ