2TDSystème-de-coordonnées Et-Cinématique-02
2TDSystème-de-coordonnées Et-Cinématique-02
2TDSystème-de-coordonnées Et-Cinématique-02
.co
34!",#,! 5 E$=F%$ (,%'G&"$!
!"#$%& '% ($)*($ R +,"(#-#%$ O $& +,./$0Ox, Oy, Oz 1'%# +,'%$ 2.0$ "(&3"%"(14$ +#($5&$
(~i, ~j, ~k) $& '% )"#%& 1.&4(#$6 M +$ 5""(+"%%4$0 (x, y, z) +.%0 R7
◦
8 9 :$)4($( 6$ )"#%& M $% 5""(+"%%4$0 5.(&40#$%%$0 $& +"%%$( 6,$/)($00#"% +' (.;"% <$5&$'(
my
−−→
OM 7
◦
= 9 !"#$%& +$'/ )"#%&0 A $& B +$ 5""(+"%%4$0 ($0)$5&#<$0 (1, 1, 1) $& (0, 1, 1)7 >4&$(1#%$( 6$
−→
<$5&$'( AB 7
m
◦ de
6. )(" D$5&#"% "(&3"-"%.6$ +' )"#%&
+$0 5""(+"%%4$0 B C
◦
ρ ϕC z 97
= 9 >4@%#( 6. 2.0$ 6"5.6$ 5;6#%+(#A'$
M +.%0 6$ )6.% )"6.#($7
−−→
OM 7 E/)(#1$( 6$0 5""(+"%%4$0
3
~
V (M )
Rc = B89
~
V (M ) ∧ ~γ (M )
w.
8
ww
!"#$%$" & !"#$%$&' ()*+,!-./*$
!"#$%& '% ($)*($ R +,"(#-#%$ O $& +,./$0 Ox, Oy, Oz 1'%# +,'%$ 2.0$ "(&3"%"(14$ +#($5&$
(~i, ~j, ~k) $& '% )"#%& M (x, y, z) +45(#& 6,346#5$ 5#(5'6.#($7 .8$5
m
x = R cos(wt), y = R sin(wt), z = hwt 9:;
6,#%0&.%& #%#&#.6 (t = O) 6$ )"#%& M $0& $% M0 (R, 0, 0)= @% )($%+(. 6,"(#-#%$ +$ θ A 6,./$ Ox=
.co
B ; C4&$(1#%$( 6. 8#&$00$ V
◦ ~ (M ) ).( (.))"(& A R7 1"%&($( D',$66$ E.#& '% .%-6$ α 5"%0&.%&
.8$5 Oz 7 5.65'6$( tan α=
◦
: ; C4&$(1#%$( 6$0 5"1)"0.%&$0 +$ 6,.55464(.&#"%7 $% +4+'#($ 6$ (.F"% +$ 5"'(2'($=
!"#$%$" '
M xOy R(Oxyz)7
my
G% )"#%& 1.&4(#$6 0$ +4)6.5$ +.%0 '% )6.% +,'% ($)*($ +$ &$66$ 0"(&$ D'$
−−→
OM = (2t2 − 2)~i + t~j "< t $0& 6$ &$1)0 $& 9~
i, ~j ; $0& '%$ 2.0$ "(&3"%"(14$=
◦
B ; C"%%$( 6,4D'.&#"% 5.(&40#$%%$ $& 6. %.&'($ +$ 6. &(. H$5&"#($ +$ M ).( (.))"(& A R=
+$ M .' 5"'(0 +' &$1)0=
◦
: ; I'$66$0 0"%& 6$0 5"1)"0.%&$0 $& 6. %"(1$ +' 8$5&$'( 8#&$00$
◦
J ; K(45#0$( 6,3"+"-(.)3$ ).( (.))"(& A 6,"(#-#%$ O=
◦
L ; C4&$(1#%$( 6$0 5"1)"0.%&$0 $& 6. %"(1$ +' 8$5&$'( .55464(.&#"% .#%0# D'$ 0. 5"1)"0.%&$
+$ O +.%0 6$ )6.% (xOy)= G% )"#%& 1.&4(#$6 M 0$ +4)6.5$ 6$ 6"%- +$ 6. &#-$ 9+$ O 8$(0 A; &$6
′ ′
−−→ −− →
D'$ O M = r(t) $& (~
i, O′ M ) = θ(t)= @% 53"#0#(. 6$ (4E4($%&#$6 1"2#6$ R′ (O′ x′ y ′ z) +,"(#-#%$ O′
