Դիեգո Վելասկեսի կտավների ցանկ

Իսպանացի գեղանկարիչ Դիեգո Վելասկեսի ժառանգությունը ներառում է բազմաթիվ դիմանկարներ, կտավներ ընտանեկան, պատմական, կրոնական և միֆական սյուժետներով^[1]։ Ներքևի ցուցակում ներկայացված կտավները, որոնք ստեղծվել են Վելասկեսի կողմից 1617-1660-ական թվականներին, բաժանված են շրջանների՝ կապված նրա գտնվելու վայրի և գործունեության հետ. նա Սևիլյայում ուսում է ստացել, ապա Մադրիդում ծառայել է Ֆիլիպ IV-ին՝ որպես թագավորական գեղանկարիչ։

Աշխարհի 11 երկրների (Ավստրիա, Բրազիլիա, Մեծ Բրիտանիա (Անգլիա, Շոտլանդիա), Հունգարիա, Գերմանիա, Իռլանդիա, Իսպանիա, Իտալիա, Ռուսաստան, ԱՄ և Ֆրանսիա) թանգարաններ պահպանում են Վելասկեսի բոլոր աշխատանքները։ Նրա կտավների ամենամեծ քանակությունը գտնվում է Պրադո թանգարանում (Մադրիդ) (մոտավորապես 50 աշխատանք)^[2]. այն հիմնականում ընդգրկում է արքայական ընտանիքի պատմությունը։ Վիեննայի Արվեստի պատմության թանգարանում պահվում են իսպանացի արքաների նվերները իրենց ավստրիացի բարեկամնրին։ Վելասկեսի աշխատանքներից պահվում են նաև Վելլիգնտոնի թանգարանում, Լոնդոնի ազգային պատկերասրահում, Դրեզդենի պատկերասրահում, Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն թանգարանում և Բոստոնի կերպարվեստի թանգարանում։ Էրմիտաժում գտնվում են նկարչի երեք գեղանկար, որոնցից մեկը ունի վիճելի ատրիբուցիա։

Դիեգո Վելասկեսի կտավների ատրիբուցիայի խնդիրը մինչև օրս համարվում է ամենաբարդ խնդիրներից մեկը։ Եթե 1883 թվականին արվեստաբան և կերպարվեստ հետազոտող Չարլզ Բոյդ Քըրթիսը ատրիբուտացրեց 228 կտավ, ապա նրա գործընկեր Խոսե Լոպես-Ռեյը 1979 թվականին՝ 123 կտավ (1996-ին նա ցուցակին ավելացրեց ևս մեկը), իսկ արվեստաբան Ջոնաթան Բրաունը 1986 թվականին՝ միայն 98 կտավ^[3]։ Արվեստանոցում նրա աշակերտները վրձնել են Վելասկեսի կտավների բազմաթիվ օրինակներ. նրանցից կարելի է առանձնահատուկ նշել Խուան Բաուտիստ Մարտինես դե Մասոյին^[4]։

1999 թվականին լույս տեսած նկարչի կատալոգը ցուցակի ստեղծման գլխավոր աղբյուրն է հանդիսացել։ Այն Միգել Մորանա Տուրինիի և Իսաբել Սանչես Քեվերոդի «Վելասկես. ամբողջական կատալոգ» (իսպ.՝ Velázquez: catálogo completo) գիրքն է, որտեղ ընդգրկված են նկարչի 123 կտավներ։ Կտավները համարակալված են ճիշտ այնպես, ինչպես կատալոգում։

Ցանկում տեղ են գտել նաև այնպիսի նկարներ, որոնք ներառված չեն եղել կատալոգում։ Այդ կտավները ներառվել են ժամանակակիչ ամենահայտնի փորձագետներ Խոսե Լոպես Ռեյի և Ջոնաթան Բրաունի^[5] աշխատություններում։ Ցանկում տեղ են գտել նաև որոշ կտավներ, որոնք հայտնաբերվել և ատրիբուտացվել են վերջին տարիներին։ Վիճելի ատրիբուցիաներով կտավները ընդգծված են մուգ սև գույնով։

Ցանկ

Սևիլյական շրջան (1617—1622)

№	Անվանում	Տեխնիկա / Չափս (սմ)	Պատկերասրահ	Ծանոթագրություն
1	«Երեք երաժիշտ» (Tres músicos) 1616—1620	կտավ, յուղաներկ 87 × 110	Բեռլինի պատկերասրահ, Բեռլին	^[6]
2	«Նախաճաշ» (El almuerzo) 1617—1618	կտավ, յուղաներկ 108, 5 × 102	Էրմիտաժ (Սանկտ Պետերբուրգ)^[7]	^[8]
3	«Ընթրիք Էմմաուսեում» (La cena de Emaús) 1617—1618	կտավ, յուղաներկ 55 × 118	Իռլանդիայի ազգային պատկերասրահ, Դուբլին^[9]	^[10]
4	«Մուլլատուհի» (La mulata) 1617—1618	կտավ, յուղաներկ 55 × 104, 5	Չիկագոյի արվեստի ինստիտուտ, Չիկագո^[11]	^{[Ն 1]}
—	«Տիրամոր դաստիարակությունը» (Educación de la Virgen) 1617—1618	կտավ, յուղաներկ 152, 4 × 122	Յելսկի համալսարանի պատկերասրահ, Նյու Հեյվեն	^{[Ն 2]}^{[Ն 3]}
—	«Սուրբ Պետրոսը ողբը» (Las lágrimas de San Pedro) 1617—1619	կտավ, յուղաներկ 130 × 96	մասնավոր հավաքածու, Իսպանիա	^{[Ն 4]}^{[Ն 3]}
5	«Ձվածեղ պատրաստող տատիկը»^{[Ն 5]} (Vieja friendo huevos) 1618	կտավ, յուղաներկ 100, 5 × 119, 5	Շոտլանդիայի ազգային պատկերասրահ, Էդինբուրգ^[19]	^[20]
6	«Քրիստոսը Մարթայի և Մարիայի տանը» (Cristo en casa de Marta y María) 1618	կտավ, յուղաներկ 60 × 103, 5	Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ, Լոնդոն^[21]	^[22]^[23]
7	«Տղամարդու կիսադեմ» (Cabeza de hombre joven de perfil) 1616—1617	կտավ, յուղաներկ 39, 5 × 35, 5	Էրմիտաժ (Սանկտ Պետերբուրգ)^[24]	^[25]^{[Ն 6]}
8	«Նախաճաշ» (Almuerzo de campesinos) 1618—1619	կտավ, յուղաներկ 96 × 122	Արվեստի թանգարան (Բուդապեշտ)^[28]	^{[Ն 7]}
—	«Անարատ հղիություն» (Inmaculada Concepción) 1618—1620	կտավ, յուղաներկ 142 × 98, 5	Ֆոնդ-Ֆոկուս Աբենգոա, Սևիլյա^[31]^[32]	^[33]^{[Ն 3]}
9	«Երկու երիտասարդ սեղանի մոտ»^[34] (Dos jóvenes a la mesa) 1618—1622	կտավ, յուղաներկ 64, 5 × 105	Վելլինգտոնի թանգարան, Լոնդոն	^[35]^[36]
10	«Սուրբ Ֆոմա» (Santo Tomás) 1619—1620	կտավ, յուղաներկ 95 × 73	Օռլեանի թանգարան, Օռլեան	^[37]
11	«Անարատ հղիություն» (Inmaculada Concepción) մոտ. 1619	կտավ, յուղաներկ 135, 5 × 101, 6	Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ^[38]	^{[Ն 8]}^[39]
12	«Յոհանը Պատմոսում» (San Juan en Patmos) մոտ. 1619^[34]	կտավ, յուղաներկ 135, 5 × 102, 2	Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ^[40]	^{[Ն 8]}^[39]
13	«Կախարդների սերունդը» (Adoración de los Magos) 1619	կտավ, յուղաներկ 204 × 126, 5	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[41]	^[2]^[42]
14	«Սուրբ Պողոս» (San Pablo) 1619—1620	կտավ, յուղաներկ 99 × 78	Կատալոնական արվեստի ազգային թանգարան, Բարսելոնա^[43]	^[44]
15	«Առաքյալի գլուխը» (Cabeza de apóstol) 1619—1622	կտավ, յուղաներկ 38 × 29	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[45]	^[2]^{[Ն 9]}
16	«Սևիլյայում ջուր վաճառողը»^{[Ն 10]} (El aguador de Sevilla) 1619—1622	կտավ, յուղաներկ 106, 7 × 81	Վելլինգտոնի թանգարան, Լոնդոն	^[35]^[49]
17	«Դոն Կիրստոբալ Սուարես դե Ռիբերիի դիմանկարը» (Don Cristóbal Suárez de Ribera) 1620	կտավ, յուղաներկ 207 × 148	Սևիլյայի արվեստի թանգարան^[50]	^{[Ն 11]}
18	«Միանձնուհի Հերոնիմա դե լա Ֆուենտե» (La venerable madre Jerónima de la Fuente) 1620	կտավ, յուղաներկ 160 × 110	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[52]	^[2]^[53]
19	«Միանձնուհի Հերոնիմա դե լա Ֆուենտե» (La venerable madre Jerónima de la Fuente) 1620	կտավ, յուղաներկ 162, 5 × 105	մասնավոր հավաքածու, Մադրիդ, Ֆերնանդես դե Արաոսի հավաքածուն	^{[Ն 12]}
—	«Հովհաննես Մկրտիչը անապատում» (San Juan Bautista en el desierto) մոտ. 1620	կտավ, յուղաներկ 175, 3 × 152, 5	Չիկագոյի արվեստի ինստիտուտ^[57]	^{[Ն 3]}
20	«Աստվածածնի ծածկոցը սուրբ Ինդելֆոնսոնի վրա» (Imposición de la casulla a San Ildefonso) մոտ. 1623	կտավ, յուղաներկ 165 × 115	Ֆոնդ-Ֆոկուս Աբենգոա, Սևիլյա^[58]	^[33]^{[Ն 13]}
21	«Ֆրանսիսկո Պաչեկոյի դիմանկարը» (Francisco Pacheco) մոտ. 1623	կտավ, յուղաներկ 40 × 36	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[61]	^[2]^{[Ն 14]}

Մադրիդյան առաջին շրջան (1622—1629)

