Jump to content

Aoine an Chéasta

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Teimpléad:WD Bosca Sonraí ImeachtAoine an Chéasta
Íomhá
Cineálpublic holidays in France (en) Aistrigh
lá féile Críostaí
public holidays in Norway (en) Aistrigh
public holidays in Sweden (en) Aistrigh
public holidays in Switzerland (en) Aistrigh
public holidays in Austria (en) Aistrigh
public holidays in Greece (en) Aistrigh
public holiday in the Czech Republic (en) Aistrigh
public holidays in Germany (en) Aistrigh
public holidays in Sabah (en) Aistrigh
public holidays in Australia (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Comóireann séCéasadh Íosa Cuir in eagar ar Wikidata
Cuid dePaschal Triduum (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
2 lá roimh an Cháisc Cuir in eagar ar Wikidata
Lá den tseachtainAn Aoine Cuir in eagar ar Wikidata
Haischlib#Karfreitag agus #GoodFriday Cuir in eagar ar Wikidata


Is í Aoine an Chéasta an Aoine roimh Dhomhnach na Cásca. De réir fhoirceadal na Críostaíochta, b'ar an Aoine seo a céasadh Íosa Críost go bás ar an gCros.

Íosa Críost ar an gCros - pictiúr le hAlbrecht Dürer.

De réir mar a deirtear sna Soiscéil, tháinig na hardsagairt agus na seanóirí le chéile ar maidin le socrú le chéile go gcuirfí Íosa chun báis. Chuir siad an bhreith seo faoi bhráid an ghobharnóra Rómhánaigh, Pointias Píoláit, nach raibh ró-fhonnmhar chun Íosa a chur chun báis.

Faoi bhrú na n-ardsagart agus na seanóirí, áfach, agus iad siúd ag gríosú na gramaisce in aghaidh Íosa, ghéill Píoláit Íosa a chur chun báis. Theastaigh ó na hardsagairt Íosa a mharú mar bhlaisféimeoir, ó bhí sé tar éis a rá gurbh é mac é, ach d'áitigh siad ar Phíoláit gur ceannairceoir agus tuathghríosóir ab ea Críost a bhí ag iarraidh " na nGiúdach" a ghairm de féin - is é sin, rí a bhí ag beartú na Rómhánaigh a ruaigeadh as Iarúsailéim agus ríocht neamhspleách na nGiúdach a bhunú. Tugadh le fios do Phíoláit "nach mbeadh sé ina chara mhaith ag Impire na Róimhe", ach oiread, mura mbeadh sé sásta an bhreith bháis a dhearbhú.

Chuir saighdiúirí an ghobharnóra clóca dearg ar Íosa agus chuir siad "coróin" de chraobhacha deilgneacha air le hé a chéasadh. Ansin, thug siad "rí na nGiúdach" air go magúil, agus iad ag ligean orthu féin go raibh siad ag umhlú dó mar a bheadh rí ann.

Ina dhiaidh sin, bhain siad an clóca de arís agus iad á bhualadh is á chéasadh. B'éigean d'Íosa a chros féin a iompar go Calvaire, áit ar tairneáladh den chros é.

"Ar Aoine an Chéasta, cuireann na daoine na preátaí luatha. Ar Aoine an Chéasta téann na daoine chuig tobar beannaithe, téann muintir Fhánada siar go dtí tobar Dumhach Mhóir (Tobar Naomh Bhudóg) agus ólann siad cúpla deoch amach as an tobar, agus beireann siad cúpla buidéal as an tobar leo. Téann na daoine siar ‘un tobair ar maidin agus ba ghnách leo troscadh a dhéanamh go dtí an dó dhéag an lá sin, nó go ndéanadh na linbh trí scread leis an ocras. Níor chóir daofa a gcuid gruaige a chíoradh ach oiread."[1]

"...lá troscaidh is ea é. Ní bhíonn aon chaitheamh aimsire, rince ná spórt ag aon duine an lá san. Téann gach duine go dtí an séipéal an lá san chun stáisiúin na croise a dhéanamh. Dá dtagadh tinneas nó pian ar aon bhall ded chorp, deir na seandaoine go mbeadh sé ort ar feadh do shaoil ...

"do thugtaí ubh Aoine an Chéasta ar aon ubh a bheireadh cearc ar Aoine an Chéasta. Do chuireadh muintir an tí na huibheacha sin i leataobh go cúramach. Uair éigin tar éis an mheán oíche maidin Domhnach Cásca d’éiríodh muintir an tí agus bheirídís na huibheacha sin agus d’ithidís iad. "[1]

Tá cuntas suimiúil ó Chill Dara ina bhfuil sé luaite go raibh ádh inteacht le huibheacha a bhreith cearc ar Aoine an Chéasta agus gur shábháil daoine na huibheacha sin agus gur éirigh siad i lár na hoíche (idir an Satharn agus Domhnach na Cásca) chun iad a ithe ansin.[2]

Féach freisin

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. 1.0 1.1 tuairisc.ie (2023). "Ó DHÚCHAS: Ó throscadh go féasta faoi Cháisc…" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-04-10.
  2. Dubhán Ó Longáin (2024-03-31). "Deasghnátha na nGael um Cháisc" (ga-IE). NÓS. Dáta rochtana: 2024-04-01.