Líneach B

Líneach B
Cineál	script nádúrtha, siollabra, aibítir aoncháis agus córas scríbhneoireachta logagrafach
Teangacha	Gréigis na Mícéine
Cruthú	1450 "RCh"
Bunaithe ar	Líneach A
Aimsitheoir	Arthur John Evans (1901)
ISO 15924	Linb (401)
Treo téacs	clé go deas
Raon Unicode	U+10000-1007F, U+10080-100FF agus U+10100-1013F

Is script shiollach é Líneach B a úsáideadh chun na Gréigise Mícéineaí a scríobh, an fhoirm is luaithe a fianaíodh den Ghréigis. Bhí an script ann roinnt céadta bliain roimh aibítir na Gréigise. Téann an scríbhneoireacht Mhícéineach is sine siar go dtí thart ar 1450 RCh. Is de shliocht Líneach A é, script níos luaithe gan athrú a úsáideadh chun na teanga Mionóch a scríobh, agus níos déanaí ar aghaidh an siollabra Cipireach, a thaifead an Gréigis freisin. D'imigh Líneach B as radharc, a bhí le fáil go príomha i gcartlann an pháláis ag Cnósas, Cydonia, Pulas, an Téibh) agus Micéanae, le titim na sibhialtachta Mícéineaí le linn Chliseadh na Cré-umhaoise Déanach. Ní sholáthraíonn an tréimhse ina dhiaidh sin, ar a dtugtar Ré Dhorcha na Gréige, aon fhianaise ar úsáid na scríbhneoireachta. Is é freisin an t-aon cheann de scripteanna Aeigéach na Cré-umhaoise a d'éirigh leis an t-ailtire agus an teangeolaí féinmhúinte Sasanach Michael Ventris a scaoileadh.

Tá thart ar 87 comhartha siollach agus os cionn 100 comhartha idéagrafach i Líneach B. Ciallaíonn na hidéagraim nó na comharthaí “comharthaíochta” seo rudaí nó tráchtearraí. Níl aon luach foghraíochta acu agus ní úsáidtear iad riamh mar chomharthaí focal agus abairt á scríobh.

Is cosúil go raibh cur i bhfeidhm Líneach B teoranta do chomhthéacsanna riaracháin. I ngach ceann de na mílte táibléad cré, braitheadh líon réasúnta beag de “lámha” éagsúla: 45 i bPulas (cósta thiar na Peilipinéise, i ndeisceart na Gréige) agus 66 i gCnósas (An Chréit). Is féidir nár úsáideadh an script ach ag chuallacht scríobhaithe gairmiúla a d’fhreastail ar na páláis lárnacha.Chomh luath agus a scriosadh na páláis d’imigh an script as.^[1]

Tá thart ar 200 comhartha ag Líneach B, roinnte ina gcomharthaí siollabais le luachanna foghraíochta agus idéagraim le luachanna séimeantaice. Tá uiríoll agus ainmniú na gcomharthaí seo caighdeánaithe le sraith collóiciam idirnáisiúnta ag tosú leis an gcéad cheann i bPáras i 1956. Tar éis an tríú cruinniú i 1961 ag Ionad Comhdhála Wingspread i Racine, Wisconsin, tugadh Coinbhinsiún Wingsspread ar chaighdeán a mhol Emmett L. Bennett, Jr go príomha a ghlac eagraíocht nua, an Comité International Permanent des Études Mycéniennes (CIPEM), cleamhnaithe i 1970 ag an gcúigiú collóiciam le UNESCO. Leanann na collóiciam: tharla an 13ú i 2010 i bPáras.^[2]

Tá go leor de na comharthaí comhionann nó cosúil leo siúd i Líneach A ; áfach, ionchódaíonn Líneach A teanga nach bhfuil ar eolas go fóill, agus níltear cinnte an raibh na luachanna foghraíochta céanna ag comharthaí cosúla.^[3]

Comharthaí siollacha

Taispeántar thíos an ghreille a d’fhorbair Michael Ventris agus John Chadwick i gcomhair luachanna foghraíochta do chomharthaí siollabais.^[4] (Tabhair faoi deara go léiríonn "q" stadanna coguasach lipéadaithe [ɡʷ, kʷ, kʷʰ], ní stadanna úbhalacha mar atá san IPA)