№	Անվանում	Տեխնիկա / Չափս (սմ)	Պատկերասրահ	Ծանոթագրություն
22	«Լուիս դե Գոնգորայի դիմանկարը» (Retrato de Luis de Góngora) 1622	Կտավ, յուղաներկ 51 × 41	Բոստոնի արվեստի պատկերասրահ^[64]	^[65]^[66]
23	«Հոգևորականի դիմանկար (Retrato de un clérigo) 1622—1623	Կտավ, յուղաներկ 66, 5 × 51	մասնավոր հավաքածու, Մադրիդ, Հոակին Պայի հավաքածուն	^{[Ն 15]}
24	«Երիտասարդ մարդու դիմանկար» (Retrato de hombre) մոտ. 1623	Կտավ, յուղաներկ 55, 5 × 38	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[69]	^[2]^{[Ն 16]}
25	«Ֆիլիպ IV-ի դիմանկարը» (Felipe IV) մոտ. 1623—1624	Կտավ, յուղաներկ 61, 6 × 48, 2	Մեդոուզ արվեստի թանգարան, Դալաս	^[72]^{[Ն 17]}
—	«Կավալերի դիմանկարը» (Un gentilhombre) մոտ. 1623	Կտավ, յուղաներկ 52 × 40	Դեթրոյի արվեստի թանգարան, Դեթրոյթт^[74]	^{[Ն 3]}^{[Ն 18]}
26	«Ֆիլիպ IV-ի դիմանկարը» (Felipe IV) 1624	Կտավ, յուղաներկ 52 × 40	Մետրոպոլիտեն թանգարան (Նյու Յորք)^[75]	^[76]^{[Ն 19]}
27	«Կոմս-հերցոգ դե Օլիվարեսի դիմանկարը» (Retrato del Conde-Duque de Olivares) 1624	Կտավ, յուղաներկ 206 × 106	Սան Պաուլոյի արվեստի թանգարան^[79]	^{[Ն 20]}
28	«Տիկնոջ դիմանկարը» (Retrato de dama) 1625	Կտավ, յուղաներկ 32 × 24	մասնավոր հավաքածու^[82]	^{[Ն 21]}
29	«Կոմս-հերցոգ դե Օլիվարեսի դիմանկարը» (Retrato del Conde-Duque de Olivares) 1624—1626	Կտավ, յուղաներկ 216 × 192, 5	Ամերիկայի իսպանական հասարակություն, Նյու Յորք	^[85]^{[Ն 22]}
—	«Սիմոն դե Ռոխասայի դիմանկարը մահվան մահճում» (Simón de Rojas difunto) 1624	Կտավ, յուղաներկ 101 × 121	Վալենսիայի արվեստի թանգարան	^[88] ^{[Ն 3]}
30	«Կոմս-Հերցոգ Օլիվարեսի դիմանկարը» (Retrato del Conde-Duque de Olivares) 1624—1625	Կտավ, յուղաներկ 209 × 111	մասնավոր հավաքածու Մադրիդ, Վարես Ֆիսի հավաքածուն	^{[Ն 23]}
31	«Եղջերուի գլուխը» (Cabeza de venado) մոտ. 1626—1636	Կտավ, յուղաներկ 66 × 52	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[90]	^[2]^{[Ն 24]}
32	«Քրիստոսը և քրիստոնեական հոգին» (Cristo contemplado por el alma cristiana) մոտ. 1626—1632	Կտավ, յուղաներկ 165, 1 × 206, 4	Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ^[93]	^[18]^[22]^[94]
33	«Ֆիլիպ IV-ի դիմանկարը խնդրանքով»^[48] (Felipe IV) մոտ. 1623—1628	Կտավ, յուղաներկ 198 × 101, 5	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[95]	^[2]^[96]
34	«Կառլոս Ավստրալիացու դիմանկարը» (Retrato del infante Don Carlos) մոտ. 1626—1628	Կտավ, յուղաներկ 209 × 125	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[97]	^[2]^{[Ն 25]}
35	«Ֆիլիպ IV-ի դիմանկարը» (Felipe IV en armadura) մոտ. 1626—1628^[34]	Կտավ, յուղաներկ 57 × 44	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)	^[2]^{[Ն 26]}
36	«Դոն Խուան Կալաբասիլաս]]» (El bufón Calabacillas) 1626—1632	Կտավ, յուղաներկ 175, 5 × 106, 7	Քլիվլենդի արվեստի թանգարան^[102]	^{[Ն 27]}
—	«Եղջյուր» (Cuerna de venado) 1626	Կտավ, յուղաներկ 127 × 150	Էլ Պրադո , Մադրիդ^[105]	^[106]^{[Ն 3]}
—	«Տղամարդու դիմանկար» (Retrato de hombre) 1626—1628	Կտավ, յուղաներկ 104 × 79	մասնավոր հավաքածու	^{[Ն 28]}
—	«Ֆիլիպ IV-ի դիմանկարը դեղին կաֆտանով» (Felipe IV con jubón amarillo) 1627—1628	Կտավ, յուղաներկ 205 × 117	Ռինգլինգի արվեստի թանգարան, Սարասոտա	^[108]^{[Ն 3]}
37	«Դեմոկրիտ»^{[Ն 29]} (Demócrito) մոտ. 1628—1640	Կտավ, յուղաներկ 101 × 81	Ռուանի արվեստի թանգարան^[109]	^{[Ն 30]}
38	«Հարբեցողները» (Los borrachos, o El triunfo de Baco) 1628—1629	Կտավ, յուղաներկ 165 × 225	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[112]	^[2]^[18]^[113]
39	«Ընթրիք Էմմաուսում» (La cena de Emaús) 1628—1629	Կտավ, յուղաներկ 123, 2 × 132, 7	Մետրոպոլիտեն թանգարան (Նյու Յորք)^[114]	^[76]^[115]
—	«Սեբաստիան դե լա Ուետրայի դիմանկարը» (Retrato de Sebastián de la Huerta) 1628	Կտավ, յուղաներկ 121 × 101	մասնավոր հավաքածու	^{[Ն 3]}^{[Ն 31]}

Առաջին ուղևորությունը Իտալիա (1629—1630)

№	Անվանում	Տեխնիկա / Չափս (սմ)	Պատկերասրահ	Ծանոթագրություն
40	«Արքայադուստր Մարիա Աննա Իսպանուհու, Վենգրիայի թագուհու դիմանկարը» (María de Austria, Reina de Hungría) 1630	Կտավ, յուղաներկ 59, 5 × 45, 5	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[117]	^[2]^[118]
41	«Իոսիֆի հագուստի հանձնումը Իակովին» (La túnica de José) 1630	Կտավ, յուղաներկ 223 × 250	Էսկորիալ, Մադրիդ	^[119]
42	«Վուլկանի դարբնոցը»^{[Ն 32]} (La fragua de Vulcano) 1630	Կտավ, յուղաներկ 223 × 290	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[120]	^[121]
43	«Ապոլլոնի գլուխը» (Estudio para cabeza de Apolo) 1630	Կտավ, յուղաներկ 36 × 25	մասնավոր հավաքածու, Ճապոնիա	^[122]
44	«Մեդիչի վիլլան Հռոմում. կեսօր»^{[Ն 33]} (El Pabellón de Cleopatra-Ariadna) 1630^[48]	Կտավ, յուղաներկ 44, 5 × 38, 5	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[123]	^[124]
45	«Մեդիչի վիլլան Հռոմում. օրվա ավարտ»^{[Ն 34]} (Entrada de la Gruta) 1630^[48]	Կտավ, յուղաներկ 48, 5 × 43	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[125]	^[2]^[18]^[126]
—	«Անծանոթի դիմանկարը» (Retrato de clérigo) 1630	Կտավ, յուղաներկ 67 × 50	Կապիտոլիական թանգարաններ, Հռոմ	^[127]^[128]^{[Ն 3]}
—	«Զինվորի վեճը Իսպանիայի դեսպանության դիմաց» (Riña entre soldados ante la embajada de España) 1630	Ստվարաթուղթ, յուղաներկ 28, 9 × 39, 6	մասնավոր հավաքածու (Հռոմ, Պալավիչինի հավաքածուն)	^[129]^[130]^{[Ն 3]}

Մադրիդյան երկրորդ շրջան (1631—1648)

