Ալի Մուբարաք
| Ալի Մուբարաք արաբ․՝ علي باشا مبارك | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | ոչ վաղ քան 1823 և ոչ ուշ քան 1824 |
| Ծննդավայր | Եգիպտոս |
| Մահացել է | նոյեմբերի 14, 1893[1][2] |
| Մահվան վայր | Կահիրե, Եգիպտոս |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Եգիպտոս և .svg){kind=small} Եգիպտոս |
| Կրթություն | Q12246072? |
| Մասնագիտություն | գրող և քաղաքական գործիչ |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Minister of Public Works?, Minister of Awqaf and Education?, Minister of Public Works?, Minister of Public Works?, Minister of Public Works? և Minister of Education of Egypt? |
 Ali Pasha Mubarak Վիքիպահեստում | |
Ալի Փաշա Մուբարաք (արաբ․՝ علي باشا مبارك, ոչ վաղ քան 1823 և ոչ ուշ քան 1824, Եգիպտոս - նոյեմբերի 14, 1893[1][2], Կահիրե, Եգիպտոս), արաբ գրող և թարգմանիչ, եղել է Եգիպտոսի լուսավորության նախարար, նահդայի հիմնադիրներից։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մուհամմադ Ալիից հետո Եգիպտոսում իշխանության է գալիս Իսմայիլ փաշան, ում օրոք մշակութային զարգացումը շարունակում է ընթանալ նույն հունով։ Այդ ժամանակաշրջանում եգիպտական մշակույթի ամենաակնառու ներկայացուցիչներից էր փաշա Ալի Մուբարաք փաշան (1823-1893 թթ.)։ Նա ծնվել է քրիստոնյա ընտանիքում, ստացել է բժշկական կրթություն։ Նա այն ուսանողներից էր, ով 1844 թ. երկրորդ հոսքով մեկնեց Ֆրանսիա։ Այնտեղ 4 տարի սովորելով ռազմական գործ, վերադառնում է Եգիպտոս և 1853-1854 թվականներին եգիպտական զորքի կազմում մասնակցում է Ղրիմի պատերազմին։ Իսմայիլի իշխանության գալուց հետո նրան է վստահվում բարձր պաշտոն ռազմական նախարարությունում։ Ալի Մուբարաքի աշխատություններից հայտնի է «Թաուֆիկի նոր նախաձեռնությունները» (արաբ․՝ الخطط التوفيقية الجديدة՝ ալ-խուտատ ալ-թաուֆիկիյա ալ-ջադիդա)։
1865 թվականին, երբ սուլթան Աբդուլ Ազիզը այցելում է Եգիպտոս, նկատում է, որ եգիպտական հին արժեքավոր ձեռագրերը անուշադրության են մատնված և առաջարկում է Իսմայիլին հավաքել դրանք բոլորը մեկ ընդհանուր գրապահոցում։ Իսմայիլի նախաձեռնությամբ ստեղծվում է հայտնի «Խեդիվի եգիպտական գրադարանը» (արաբ․՝ الكتبخانة الخديوية المصرية՝ ալ-Քութուբխանա ալ-խեդիվիյա ալ-մասռիյա)։ Ալի Մուբարաքին է վստահվում նորաստեղծ գրադարանի կարգավորումը, ով այդ ժամանակ հոգևոր ունեցվածքների նախարարն էր։ 1871-1872 թվականներին Ալի Մուբարաքի կողմից տպագրվում են մի շարք աշխարհագրության, երկրաչափության և բժշկության դասագրքեր՝ զիվորական կրթական հաստատությունների համար։ Մեկ տարի անց, զբաղեցնելով ազգային լուսավորության նախարարի պաշտոնը, նա ձեռնամուխ է լինում եվրոպական օրինակով համալսարանի հիմնադրման։ Նմանատիպ համալսարանի կառուցման գաղափարը կար դեռևս Մուհամադ Ալիի ժամանակից։ Ոգեշնչվելով նոր հիմնադրված համալսարանի դասախոսներից մեկի աշխատանքով, Ալի Մուբարաքը ստեղծում է նմանատիպ աշխատություն՝ Ալամադդին վերնագրով։ Այն իրենից ներկայացնում էր 4 հատորանի գիտական աշխատանք, գրված էր կիսագեղարվեստական ոճով։ Ի տարբերություն ալ-Տահտաուիի ստեղծագործության, այն նախատեսված էր մեծահասակների համար, ում նա ձգտում էր ծանոթացնել մարդկային գիտելիքների բոլոր ոլորտներին։ Նրա մյուս ստեղծագործություններից հայտնի է Մուհամմադ մարգարեի մասին հադիսներից մեկի մեկնաբանությունը։ Ալի Մուբարաքը մեկնաբանելով այն, կոչ է անում մուսուլմաններին չմոռանալով Աստծուն ջանասիրաբար աշխատել ապագայի համար։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Encyclopædia Britannica
Աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Долинина А.А. Очерки истории арабской литературы нового времени. Египет и Сирия. Публицистика 1870-1914. М., 1968.
- Борисов В.М. Современная египетская проза. М„ 1961.
- Крымский А.Е. История новой арабской литературы (XIX - начало XX века). М, 1971.
- Сафронов В.В. Новая арабская литература. М., 1996. Արխիվացված 2016-03-05 Wayback Machine