ภาษาวากาชาน
ครอบครัวภาษาพื้นเมืองอเมริกัน
วากาชาน

การกระจายทางภูมิศาสตร์		บริติชโคลัมเบีย , แคนาดา
การจำแนกประเภททางภาษาศาสตร์หนึ่งใน ตระกูลภาษาหลักของโลก
การแบ่งย่อย
  • ภาคเหนือ
  • ภาคใต้
รหัสภาษา
ISO 639-2 / 5wak
กลอตโตล็อกwaka1280
การกระจายภาษา Wakashan ก่อนการติดต่อ
แผนที่โดยละเอียดของการกระจายตัวก่อนการติดต่อของภาษา Wakashan

ภาษา Wakashanเป็นภาษาตระกูลหนึ่งที่ใช้พูดในบริติชโคลัมเบียรอบๆ และบนเกาะแวนคูเวอร์และที่มุมตะวันตกเฉียงเหนือของคาบสมุทรโอลิมปิกใน รัฐ วอชิงตันทางด้านใต้ของช่องแคบ Juan de Fuca

ตามปกติของชายฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือภาษา Wakashan จึงมีพยัญชนะจำนวนมาก โดยพยัญชนะมักอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม ที่ ซับซ้อน

การจำแนกประเภท

การแบ่งครอบครัว

ตระกูลภาษา Wakashan ประกอบด้วยเจ็ดภาษา: [1]