№	Անվանում	Տեխնիկա / Չափս (սմ)	Պատկերասրահ	Ծանոթագրություն
46	«Սիվիլլա» (Una sibila) 1630—1631	Կտավ, յուղաներկ 62 × 50	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[131]	^[2]^{[Ն 35]}
47	«Երիտասարդ մարդու դիմանկարը» (Retrato de hombre joven) 1630—1631	Կտավ, յուղաներկ 89, 2 × 69, 5	Հին պինակոտեկ, Մյունխեն^[134]	^[135]
48	«Սուրբ Ֆոմա Ակվիանսկու փորձությունը» (Tentación de Santo Tomás de Aquino) 1631—1632	Կտավ, յուղաներկ 224 × 203	Սակրալիական արվեստի թանգարան, Օրիուելա	^{[Ն 3]}^[136]
49	«Արքայազն Բալտազեր Կառլոսի դիմանկարը գաճաճի հետ» (El príncipe Baltasar Carlos con un enano) 1631	Կտավ, յուղաներկ 128 × 102	Բոստոնի արվեստի թանգարան^[137]	^[65]^[138]
50	«Ֆիլիպ IV-ի դիմանկարը արծաթազարդ շականակագույն կոստյումով» (Felipe IV de castaño y plata) 1631—1632	Կտավ, յուղաներկ 199 × 113	Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ^[139]	^[22]^[140]
51	«Թագուհի Իզաբելլա Բուրբոնի դիմանկարը» (Isabel de Borbón) 1631—1632	Կտավ, յուղաներկ 207 × 109	մասնավոր հավաքածու, Նյու Յորք	^{[Ն 36]}
52	«Դիեգո դել Կորրալ և Արիելյանոյի դիմանկարը» (Don Diego del Corral y Arellano) 1631—1632	Կտավ, յուղաներկ 215 × 110	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[143]	^[144]^[2]
53	«Անտոնի դե Իպենյարրետա և Գալդոսի դիմանկարը որդու՝ Լուիսի հետ» (Doña Antonia de Ipeñarrieta y Galdós y su hijo don Luis) 1631—1632	Կտավ, յուղաներկ 215 × 110	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[145]	^[2]^{[Ն 37]}
54	«Տղամարդու ձեռք» (Mano de hombre) 1631	Կտավ, յուղաներկ 27 × 24	Մադրիդի թագավորական պալատ	^{[Ն 38]}
55	«Պեդրո դե Բարբերանա և Ապարրեգուի դիմանկարը» (Don Pedro de Barberana y Aparregui) 1631—1632	Կտավ, յուղաներկ 198, 1 × 111, 8	Քիմբելլի արվեստի թանգարան, Ֆորտ-Ուերտ^[150]	^[151]
56	«Խուան Մաթեոսի դիմանկարը» (Don Juan Mateos) մոտ. 1632	Կտավ, յուղաներկ 108 × 90	Հին վարպետների պատկերասրահ (Դրեզդեն)	^[152]
57	«Քրիստոսի խաչելությունը»^{[Ն 39]} (Cristo crucificado) մոտ. 1632	Կտավ, յուղաներկ 250 × 170	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[153]	^[2]^{[Ն 40]}
—	«Քրիստոսի խաչելությունը» (Cristo en la cruz) 1631	Կտավ, յուղաներկ 100 × 57	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)	^{[Ն 3]}^[2]^{[Ն 41]}
58	«Արքայազն Բալտազար Կառլոսի դիմանկարը արծաթագույն կոստյումով» (Retrato del príncipe Baltasar Carlos) 1632	Կտավ, յուղաներկ 117, 8 × 95, 9	Ուոլլեսի հավաքածու, Լոնդոն^[156]	^[157]
59	«Ֆիլիպ IV» (Felipe IV) 1632	Կտավ, յուղաներկ 127, 5 × 86, 5	Արվեստի պատմության թանգարան (Վիեննա)^[158]	^{[Ն 42]}
60	«Թագուհի Իզաբելլա Բուրբոնի դիմանկարը» (Isabel de Borbón) 1632	Կտավ, յուղաներկ 132 × 101, 5	վիեն^[161]	^{[Ն 43]}
61	«Ծաղրածու «Դոն Խուան Ավստրալիացի» ստեղծագործությունից» (El bufón llamado don Juan de Austria) 1632—1633	Կտավ, յուղաներկ 210 × 124, 5	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[163]	^[2]^[164]
—	«Սուրբ Ռուֆինա» (Santa Rufina) 1632—1634	Կտավ, յուղաներկ 77 × 64	Ֆոնդ Ֆոկուաս-Աբենգոա, Սևիլյա	^{[Ն 3]}^[33]
—	«Տղամարդու դիմանկար» (Retrato de hombre) 1630—1635	Կտավ, յուղաներկ 68, 6 × 55, 2	Մետրոպոլիտեն թանգարան (Նյու Յորք)^[165]	^{[Ն 3]}^[76]
—	«Տղամարդու դիմանկար» (Retrato de hombre) 1630	Կտավ, յուղաներկ 47 × 39	մասնավոր հավաքածու	^{[Ն 3]}^[166]^{[Ն 44]}
62	«Գրաֆ-հերցոգ Օլիվարեսի դիմանկարը ձիու վրա» (El Conde-Duque de Olivares a caballo) 1634—1638	Կտավ, յուղաներկ 313 × 239	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[167]	^[2]^{[Ն 45]}
63	«Սպիտակ ձին» (Caballo blanco) 1634—1635	Կտավ, յուղաներկ 310 × 245	Մադրիդի թագավորական պալատ	^{[Ն 46]}
64	«Ֆիլիպ III-ի դիմանկարը ձիու վրա]]» (Felipe III a caballo) 1634—1635	Կտավ, յուղաներկ 300 × 212	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[172]	^[2]^{[Ն 47]}
65	«Մարգարիտա Ավստրալիուհու դիմանկարը ձիու վրա» (La reina Margarita de Austria a caballo) 1634—1635	Կտավ, յուղաներկ 297 × 212	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[175]	^[2]^{[Ն 48]}
66	«Իզաբելլա Բուրբոնի դիմանկարը ձիու վրա» (La reina Isabel de Francia a caballo) 1634—1636	Կտավ, յուղաներկ 301 × 314	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[177]	^[2]^{[Ն 49]}
67	«Ֆիլիպ IV-ի դիմանկարը ձիու վրա» (Felipe IV a caballo) 1634	Կտավ, յուղաներկ 301 × 314	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[179]	^[2]^{[Ն 50]}
68	«Արքայազն Բալտազար Կառլոսի դիմանկարը ձիու վրա» (El príncipe Baltasar Carlos a caballo) 1634—1635	Կտավ, յուղաներկ 209 × 173	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[181]	^[2]^[182]
69	«Բրեդայի զիջումը»^{[Ն 51]} (La rendición de Breda) 1634—1635	Կտավ, յուղաներկ 307 × 367	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[183]	^[2]^[184]
70	«Քանդակագործ Խուան Մարտինես Մոնտանյեսի դիմանկարը» (Retrato de Juan Martínez Montañés) 1635—1636	Կտավ, յուղաներկ 109 × 107	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[185]	^[2]^[186]
71	«Ֆիլիպ IV-ի դիմանկար որսորդական կոստյումով » (Felipe IV cazador) 1635—1636	Կտավ, յուղաներկ 191 × 126	պր^[187]	^[2]^{[Ն 52]}
72	«Ֆերդինանդ Ավստրալիացու դիմանկարը որսորդական կոստյումով» (El cardenal infante don Fernando de Austria cazador) 1632—1633	Կտավ, յուղաներկ 191 × 107	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)	^[2]^[190]^[191]
73	«Արքայազն Բալտազար Կառլոսի դիմանկարը որսորդական կոստյումով»^[18]^[190] (El príncipe Baltasar Carlos cazador) 1635	Կտավ, յուղաներկ 191 × 103	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)	^{[Ն 53]}^[2]^[192]
74	«Արքայազն Բալտազար Կառլոսի ձիավարության դասը» (El príncipe Baltasar Carlos en el picadero) 1636—1637	Կտավ, յուղաներկ 144 × 96, 5	Մասնավոր հավաքածու, (Մեծ Բրիտանիա, Վեսթմինսթերյան հերցոգի հավաքածուն)	^{[Ն 54]}^[193]
75	«Հովհարով տիկինը» (La dama del abanico) 1635	Կտավ, յուղաներկ 95 × 70	Ուոլլեսի հավաքածուն, Լոնդոն^[194]	^{[Ն 55]}^[195]
76	«Աղջիկ» (Dama Joven) մոտ. 1635	Կտավ, յուղաներկ 98 × 49	մասնավոր հավաքածու (Մեծ Բրիտանիա, Հերցոգ Դերվորշինսկու հավաքածուն)	^{[Ն 56]}^[196]
77	«Դերձակուհին» (La costurera) 1635—1643	Կտավ, յուղաներկ 74 × 60	Արվեստի ազգային պատկերասրահ (Վաշինգտոն)^[197]	^{[Ն 57]}^[198]
78	«Պալբո դե Վալյադոլիդ» (Pablo de Valladolid) 1632—1637	Կտավ, յուղաներկ 213, 5 × 125	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[199]	^[2]^[200]
79	«Դոն Խուան դե Կալաբասաս» (El bufón Calabacillas) 1637—1639	Կտավ, յուղաներկ 106, 5 × 82, 5	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[201]	^[2]^{[Ն 58]}
80	«Ծաղրածու ըստ «Բարբարոսսա»-ի» (El bufón Barbarroja) 1634—1640	Կտավ, յուղաներկ 198 × 121	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[203]	^[2]^[204]
81	«Սուրբ Անտոնիի այցելությունը սուրբ Պալվին» (San Antonio Abad y san Pablo ermitaño) 1634	Կտավ, յուղաներկ 257 × 188	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[205]	^[2]^[18]^[206]
—	«Սուրբ Անտոնի Մեծը» (San Antonio Abad) 1635—1638	Կտավ, յուղաներկ 55, 8 × 40	մասնավոր հավաքածու, Նյու Յորք	^{[Ն 59]}
82	«Կոմս-հերցոգ Օիլվարեսի դիմանկարը» (Retrato del Conde-Duque de Olivares) 1638	Կտավ, յուղաներկ 67 × 54, 5	Էրմիտաժ (Սանկտ Պետերբուրգ)^[208]	^[209]
83	«Կոմս-հերցոգ Օլիվարեսի դիմանկարը» (Retrato del Conde-Duque de Olivares) 1638	Մեղր, յուղաներկ 10 × 8 (մանրանկարչություն)	Մադրիդի թագավորական պալատ	^{[Ն 60]}^[210]
84	«Ֆրանչեսկո I դը’Էսթեի դիմանկարը» (Francisco I de Este) 1638	Կտավ, յուղաներկ 68 × 51	Էսթեի պատկերասրահ, Մոդենա	^{[Ն 61]}^[211]
85	«Թագավորական որս» (La tela real) 1636—1638	Կտավ, յուղաներկ 182 × 302	Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ^[212]	^{[Ն 3]}^[22]^[213]
—	«Ֆրանսիսկո Բանդրեսա դե Աբարկիի դիմանկարը» (Don Francisco Bandrés de Abarca) 1638—1646	Կտավ, յուղաներկ 64 × 53	մասնավոր հավաքածու	^{[Ն 62]} ^[214]
86	«Արքայազն Բալտազար Կառլոսի դիմանկարը» (El príncipe Baltasar Carlos) 1639	Կտավ, յուղաներկ 128, 5 × 99	արվ^[215]	^{[Ն 63]}^[216]
87	«Տղամարդու դիմանկար» (Retrato de hombre) 1635—1645	Կտավ, յուղաներկ 76 × 64, 8	Վելլինգտոնի թանգարան, Լոնդոն	^[35]^{[Ն 64]}
88	«Էզոպ» (Esopo) 1639—1640	Կտավ, յուղաներկ 179 × 94	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[218]	^[2]^[219]
89	«Մենիպպ» (Menipo) 1639—1640	Կտավ, յուղաներկ 179 × 94	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[220]	^[2]^[221]
90	«Մարս» (El dios Marte) 1640	Կտավ, յուղաներկ 181 × 99	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[222]	^[2]^[223]
91	«Ինքնանկար» (Autorretrato) 1640	Կտավ, յուղաներկ 45, 8 × 38	Կերպարվեստի թանգարան, Վալենսիա^[224]	^[225]
92	«Աղջկա դիմանկար» (Retrato de niña) 1640	Կտավ, յուղաներկ 51, 5 × 41	Իսպանական հասարակնություն, Նյու Յորք	^{[Ն 65]}^[85]^[226]
93	«Ֆրանսիսկո Լեսկանո»^{[Ն 66]} (Francisco Lezcano, el Niño) 1635—1645	Կտավ, յուղաներկ 107 × 83	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[228]	^[2]^[227]
94	«Լա Ֆրագա» (Felipe IV en Fraga) 1644	Կտավ, յուղաներկ 129, 8 × 99, 4	Ֆրիկի հավաքածուն	^[18]^[229]
95	«Ֆիլիպ IV-ի այլաբանական դիմանկարը» (Retrato ecuestre de Felipe IV) 1645	Կտավ, յուղաներկ 393 × 267	Ուֆֆիցի, Ֆլորենցիա	^{[Ն 67]}^[230]
96	«Դոն Դիեգո դե Ասեդո» (El bufón don Diego de Acedo, el Primo) 1636—1645	Կտավ, յուղաներկ 107 × 82	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[231]	^[2]^[18]^{[Ն 68]}
—	«Ֆերնանդո դե Վալդես և Լյանոսի դիմանկարը» (Retrato de Fernando de Valdés y Llanos) 1640—1645	Կտավ, յուղաներկ 63, 5 × 59, 6	Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ^[233]	^{[Ն 3]}^[22]^[234]^{[Ն 69]}
97	«Դոն Սեբաստիան դե Մորրա» (El bufón don Sebastián de Morra) 1645	Կտավ, յուղաներկ 106, 5 × 81, 5	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[235]	^[2]^[18]^[236]
—	«Դոն Սեբաստիան դե Մորրա» (El bufón don Sebastián de Morra) մոտ. 1645	Կտավ, յուղաներկ 106 × 84, 5	մասնավոր հավաքածու (Շվեյցարիա)	^{[Ն 70]}^[237]
98	«Աստվածածնի պսակադրումը» (Coronación de la Virgen) 1635—1648	Կտավ, յուղաներկ 176 × 124	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[238]	^[2]^[239]
99	«Խուան Ֆրանսիսկո Պիմենտելյայի դիմանկարը» (Juan Francisco Pimentel, conde de Benavente) 1648	Կտավ, յուղաներկ 109 × 88	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[240]	^[2]^[241]
—	«Գալլիսիի դիմանկար» (La gallega) 1645—1650	Կտավ, յուղաներկ 60 × 46, 5	մասնավոր հավաքածու (Ճապոնիա)	^{[Ն 71]}^[242]
100	«Հայելիով Վեներան» (Venus del espejo) 1647—1651	Կտավ, յուղաներկ 122 × 177	Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ^[243]	^[22]^[244]
101	«Սիվիլլան դատարկ տախտակով» ^{[Ն 72]} (Sibila con tabula rasa) 1644—1648	Կտավ, յուղաներկ 64 × 58	Մեդոուզի արվեստի թանգարան, Դալաս^[245]	^{[Ն 73]}^[246]
102	«Մարիա Թերեզայի դիմանկարը» (La infanta María Teresa) 1648	Կտավ, յուղաներկ 48 × 37	Մետրոպոլիտեն թանգարան (Նյու Յորք)	^[76]^[247]
103	«Սատյագոյի շքանշանի ասպետի դիմանկարը» (Un caballero de la Orden de Santiago) 1645—1650	Կտավ, յուղաներկ 67 × 56	Դրեզդենի պատկերասրահ	^[248]

Երկրորդ ուղևորությունը Իտալիա (1649—1651)

№	Անվանում	Տեխնիկա / Չափս (սմ)	Պատկերասրահ	Ծանոթագրություն
104	«Խուան դե Պարեխիի դիմանկարը» (Juan de Pareja) 1650	կտավ, յուղաներկ 81, 3 × 69, 9	Մետրոպոլիտեն թանգարան (Նյու Յորք)^[249]	^[76]^[250]
105	«Հռոմի պապի սափրիչ Ֆրեդինանդո Բրանդանի դիմանկարը» (Ferdinando Brandani) 1645—1650	կտավ, յուղաներկ 48, 3 × 44, 4	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[251]	^[2]^[252]
106	«Հռոմի պապ Ինոկտենտիա X-ի դիմանկարը» (Retrato de Inocencio X) 1650	կտավ, յուղաներկ 140 × 120	Պալացցո Դորիա-Պամֆիլի, Հռոմ^[253]	^[254]
107	«Հռոմի պապ Ինոկտենտիա X-ի դիմանկարը» (Inocencio X) 1650	կտավ, յուղաներկ 82 × 71, 5	Վելլինգթոնի թանգարան, Լոնդոն	^[35]^[255]
108	«Կարդինալ Կամիլլո Մասսիմի դիմանկարը» (Retrato de Camillo Massimi ) 1650	կտավ, յուղաներկ 73, 6 × 58, 5	Քինգսթոն Լեյսի	^[256]
109	«Կարդինալ Կամիլլո Աստալլիի դիմանկարը» (El cardenal Astalli) 1650—1651	կտավ, յուղաներկ 61 × 48, 5	Իսպանական հասարակություն, Նյու Յորք	^[85]^[257]
—	«Կարդինալ Քրիստոֆորո Սենյիի դիմանկարը» (Cristoforo Segni) 1650—1651	կտավ, յուղաներկ 144 × 92	մասնավոր հավաքածու ( Քիսթերս Հայնցի հավքածուն)	^{[Ն 74]}^{[Ն 3]}^[258]

Մադրիդյան երրորդ շրջան (1651—1660)