Tá na consain tosaigh sa cholún is faide ar chlé; tá gutaí sa tsraith barr faoin teideal. Tá trascríbhinn an tsiolla (b’fhéidir nár luadh é ar an mbealach sin) liostaithe in aice leis an gcomhartha in éineacht le huimhir aitheantais Bennett don chomhartha roimh réiltín (mar a bhí coinbhinsiún Ventris agus Chadwick). I gcásanna ina bhfuil amhras fós faoi thras-scríobh an chomhartha, is í uimhir Bennett a shainaithníonn an comhartha.^[5] Is minic a thaispeánann na comharthaí ar na táibléid agus na séalaithe éagsúlacht mhór óna chéile agus ó na huiríll thíos. Is ábhar díospóireachta leanúnach i staidéir Mhícéineacha na cúiseanna leis an éagsúlacht agus na difríochtaí séimeantacha féideartha a fhionnadh.

Recognised signs of shape V, CV
	-a		-e		-i		-o		-u
	𐀀	a *08	𐀁	e *38	𐀂	i *28	𐀃	o *61	𐀄	u *10
d-	𐀅	da *01	𐀆	de *45	𐀇	di *07	𐀈	do *14	𐀉	du *51
j-	𐀊	ja *57	𐀋	je *46			𐀍	jo *36
k-	𐀏	ka *77	𐀐	ke *44	𐀑	ki *67	𐀒	ko *70	𐀓	ku *81
m-	𐀔	ma *80	𐀕	me *13	𐀖	mi *73	𐀗	mo *15	𐀘	mu *23
n-	𐀙	na *06	𐀚	ne *24	𐀛	ni *30	𐀜	no *52	𐀝	nu *55
p-	𐀞	pa *03	𐀟	pe *72	𐀠	pi *39	𐀡	po *11	𐀢	pu *50
q-	𐀣	qa *16	𐀤	qe *78	𐀥	qi *21	𐀦	qo *32
r-	𐀨	ra *60	𐀩	re *27	𐀪	ri *53	𐀫	ro *02	𐀬	ru *26
s-	𐀭	sa *31	𐀮	se *09	𐀯	si *41	𐀰	so *12	𐀱	su *58
t-	𐀲	ta *59	𐀳	te *04	𐀴	ti *37	𐀵	to *05	𐀶	tu *69
w-	𐀷	wa *54	𐀸	we *75	𐀹	wi *40	𐀺	wo *42
z-	𐀼	za *17	𐀽	ze *74			𐀿	zo *20

Comharthaí speisialta agus anaithnid

Tagairtí

↑ Ventris and Chadwick 1973, p. 60.
↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 10 February 2009.
↑ Ventris and Chadwick (1973), page 37, quotes Bennett: "where the same sign is used in both Linear A and B there is no guarantee that the same value is assigned to it."
↑ Ventris and Chadwick (1973), Fig. 4 on page 23 states the "Proposed values of the Mycenaean syllabary", which is mainly the same as the table included in this article. The "grid" from which it came, which was built up in "successive stages", is shown in Fig. 3 on page 20.
↑ Ventris and Chadwick (1973), Fig. 9 on page 41 states Bennett's numbers from 1 through 87 opposite the signs being numbered. The table includes variants from Knossos, Pylos, Mycenae and Thebes opposite the same numbers.

[1] Ventris and Chadwick 1973, p. 60.

[2] Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 10 February 2009.

[3] Ventris and Chadwick (1973), page 37, quotes Bennett: "where the same sign is used in both Linear A and B there is no guarantee that the same value is assigned to it."

[4] Ventris and Chadwick (1973), Fig. 4 on page 23 states the "Proposed values of the Mycenaean syllabary", which is mainly the same as the table included in this article. The "grid" from which it came, which was built up in "successive stages", is shown in Fig. 3 on page 20.

[5] Ventris and Chadwick (1973), Fig. 9 on page 41 states Bennett's numbers from 1 through 87 opposite the signs being numbered. The table includes variants from Knossos, Pylos, Mycenae and Thebes opposite the same numbers.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]