การสร้างภูเขาวาริสกัน
การสร้าง ภูเขาวาริสกันหรือการสร้างภูเขาเฮอร์ซิเนียนเป็นเหตุการณ์ทางธรณีวิทยาที่สร้างภูเขาขึ้นซึ่งเกิดจากการชนกันของทวีป ตอนปลาย ยุคพาลีโอโซอิก ระหว่างยูเรกาเมริกา (ลอรุสเซี ย ) และกอนด์วานาจนก่อให้เกิดมหาทวีปแพนเจีย
การตั้งชื่อ
ชื่อVariscanมาจาก ชื่อ ภาษาละติน ในยุคกลาง ของเขตVarisciaซึ่งเป็นถิ่นกำเนิดของชนเผ่าเยอรมันชื่อVarisciและEduard Suess ซึ่งเป็นศาสตราจารย์ด้านธรณีวิทยาที่มหาวิทยาลัยเวียนนาเป็นผู้บัญญัติศัพท์นี้ขึ้นในปี พ.ศ. 2423 ( Varisciteซึ่งเป็นแร่สีเขียวหายากที่ค้นพบครั้งแรกใน เขต Vogtlandของแคว้นซัคเซินในประเทศเยอรมนี ซึ่งอยู่ในแถบ Variscan มีนิรุกติศาสตร์เดียวกัน)
ในทางกลับกันเฮอร์ซิเนียน มาจากคำว่า Hercynian Forestทั้งสองคำเป็นคำอธิบายทิศทางการเคลื่อนตัวที่นักธรณีวิทยาสังเกตพบในภาคสนาม โดยvariscanหมายถึงทิศตะวันตกเฉียงใต้ไปตะวันออกเฉียงเหนือ และhercynianหมายถึงทิศตะวันตกเฉียงเหนือไปตะวันออกเฉียงใต้ ทิศทาง variscanสะท้อนถึงทิศทางของแนวรอยพับโบราณที่แผ่ขยายไปทั่วเยอรมนีและประเทศใกล้เคียง และความหมายก็เปลี่ยนไปจากทิศทางหนึ่งไปยังแนวรอยพับที่แท้จริง
นักธรณีวิทยาชาวเยอรมัน Franz Kossmatเป็นผู้บุกเบิกงานวิจัยเกี่ยวกับแถบพับ Variscan โดยเขาได้จัดตั้งแผนก Variscides ของยุโรปที่ยังคงใช้บังคับจนถึงปัจจุบันในปีพ.ศ. 2470 [2]
ทิศทางอื่นคือHercynianซึ่งหมายถึงทิศทางของ เทือกเขา ฮาร์ซในเยอรมนี ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงความหมายไปในทำนองเดียวกัน ปัจจุบันHercynianมักใช้เป็นคำพ้องความหมายกับVariscanแต่ใช้น้อยกว่า Variscan เล็กน้อย[3]ในสหรัฐอเมริกา จะใช้เฉพาะกับการสร้างภูเขาในยุโรปเท่านั้น ส่วนขั้นตอนการสร้างภูเขาในเทือกเขาแอปพาเลเชียน ซึ่งเกิดขึ้นพร้อมกันและมีการเชื่อมโยงทางพันธุกรรม จะมีชื่อเรียกที่แตกต่างกัน[4] [5]
คำศัพท์ในภูมิภาคVariscanมีความหมายเปลี่ยนไปอีกตั้งแต่ช่วงทศวรรษ 1960 โดยทั่วไป นักธรณีวิทยาเริ่มใช้คำนี้เพื่ออธิบายแนวรอยพับของยุคพาลีโอโซอิกตอนปลายและช่วงการสร้างภูเขาที่มีอายุประมาณ 380 ถึง 280 ล้านปีก่อน
สิ่งพิมพ์บางฉบับใช้คำว่า Variscanสำหรับเขตรอยพับที่มีอายุน้อยกว่า[6]ซึ่งเบี่ยงเบนไปจากความหมายของคำที่ใช้เรียกการสร้างภูเขาในอเมริกาเหนือและยุโรปที่เกี่ยวข้องกับการชนกันของกอนด์วานา-ลอเรเซีย
การกระจาย