№	Անվանում	Տեխնիկա / Չափս (սմ)	Պատկերասրահ	Ծանոթագրություն
110	«Մարիա Թերեզայի դիմանկարը» (María Teresa, infanta de España) 1651—1652	կտավ, յուղաներկ 34, 3 × 40	Մետրոպոլիտեն թանգարան (Նյու Յորք)^[259]	^{[Ն 75]}^[76]^[260]
111	«Մարիա Թերեզան ժամերով» (La infanta María Teresa de España) 1652—1653	կտավ, յուղաներկ 127 × 98, 5	Արվեստի պատմության թանգարան (Վիեննա)^[261]	^{[Ն 76]}^[262]
112	«Ֆիլիպ IV-ի դիմանկարը» (Felipe IV) 1653—1655	կտավ, յուղաներկ 69 × 56	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)	^[2]^[263]
113	«Թագուհի Մարիաննա Ավստրալուհու դիմանկարը» (La reina Mariana de Austria) 1645—1650	կտավ, յուղաներկ 231 × 131	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[264]	^{[Ն 77]}^[2]^[265]
114	«Մարգարիտայի դիմանկարը վարդագույն զգեստով» (La infanta Margarita) 1653—1654	կտավ, յուղաներկ 128, 5 × 100	Արվեստի պատմության թանգարան (Վիեննա)^[266]	^[267]
—	«Մարգարիտայի դիմանկարը վարդագույն զգեստով» (La infanta Margarita) 1653	կտավ, յուղաներկ 115 × 91	մասնավոր հավաքածու (Մադրիդ, Ալբա հերցոգների հավաքածուն)	^[268]^[269]
115	«Մարգարիտայի դիմանկարը սպիտակ զգեգեստով» (La infanta Margarita) 1656	կտավ, յուղաներկ 105 × 88	Արվեստի պատմության թանգարան (Վիեննա)^[270]	^[271]
116	«Լաս Մենինաս» (Las Meninas) 1656	կտավ, յուղաներկ 318 × 276	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[272]	^[2]^[273]
117	«Լեգենդ Արիաննայի մասին» (Las hilanderas) 1657	կտավ, յուղաներկ 222, 5 × 293	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[274]	^[2]^[275]
118	«Թագուհի Մարիաննա Ավստրալուհու դիմանկարը» (La reina Mariana de Austria) 1655—1656	կտավ, յուղաներկ 46, 5 × 43	Մեդոուզի արվեստի թանգարան, Դալաս^[276]	^{[Ն 78]} ^[277]
119	«Թագուհի Մարիաննա Ավստրալուհու դիմանկարը» (La reina Mariana de Austria) 1656—1657	կտավ, յուղաներկ 64, 7 × 54, 6	Թիսսենա Բորնեմիսայի թանգարան, Մադրիդ^[278]	^[279]
120	«Մերկուրին և Արգուսը» (Mercurio y Argos) 1659	կտավ, յուղաներկ 128 × 250	Պրադո թանգարան (Մադրիդ)^[280]	^[2]^[281]
121	«Մարգարիտայի դիմանկարը վարդագույն զգեստով» (Infanta Margarita Teresa con vestido azul) 1659	կտավ, յուղաներկ 127 × 107	Արվեստի պատմության թանգարան (Վիեննա)^[282]	^[283]
122	«Արքայազն Ֆելիպե Պրոսպերոյի դիմանկարը» (El príncipe Felipe Próspero) 1659	կտավ, յուղաներկ 128, 5 × 99, 5	Արվեստի պատմության թանգարան (Վիեննա)^[284]	^[285]
123	«Ֆիլիպ IV-ի դիմանկար» (Felipe IV) 1656—1657	կտավ, յուղաներկ 64 × 53, 75	Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ^[286]	^{[Ն 3]}^[22]^[287]

Նշումներ

↑ Реплика картины, однако без религиозной композиции на заднем плане. Полотно находится в таком плохом состоянии, что подтвердить авторство пока невозможно^[12]^[13].
↑ Նկարը գտնվել է 2004 թվականին և հրապարակվել 2010-ին^[14]^[15].
↑ ^3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 ^3,12 ^3,13 ^3,14 ^3,15 ^3,16 ^3,17 ^3,18 ^3,19 Отсутствует у Лопес-Рея.
↑ Работа впервые опубликована в 1999 году^[16]^[17].
↑ Варианты перевода — «Старая кухарка», «Яичница»^[18].
↑ Этюд головы, предположительно для картины № 8. Поступил в 1814 году в Эрмитаж как оригинал Веласкеса, однако в каталогах музея 1859—1958 эта атрибуция была снята. Лопес-Рей, изучив его лично, подтвердил авторство Веласкеса. Сомнение в авторстве выразил Джонатан Браун^[26]^[27].
↑ Фигура старика слева — та же, что на картине № 3. Эксперты предполагают, что это либо её вариант, сделанный мастером собственноручно, либо работа «школы Веласкеса». В парижской частной коллекции имеется подделка-пастиш, созданная на основе данной картины^[29]^[30].
↑ Диптих, предназначавшийся для монастыря кармелиток^[22].
↑ Обрезанный фрагмент какой-то более крупной картины; следы обрезки явно видны. Лопес-Рей считает атрибуцию кисти Веласкеса сомнительной: по его мнению, голова на картине Винченцо Кардуччи «Святой Бруно отвергает архиепископскую митру, предложенную ему папой Урбаном II» (1632, Прадо) имеет большое сходство с этой. С момента составления его каталога картина поступила из частной коллекции в Прадо как полотно Веласкеса^[46]^[47].
↑ Вариант(ы) перевода названия — «Севильский водонос», «Разносчик воды в Севилье»^[48].
↑ Портрет является посмертным, чем объясняется такая примитивность композиции^[51].
↑ Авторская реплика картины № 18 с малозаметными изменениями в композиции^[54]^[55]^[56].
↑ Картина находится в очень плохом состоянии, однако Лопес-Рей считает атрибуцию крайне правдоподобной^[59]^[60].
↑ Նախկինում համարվել է անծանոթի դիմանկար^[62]^[63].
↑ Возможно, картина является портретом эрудита Франсиско де Риохи^[en]. Полотно находится в плохом состоянии, однако Лопес-Рей не сомневается в его авторстве^[67]^[68].
↑ Выдвигалось предположение, что картина может являться автопортретом^[70]^[71].
↑ Возможно, уменьшенное авторское повторение портрета в рост № 26^[73].
↑ Приобретён музеем в 1929 году.
↑ В 1973 году музей Метрополитен поменял атрибуцию портрета с «Веласкес» на «школу Веласкеса», однако по мнению Лопес-Рея под этим решением нет никаких оснований, что подтверждает его радиографическое изучение. В настоящее время снова указано авторство Веласкеса (после реставрации 2010 года)^[77]^[78].
↑ Картина считалась портретом брата Оливареса, поэтому авторство Веласкеса отводилось по датам. Эта ошибка была выяснена. Лопес-Рей не ставит под вопрос её авторство^[80]^[81].
↑ Обрезанная часть более крупного полотна. Лопес-Рей не считает атрибуцию Веласкесу надёжной.^[83]^[84].
↑ Полотно было сильно повреждено в районе лица, что мешает его считать эталонным. Лопес-Рей, присоединяясь к мнениям более ранних экспертов, считает, что плохое состояние картины и отсутствие документальных свидетельств о её создании и бытовании не позволяют считать атрибуцию кисти Веласкеса окончательно подтверждённой^[86]^[87].
↑ Повторение № 29, возможно, работа «школы Веласкеса». Лопес-Рей отвергает его авторство^[86]^[89].
↑ Полотно обрезано. Судя по инвенторию Мадридского Алькасара, этот олень был «убит Королём, Его Величеством Филиппом IV в 1626 году»^[91]^[92].
↑ Одно время ошибочно считался портретом старшего брата Филиппа IV^[98]^[99].
↑ Фрагмент обрезанного портрета^[100]^[101].
↑ Единственный из «Шутов» Веласкеса вне стен Прадо. Лопес-Рей считает эту картину написанной Веласкесом, так как нашёл подходящее к ней описание в инвенториях королевских дворцов. Однако современные исследователи всё-таки отводят авторство^[103]^[104].
↑ Картина находится в плохом состоянии и имеет неясную историю бытования, что запутывает её точную атрибуцию. Герман Восс предположил, что автором картины является Карло Череса^[en]^[107].
↑ Другое название — «Смеющийся Демокрит», «Географ».
↑ Лопес-Рей считает, что мастером написаны только руки и лицо. Существуют две копии этой картины в изменённой иконографии, вероятно, сделанные до того, как «Демокрит» был переписан автором из «Пьяницы»^[110]^[111].
↑ Картина найдена в 2012 году^[116].
↑ Другой вариант названия — «Аполлон в кузнице Вулкана»
↑ Вариант названия — «Павильон Ариадны»
↑ Варианты названия — «Вход во грот», «Вилла Медичи. Вечер»
↑ Существует предположение, что это портрет доньи Хуаны Пачеко, жены Веласкеса, позже переделанный в идеализированное изображение некой сивиллы^[132]^[133].
↑ Несмотря на нахождение в частной коллекции, картина имеет чистейший провенанс и несомненное авторство^[141]^[142].
↑ Очевидно, парный портрету № 52, изображающему мужа дамы. Существовало предположение, что мальчик был дописан позже другим художником, однако оно было опровергнуто радиографической экспертизой^[146]^[147].
↑ Сохранившийся фрагмент утраченного портрета, предположительно архиепископа Фернандо де Вальдес-и-Льяноса. Сохранилась целая копия этой картины (в коллекции графа Торено) и изображение головы (см. ниже). На листке начертана подпись Веласкеса^[148]^[149].
↑ Известно как «Распятие Сан Пласидо» по монастырю, где оно находилось
↑ В Прадо же находится иконографический извод этой картины сомнительного авторства (см. ниже)^[154]^[155].
↑ На картине есть надпись, говорящая, что её написал в 1631 году Веласкес, однако Лопес-Рей на основе стилистического анализа живописи считает эту надпись поздней, а авторство — неизвестным^[154].
↑ Обрезан; предположительно изображал модель в полный рост. У Лопес-Рея фигурирует как «произведение Веласкеса и его мастерской». Очевидно, парный № 60^[159]^[160].
↑ Обрезан; предположительно изображал модель в полный рост. У Лопес-Рея фигурирует как «произведение Веласкеса и его мастерской». Очевидно, парный № 59^[159]^[162].
↑ Картина обнаружена и продана с аукциона в 2011 году
↑ В Музее Метрополитен есть уменьшенная копия этого портрета — вероятно, кисти Масо.^[168]^[169].
↑ Ранее картина была дополнена другим художником фигурой святого Иакова (иконография Сантьяго Матаморос), которая была убрана в 1959 году. Копия картины мастерской находится в частной коллекции.^[170]^[171].
↑ Парная к следующей По мнению Лопес-Рея, изначально картина была написана неидентифицированным художником (возможно, Бартоломе Гонсалесом, Масо или Хуаном де ла Корте), затем сильно переписана Веласкесом и его мастерской.^[173]^[174].
↑ Парная к предыдущей № 65. По мнению Лопес-Рея, изначально картина была написана неидентифицированным художником (возможно, Винченцо Кардуччи или Еухенио Каксесом), затем сильно переписана Веласкесом и его мастерской^[173]^[176].
↑ Входит в цикл с № 64 и № 65, парная к следующей. По мнению Лопес-Рея, изначально картина была написана неидентифицированным художником (возможно, Винченцо Кардуччи или Еухенио Каксесом), затем сильно переписана Веласкесом^[173]^[178].
↑ Парный № 66^[180].
↑ Вариант названия — «Копья»
↑ Существует копия работы мастерской Веласкеса (Кастрес, Музей Гойи)^[188]^[189].
↑ Существует два повторения работы мастерской с небольшими изменениями в иконографии
↑ Лопес-Рей указывает, что неудачная композиция и живопись указывают, что картина - плод работы больше мастерской, чем одного Веласкеса. Существует повторение этой картины работы школы Веласкеса в Коллекции Уолласа столь низкого художественного уровня, что его нельзя даже приписать кисти Масо
↑ Существовала версия, что на картине изображена легендарная герцогиня де Шеврез
↑ Картина обрезана с обеих сторон. Берруете считал её подготовительной для №74, однако предполагал авторство Масо, а Лопес-Рей считает, что рука Веласкеса все-таки видна
↑ Санчес Кантон считал её работой Масо. Лопес-Рей не сомневается в авторстве Веласкеса, но считает, что картину невозможно точно датировать
↑ Также известен как «Эль Бобо дель Кориа»^[202].
↑ Этюд головы для картины «Святой Антоний посещает святого Павла» (см. выше). Лопес-Рей не отводит авторство^[207].
↑ О том, что Веласкес писал миниатюры, известно из письменных источников. Ни один из упомянутых миниатюрных портретов не сохранился. Данный портрет по источникам не известен, однако Лопес-Рей и другие считают версию авторства Веласкеса приемлемой. В таком случае, это единственная сохранившаяся миниатюра его работы.
↑ Картина обрезана снизу
↑ Կտավը ունի մեծ պառվածք։
↑ Լոպես-Ռեյը գտնում է, որ Վելասկեսը պատկերել է միայն դեմքը, իսկ մնացածը նկարվել է ուրիշի կողմից
↑ Համարվում էր Ալոնսո Կանոյի դիմանկարը^[217].
↑ Կտավն անավարտ է
↑ Также известен как «Дитя из Вальескаса»^[227].
↑ Картина является списком с несохранившегося полотна Рубенса. Выполнена мастерской Веласкеса, который написал в ней только лицо короля
↑ Հայտնի է որպես «Էլ Պրիմո»^[232].
↑ Лопес-Рей считает картину копией работы неизвестного художника с несохранившегося оригинала Веласкеса (от которого осталась только «Рука»; см. № 54). В коллекции Торено находится копия этого же портрета, но во весь рост^[148].
↑ Лопес-Рей считает картину авторской репликой, возможно, выполненной с помощью мастерской
↑ Лопес-Рей не видит причин сомневаться в авторстве
↑ Вариант названия «Арахна (Сивилла?)»
↑ Предположительно является этюдом фигуры Арахны к картине «Пряхи, или Миф об Арахне», либо же изображением сивиллы
↑ Другой предполагаемый автор - Пьетро Мартире Нери
↑ Պատռված դիմանկարի հատված
↑ Реплика работы мастерской находится в Музее Бостона
↑ Реплика работы мастерской находится в Музее истории искусств, Вена
↑ Պատռված կտավից հատված

