Կարել Յարոմիր Էրբեն

Կարել Յարոմիր Էրբեն չեխ․՝ Karel Jaromír Erben
Ծնվել է	նոյեմբերի 7, 1811(1811-11-07)[…]
Ծննդավայր	Միլեթին[…]
Վախճանվել է	նոյեմբերի 21, 1870(1870-11-21)[…] (59 տարեկան)
Վախճանի վայր	Պրահա, Բոհեմիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա[…]
Գերեզման	Օլշանի գերեզմանատուն
Գրական անուն	Jarmil Erben, J. E. Miletínský և Květomil Podlipský
Մասնագիտություն	թարգմանիչ, բանաստեղծ, երաժշտագետ, պատմաբան, արխիվագետ, լրագրող, գրող, ազգագրագետ, ժողովրդական հեքիաթների բանահավաք, արձակագիր, հավաքորդ, իրավաբան և խմբագիր
Լեզու	չեխերեն
Քաղաքացիություն	Ավստրիական կայսրություն և  Ավստրո-Հունգարիա
Կրթություն	գիմնազիա և Փիլիսոփայական ֆակուլտետ, Կարլովի համալսարան
Գրական ուղղություններ	ռոմանտիզմ
Անդամակցություն	Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա և Մատիցա սերբական
Աշխատավայր	Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա
Karel Jaromír Erben Վիքիպահեստում

Կարել Յարոմիր Էրբեն (չեխ․՝ Karel Jaromír Erben, նոյեմբերի 7, 1811(1811-11-07)^[…], Միլեթին^[…] - նոյեմբերի 21, 1870(1870-11-21)^[…], Պրահա, Բոհեմիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա^[…]), չեխ բանաստեղծ, գրող, թարգմանիչ, գրականության պատմաբան և չեխական բանահյուսության բանահավաք, առաջին հերթին՝ հեքիաթների և երգերի։ Արվեստում ռոմանտիզմի ներկայացուցիչ։ 1867 թվականին Մոսկվայի և Պետերբուրգի Սլավոնական համագումարի մասնակից։

Կենսագրություն

Կարել Յարոմիր Էրբենը ծնվել է Միլետին քաղաքում, կոշկակարի ընտանիքում։ Փիլիսոփայություն է ուսանել Հրադեց-Կրալովեի համալսարանում, իրավագիտություն՝ Պրահայի Կարլի համալսարանում։ 1843 թվականին համագործակցել է Պրահայի ազգային թանգարանի հետ։ 1948 թվականին եղել է «Պրահայի լուրերի» (Pražské noviny) խմբագիրը, նոր սահմանադրության հրատարակումից հետո թողել է խմբագրի պաշտոնը։ 1850 թվականին եղել է Ազգային թանգարանի քարտուղար և արխիվարիուս, 1851 թվականին՝ Պրահա քաղաքի արխիվարիուս։

Էրբենի հասարակական, գիտական և գրական գործունեությունը հիմնականում կրում է ազգային-լուսավորչական բնույթ։ Նրա գրական ժառանգության մեջ կենտրոնական տեղ է գրավում «Ծաղկեփունջ» (1853) ժողովածուն, որի մեջ բացահայտվում է բանաստեղծի ստեղծագործության ժողովրդական բնույթը։ Էրբենի խորապես ազգային և ինքնատիպ ստեղծագործությունները ժամանակակիցները դիտում են իբրև չեխական մշակույթի դեմ մղված հալածանքի բողոք։

Báje a pověsti slovanské (Սլավոնական հեքիաթներ և լեգենդներ), 1902 հրատարակություն, կազմի նկարը` Վենցեսլավ Չեռնիի

Մահացել է Պրահայում, թաղված է Մալոստրանսկո գերեզմանատանը։

Ստեղծագործություններ

• Písně národní v Čechách (Բոհեմական ժողովրդական երգեր) (1842–1845); պարունակում է 500 երգ
• Kytice z pověstí národních (Ժողովրդական լեգենդներ) (1853, expanded edition 1861) (English edition, 2012)
• Sto prostonárodních pohádek a pověstí slovanských v nářečích původních (100 սլավոնական ժողովրդական հեքիաթներ և լեգենդներ) (1865)
• Vybrané báje a pověsti národní jiných větví slovanských (Ժողովրդական հեքիաթների և լեգենդների ընտրանի այլ սլավոնական ճյուղերից) (1869)
• Prostonárodní české písně a říkadla (Չեխական ժողովրդական երգեր և մանկական ոտանավորներ) (1864)
• České pohádky (Չեխական հեքիաթներ)

Գրականություն

• Яцимирский А. И.,. Эрбен, Карл-Яромир // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• Julius Dolanský: Karel Jaromír Erben, Prag 1970

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարել Յարոմիր Էրբեն» հոդվածին։