  • วากาชาน
    • ภาษาวากาชานตอนเหนือ (กวากิอุตลัน)
      • ไฮสลา (หรือที่เรียกว่า Xaʼislak'ala, X̌àh̓isl̩ak̓ala หรือ Haisla-Henaksiala ซึ่งมีภาษาถิ่น 2 ภาษา พูดโดยชาวไฮสลา ) – มีผู้พูดประมาณ 200 คน (พ.ศ. 2548)
        • C̓imo'c̓a/C'imauc'a (กิติมาต/คิตามัต) - ภาษาถิ่น X̄a'c̓a/C'imauc'a (พูดโดย Haisla/x̣à'isəla)
        • กิตโลป (คิตโลเป) - ภาษาถิ่นเซนากเซียลา (พูดโดยชาวเฮนากเซียลา/เซนากเซียลา)
      • Kwak'wala (หรือที่เรียกว่า Kwakiutl และ Lekwala / Liq̓ʷalaมีภาษาถิ่น 4 ภาษา พูดโดย Kwakwaka'wakw หรือ Kwakiutl เหนือและ Laich-kwil-tach หรือ Kwakiutl ใต้ ) – มีผู้พูด 235 คน (2000)
        • Kwakiutl เหนือหรือ Kwak'wala
          • ภาษาถิ่นเสียง G̱ut̕sala / G̱uc̓ala / Quatsino (กลุ่มเสียง Quatsino ในปัจจุบัน โดยชาว Gwa'sala จาก Smiths Inlet และชาว 'Nakwaxda'xw จาก Blunden Harbour)
          • ภาษาถิ่น Kwak̕wala / Kwaḵ̓wala (แถบเกาะ Gilford, Knight Inlet, Kwakiutl, Nimpkish, Alert Bay, Kincome Inlet)
          • ภาษาถิ่น 'Nak̕wala / Bak̓wa̱mk̓ala (เรียกอีกอย่างว่าภาษาถิ่น Northern Kwak̓wala พูดโดยกลุ่มคนภาคเหนือหรือกลุ่มคน 'Nak̕waxda'x̱w และ Gwa'sāla)
            • สำเนียงย่อยกวาคาลา
            • สำเนียงย่อย 'นาควาลา
          • ภาษาถิ่น T̕łat̕łasik̕wala / Nahwitti (กลุ่มคน T̕łat̕łasiḵ̕wala บนเกาะโฮป ในปัจจุบัน )
        • ควาคิอุตล์ใต้
          • ภาษาถิ่น Lekwala / Liq̓ʷala / Lekwiltok (กลุ่มคนจากLaich-kwil-tach (Lekwiltok)มักถูกเรียกว่าSouthern Kwakiutlแต่ระบุว่าตนเองเป็นคนกลุ่มที่แยกจาก Kwakwaka'wakw และบางครั้งภาษาถิ่นของพวกเขาก็ถือเป็นภาษาที่แยกจากกัน)
      • Heiltsuk-Oowekyala (หรือเรียกอีกอย่างว่า Bella Bella) – มีผู้บรรยายประมาณ 200 คน (พ.ศ. 2548)
        • ภาษาถิ่นเฮลซุก (เรียกอีกอย่างว่า เบลลา เบลล่า และ ไฮไฮส์ ไฮɫzaqvla ไฮอิซาควลา/ฮิอิซาคว/ฮิอิซาคว มีสองภาษาย่อยที่พูดโดย ชาว เฮลซุกซึ่งครั้งหนึ่งเรียกผิดว่า ควากิอุตล์เหนือ)
          • Haíɫzaqv/Híɫzaqvḷa หรือ Bella Bella (Wágḷísḷa) ภาษาย่อย (พูดโดย Heiltsuk (Haíɫzaqv / Híɫzaqv) ในภาษา Bella Bella)
          • X̌íx̌íc̓ala/Haihais หรือ Klemtu (Ɫṃ́du̓ax̌sṃ) ภาษาย่อย (พูดโดย X̌íx̌ís (Xixis / Xai'xais / Haihais) ในภาษา Klemtu)
        • ภาษาถิ่น Oowekyalaหรือภาษาถิ่น 'Wuik̓ala (เรียกอีกอย่างว่า 'Uik'ala, Ooweekeeno, Wuikala, Wuikenukv, Oweekeno, Wikeno, Owikeno, Oweekano, Awikenox, Oowek'yala, Oweek'ala) (พูดโดย ชาว Wuikinuxv (Oowekeeno หรือ Rivers Inlet) ซึ่งครั้งหนึ่งเรียกกันอย่างไม่ถูกต้องว่า Northern Kwakiutl)
    • ภาษาวะกาซันตอนใต้ (นุตกัน)
      • Nuu-chah-nulth (หรือเรียกอีกอย่างว่า Nuučaan̓uł, Nootka, Nutka, Aht, West Coast, T'aat'aaqsapa พูดโดย Nuu-chah-nulth , 12 ภาษาถิ่นที่แตกต่างกัน) – มีผู้พูด 510 คน (พ.ศ. 2548) [2]
      • Nitinahtหรือ Ditidaqiic̓aq Cicqiʔ (หรือเรียกอีกอย่างว่า Diidiitidq, Diitiidʔaatx̣, Nitinat, Ditidaht, Southern Nootkan พูดโดย Ditidaht หรือ Southern Nootka , Pacheedahtและ Ts'uubaa-asatx (Lake Cowichan)ซึ่งตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของเกาะแวนคูเวอร์ [3] – 30 วิทยากร (1991)
        • Ditidaqiic̓aq Cicqiʔ หรือภาษาถิ่น DiiɁdiitidq/Diidiitidq (พูดโดยDiitiid7aa7tx / Diitiidʔaaʔtx̣) - "ชาว Diitiidaʔ" หรือ "ผู้คนตาม Diitiidaʔ คือแม่น้ำจอร์แดน")
        • ภาษาถิ่นปาชีดาห์ (เคยพูดโดยชาวปาชีดาห์ (P'a:chi:da / P'a:chi:da?-aht)แปลว่า "ผู้คนแห่งโฟมทะเล" หรือ "ผู้คนตามแนวแม่น้ำซานฮวน")
        • ภาษาถิ่น Ts'uubaa-asatx (เคยพูดโดยชาวทะเลสาบ Cowichan (Ts'uubaa-asatx) - "ผู้คนแห่งทะเลสาบ หรือ ทะเลสาบ Cowichan" [4] )
      • มาคาห์ (หรือที่เรียกว่า Qʷi·qʷi·diččaq, Q'widishch'a:'tx พูดโดยชาวมาคาห์ร่วมกับชาวโอเซตต์ซึ่งปัจจุบันสูญพันธุ์ไปแล้ว) – สูญพันธุ์ไปแล้ว (ผู้พูดภาษานี้เป็นภาษาแรกเป็นคนสุดท้าย เสียชีวิตในปี พ.ศ. 2545)
        • Qʷi·qʷi·diččaq/Q'widishch'a:'tx หรือภาษาถิ่น Makah (พูดโดยชาวMakah (Kwih-dich-chuh-ahtx (Qʷidiččaʔa·tx̌) - "ผู้คนที่อาศัยอยู่ริมโขดหินและนกนางนวล")
        • 'Osi:l-'a:'tx/ʔuseeʔłaʔtx̣ หรือภาษาถิ่นหมู่บ้าน Ozette (เคยพูดโดยชาว Ozette (Osi:l-'a:'tx/ʔuseeʔłaʔtx̣ - "ชาว ʔuseeʔł หรือหมู่บ้าน Ozette ")