′
+"%& 6,./$ O x 5"O%5#+$ .8$5 6. &#-$ (O A) $& (.))"(&4 A 6. 2.0$ "(&3"%"(14$ +#($5&$ (~
′ ′ ′
er , ~eθ , ~k)=
◦
oa
B ; C4&$(1#%$(
◦
OO′ = R0 θ(t) = ωt r(t) =
: ; C.%0 5$&&$ D'$0&#"%7 "% 0'))"0$ D'$ S 5"%0&.%&$ $& $&
−− → −
→
r0 eωt 7 .8$5 ω S 5"%0&.%&$ )"0#$= ? 6,#%0&.%& #%#&#.6 t = 07 θ = 0 $& O′ M = r0 i =
.P T(.5$( 0'( 6. N-'($ 6,.66'($ +$0 &(. H$5&"#($0 ($6.$7 U+,$%&(.Q%$1$%&U $& .20"6'$=
2P C4+'#($ 6$0 8#&$00$0 $& 6$0 .55464(.&#"%0 +$0 +#V4($%&0 1"'8$1$%&0 +$ M 5.65'6$(
w.
◦
.').(.8.%& +.%0 B ; 2P7 5P7 +P=
:
ww
om
Série n° 2 (solution): Système de coordonnées et cinématique
1) """"""#
! = """"""# """""""# = %&# + '(# + )*"#
$ + $!
y.c
em
2) , = &# + (# + """"#
"""""# . = (# + *"#
*--et """""#
"""""# = """""#
,. , = (# + *"# / &# / (# / *"# = /&#
. / """""#
d
Exercice 2 : Repère cylindrique
Les coordonnées cylindriques sont 012 32 )4
ca
""""""#
! = """"""# """""""# = 15"""#
$ + $! "#
6 + )*
B
% = 1-89:034 @A034 = --------------------
C
On : ------7 ' = 1-:;<034 ------ > --- ?
1 = D% E + ' E
) = )-------------- ) = )----------------
al
""""""# 56 =
"""""""#
FG
2) 5"""#
6 : Vecteur unitaire porté par $ ; """# """""""#H
HFG
&"""#,
! """"#,
' """#% ( : Base locale où repère local en coordonnées cylindriques
"""#
! = ./012$34# 5 1672$38#..............
-
* 9"""#
.....""""#
' = = :1672$34# 5 /012$38#
!
+ 9$
*
) """#% = ;"# .................................................
ww
3
om
Exercice 3 : Repère sphérique
(Voir cours)
y.c
-)! - = .2&"%& *&# '&(&
/! = "%& *0 &# '&(& #$! + "%& *0 &# '&( &#,! + "%& *0 &# '&( &#,! 1 "%& *0 &# '&(& #$!
em
/! = 2"%& *0 &# '&( &#,!
2)
ad
/7 5
a. Dans le trièdre de Frenet on a
-)! - )0 5
)! 3/! = & 4 5 &3&6 && = & 6) :
89
5 89
5
soit -)! 3/!- =
-; <-
>
c
?
d’où
oa
89 =
-; < -
-;! 3@!-
b. Dans le trièdre de Frenet
89 =
-; < -
-;! 3@!-
Dans A#$!B&&&#,!B #C!D
all
8G = I&&&
0&.0&$ < '<
0$ H '< 8G = .2&"% # ,
ww
4
m
Exercice 5 : Mouvement Hélicoïdales
' = ()*+-./0##
!! = & 1 = (+23-./0### ; 67! = (89! : 5./8;!
",! # $,! %##! 4 = 5#.#/############
.co
1.
