Saltar ao contido

Río Ebro

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Ebro (homónimos).
Modelo:Xeografía físicaRío Ebro
Imaxe
Tiporío principal
río
río aurífero Editar o valor en Wikidata
Inicio
ContinenteEuropa Editar o valor en Wikidata
País da cuncaEspaña Editar o valor en Wikidata
División administrativaHermandad de Campoo de Suso, España Editar o valor en Wikidata
LocalizaciónFontibre Editar o valor en Wikidata
Final
División administrativaBaix Ebre, España Editar o valor en Wikidata
LocalizaciónDeltebre Editar o valor en Wikidata
DesembocaduraMar Mediterráneo (Ebro Delta (en) Traducir) Editar o valor en Wikidata
Mapa
 43°01′03″N 4°11′16″O / 43.0175, -4.1878
B 40°43′57″N 0°52′11″L / 40.732431, 0.869639
Afluentes
43
Conca hidrográficaConca do Ebro Editar o valor en Wikidata
Características
Dimensións910 (lonxitude) km
Superficie da cunca hidrográfica86.800 km² Editar o valor en Wikidata
Medicións
Caudal426 m³/s Editar o valor en Wikidata
O Ebro ao seu paso por Tortosa

O río Ebro (en catalán: Ebre) é o río máis caudaloso de España e o segundo da Península Ibérica despois do Douro. É ademais o segundo río máis longo despois do Texo. Discorre na súa totalidade por España, sendo o seu río máis longo, con 910 km, o máis caudaloso e o que ten a maior conca, que chega aos 83 093 km². Ten máis de 200 tributarios.[1]

Percorre o extremo nororiental da Península Ibérica, a través do val que leva o seu nome. Segue unha dirección noroeste-sueste desde o seu nacemento na Hermandad de Campoo de Suso, en Cantabria, ata o mar Mediterráneo, no que desemboca formando o delta do Ebro, entre os termos municipais de Deltebre e Sant Jaume d'Enveja.

O Ebro atravesa as comunidades autónomas españolas de Cantabria, Castela e León, A Rioxa, País Vasco, Navarra, Aragón e Cataluña. Ademais, a súa conca hidrográfica tamén alcanza territorios da Comunidade Valenciana (río Bergantes) e de Castela a Mancha. Dúas capitais de comunidade autónoma, Logroño e Zaragoza, son bañadas polo río.

Etimoloxía

[editar | editar a fonte]

O seu nome deriva do antigo topónimo Hiber (Hiberus Flumen), que dá tamén nome á Península Ibérica e aos pobos iberos, adaptación latina do termo grego Ίβηρ (Iber), que recollen as numerosas fontes historiográficas gregas, que significaría ribeira ou marxe do río. En efecto, colonos gregos establecéronse un pouco máis ao norte cara ao 575 a.C. na importante colonia de Empúries (Ἐμπόριον). Por iso é polo que o termo de Iberia orixinalmente deriva do nome mesmo do río Ebro.

Percorrido

[editar | editar a fonte]

Nace en Fontibre, preto de Reinosa, en Cantabria, discorrendo por localidades como Miranda de Ebro, Haro, Logroño, Calahorra, Alfaro, Tudela, Alagón, Utebo, Zaragoza, Caspe, Tortosa e Amposta. Os principais macizos montañosos que delimitan a súa conca son: os Pireneos ao norte, o Sistema Ibérico ao sur e os Picos de Europa no seu nacemento.

Desemboca no mar Mediterráneo en Deltebre (Delta do Ebro), próximo a Tortosa e a Amposta, última cidade pola que pasa, ás dúas na provincia de Tarragona, formando un Delta onde a Illa de Buda divide a corrente en dous brazos principais (Golas Norte e Sur). O Delta do Ebro cobre 330 km², o 20 % dos cales son áreas naturais e a superficie restante é agrícola e urbana; os campos de arroz no delta cobren sobre unhas 21 000 ha.