ความสัมพันธ์ที่เป็นไปได้กับตระกูลภาษาภายนอก

ตามที่เสนอครั้งแรกโดยEdward SapirและLeo J. Frachtenbergและต่อมามีการขยายความโดยMorris Swadeshภาษา Wakashan ถูกจัดกลุ่มร่วมกับ ภาษา Salishanและภาษา Chimakuanในแมโครแฟมิลี " Mosan" [5]แมโครแฟมิลีที่เสนอนี้ถูกปฏิเสธโดยทั่วไปในปัจจุบันเนื่องจากเป็นกลุ่มลำดับวงศ์ตระกูล[6] [7]ความคล้ายคลึงกันทางโครงสร้างและคำศัพท์ที่ใช้ร่วมกันนั้นอธิบายได้ดีที่สุดจากผลของการติดต่อที่เข้มข้นอย่างต่อเนื่อง ดังนั้น ภาษา Mosan จึงเป็นตัวแทนของสปรัชบันด์ภายในพื้นที่ทางไทโปโลยีแปซิฟิกตะวันตกเฉียงเหนือที่กว้างขึ้น[ 8 ]

ในช่วงทศวรรษ 1960 Swadesh ยังได้เสนอให้เชื่อมโยงภาษา Wakashan กับภาษา Eskimo–Aleutด้วย ซึ่ง Holst (2005) ได้หยิบยกประเด็นนี้ขึ้นมาและขยายความเพิ่มเติม[9]

Sergei Nikolaevได้โต้แย้งในบทความสองฉบับเกี่ยวกับความสัมพันธ์เชิงระบบระหว่างภาษา Nivkhของเกาะ Sakhalin และลุ่มแม่น้ำ Amur และภาษา Algicและความสัมพันธ์รองระหว่างทั้งสองนี้ร่วมกันและภาษา Wakashan [10] [11]

ชื่อและที่อยู่ติดต่อ

ชื่อ Wakesh หรือ Waukash มาจาก คำว่า Nuu-chah-nulth ซึ่งแปลว่า "ดี" นักสำรวจยุคแรกๆ รวมถึงกัปตัน เจมส์ คุกใช้คำนี้ซึ่งเชื่อว่าเป็นชื่อเรียกของชนเผ่า[12]

Juan de Fucaอาจเป็นชาวยุโรปคนแรกที่ได้พบกับชนเผ่าที่พูดภาษา Wakashan และJuan Perezได้ไปเยี่ยมเยียนชนเผ่า Nuu-chah-nulthในปี 1774 หลังจากปี 1786 กะลาสีเรือชาวอังกฤษได้เดินเรือไปยังNootka Sound บ่อยครั้ง ในปี 1803 ลูกเรือของเรือBoston ของอเมริกาเกือบทั้งหมดถูกชาวพื้นเมืองในท้องถิ่นสังหาร