เขตวาริสกัน ในอเมริกาเหนือและยุโรปประกอบด้วยเทือกเขาในโปรตุเกสและสเปน ( กาลิเซียและพีเรนีส ) ไอร์แลนด์ตะวันตกเฉียงใต้ (เช่นมุนสเตอร์ ) คอร์นวอลล์เดวอน เพม โบ รคเชียร์ คาบสมุทรโกเวอร์และหุบเขากลามอร์แกนผล กระทบดังกล่าวเกิดขึ้นในฝรั่งเศสตั้งแต่บริตตานีใต้แอ่งปารีสไปจนถึงอาร์แดนน์ มาซิฟเซ็นทรัลโวสเจสและคอร์ซิกา
เข็มขัดวาริสกันปรากฏขึ้นอีกครั้งในซาร์ดิเนียในอิตาลีและในเยอรมนีซึ่งเทือกเขาไรน์ (Ardennes, Eifel , Hunsrück , Taunusและภูมิภาคอื่นๆ ทั้งสองฝั่งของ หุบเขา ไรน์ตอนกลาง ) ป่าดำและเทือกเขาฮาร์ซยังคงเป็นหลักฐาน ในไอบีเรียตอนใต้ มีลักษณะเป็นรอยต่อแบบเลื่อนไถลแบบคลาสสิกระหว่างเทอร์เรนที่น่าสงสัยอย่างชัดเจน และสามารถเห็นหลักฐานชัดเจนของการเฉือนแบบเหนียวระหว่างหินแปรสภาพ เกรดสูง และหินตะกอนเกรดต่ำกว่าในเข็มขัดกว้างทางเหนือของอัลการ์ฟและทอดยาวไปจนถึงส่วนเหนือสุดของเขตปกครองตนเองอันดาลูเซียและเอซเตรมาดู ราตอน ใต้[7] [8]
ในสาธารณรัฐเช็กและโปแลนด์ตะวันตกเฉียงใต้ เทือกเขาBohemianเป็นจุดสิ้นสุดทางทิศตะวันออกของแถบ Variscan ที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลกในยุโรป การพัฒนาของเทือกเขา Variscan ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ถูกซ่อนอยู่บางส่วนและทับซ้อนด้วย การสร้างภูเขาใน เทือกเขาแอลป์ในเทือกเขา แอลป์ แกนของเทือกเขา Variscan ถูกสร้างขึ้นโดยMercantour , Pelvoux , Belledonne , MontblancและAar MassifเทือกเขาDinaric , Greek และ Turkish เป็นจุดสิ้นสุดทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของเทือกเขา Variscan [9]
เทือกเขาวาริสกันเกิดขึ้นในยุคเดียวกับ เทือกเขา อาคาเดียนและอัลเลเกเนียนในสหรัฐอเมริกาและแคนาดา ซึ่งมีส่วนทำให้เกิดเทือกเขาโอวาชิตาและเทือกเขาแอปพา เลเชียน พื้นที่อเมริกาเหนือที่มีแนวเขาแบบพับของเทือกเขาวาริสกันได้แก่นิวอิงแลนด์โนวาสโกเชียและนิวฟันด์แลนด์และลาบราดอร์เทือกเขาเมเซตาของโมร็อกโกและแอนตี้แอตลาสในแอฟริกาตะวันตกเฉียงเหนือมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับเทือกเขาแอปพาเลเชียน และเคยก่อตัวเป็นเทือกเขาแอปพาเลเชียนฝั่งตะวันออกก่อนที่มหาสมุทรแอตแลนติกจะเปิดในยุคจูราสสิก[10]เทือกเขา 'วาริสกัน' ในความหมายกว้างของเวลาได้แก่ เทือกเขา อูราล ปามีร์เทียนซานและแนวเขาแบบพับอื่นๆ ในเอเชีย[11] [12]
การก่อตัว