'> = ?(#.#+23-./0 B######
my
<! = &1> = (#.#)*+-./0###@# <! = & (#.###
",! # $,! %##! 4> = 5#.###################### 89!, 8A,!#8;#! 5#.####
|<| = .#C( D : 5D
<A (#. (#
/E-F0 = = = = )+/8#G#/
2.
'I = ?(#.D #)*+-./0####
de <; 5#. 5#
?(#.D ######
H! = & 1I = ?(#. #+23-./0###@# H! =
D & B##
",! # $,! %##! 4I = B################################# 89!, 8A,!#8;#! B##
ca
|H| = (#.D
M
KL M K PM -#QR STR 0R
le rayon de courbure est (J = =
KL! NO!K KL! NO!K
oa
d’où
W
|< W | .W -#(D : 5D 0D ( D : 5D
(J = = =
K<! NH!K (. W X(D : 5D (
w.
Exercice 6 :
' = Z/ D ? Z
1) 67! = Y
1 = /#############
; = !"" et # = 2! $ % 2" &"" # = 2 $
% 2" le trajectoire est une
",! # $!
ww
branche de parabole
t 0 1 2
y 0 1 2
x -2 0 6
5
m
'( = 4)
2) !" = & ; + !" # = $16% & + 1
*( = 1
!" $ %"
#,
!!!!!!!!" = !" = 0( = 4%
3) L’hodographe c’est l’ensemble des points virtuels '(tel que )'( /
2( = 1
.co
!" - ."
*,
my
05 = 4
4) 3" = / ; |3"| = 4
25 = 7
*,
!" - ."
9| | 16%
38 = =
9% $16% & + 1
5) Le rayon de courbure
de <16%>&
=
16
16% + 1 16% + 1
& &
-- ? -- 3: =
4
$16% & + 1
B
&
<16% & + 1>&
@A = =
ca
3: 4
1)
all
a) !!!!!!!"
))( = C<%>*- !"
!!!!!" F !" et 3
DE = C<%>*- !!!!!" 5 !"
DE = C<%>*-
b) Vitesse relative et d’entrainement de M
@ E <)E , 0 E , 2(> est animé de translation et de rotation G @
!!!!!!!!"
)E ' = H<%>I!!!"
w.
!!!"
# = $% (&)'!!!" ; !!!" !!!!!"
#* = # !!" !!!!!!!!"
, % !" - 5%!!!"
+, - . /0 1 = 2(&)34 64/$'!!!"
#* = 2%(&)34
!!!" !" - $5% !!!!"
'7
ww
6
!!!" = #$(%)&'
!" * +,- .!!!"
/0 1 +,$ !!!!"
m
/2
OM = !!!!!!!"
d) !!!!!!" !!!!!!!" = #(%)&'
OO3 1 O3M !" 1 +(%)/!!!"0
.co
V4 = #-(%)&'
e) !!!!" !!!!"4 = +- (%)/!!!"0 + #-(%)&'
!" 1 +- (%)/!!!"0 1 +(%) 6 '''' 8 '' V !" 1 +,- !!!!"
/2
5 !!!!"
57
!!!" !!!"
90 ''''''''''''''''''9
/2 1 #$(%)&'
:!!!"4 = +$ (%)/!!!"0 1 +- ,- !!!!" !" 1 +- ,- !!!!"
/2 1 +,$ !!!!"
/2 * +,- !!!"
/0
( -
= +$ %)/!!!"0 + ;+- , !!!!" $ (%)&'
/2 + # !" 1 +, !!!!" $ -
/2 * +, !!!"
.
/0
<0
!!!"''''''''''''''< !!!"''''''''''''''''''''''''''<
!!!!"'
my
>
2)
a) ?OO3
de
!!!!!!!"? = @A ; ,(%) = B'% ; +(%) = +A / C'7
b)
!
G = !" "## # ! #####$
$%
E &'! = !" "## $% #(! &+! = !" "## $% # ! + !" "## $% #(!###
)! = !" "% ## $% # !### 0
F )+! = 2!" "% ## $% #(!#######################
E )*! = 2!" " ## #(! '
% $%
all