ในปี 1843 บริษัทฮัดสันเบย์ได้จัดตั้งสถานีการค้าที่วิกตอเรีย หลังจากนั้น ชาวแคนาดาเชื้อสายยุโรปได้ติดต่อกับชนเผ่าพื้นเมืองเป็นประจำ ในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 มีการสูญเสียประชากรจำนวนมากเนื่องจาก โรค ไข้ทรพิษระบาด (เนื่องจากชนเผ่าพื้นเมืองไม่มีภูมิคุ้มกันต่อโรคใหม่นี้) สังคมแตกแยก และติดสุรา ในปี 1903 ชนเผ่าพื้นเมืองมีจำนวนประมาณ 5,200 คน ซึ่ง 2,600 คนอยู่ในหน่วยงานชายฝั่งตะวันตก 1,300 คนอยู่ในหน่วยงานควาเควิธ 900 คนอยู่ในหน่วยงานชายฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือ และ 410 คนอยู่ในบริษัทเนอาห์เบย์ที่แหลมแฟลตเทอรีในปี 1909 มีจำนวน 4,584 คน รวมถึงชาวควาคิอุตล์ 2,070 คน และชาวนูตกา 2,494 คน มิชชัน นารีโรมันคาธอลิกยังคงเคลื่อนไหวอยู่ในภูมิภาคนี้[13]

ชื่อ "Wakish Nation" มีอยู่ใน แผนที่ยุค Oregon Dispute ของ Arrowsmith ในฐานะชื่อเกาะแวนคูเวอร์ [ 14] [15]