การสร้าง ภูเขาวาริสกันเกี่ยวข้องกับการประกอบกันของไมโครเพลตที่แตกต่างกันอย่างซับซ้อนและการชนกันแบบต่างยุคสมัย ทำให้การสร้างกระบวนการแปรสัณฐานแผ่นเปลือกโลกใหม่ที่แน่นอนทำได้ยาก การบรรจบกันของแผ่นเปลือกโลกที่ก่อให้เกิด การสร้าง ภูเขาคาลีโดเนียนในยุคไซลูเรียนยังคงก่อตัวเป็นภูเขาวาริสกันต่อไปใน ยุค ดีโวเนียนและ ยุค คาร์บอนิเฟอ รัสที่ตามมา การสร้างภูเขาทั้งสองรูปแบบส่งผลให้เกิดการรวมตัวของทวีปขนาดใหญ่ที่เรียกว่าแพนเจียซึ่งเกือบจะเสร็จสมบูรณ์เมื่อสิ้นสุดยุคคาร์บอนิเฟอรัส
ใน ยุค ออร์โดวิเชียนแผ่นดินซึ่งถูกเรียกว่ากอนด์วานา (ปัจจุบันคือทวีปอเมริกาใต้ แอฟริกา แอนตาร์กติกา อาระเบีย อนุทวีปอินเดียซีแลนเดียและออสเตรเลีย) ทอดตัวขวางระหว่างขั้วโลกใต้และเส้นศูนย์สูตรด้านหนึ่งของโลก ทางทิศตะวันตกมีแผ่นดินอีกสามแห่ง ได้แก่ลอเรนเทียไซบีเรียและบอลติกาซึ่งตั้งอยู่บนจุดยอดของสามเหลี่ยม ทางทิศใต้มีหมู่เกาะขนาดใหญ่ คือ เทอร์ เรน อาวาโลเนียซึ่งแยกออกจากขอบทางเหนือของกอนด์วานาในยุคออร์โดวิเชียนตอน ต้น
เมื่อสิ้นสุดยุคไซลูเรียนและยุคดีโวเนียนตอนต้นบัลติกาและลอเรนเทียลอยเข้าหากัน ทำให้มหาสมุทรไอเอเพทัสระหว่างทั้งสองปิดลง ทั้งสองชนกันใน เทือกเขา คาลีโด เนียน และก่อตัวเป็นเทือกเขาคาลีโดไนด์ในอเมริกาเหนือกรีนแลนด์หมู่เกาะอังกฤษ และนอร์เวย์พื้นทะเลที่แผ่ขยายไปทางทิศใต้ของอาวาโลเนียผลักอาวาโลเนียให้ไปทางเหนือและดันขึ้นไปทางเหนือของเทือกเขาแอปพาเลเชียนในช่วงอาคาเดียนของเทือกเขาคาลีโดเนียน ในช่วงเวลาเดียวกันนั้นทะเลทอร์นควิสต์ระหว่างอาวาโลเนียและบัลติกาปิดสนิท ดังนั้น อาวาโลเนียจึงก่อตัวเป็นชายฝั่งทางใต้ของทวีปใหม่ยูเรกาเมริกา ( ลอรัสเซียทวีปหินทรายแดงโบราณในทวีปอเมริกาเหนือในปัจจุบัน หมู่เกาะอังกฤษ เยอรมนีตอนเหนือ สแกนดิเนเวีย และรัสเซียตะวันตก)
ในช่วงปลายยุคดีโวเนียนและยุคคาร์บอนิเฟอรัส หมู่เกาะอาร์โมริกาของยุโรปใต้ ซึ่งแยกออกจากกอนด์วานาหลังจากอาวาโลเนียในยุคออร์โดวิเชียน ถูกผลักเข้าไปในอาวาโลเนีย ทำให้เกิดเทือกเขาที่สอง คือ หมู่เกาะวาริสกันของอเมริกาเหนือ/ยุโรป ทางตะวันออกของคาลีโดไนด์/แอปพาเลเชียน การปะทะกันระหว่างกอนด์วานากับลอรุสซีตามมาในช่วงต้นยุคคาร์บอนิเฟอรัส เมื่อแถบวาริสกันเกิดขึ้นแล้วและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
