Lingua caria

Cario
Falado en:	Anatolia
Rexións:	Suroeste da península
Total de falantes:	século -VII até -III
Familia:	Indoeuropea  Linguas anatólicas   Luvita    Cario
Escrita:	alfabeto cario
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	---
ISO 639-3:	xcr
Mapa
Localización de Caria.
Status

O cario é unha lingua indoeuropea, da rama luvita, pertencente ao extinto grupo anatolio, falada na rexión de Caria, no sur de Anatolia (a actual Turquía). Cara ao século -II ou un pouco máis tarde esta lingua sería substituída na zona polo grego.

Aspectos históricos, sociais e culturais

Historia da lingua

A rexión de Caria estaba situada entre Licia e Lidia. O cario parece ser a lingua autóctona de Caria (gr. Καρία Karía) e o cario debeuse falar nela durante o durante o I milenio a. C. (os textos documentados abarcan catro séculos, do -IV ao -II), é posíbel que aínda algún tempo despois se seguise falando na rexión.

Uso e distribución

Existen unha ducia de inscricións en alfabeto epicórico a maior parte curtas ou fragmentarias atopadas en Caria ou en obxectos procedentes desa rexión. A maior parte están datadas entre o século -IV e o -III. Existe ademais unha inscrición bilingüe en cario e grego procedente de Atenas, datada no século -VI. Con todo o maior número de textos en cario proceden de epitafios e grafitti deixados por mercenarios carios en Exipto, datados entre o século -VII e -V. O descubrimento dunha longa inscrición bilingüe en 1996 no sitio de Kaunos revolucionou o coñecemento que se tiña da lingua.

Descrición lingüística

Clasificación

O cario é claramente unha lingua indoeuropea do grupo anatolio, e con características do subgrupo occidental (luvita-licio-cario), polo que o antigo luvita podería ser o seu antecesor.

O alfabeto cario

O cario usaba un alfabeto propio, con algunhas semellanzas co grego. Como moitas escrituras antigas, escribíase indiferentemente de dereita a esquerda ou de esquerda a dereita, sen separación de palabras como norma. O desciframento, despois dos traballos de Ray (1981), Adiego e Schürr está case completado.

Signo	Transcrición	Pronunciación (API)
𐊠	a
𐊢	d	ð
𐊣	l
𐊤	ù
𐊥	r
𐊦	λ
𐊨	q
𐊩	b	β
𐊪	m
𐊫	o
𐊭	t
𐊮	š	ʃ
𐊰	s	s
𐊲	u
𐊴	x
𐊵	n
𐊷	p
𐊸	ś	θ
𐊹	i
𐊺	e
𐊻	w
𐊼	k
𐊿	ú
𐋅	í
𐋇	τ
𐋈	w

Fonoloxía

Os intentos de descifrar a escritura do cario empezaron no século XIX, pero eses intentos estiveron infestados de numerosos erros e descoidos. Finalmente V. Shevoroshkin (1965) demostrou que se trataba dunha escritura alfabética, aínda que os valores fonéticos atribuídos seguían tendo importantes erros, Ray (1981) usando a evidencia das tumbas bilingües en cario e exipcio corrixiu erros e un traballo posterior de I.-J. Adiego e D. Schürr completaron o correcto descifrado.

Existen moitas incertezas referentes á interpretación fonética dalgúns signos do alfabeto cario, non hai seguridade de ata que punto algúns signos representan fonemas diferentes por iso preséntanse entre parénteses. A maior parte dos valores fonéticos establecéronse comparando inscricións bilingües en grego ou exipcio demótico. O seguinte inventario consonántico é o proposto por H. G. Melchert para o cario:

	Bilabial	Dental	Alveolar	Palatal	Gutural	Glotal
Oclusiva	p p	t t			k k, q
Africada			ʦ (?) τ*
Fricativas	β (?) b	ð (?) d
		θ (?) ś	s (?) s	ʃ (?) š		h (?) x
Nasais	m m	n n
Aproximantes	w u	r, l, lː(?) l, r, λ		j i

Gramática

A terminación de acusativo animado singular é -n (<pIE -m), a marca de nominativo é o morfo cero, mentres que -ś é algún tipo de terminación adxectiva usada para marcar posesión.

Véxase tamén

Bibliografía

• M. Craig Melchert (2004). "Lycian". En Roger D. Woodard. The Cambridge Encyclopedia of the World's Ancient Languages (en inglés). Cambridge University Press. pp. 591-600. ISBN 0 521 56256 2. Consultado o 19 de marzo de 2011.