Ծանոթագրություններ

↑ Никифорова, Ирина. «Диего Родригес Веласкес». Библиотекарь.Ру. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 13-ին.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 ^2,17 ^2,18 ^2,19 ^2,20 ^2,21 ^2,22 ^2,23 ^2,24 ^2,25 ^2,26 ^2,27 ^2,28 ^2,29 ^2,30 ^2,31 ^2,32 ^2,33 ^2,34 ^2,35 ^2,36 ^2,37 ^2,38 ^2,39 ^2,40 ^2,41 ^2,42 ^2,43 ^2,44 ^2,45 ^2,46 ^2,47 «Diego Velázquez el Prado» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado: Encyclopedia Online. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Rondón, José María. (2013 թ․ օգոստոսի 11). «La incógnita Velázquez» (իսպաներեն). ElMundo.es. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «Mazo, Juan Bautista Martinez del» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado: Enciclopedia Online. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Rayón, Fernando. (2009-10). «Así aparece un Velázquez» (իսպաներեն). Nueva Revista. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 18, 19
↑ «Диего Веласкес. Завтрак». Государственный Эрмитаж. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 20, 21
↑ «Diego Velázquez. Kitchen Maid with the Supper at Emmaus» (անգլերեն). National Gallery of Ireland. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 22, 23
↑ «Diego Velázquez. Kitchen Scene» (անգլերեն). The Art Institute of Chicago. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 44
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 24, 25
↑ Marciari, John. (2010-09). «The Velázquez in the Basement» (անգլերեն). Yale Alumni Magazine. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «El hispanista Brown insiste en que «La educación de la Virgen» no es un Velázquez» (իսպաներեն). La Nueva España. 2010 թ․ հոկտեմբերի 25. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «'Las lágrimas de San Pedro' de Velázquez, a subasta» (իսպաներեն). ЕlMundo.es. 2004 թ․ փետրվարի 19. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «El cuadro 'Las lágrimas de san Pedro', de Velázquez, no encuentra comprador» (իսպաներեն). Еl Рaís. 2004 թ․ փետրվարի 20. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ ^18,0 ^18,1 ^18,2 ^18,3 ^18,4 ^18,5 ^18,6 ^18,7 ^18,8 Вариант(ы) перевода названия — по: Ортега-и-Гассет, Х. Веласкес. Гойя / пер. с исп. и вступ. статья И. В. Ершовой, М. Б. Смирновой. — М. : Республика, 1997. — ISBN 5-250-02624-9.
↑ «Diego Velázquez. An Old Woman Cooking Eggs» (անգլերեն). National Galleries Scotland. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-01-28-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 26, 27
↑ «Christ in the house of Martha and Mary» (անգլերեն). The National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ ^22,0 ^22,1 ^22,2 ^22,3 ^22,4 ^22,5 ^22,6 ^22,7 «Diego Velázquez. 1599–1660» (անգլերեն). The Natinal Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 28, 29
↑ «Веласкес. Мужская голова в профиль». Государственный Эрмитаж.(չաշխատող հղում)
↑ Испанское искусство в собрании Государственного Эрмитажа : каталог выставки [в выставочном центре «Эрмитаж — Выборг» 19 апреля — 27 октября 2013]. — СПб. : Государственный Эрмитаж, 2013. — 108 с. — ISBN 978-5-9501-0241-7.
↑ López-Rey, 1996, էջ 24
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 30, 31
↑ «Tavern scene with two men» (անգլերեն). Museum of Fine Arts. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 26
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 32, 33
↑ «Inmaculada Concepción» (իսպաներեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ «"Inmaculada Concepción", Alonso Cano-Diego Velázquez» (իսպաներեն). Abengoa Annual Report 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ ^33,0 ^33,1 ^33,2 «Centro Velázquez» (իսպաներեն). Focus Abengoa. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ ^34,0 ^34,1 ^34,2 Вариант(ы) перевода названия — по: Тасартес, М. Веласкес. — М. : Белый город, 1998. — ISBN 5-7793-0162-X.
↑ ^35,0 ^35,1 ^35,2 ^35,3 Catalogue of Paintings in the Wellington Museum Apsley House : [անգլ.] / C. M. Kauffmann, revised by Susan Jenkins. — English Heritage, 2009. — 344 p. — ISBN 978-1-903470-787.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 34, 35
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 36, 37
↑ «The Immaculate Conception» (անգլերեն). The National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 38, 39, 40, 41
↑ «Saint John the Evangelist on the Island of Patmos» (անգլերեն). The National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ «Adoración de los Reyes» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 42, 43
↑ «Sant Pau» (կատալաներեն). Museu Nacional d’Art de Catalunya. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 44, 45
↑ «Cabeza de apóstol» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 38
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 46, 47
↑ ^48,0 ^48,1 ^48,2 ^48,3 Вариант(ы) перевода названия — по: Каптерева, Т. П. Испания. История искусства. — М., 2003. — ISBN 5-7793-0610-9.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 48, 49
↑ «Diego Velázquez. Retrato de D. Cristóbal Suárez de Ribera» (իսպաներեն). Junta de Andalucia. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 50, 51
↑ «Madre Jerónima de la Fuente» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 52, 53
↑ López-Rey, 1996, էջ 50
↑ Garrido, M. Carmen; Espinosa, M. Teresa Gómez. Estudio técnico comparativo de los dos retratos de la venerable madre Sor Jerónima de la Fuente : [իսպ.] // El Boletín del Museo Nacional del Prado. — 1988. — № 9. — P. 66—76.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 54, 55
↑ «Diego Velázquez. Saint John the Baptist in the Wilderness» (անգլերեն). The Art Institute of Chicago. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «Imposición de la casulla a San Ildefonso» (իսպաներեն). Focus Abengoa. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 52
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 56, 57
↑ «Francisco Pacheco» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 54
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 58, 59
↑ «Luis de Góngora y Argote» (անգլերեն). Museum of Fine Arts, Boston. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ ^65,0 ^65,1 «Spanish Paitings» (անգլերեն). Museum of Fine Arts, Boston. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 60, 61
↑ López-Rey, 1996, էջ 60
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 62, 63
↑ «Retrato de hombre» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 62
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 64, 65
↑ «Diego Velázquez. The early court portraits» (անգլերեն). Meadows Museum of Art. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 66, 67
↑ «Diego Velázquez. A Man» (անգլերեն). Detroit Institute of Arts. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «Philip IV» (անգլերեն). The Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ ^76,0 ^76,1 ^76,2 ^76,3 ^76,4 ^76,5 «Velázquez, Diego Rodríguez de Silva y» (անգլերեն). The Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 67
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 68, 69
↑ «Diego Velázquez. Retrato do Conde-Duque de Olivares» (պորտուգալերեն). Museu de Arte de São Paulo Assis Chateaubriand. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 70
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 70, 71
↑ 1989 թվականից գտնվելու վայրը հայտնի չէ (Լոպես-Ռեյի համաձայն)
↑ López-Rey, 1996, էջ 72
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 72, 73
↑ ^85,0 ^85,1 ^85,2 «Don Gaspar de Guzman, Count of Olivares and Duke of San Lucar la Mayor» (անգլերեն). The Athenaeum. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ ^86,0 ^86,1 López-Rey, 1996, էջ 74
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 74, 75
↑ Catalogo de las obras de Velázquez : [իսպ.]. — Barcelona, 1885.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 76, 77
↑ «Cabeza de venado» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 76
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 78, 79
↑ «Christ contemplated by the Christian Soul» (անգլերեն). The National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 80, 81
↑ «Felipe IV» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 82, 83
↑ «Carlos de Austria» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 88
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 84, 85
↑ López-Rey, 1996, էջ 90
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 86, 87
↑ «Diego Velázquez. Portrait of the Jester Calabazas» (անգլերեն). The Сleveland Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 92
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 88, 89
↑ «Cuerna de venado» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ «Sobre la cuerna del venado (Cervus elaphus): descorreo, escoda y desmogue…» (իսպաներեն). Blogspot.ru. 2012 թ․ ապրիլի 15. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 80
↑ 4093666 «Velazquez Painting at Museum» (անգլերեն). Sarasota Herald-Tribune. 1970 թ․ դեկտեմբերի 13. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
↑ «Democritus». Musée des Beaux-Arts. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 12-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 96
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 90, 91
↑ «Los borrachos, o El triunfo de Baco» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 92, 93
↑ «The Supper at Emmaus» (անգլերեն). The Metropolitan museum of Arts. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 94, 95
↑ «Descubren un nuevo cuadro pintado por Velázquez» (իսպաներեն). Días de Historia. 2012 թ․ դեկտեմբերի 9. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «María de Austria, reina de Hungría» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 96, 97
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 98, 99
↑ «La fragua de Vulcano» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 100, 101
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 102, 103
↑ «The Medici Gardens in Rome» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 104, 105
↑ «The Medici Gardens in Rome» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 106, 107
↑ «Ritratto, opera di Diego Velazquez conservata alla Pinacoteca Capitolina a Roma» (իտալերեն). Cultura Italia. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «Diego Rodríguez de Silva Velázquez. Musei Capitolini» (իտալերեն). AbcRoma.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «Diego Rodríguez de Silva Velázquez. La rissa» (իսպաներեն). Como aprender a pintar. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Mauro, Marco di. (2005 թ․ հունիսի 2). «Velazquez a Capodimonte: riflessioni a margine di una mostra» (իտալերեն). BTA – Bollettino Telematico dell’Arte. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «Una sibila (¿Juana Pacheco?)» (իսպաներեն). Museu Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 118
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 108, 109
↑ «Junger Spanischer Edelmann» (գերմաներեն). Alte Pinakothek. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 110, 111
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 112, 113
↑ «Don Baltasar Carlos with a Dwarf» (անգլերեն). Museum of Fine Arts, Boston. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 114, 115
↑ «Philip IV of Spain in Brown and Silver» (անգլերեն). The National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 116, 117
↑ López-Rey, 1996, էջ 128
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 118, 119
↑ «Don Diego del Corral y Arellano» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 120, 121
↑ «Doña Antonia de Ipeñarrieta y Galdós, y su hijo don Luis» (իսպաներեն). Museo del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 134
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 122, 123
↑ ^148,0 ^148,1 López-Rey, 1996, էջ 138
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 124, 125
↑ «Portrait of Don Pedro de Barberana». Kimbell Art Museum. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 126, 127
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 128, 129
↑ «Cristo crucificado». Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ ^154,0 ^154,1 López-Rey, 1996, էջ 146
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 130, 131
↑ «Prince Baltasar Carlos in Silver». Wallace Collection. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 132, 133
↑ «König Philipp IV. von Spanien (1605-1665)» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ ^159,0 ^159,1 López-Rey, 1996, էջ 150
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 134, 135
↑ «Königin Maria Anna von Spanien in hellrotem Kleid» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 136, 137
↑ «El bufón llamado "don Juan de Austria"». Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 138, 139
↑ «Portrait of a Man» (իսպաներեն). The Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ «Un retrato inédito atribuido a Velázquez se subasta en Londres» (իսպաներեն). El Universal. 2011 թ․ դեկտեմբերի 7. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «Gaspar de Guzmán, conde-duque de Olivares, a caballo». Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 164
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 140, 141
↑ López-Rey, 1996, էջ 166
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 142, 143
↑ «Felipe III, a caballo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ ^173,0 ^173,1 ^173,2 López-Rey, 1996, էջ 168
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 144, 145
↑ «La reina Margarita de Austria, a caballo». Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 146, 147
↑ «La reina Isabel de Borbón, a caballo». Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 148, 149
↑ «Felipe IV, a caballo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 150, 151
↑ «El príncipe Baltasar Carlos, a caballo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 152, 153
↑ «Las lanzas, o La Rendición de Breda» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 154, 155
↑ «Juan Martínez Montañés» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 156, 157
↑ «Felipe IV, cazador» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ López-Rey, 1996, էջ 154
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 158, 159
↑ ^190,0 ^190,1 Вариант(ы) перевода названия — по: Беттаньо, А.; Браун, К.. Прадо. — М. : Слово, 2002. — ISBN 5-387-00277-9.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 160, 161
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 162, 163
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 164, 165
↑ «The Lady with a Fan» (անգլերեն). The Wallace Collection. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 166, 167
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 168, 169
↑ «The Needlewoman» (անգլերեն). National Gallery of Art. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 170, 171
↑ «The Buffoon, Pablo de Valladolid» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 172, 173
↑ «El bufón "Calabacillas"» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 174, 175
↑ «El bufón Barbarroja» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 176, 177
↑ «San Antonio Abad y San Pablo, primer ermitaño» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 178, 179
↑ López-Rey, 1996, էջ 214
↑ «Диего Веласкес. Портрет Оливареса». Государственный Эрмитаж. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 180, 181
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 182, 183
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 184, 185
↑ «Philip IV hunting Wild Boar (La Tela Real)» (անգլերեն). The National Gallery, London. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 186, 187
↑ López-Rey, 1996, էջ 232, 233
↑ «Infant Baltasar Carlos (1629-1646)» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 188, 189
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 190, 191
↑ «Esopo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 192, 193
↑ «Menipo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 194, 195
↑ «El dios Marte» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 196, 197
↑ «Autorretrato» (իսպաներեն). Museo de Bellas Artes de Valencia. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 198, 199
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 200, 201
↑ ^227,0 ^227,1 Turina, Quevedo, 1999, էջեր 202, 203
↑ «Francisco Lezcano» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 18-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 204, 205
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 206, 207
↑ «El bufón don Diego de Acedo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 208, 209
↑ «Portrait of Archbishop Fernando de Valdés» (անգլերեն). The National Gallery, London. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Braham, Alan. Archbishop Fernando de Valdés y Llanos: the problem of Velazquez’s portrait : [անգլ.] // The Brulington Magazine. — 1968. — Vol. 110, no. 784, Jul. — P. 401—402, 405, 407—408. — JSTOR 875703.
↑ «The Buffoon Sebastian de Morra» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 18-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 210, 211
↑ López-Rey, 1996, էջեր 254, 255
↑ «La Coronación de la Virgen» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 212, 213
↑ «Don Juan Francisco de Pimentel, X conde de Benavente» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 214, 215
↑ López-Rey, 1996, էջեր 274, 275
↑ «The Toilet of Venus ('The Rokeby Venus')» (անգլերեն). The National Gallery, London. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 216, 217
↑ «Diego Velázquez. Female Figure (Sibyl with Tabula Rasa)» (անգլերեն). Meadows Museum of Art. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 218, 219
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 220, 221
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 222, 223
↑ «Juan de Pareja» (անգլերեն). The Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 224, 225
↑ «Barbero del Papa» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 226, 227
↑ Galleria Doria Pamphilj - Roma. «Portrait of Pope Innocent X» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 228, 229
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 230, 231
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 232, 233
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 234, 235
↑ Marías, 1999, էջ 182
↑ «María Teresa (1638–1683), Infanta of Spain, 1651–54» (անգլերեն). The Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 236, 237
↑ «Infantin Maria Teresa (1638-1683)» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 238, 239
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 240, 241
↑ «Mariana de Austria, reina de España» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 242, 243
↑ «Infantin Margarita Teresa (1651-1673) in rosafarbenem Kleid» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 244, 245
↑ «Evolucion cronologica de la infanta Margarita de Austria a traves de la pintura» (իսպաներեն). Gabito Grupos. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «Visitando el Palacio de Liria» (իսպաներեն). Wordpress.com. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ «Infantin Margarita Teresa (1651-1673) in weißem Kleid» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 246, 247
↑ «Las Meninas» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 248, 249
↑ «Las hilanderas o la fábula de Aracne» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 250, 251
↑ «Diego Velázquez. Portrait of Queen Mariana» (անգլերեն). Meadows Museum of Art. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 252, 253
↑ «Retrato de doña Mariana de Austria, reina de España» (իսպաներեն). Colección Thyssen-Bornemisza. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 254, 255
↑ «Mercurio y Argos» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 256, 257
↑ «Infantin Margarita Teresa (1651-1673) in blauem Kleid» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 258, 259
↑ «Infant Baltasar Carlos» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 260, 261
↑ «Philip IV of Spain». National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.
↑ Turina, Quevedo, 1999, էջեր 262, 263