เมื่อสิ้นสุดยุคคาร์บอนิเฟอรัส กอนด์วานาได้รวมตัวกับลอรุสเซียที่ปลายด้านตะวันตกผ่านตอนเหนือของอเมริกาใต้และตะวันตกเฉียงเหนือของแอฟริกา ไซบีเรียกำลังเคลื่อนตัวจากทางตะวันออกเฉียงเหนือ โดยแยกจากลอรุสเซียโดยมีเพียงน้ำตื้น การปะทะกับไซบีเรียทำให้เกิดเทือกเขาอูราลในยุคพาลีโอโซอิกล่าสุดและเกิดการก่อตัวของแพนเจียอย่างสมบูรณ์ ลอรุสเซียตะวันออกยังคงถูกแบ่งออกจากกอนด์วานาโดย มหาสมุทร พาลีโอที ทิส ใน ยุคไทรแอสซิก ของยุคมีโซโซอิก สัตว์ต่างๆ สามารถเคลื่อนที่ได้โดยปราศจากสิ่งกีดขวางทางมหาสมุทรจากไซบีเรียข้ามขั้วโลกเหนือไปยังแอนตาร์กติกาข้ามขั้วโลกใต้ ในยุคมีโซโซอิก การแยกตัวและการเปิดออกของมหาสมุทรแอตแลนติกในเวลาต่อมาทำให้แพนเจียแยกออกจากกัน เป็นผลให้แถบวาริสกันรอบขอบของบอลติกาในขณะนั้นสิ้นสุดลงในระยะทางหลายร้อยไมล์จากเทือกเขาแอปพาเลเชียน
อ้างอิง
- ^ อ้างอิงจาก Matte 2001 และ Ziegler 1990
- ↑ คอสสมัต, เอฟ. (1927) Gliederung des varistischen Gebirgsbaus". แอบ แซคส์ จีออล. แอล.-เอ . 1 . ไลป์ซิก: 1–39.
- ^ การค้นหาของ Google เมื่อวันที่ 29 ธันวาคม 2550: ประมาณ 44,500 สำหรับการสร้างภูเขา Variscan , ประมาณ 15,000 สำหรับการสร้างภูเขา Hercynianในภาษาเยอรมัน: 1,170 สำหรับ "variszische Orogenese", 154 สำหรับ "herzynische Orogenese"
- ^ ธรณีสัณฐานของยุคดีโวเนียน เว็บไซต์ของพิพิธภัณฑ์บรรพชีวินวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เข้าถึงเมื่อ 29 ธันวาคม 2550
- ^ "การสร้างภูเขาเฮอร์ซิเนียน" ธรณีวิทยาประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนอร์ทเท็กซัส
- ^ Lee, KY (1989). "Geology of petrol and coal deposits in the North China Basin, Eastern China". USGS Bulletin 1871.เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 13 กันยายน 2019. สืบค้นเมื่อ17 กันยายน 2017.ตาราง 1 หน้า 3.
{{cite journal}}: CS1 maint: โพสต์สคริปต์ ( ลิงค์ ) - ^ Martínez Catalán, José R. (2012-07-01). "The Central Iberian arc, an orocline centered in the Iberian Massif and some implications for the Variscan belt". International Journal of Earth Sciences . 101 (5): 1299–1314. Bibcode :2012IJEaS.101.1299M. doi :10.1007/s00531-011-0715-6. ISSN 1437-3262. S2CID 195334509.
- ↑ เครสโป-บล็องก์, อานา; โอรอซโก, มิเกล (1991-10-01) "เขตแดนระหว่างโซน Ossa-Morena และ Southportuguese (เทือกเขาไอบีเรียตอนใต้): การเย็บที่สำคัญใน Hercynian Chain ของยุโรป" ธรณีวิทยา รุนด์เชา . 80 (3): 691–702. Bibcode :1991GeoRu..80..691C. ดอย :10.1007/BF01803695. ISSN 1432-1149 S2CID 128688878.