Conca

[editar | editar a fonte]
O Ebro, ao seu paso por Miranda de Ebro (Burgos).

A conca hidrográfica deste río, de forma triangular, queda delimitada, ao norte, polo Cordal Cantábrico e os Pireneos; e, ao oeste e ao sur, polo Sistema Ibérico. Ao leste sitúanse as Cordilleiras Costeiras Catalás e o mar Mediterráneo.

A súa orixe xeolóxica atópase nos sedimentos exteriores da Península Ibérica, o que deu lugar a dúas cordilleiras de tipo alpino (os Pireneos e os Sistemas Béticos). En compensación, produciuse o afundimento de dúas amplas zonas, o val do Ebro e o val do Guadalquivir, invadidos polo mar.

A conca do Ebro ocupa unha superficie de 85 362 km², que se distribúen nun 0,52% (445 km²) por Andorra, nun 0,58% (503 km²) por Francia e nun 98,8% (84 414 km²) por España.

Supón o 17,3% do territorio peninsular español e nela intégranse, total ou parcialmente, as comunidades autónomas de Cantabria, Castela e León, País Vasco, Castela-A Mancha, A Rioxa, Navarra, Aragón, Cataluña e a Comunidade Valenciana.

Está atravesada por numerosas correntes que, consideradas globalmente, suman 12 000 km de canle, dos cales 930 corresponden ao Ebro. Os seus afluentes principais presentan un percorrido total de 347 km, segundo datos da Confederación Hidrográfica do Ebro. Este organismo, que depende do Ministerio de Medio Ambiente, encárgase da súa regulación. O achegue superficial estimado cífrase nunha media de 18 217 hm³, con máximos de 29 726 hm³ e mínimos de 8 393 hm³.

Réxime fluvial

[editar | editar a fonte]
O Ebro en Miravet (Tarragona).
Enchente do Ebro ao seu paso por Novillas (Zaragoza), o 6 de febreiro de 2003.

O Ebro é un río caudaloso pero cun caudal irregular: a finais do verán ten fortes estiaxes e na primavera, co desxeo pirenaico, presenta o seu máximo caudal. Exemplo desta irregularidade é Tortosa, onde ten chegado a ter un caudal de 32 m³/s en período de seca e chegou a 23 484 m³/s na enchente do 23 de outubro de 1907, cando o río alcanzou os 9,95 m de altura.

O Ebro sofre as súas enchentes máis frecuentes na estación fría, de outubro a marzo, mais ás veces prolónganse no tramo final até maio; as de estación fría acostuman estar ligadas ao réxime pluvial oceánico, mentres que as ocorridas na primavera proveñen da fusión da neve dos Pireneos. As secas prodúcense no verán: de xullo a outubro, en Miranda de Ebro e de fins de agosto e primeiros de setembro en Tortosa.

As principais enchentes medidas en Zaragoza desde finais do século XIX son:

Afluentes principais

[editar | editar a fonte]

Pola esquerda

[editar | editar a fonte]

Pola dereita

[editar | editar a fonte]

Infraestruturas hidráulicas

[editar | editar a fonte]

Pantanos e encoros

[editar | editar a fonte]
Vista frontal da presa de Mequinenza.
Esclusas de Casablanca do Canal Imperial de Aragón.

Canais

[editar | editar a fonte]

Entre os canais do Ebro cabe destacar os seguintes: Canal de Lodosa, Canal Imperial de Aragón, Canal de Tauste, Bardenas, Los Monegros, Canal do Cinca e Canal de Aragón e Cataluña.

Produción hidroeléctrica

[editar | editar a fonte]

En todo o percorrido do Ebro atopamos centrais hidroelécticas. Ao seu paso por Aragón:

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ "Earth from Space: Zaragoza, Spain". www.esa.int (en inglés). Consultado o 2022-11-26. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Río_Ebro&oldid=6844908»