Բանահավաք

Բանահավաք, ժողովրդական բանահյուսության նյութեր հավաքող, գրառող։ Բանահավաք տերմինն օգտագործվում է նաև ազգագրական, ժողովրդական երգ-երաժշտության, պարարվեստի նյութեր հավաքող-գրանցողին նկարագրելու համար։ Որպես գիտական հասկացություն՝ հայ իրականության մեջ երևան է եկել 19-րդ դարի 2-րդ կեսերին՝ հայ բանագիտության ձևավորմանը զուգընթաց։ Բանահավաքչական գործը սկսվել է հիմնականում Գարեգին Սրվանձտյանի ջանքերով։ Նրա օրինակին են հետևել Կոմիտասը, Գ. Հովսեփյանը, Ս. Հայկունին, Գ. Տեր-Աղեքսանդրյանը, Տ. Նավասարդյանը, Գ. Շերենցը, Ե. Լալայանը, Ս. Մելիքյանը, Սրբ. Լիսիցյանը և ուրիշներ։ Նրանց ջանքերով ժողովրդի տարբեր խավերից հավաքվել և հրատարակվել են բանահյուսական, ազգագրական, երաժշտական և պարարվեստի հարուստ նյութեր։ Նախախորհրդային շրջանում բանահյուսությունը կատարվում էր հիմնականում առանձին անհատների նախաձեռնությամբ և գրանցման պարզունակ եղանակով։ ԽՍՀՄ տարիներին այն իրագործվում էր գլխավորապես գիտական հաստատությունների կազմակերպված կոլեկտիվ արշավախմբերով և տեխնիկական նորագույն միջոցների կիրառությամբ։ 1991 թվականին Հայաստանի Հանրապետության անկախացումից հետո այս գործընթացը հիմնականում հետընթաց ապրեց՝ կապված ֆինանսական խնդիրների հետ։

Տես նաև

Սամվել Կարապետյան

Գրականություն

Աբեղյան Մ., Երկ., հ. 1, Երևան 1966 թ., էջ 13-14։
Ղանալանյան Ա., «Հայ ժողովրդական բանահյուսություն», պր. 1, Երևան 1945 թ.։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 270)։