[14] Реплика картины, однако без религиозной композиции на заднем плане. Полотно находится в таком плохом состоянии, что подтвердить авторство пока невозможно^[12]^[13].

[17] Նկարը գտնվել է 2004 թվականին և հրապարակվել 2010-ին^[14]^[15].

[lopesnet-18] 3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 ^3,12 ^3,13 ^3,14 ^3,15 ^3,16 ^3,17 ^3,18 ^3,19 Отсутствует у Лопес-Рея.

[21] Работа впервые опубликована в 1999 году^[16]^[17].

[23] Варианты перевода — «Старая кухарка», «Яичница»^[18].

[33] Этюд головы, предположительно для картины № 8. Поступил в 1814 году в Эрмитаж как оригинал Веласкеса, однако в каталогах музея 1859—1958 эта атрибуция была снята. Лопес-Рей, изучив его лично, подтвердил авторство Веласкеса. Сомнение в авторстве выразил Джонатан Браун^[26]^[27].

[37] Фигура старика слева — та же, что на картине № 3. Эксперты предполагают, что это либо её вариант, сделанный мастером собственноручно, либо работа «школы Веласкеса». В парижской частной коллекции имеется подделка-пастиш, созданная на основе данной картины^[29]^[30].

[46] Диптих, предназначавшийся для монастыря кармелиток^[22].

[56] Обрезанный фрагмент какой-то более крупной картины; следы обрезки явно видны. Лопес-Рей считает атрибуцию кисти Веласкеса сомнительной: по его мнению, голова на картине Винченцо Кардуччи «Святой Бруно отвергает архиепископскую митру, предложенную ему папой Урбаном II» (1632, Прадо) имеет большое сходство с этой. С момента составления его каталога картина поступила из частной коллекции в Прадо как полотно Веласкеса^[46]^[47].

[58] Вариант(ы) перевода названия — «Севильский водонос», «Разносчик воды в Севилье»^[48].

[62] Портрет является посмертным, чем объясняется такая примитивность композиции^[51].

[68] Авторская реплика картины № 18 с малозаметными изменениями в композиции^[54]^[55]^[56].

[73] Картина находится в очень плохом состоянии, однако Лопес-Рей считает атрибуцию крайне правдоподобной^[59]^[60].

[77] Նախկինում համարվել է անծանոթի դիմանկար^[62]^[63].

[83] Возможно, картина является портретом эрудита Франсиско де Риохи^[en]. Полотно находится в плохом состоянии, однако Лопес-Рей не сомневается в его авторстве^[67]^[68].

[87] Выдвигалось предположение, что картина может являться автопортретом^[70]^[71].

[90] Возможно, уменьшенное авторское повторение портрета в рост № 26^[73].

[92] Приобретён музеем в 1929 году.

[97] В 1973 году музей Метрополитен поменял атрибуцию портрета с «Веласкес» на «школу Веласкеса», однако по мнению Лопес-Рея под этим решением нет никаких оснований, что подтверждает его радиографическое изучение. В настоящее время снова указано авторство Веласкеса (после реставрации 2010 года)^[77]^[78].

[101] Картина считалась портретом брата Оливареса, поэтому авторство Веласкеса отводилось по датам. Эта ошибка была выяснена. Лопес-Рей не ставит под вопрос её авторство^[80]^[81].

[105] Обрезанная часть более крупного полотна. Лопес-Рей не считает атрибуцию Веласкесу надёжной.^[83]^[84].

[109] Полотно было сильно повреждено в районе лица, что мешает его считать эталонным. Лопес-Рей, присоединяясь к мнениям более ранних экспертов, считает, что плохое состояние картины и отсутствие документальных свидетельств о её создании и бытовании не позволяют считать атрибуцию кисти Веласкеса окончательно подтверждённой^[86]^[87].

[112] Повторение № 29, возможно, работа «школы Веласкеса». Лопес-Рей отвергает его авторство^[86]^[89].

[116] Полотно обрезано. Судя по инвенторию Мадридского Алькасара, этот олень был «убит Королём, Его Величеством Филиппом IV в 1626 году»^[91]^[92].

[124] Одно время ошибочно считался портретом старшего брата Филиппа IV^[98]^[99].

[127] Фрагмент обрезанного портрета^[100]^[101].

[131] Единственный из «Шутов» Веласкеса вне стен Прадо. Лопес-Рей считает эту картину написанной Веласкесом, так как нашёл подходящее к ней описание в инвенториях королевских дворцов. Однако современные исследователи всё-таки отводят авторство^[103]^[104].

[135] Картина находится в плохом состоянии и имеет неясную историю бытования, что запутывает её точную атрибуцию. Герман Восс предположил, что автором картины является Карло Череса^[en]^[107].

[137] Другое название — «Смеющийся Демокрит», «Географ».

[141] Лопес-Рей считает, что мастером написаны только руки и лицо. Существуют две копии этой картины в изменённой иконографии, вероятно, сделанные до того, как «Демокрит» был переписан автором из «Пьяницы»^[110]^[111].

[147] Картина найдена в 2012 году^[116].

[151] Другой вариант названия — «Аполлон в кузнице Вулкана»

[155] Вариант названия — «Павильон Ариадны»

[158] Варианты названия — «Вход во грот», «Вилла Медичи. Вечер»

[168] Существует предположение, что это портрет доньи Хуаны Пачеко, жены Веласкеса, позже переделанный в идеализированное изображение некой сивиллы^[132]^[133].

[178] Несмотря на нахождение в частной коллекции, картина имеет чистейший провенанс и несомненное авторство^[141]^[142].

[184] Очевидно, парный портрету № 52, изображающему мужа дамы. Существовало предположение, что мальчик был дописан позже другим художником, однако оно было опровергнуто радиографической экспертизой^[146]^[147].

[187] Сохранившийся фрагмент утраченного портрета, предположительно архиепископа Фернандо де Вальдес-и-Льяноса. Сохранилась целая копия этой картины (в коллекции графа Торено) и изображение головы (см. ниже). На листке начертана подпись Веласкеса^[148]^[149].

[191] Известно как «Распятие Сан Пласидо» по монастырю, где оно находилось

[195] В Прадо же находится иконографический извод этой картины сомнительного авторства (см. ниже)^[154]^[155].

[196] На картине есть надпись, говорящая, что её написал в 1631 году Веласкес, однако Лопес-Рей на основе стилистического анализа живописи считает эту надпись поздней, а авторство — неизвестным^[154].

[202] Обрезан; предположительно изображал модель в полный рост. У Лопес-Рея фигурирует как «произведение Веласкеса и его мастерской». Очевидно, парный № 60^[159]^[160].

[205] Обрезан; предположительно изображал модель в полный рост. У Лопес-Рея фигурирует как «произведение Веласкеса и его мастерской». Очевидно, парный № 59^[159]^[162].

[210] Картина обнаружена и продана с аукциона в 2011 году

[214] В Музее Метрополитен есть уменьшенная копия этого портрета — вероятно, кисти Масо.^[168]^[169].

[217] Ранее картина была дополнена другим художником фигурой святого Иакова (иконография Сантьяго Матаморос), которая была убрана в 1959 году. Копия картины мастерской находится в частной коллекции.^[170]^[171].

[221] Парная к следующей По мнению Лопес-Рея, изначально картина была написана неидентифицированным художником (возможно, Бартоломе Гонсалесом, Масо или Хуаном де ла Корте), затем сильно переписана Веласкесом и его мастерской.^[173]^[174].

[224] Парная к предыдущей № 65. По мнению Лопес-Рея, изначально картина была написана неидентифицированным художником (возможно, Винченцо Кардуччи или Еухенио Каксесом), затем сильно переписана Веласкесом и его мастерской^[173]^[176].

[227] Входит в цикл с № 64 и № 65, парная к следующей. По мнению Лопес-Рея, изначально картина была написана неидентифицированным художником (возможно, Винченцо Кардуччи или Еухенио Каксесом), затем сильно переписана Веласкесом^[173]^[178].

[230] Парный № 66^[180].

[233] Вариант названия — «Копья»

[241] Существует копия работы мастерской Веласкеса (Кастрес, Музей Гойи)^[188]^[189].

[244] Существует два повторения работы мастерской с небольшими изменениями в иконографии

[246] Лопес-Рей указывает, что неудачная композиция и живопись указывают, что картина - плод работы больше мастерской, чем одного Веласкеса. Существует повторение этой картины работы школы Веласкеса в Коллекции Уолласа столь низкого художественного уровня, что его нельзя даже приписать кисти Масо

[249] Существовала версия, что на картине изображена легендарная герцогиня де Шеврез

[251] Картина обрезана с обеих сторон. Берруете считал её подготовительной для №74, однако предполагал авторство Масо, а Лопес-Рей считает, что рука Веласкеса все-таки видна

[254] Санчес Кантон считал её работой Масо. Лопес-Рей не сомневается в авторстве Веласкеса, но считает, что картину невозможно точно датировать

[260] Также известен как «Эль Бобо дель Кориа»^[202].

[266] Этюд головы для картины «Святой Антоний посещает святого Павла» (см. выше). Лопес-Рей не отводит авторство^[207].

[269] О том, что Веласкес писал миниатюры, известно из письменных источников. Ни один из упомянутых миниатюрных портретов не сохранился. Данный портрет по источникам не известен, однако Лопес-Рей и другие считают версию авторства Веласкеса приемлемой. В таком случае, это единственная сохранившаяся миниатюра его работы.

[271] Картина обрезана снизу

[275] Կտավը ունի մեծ պառվածք։

[278] Լոպես-Ռեյը գտնում է, որ Վելասկեսը պատկերել է միայն դեմքը, իսկ մնացածը նկարվել է ուրիշի կողմից

[281] Համարվում էր Ալոնսո Կանոյի դիմանկարը^[217].

[290] Կտավն անավարտ է

[293] Также известен как «Дитя из Вальескаса»^[227].

[296] Картина является списком с несохранившегося полотна Рубенса. Выполнена мастерской Веласкеса, который написал в ней только лицо короля

[300] Հայտնի է որպես «Էլ Պրիմո»^[232].

[303] Лопес-Рей считает картину копией работы неизвестного художника с несохранившегося оригинала Веласкеса (от которого осталась только «Рука»; см. № 54). В коллекции Торено находится копия этого же портрета, но во весь рост^[148].

[306] Лопес-Рей считает картину авторской репликой, возможно, выполненной с помощью мастерской

[312] Лопес-Рей не видит причин сомневаться в авторстве

[316] Вариант названия «Арахна (Сивилла?)»

[318] Предположительно является этюдом фигуры Арахны к картине «Пряхи, или Миф об Арахне», либо же изображением сивиллы

[331] Другой предполагаемый автор - Пьетро Мартире Нери

[334] Պատռված դիմանկարի հատված

[337] Реплика работы мастерской находится в Музее Бостона

[341] Реплика работы мастерской находится в Музее истории искусств, Вена

[354] Պատռված կտավից հատված

[1] Никифорова, Ирина. «Диего Родригес Веласкес». Библиотекарь.Ру. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 13-ին.

[prado-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 ^2,17 ^2,18 ^2,19 ^2,20 ^2,21 ^2,22 ^2,23 ^2,24 ^2,25 ^2,26 ^2,27 ^2,28 ^2,29 ^2,30 ^2,31 ^2,32 ^2,33 ^2,34 ^2,35 ^2,36 ^2,37 ^2,38 ^2,39 ^2,40 ^2,41 ^2,42 ^2,43 ^2,44 ^2,45 ^2,46 ^2,47 «Diego Velázquez el Prado» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado: Encyclopedia Online. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[3] Rondón, José María. (2013 թ․ օգոստոսի 11). «La incógnita Velázquez» (իսպաներեն). ElMundo.es. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[4] «Mazo, Juan Bautista Martinez del» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado: Enciclopedia Online. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[5] Rayón, Fernando. (2009-10). «Así aparece un Velázquez» (իսպաներեն). Nueva Revista. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——18,_19-6] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 18, 19

[7] «Диего Веласкес. Завтрак». Государственный Эрмитаж. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——20,_21-8] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 20, 21

[9] «Diego Velázquez. Kitchen Maid with the Supper at Emmaus» (անգլերեն). National Gallery of Ireland. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——22,_23-10] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 22, 23

[11] «Diego Velázquez. Kitchen Scene» (անգլերեն). The Art Institute of Chicago. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[López-Rey—1996——44-12] López-Rey, 1996, էջ 44

[Turina,_Quevedo—1999——24,_25-13] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 24, 25

[15] Marciari, John. (2010-09). «The Velázquez in the Basement» (անգլերեն). Yale Alumni Magazine. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[16] «El hispanista Brown insiste en que «La educación de la Virgen» no es un Velázquez» (իսպաներեն). La Nueva España. 2010 թ․ հոկտեմբերի 25. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[19] «'Las lágrimas de San Pedro' de Velázquez, a subasta» (իսպաներեն). ЕlMundo.es. 2004 թ․ փետրվարի 19. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[20] «El cuadro 'Las lágrimas de san Pedro', de Velázquez, no encuentra comprador» (իսպաներեն). Еl Рaís. 2004 թ․ փետրվարի 20. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Ort-22] 18,0 ^18,1 ^18,2 ^18,3 ^18,4 ^18,5 ^18,6 ^18,7 ^18,8 Вариант(ы) перевода названия — по: Ортега-и-Гассет, Х. Веласкес. Гойя / пер. с исп. и вступ. статья И. В. Ершовой, М. Б. Смирновой. — М. : Республика, 1997. — ISBN 5-250-02624-9.

[24] «Diego Velázquez. An Old Woman Cooking Eggs» (անգլերեն). National Galleries Scotland. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-01-28-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——26,_27-25] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 26, 27

[26] «Christ in the house of Martha and Mary» (անգլերեն). The National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[london-27] 22,0 ^22,1 ^22,2 ^22,3 ^22,4 ^22,5 ^22,6 ^22,7 «Diego Velázquez. 1599–1660» (անգլերեն). The Natinal Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——28,_29-28] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 28, 29

[29] «Веласкес. Мужская голова в профиль». Государственный Эрмитаж.(չաշխատող հղում)

[30] Испанское искусство в собрании Государственного Эрмитажа : каталог выставки [в выставочном центре «Эрмитаж — Выборг» 19 апреля — 27 октября 2013]. — СПб. : Государственный Эрмитаж, 2013. — 108 с. — ISBN 978-5-9501-0241-7.

[López-Rey—1996——24-31] López-Rey, 1996, էջ 24

[Turina,_Quevedo—1999——30,_31-32] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 30, 31

[34] «Tavern scene with two men» (անգլերեն). Museum of Fine Arts. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[López-Rey—1996——26-35] López-Rey, 1996, էջ 26

[Turina,_Quevedo—1999——32,_33-36] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 32, 33

[38] «Inmaculada Concepción» (իսպաներեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[39] «"Inmaculada Concepción", Alonso Cano-Diego Velázquez» (իսպաներեն). Abengoa Annual Report 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[abengoa-40] 33,0 ^33,1 ^33,2 «Centro Velázquez» (իսպաներեն). Focus Abengoa. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Bel-41] 34,0 ^34,1 ^34,2 Вариант(ы) перевода названия — по: Тасартес, М. Веласкес. — М. : Белый город, 1998. — ISBN 5-7793-0162-X.

[apsley-42] 35,0 ^35,1 ^35,2 ^35,3 Catalogue of Paintings in the Wellington Museum Apsley House : [անգլ.] / C. M. Kauffmann, revised by Susan Jenkins. — English Heritage, 2009. — 344 p. — ISBN 978-1-903470-787.

[Turina,_Quevedo—1999——34,_35-43] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 34, 35

[Turina,_Quevedo—1999——36,_37-44] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 36, 37

[45] «The Immaculate Conception» (անգլերեն). The National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——38,_39,_40,_41-47] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 38, 39, 40, 41

[48] «Saint John the Evangelist on the Island of Patmos» (անգլերեն). The National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[49] «Adoración de los Reyes» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——42,_43-50] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 42, 43

[51] «Sant Pau» (կատալաներեն). Museu Nacional d’Art de Catalunya. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——44,_45-52] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 44, 45

[53] «Cabeza de apóstol» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[López-Rey—1996——38-54] López-Rey, 1996, էջ 38

[Turina,_Quevedo—1999——46,_47-55] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 46, 47

[Kap-57] 48,0 ^48,1 ^48,2 ^48,3 Вариант(ы) перевода названия — по: Каптерева, Т. П. Испания. История искусства. — М., 2003. — ISBN 5-7793-0610-9.

[Turina,_Quevedo—1999——48,_49-59] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 48, 49

[60] «Diego Velázquez. Retrato de D. Cristóbal Suárez de Ribera» (իսպաներեն). Junta de Andalucia. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——50,_51-61] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 50, 51

[63] «Madre Jerónima de la Fuente» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——52,_53-64] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 52, 53

[López-Rey—1996——50-65] López-Rey, 1996, էջ 50

[66] Garrido, M. Carmen; Espinosa, M. Teresa Gómez. Estudio técnico comparativo de los dos retratos de la venerable madre Sor Jerónima de la Fuente : [իսպ.] // El Boletín del Museo Nacional del Prado. — 1988. — № 9. — P. 66—76.

[Turina,_Quevedo—1999——54,_55-67] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 54, 55

[69] «Diego Velázquez. Saint John the Baptist in the Wilderness» (անգլերեն). The Art Institute of Chicago. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[70] «Imposición de la casulla a San Ildefonso» (իսպաներեն). Focus Abengoa. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[López-Rey—1996——52-71] López-Rey, 1996, էջ 52

[Turina,_Quevedo—1999——56,_57-72] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 56, 57

[74] «Francisco Pacheco» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[López-Rey—1996——54-75] López-Rey, 1996, էջ 54

[Turina,_Quevedo—1999——58,_59-76] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 58, 59

[78] «Luis de Góngora y Argote» (անգլերեն). Museum of Fine Arts, Boston. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[boston-79] 65,0 ^65,1 «Spanish Paitings» (անգլերեն). Museum of Fine Arts, Boston. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——60,_61-80] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 60, 61

[López-Rey—1996——60-81] López-Rey, 1996, էջ 60

[Turina,_Quevedo—1999——62,_63-82] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 62, 63

[84] «Retrato de hombre» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[López-Rey—1996——62-85] López-Rey, 1996, էջ 62

[Turina,_Quevedo—1999——64,_65-86] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 64, 65

[88] «Diego Velázquez. The early court portraits» (անգլերեն). Meadows Museum of Art. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——66,_67-89] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 66, 67

[91] «Diego Velázquez. A Man» (անգլերեն). Detroit Institute of Arts. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[93] «Philip IV» (անգլերեն). The Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[metropoliten-94] 76,0 ^76,1 ^76,2 ^76,3 ^76,4 ^76,5 «Velázquez, Diego Rodríguez de Silva y» (անգլերեն). The Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[López-Rey—1996——67-95] López-Rey, 1996, էջ 67

[Turina,_Quevedo—1999——68,_69-96] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 68, 69

[98] «Diego Velázquez. Retrato do Conde-Duque de Olivares» (պորտուգալերեն). Museu de Arte de São Paulo Assis Chateaubriand. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[López-Rey—1996——70-99] López-Rey, 1996, էջ 70

[Turina,_Quevedo—1999——70,_71-100] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 70, 71

[102] 1989 թվականից գտնվելու վայրը հայտնի չէ (Լոպես-Ռեյի համաձայն)

[López-Rey—1996——72-103] López-Rey, 1996, էջ 72

[Turina,_Quevedo—1999——72,_73-104] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 72, 73

[hsa-106] 85,0 ^85,1 ^85,2 «Don Gaspar de Guzman, Count of Olivares and Duke of San Lucar la Mayor» (անգլերեն). The Athenaeum. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[López-Rey—1996——74-107] 86,0 ^86,1 López-Rey, 1996, էջ 74

[Turina,_Quevedo—1999——74,_75-108] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 74, 75

[110] Catalogo de las obras de Velázquez : [իսպ.]. — Barcelona, 1885.

[Turina,_Quevedo—1999——76,_77-111] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 76, 77

[113] «Cabeza de venado» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[López-Rey—1996——76-114] López-Rey, 1996, էջ 76

[Turina,_Quevedo—1999——78,_79-115] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 78, 79

[117] «Christ contemplated by the Christian Soul» (անգլերեն). The National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——80,_81-118] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 80, 81

[119] «Felipe IV» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——82,_83-120] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 82, 83

[121] «Carlos de Austria» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[López-Rey—1996——88-122] López-Rey, 1996, էջ 88

[Turina,_Quevedo—1999——84,_85-123] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 84, 85

[López-Rey—1996——90-125] López-Rey, 1996, էջ 90

[Turina,_Quevedo—1999——86,_87-126] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 86, 87

[128] «Diego Velázquez. Portrait of the Jester Calabazas» (անգլերեն). The Сleveland Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[López-Rey—1996——92-129] López-Rey, 1996, էջ 92

[Turina,_Quevedo—1999——88,_89-130] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 88, 89

[132] «Cuerna de venado» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[133] «Sobre la cuerna del venado (Cervus elaphus): descorreo, escoda y desmogue…» (իսպաներեն). Blogspot.ru. 2012 թ․ ապրիլի 15. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[López-Rey—1996——80-134] López-Rey, 1996, էջ 80

[136] 4093666 «Velazquez Painting at Museum» (անգլերեն). Sarasota Herald-Tribune. 1970 թ․ դեկտեմբերի 13. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)

[138] «Democritus». Musée des Beaux-Arts. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 12-ին.

[López-Rey—1996——96-139] López-Rey, 1996, էջ 96

[Turina,_Quevedo—1999——90,_91-140] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 90, 91

[142] «Los borrachos, o El triunfo de Baco» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——92,_93-143] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 92, 93

[144] «The Supper at Emmaus» (անգլերեն). The Metropolitan museum of Arts. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——94,_95-145] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 94, 95

[146] «Descubren un nuevo cuadro pintado por Velázquez» (իսպաներեն). Días de Historia. 2012 թ․ դեկտեմբերի 9. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[148] «María de Austria, reina de Hungría» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——96,_97-149] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 96, 97

[Turina,_Quevedo—1999——98,_99-150] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 98, 99

[152] «La fragua de Vulcano» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——100,_101-153] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 100, 101

[Turina,_Quevedo—1999——102,_103-154] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 102, 103

[156] «The Medici Gardens in Rome» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——104,_105-157] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 104, 105

[159] «The Medici Gardens in Rome» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——106,_107-160] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 106, 107

[161] «Ritratto, opera di Diego Velazquez conservata alla Pinacoteca Capitolina a Roma» (իտալերեն). Cultura Italia. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[162] «Diego Rodríguez de Silva Velázquez. Musei Capitolini» (իտալերեն). AbcRoma.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[163] «Diego Rodríguez de Silva Velázquez. La rissa» (իսպաներեն). Como aprender a pintar. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[164] Mauro, Marco di. (2005 թ․ հունիսի 2). «Velazquez a Capodimonte: riflessioni a margine di una mostra» (իտալերեն). BTA – Bollettino Telematico dell’Arte. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[165] «Una sibila (¿Juana Pacheco?)» (իսպաներեն). Museu Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[López-Rey—1996——118-166] López-Rey, 1996, էջ 118

[Turina,_Quevedo—1999——108,_109-167] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 108, 109

[169] «Junger Spanischer Edelmann» (գերմաներեն). Alte Pinakothek. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——110,_111-170] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 110, 111

[Turina,_Quevedo—1999——112,_113-171] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 112, 113

[172] «Don Baltasar Carlos with a Dwarf» (անգլերեն). Museum of Fine Arts, Boston. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——114,_115-173] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 114, 115

[174] «Philip IV of Spain in Brown and Silver» (անգլերեն). The National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——116,_117-175] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 116, 117

[López-Rey—1996——128-176] López-Rey, 1996, էջ 128

[Turina,_Quevedo—1999——118,_119-177] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 118, 119

[179] «Don Diego del Corral y Arellano» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——120,_121-180] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 120, 121

[181] «Doña Antonia de Ipeñarrieta y Galdós, y su hijo don Luis» (իսպաներեն). Museo del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[López-Rey—1996——134-182] López-Rey, 1996, էջ 134

[Turina,_Quevedo—1999——122,_123-183] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 122, 123

[López-Rey—1996——138-185] 148,0 ^148,1 López-Rey, 1996, էջ 138

[Turina,_Quevedo—1999——124,_125-186] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 124, 125

[188] «Portrait of Don Pedro de Barberana». Kimbell Art Museum. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——126,_127-189] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 126, 127

[Turina,_Quevedo—1999——128,_129-190] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 128, 129

[192] «Cristo crucificado». Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[López-Rey—1996——146-193] 154,0 ^154,1 López-Rey, 1996, էջ 146

[Turina,_Quevedo—1999——130,_131-194] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 130, 131

[197] «Prince Baltasar Carlos in Silver». Wallace Collection. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——132,_133-198] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 132, 133

[199] «König Philipp IV. von Spanien (1605-1665)» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[López-Rey—1996——150-200] 159,0 ^159,1 López-Rey, 1996, էջ 150

[Turina,_Quevedo—1999——134,_135-201] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 134, 135

[203] «Königin Maria Anna von Spanien in hellrotem Kleid» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——136,_137-204] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 136, 137

[206] «El bufón llamado "don Juan de Austria"». Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——138,_139-207] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 138, 139

[208] «Portrait of a Man» (իսպաներեն). The Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[209] «Un retrato inédito atribuido a Velázquez se subasta en Londres» (իսպաներեն). El Universal. 2011 թ․ դեկտեմբերի 7. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[211] «Gaspar de Guzmán, conde-duque de Olivares, a caballo». Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[López-Rey—1996——164-212] López-Rey, 1996, էջ 164

[Turina,_Quevedo—1999——140,_141-213] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 140, 141

[López-Rey—1996——166-215] López-Rey, 1996, էջ 166

[Turina,_Quevedo—1999——142,_143-216] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 142, 143

[218] «Felipe III, a caballo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[López-Rey—1996——168-219] 173,0 ^173,1 ^173,2 López-Rey, 1996, էջ 168

[Turina,_Quevedo—1999——144,_145-220] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 144, 145

[222] «La reina Margarita de Austria, a caballo». Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——146,_147-223] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 146, 147

[225] «La reina Isabel de Borbón, a caballo». Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——148,_149-226] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 148, 149

[228] «Felipe IV, a caballo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——150,_151-229] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 150, 151

[231] «El príncipe Baltasar Carlos, a caballo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——152,_153-232] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 152, 153

[234] «Las lanzas, o La Rendición de Breda» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——154,_155-235] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 154, 155

[236] «Juan Martínez Montañés» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——156,_157-237] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 156, 157

[238] «Felipe IV, cazador» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[López-Rey—1996——154-239] López-Rey, 1996, էջ 154

[Turina,_Quevedo—1999——158,_159-240] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 158, 159

[slovo-242] 190,0 ^190,1 Вариант(ы) перевода названия — по: Беттаньо, А.; Браун, К.. Прадо. — М. : Слово, 2002. — ISBN 5-387-00277-9.

[Turina,_Quevedo—1999——160,_161-243] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 160, 161

[Turina,_Quevedo—1999——162,_163-245] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 162, 163

[Turina,_Quevedo—1999——164,_165-247] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 164, 165

[248] «The Lady with a Fan» (անգլերեն). The Wallace Collection. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——166,_167-250] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 166, 167

[Turina,_Quevedo—1999——168,_169-252] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 168, 169

[253] «The Needlewoman» (անգլերեն). National Gallery of Art. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——170,_171-255] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 170, 171

[256] «The Buffoon, Pablo de Valladolid» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——172,_173-257] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 172, 173

[258] «El bufón "Calabacillas"» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——174,_175-259] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 174, 175

[261] «El bufón Barbarroja» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——176,_177-262] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 176, 177

[263] «San Antonio Abad y San Pablo, primer ermitaño» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——178,_179-264] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 178, 179

[López-Rey—1996——214-265] López-Rey, 1996, էջ 214

[267] «Диего Веласкес. Портрет Оливареса». Государственный Эрмитаж. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——180,_181-268] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 180, 181

[Turina,_Quevedo—1999——182,_183-270] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 182, 183

[Turina,_Quevedo—1999——184,_185-272] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 184, 185

[273] «Philip IV hunting Wild Boar (La Tela Real)» (անգլերեն). The National Gallery, London. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——186,_187-274] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 186, 187

[López-Rey—1996——232,_233-276] López-Rey, 1996, էջ 232, 233

[277] «Infant Baltasar Carlos (1629-1646)» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——188,_189-279] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 188, 189

[Turina,_Quevedo—1999——190,_191-280] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 190, 191

[282] «Esopo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——192,_193-283] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 192, 193

[284] «Menipo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——194,_195-285] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 194, 195

[286] «El dios Marte» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——196,_197-287] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 196, 197

[288] «Autorretrato» (իսպաներեն). Museo de Bellas Artes de Valencia. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——198,_199-289] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 198, 199

[Turina,_Quevedo—1999——200,_201-291] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 200, 201

[Turina,_Quevedo—1999——202,_203-292] 227,0 ^227,1 Turina, Quevedo, 1999, էջեր 202, 203

[294] «Francisco Lezcano» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 18-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——204,_205-295] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 204, 205

[Turina,_Quevedo—1999——206,_207-297] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 206, 207

[298] «El bufón don Diego de Acedo» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——208,_209-299] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 208, 209

[301] «Portrait of Archbishop Fernando de Valdés» (անգլերեն). The National Gallery, London. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[302] Braham, Alan. Archbishop Fernando de Valdés y Llanos: the problem of Velazquez’s portrait : [անգլ.] // The Brulington Magazine. — 1968. — Vol. 110, no. 784, Jul. — P. 401—402, 405, 407—408. — JSTOR 875703.

[304] «The Buffoon Sebastian de Morra» (անգլերեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 18-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——210,_211-305] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 210, 211

[López-Rey—1996——254,_255-307] López-Rey, 1996, էջեր 254, 255

[308] «La Coronación de la Virgen» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——212,_213-309] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 212, 213

[310] «Don Juan Francisco de Pimentel, X conde de Benavente» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——214,_215-311] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 214, 215

[López-Rey—1996——274,_275-313] López-Rey, 1996, էջեր 274, 275

[314] «The Toilet of Venus ('The Rokeby Venus')» (անգլերեն). The National Gallery, London. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——216,_217-315] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 216, 217

[317] «Diego Velázquez. Female Figure (Sibyl with Tabula Rasa)» (անգլերեն). Meadows Museum of Art. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——218,_219-319] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 218, 219

[Turina,_Quevedo—1999——220,_221-320] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 220, 221

[Turina,_Quevedo—1999——222,_223-321] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 222, 223

[322] «Juan de Pareja» (անգլերեն). The Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——224,_225-323] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 224, 225

[324] «Barbero del Papa» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——226,_227-325] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 226, 227

[326] Galleria Doria Pamphilj - Roma. «Portrait of Pope Innocent X» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——228,_229-327] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 228, 229

[Turina,_Quevedo—1999——230,_231-328] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 230, 231

[Turina,_Quevedo—1999——232,_233-329] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 232, 233

[Turina,_Quevedo—1999——234,_235-330] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 234, 235

[Marías—1999——182-332] Marías, 1999, էջ 182

[333] «María Teresa (1638–1683), Infanta of Spain, 1651–54» (անգլերեն). The Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——236,_237-335] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 236, 237

[336] «Infantin Maria Teresa (1638-1683)» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——238,_239-338] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 238, 239

[Turina,_Quevedo—1999——240,_241-339] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 240, 241

[340] «Mariana de Austria, reina de España» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——242,_243-342] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 242, 243

[343] «Infantin Margarita Teresa (1651-1673) in rosafarbenem Kleid» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——244,_245-344] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 244, 245

[345] «Evolucion cronologica de la infanta Margarita de Austria a traves de la pintura» (իսպաներեն). Gabito Grupos. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[346] «Visitando el Palacio de Liria» (իսպաներեն). Wordpress.com. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[347] «Infantin Margarita Teresa (1651-1673) in weißem Kleid» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——246,_247-348] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 246, 247

[349] «Las Meninas» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——248,_249-350] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 248, 249

[351] «Las hilanderas o la fábula de Aracne» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——250,_251-352] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 250, 251

[353] «Diego Velázquez. Portrait of Queen Mariana» (անգլերեն). Meadows Museum of Art. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 14-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——252,_253-355] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 252, 253

[356] «Retrato de doña Mariana de Austria, reina de España» (իսպաներեն). Colección Thyssen-Bornemisza. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——254,_255-357] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 254, 255

[358] «Mercurio y Argos» (իսպաներեն). Museo Nacional del Prado. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——256,_257-359] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 256, 257

[360] «Infantin Margarita Teresa (1651-1673) in blauem Kleid» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——258,_259-361] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 258, 259

[362] «Infant Baltasar Carlos» (գերմաներեն). Kunsthistorisches Museum Wien. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——260,_261-363] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 260, 261

[364] «Philip IV of Spain». National Gallery. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 15-ին.

[Turina,_Quevedo—1999——262,_263-365] Turina, Quevedo, 1999, էջեր 262, 263

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[Ն 1]

[Ն 2]

[Ն 3]

[Ն 4]

[Ն 5]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[Ն 6]

[28]

[Ն 7]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[Ն 8]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[Ն 9]

[Ն 10]

[49]

[50]

[Ն 11]

[52]

[53]

[Ն 12]

[57]

[58]

[Ն 13]

[61]

[Ն 14]

[64]

[65]

[66]

[Ն 15]

[69]

[Ն 16]

[72]

[Ն 17]

[74]

[Ն 18]

[75]

[76]

[Ն 19]

[79]

[Ն 20]

[82]

[Ն 21]

[85]

[Ն 22]

[88]

[Ն 23]

[90]

[Ն 24]

[93]

[18]

[94]

[48]

[95]

[96]

[97]

[Ն 25]

[Ն 26]

[102]

[Ն 27]

[105]

[106]

[Ն 28]

[108]

[Ն 29]

[109]

[Ն 30]

[112]

[113]

[114]

[115]