หมายเหตุ

  1. ^ “ภาษา Wakashan” จัดโดยมหาวิทยาลัยวอชิงตัน
  2. ↑ "ภาษา Nuučaan̓uł – Nuu-chah-nulth-Nootka", ภาษา Geek
  3. ^ "ภาษา Diitiidʔaatx̣" แผนที่ภาษาชนเผ่าพื้นเมืองของบริติชโคลัมเบีย
  4. ^ ชาว Ts'uubaa-asatx ซึ่งมักเรียกกันว่า "Lake Cowichan" และเรียกโดย Ditidaht c̓uubaʕsaʔtx̣ จึงมักสับสนกับชนเผ่า Cowichan ที่อยู่ใกล้เคียง (Quw'utsun Mustimuhw / Quw'utsun Hwulmuhw) - "ชาวแผ่นดินอบอุ่น" ซึ่งพูดภาษา "Hul'qumi'num (เกาะ)" ของHalkomelem (ส่วนหนึ่งของภาษา Coast Salish ) แต่เกี่ยวกับการเจรจาสนธิสัญญากับรัฐบาล ชาว Ts'uubaa-asatx ยังคงเป็นส่วนหนึ่งของ "กลุ่มสนธิสัญญา Hul'qumi'num" ปัจจุบัน พวกเขากำลังพยายามฟื้นคืนวัฒนธรรมและภาษาดั้งเดิมของตนด้วยการสนับสนุนของชาว Nuu-chah-nulth และ Ditidaht
  5. ^ Swadesh, Morris (1953). "Mosan I: ปัญหาของต้นกำเนิดร่วมที่อยู่ห่างไกล". International Journal of American Linguistics . 19 (1): 26–4. doi :10.1086/464188. JSTOR  1262937. S2CID  145409017.
  6. ^ แคมป์เบลล์, ไลล์ (1997). ภาษาอินเดียนอเมริกัน: ภาษาศาสตร์ประวัติศาสตร์ของชนพื้นเมืองอเมริกา . สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด
  7. ^ มิธุน, มารีแอนน์ (1999). ภาษาพื้นเมืองของอเมริกาเหนือ . สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์
  8. ^ เบ็ค, เดวิด (2000). "การบรรจบกันของไวยากรณ์และการกำเนิดของความหลากหลายในสปรัชบันด์ชายฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือ" ภาษาศาสตร์มานุษยวิทยา . 42 (2): 147–213. JSTOR  30028547
  9. ↑ ยาน เฮนริก โฮลสต์, ไอน์ฟือห์รุง ใน ดี เอสกิโม-อะลูทิสเชน สปราเคิน บุสเก้ แวร์แล็ก
  10. ↑ Николаев, เซอร์เกย์ แอล. นิโคเลฟ / Сергей львович. "SL Nikolaev. 2015. สู่การสร้าง Proto-Algonquian-Wakashan ขึ้นมาใหม่ ตอนที่ 1: การพิสูจน์ความสัมพันธ์ Algonquian-Wakashan " สืบค้นเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2023 - ผ่าน www.academia.edu.
  11. ↑ Николаев, เซอร์เกย์ แอล. นิโคเลฟ / Сергей львович. "SLNikolaev. 2559. สู่การสร้าง Proto-Algonquian-Wakashan ขึ้นมาใหม่ ตอนที่ 2: การติดต่อสื่อสารทางเสียงของ Algonquian-Wakashan" . สืบค้นเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2023 - ผ่าน www.academia.edu.
  12. ^ โบอัสและพาวเวลล์, 205
  13. ^ "ชาวอินเดียนเผ่าวาคาช" สารานุกรมคาทอลิก (สืบค้นเมื่อ 6 กุมภาพันธ์ 2553)
  14. ^ รายการประมูลหมายเลข 83 (ปิดเมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม 1998) เว็บไซต์ Old World Mail Auctions – มีลิงค์ไปยังแผนที่
  15. ^ Carl I. Wheat. "การทำแผนที่ทางตะวันตกของอเมริกา 1540–1857 การศึกษาเบื้องต้น" (PDF) . Proceedings of the American Antiquarian Association . หน้า 88

อ้างอิง

  • โบอาส แฟรงค์ และเจดับบลิว พาวเวลล์ บทนำสู่คู่มือภาษาอินเดียนอเมริกันและตระกูลภาษาอินเดียนแห่งอเมริกาทางเหนือของเม็กซิโก ลินคอล์น: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเนแบรสกา 2534 ISBN 978-0-8032-5017-8 

อ่านเพิ่มเติม

  • ลีดท์เค, สเตฟาน. ชุดการเชื่อมต่อ Wakashan, Salishan, Penutian และ Wider ข้อมูลทางภาษาบนชุดดิสเก็ตต์ หมายเลข 09. มิวนิค: Lincom Europa, 1995. ISBN 3-929075-24-5 
  • William H. Jacobsen Jr. (1979): "Wakashan Comparative Studies" ในภาษาพื้นเมืองอเมริกา: การประเมินทางประวัติศาสตร์และการเปรียบเทียบ แคมป์เบลล์ ไลล์ และมิธุน มารีแอนน์ (บรรณาธิการ) ออสติน: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเท็กซัส
  • Fortescue, Michael (2007). พจนานุกรมเปรียบเทียบ Wakashan . Lincom Europa. ISBN 3-89586-724-1 
วิกิพจนานุกรมมีรายชื่อแบบฟอร์มที่สร้างขึ้นใหม่ในภาคผนวก: การสร้างใหม่ของ Proto-Wakashan
  • ชุดคำศัพท์ภาษาวาคาชาน ภาษาพื้นเมืองของชาวอเมริกัน
  • แผนที่ภาษาชนพื้นเมืองของบริติชโคลัมเบีย
ดึงข้อมูลจาก "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=ภาษาวากาชาน&oldid=1238410686"