- ^ แผนที่ธรณีภาคของเทธิไซด์ตะวันตก เก็บถาวร 2008-04-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน . สถาบันธรณีวิทยาและบรรพชีวินวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยโลซานน์สวิตเซอร์แลนด์ . เข้าถึงเมื่อ 29 ธันวาคม 2550
- ↑ เบิร์กฮาร์ด, ม.; คาริทก์, ส.; เฮลก์, ม.; โรเบิร์ต-ชาร์รู ค.; ซูไลมานี, เอ. (2006). "การแปรสัณฐานของการต่อต้าน Atlas of Morocco" (PDF ) แข่งขันธรณีวิทยา Rendus 338 (1): 11–24. Bibcode :2006CRGeo.338...11B. ดอย :10.1016/j.crte.2005.11.012 . สืบค้นเมื่อ1 พฤศจิกายน 2558 .
- ^ Paleotethys. Paleogeographic reconstructions for the Devonian and Carboniferous Archived 2011-06-08 at เวย์แบ็กแมชชีน . กลุ่มการทำงานด้านธรณีแปรสัณฐานแผ่นเปลือกโลกเทธยานแห่งมหาวิทยาลัยโลซานประเทศสวิตเซอร์แลนด์ . เข้าถึงเมื่อ 29 ธันวาคม 2550
- ^ โครงสร้างภูมิศาสตร์โบราณยุคคาร์บอนิเฟอรัสตอนล่างโครงการ Paleomapโดย C.Scotese เข้าถึงเมื่อวันที่ 29 ธันวาคม 2550
อ่านเพิ่มเติม
- Matte, P. (2001). "The Variscan collabilities and orogeny (480 ±290 Ma) and the tectonics definition of the Armorica microplate: a review". Terra Nova . 13 (2): 122–128. Bibcode :2001TeNov..13..122M. doi :10.1046/j.1365-3121.2001.00327.x. S2CID 129727506.
- ซีกเลอร์, เพนซิลเวเนีย (1990) แผนที่ทางธรณีวิทยาของยุโรปตะวันตกและกลาง (2 เอ็ด) เชลล์ อินเตอร์เนชั่นแนล ปิโตรเลียม มาทแชปพิจ บีวี. ไอเอสบีเอ็น 978-90-6644-125-5-
- von Raumer, J.; Stampfli, GM; Borel, GD; Bussy, F. (2002). "การจัดระเบียบพื้นที่ใต้ดินก่อนยุควาริสกันที่ขอบทางเหนือของกอนด์วานัน" (PDF)วารสารวิทยาศาสตร์โลกระหว่างประเทศ 91 ( 1): 35–52 Bibcode :2002IJEaS..91...35V. doi :10.1007/s005310100200 S2CID 131617311
- von Raumer, J.; Stampfli, GM; Bussy, F. (2003). "ทวีปย่อยที่ได้มาจากกอนด์วานา - องค์ประกอบของแหล่งกำเนิดการชนกันของวาริสกันและเทือกเขาแอลป์" Tectonophysics . 365 (1–4): 7–22. Bibcode :2003Tectp.365....7V. CiteSeerX 10.1.1.430.1420 . doi :10.1016/S0040-1951(03)00015-5.
- Stampfli, GM; Borel, GD (2004). "The TRANSMED Transects in Space and Time: Constraints on the Paleotectonic Evolution of the Mediterranean Domain". ใน Cavazza W; Roure F; Spakman W; Stampfli GM; Ziegler P (eds.). The TRANSMED Atlas: the Mediterranean Region from Crust to Mantle . Springer Verlag ISBN 978-3-540-22181-4-
ลิงค์ภายนอก
- คริสโตเฟอร์ อาร์. สโกเตสโครงการ Paleomap:
- แผนที่ดีโวเนียนตอนต้น
- แผนที่คาร์บอนิเฟอรัสตอนต้น
- แผนที่คาร์บอนิเฟอรัสตอนปลาย
- แผนที่ไทรแอสซิก
- Ronald Blakey, Colorado Plateau Geosystems Inc: ยุโรปในยุคคาร์บอนิเฟอรัสตอนปลาย เก็บถาวร 2015-09-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน