Կապույտ շրջան (Պիկասո)
Կապույտ շրջան (իսպ.՝ Período Azul), տերմին, որն օգտագործվում է բնորոշելու համար իսպանացի նկարիչ Պաբլո Պիկասոյի ստեղծած աշխատանքները 1901-1904 թվականներին, երբ նա նկարել է հիմնականում մոնոքրոմատիկ նկարներ` կապույտ և կապտականաչ երանգներով` միայն երբեմն հարստացնելով դրանք այլ գույներով։ Այս մռայլ աշխատանքները, որոնք ոգեշնչվել են Իսպանիայում և պատկերվել են Բարսելոնայում և Փարիզում, այժմ նրա ամենահայտնի աշխատանքներից են, չնայած որ այն ժամանակ նկարիչը դրանք վաճառելու խնդիր է ունեցել։
Այս ժամանակաշրջանի սկիզբը հստակ չէ. հնարավոր է` այն սկսվել է Իսպանիայում, 1901 թվականի գարնանը, կամ` Փարիզում, տարվա երկրորդ կեսին[1]։ Մռայլ գույն և երբեմն մելամաղձոտ օբյեկտներ (մարմնավաճառներ, մուրացկաններ և հարբեցողներ) ընտրելիս Պիկասոն կրել է դեպի Իսպանիա կատարած ճանապարհորդության և ընկերոջ` Կարլես Կասագեմասի ինքնասպանության ազդեցությունը։ Չնայած Պիկասոն ավելի ուշ ասել է` «Ես սկսեցի կապույտով նկարել այն ժամանակ, երբ լսեցի Կասագեմասի մահվան մասին»[2], արվեստի պատմաբան Հելենե Սեկելը գրել է. «Միգուցե մենք կարող ենք ճիշտ լինել` ընդունելով այս հոգեբանական պատճառաբանությունը, մենք նաև չպետք է մոռանանք իրադարձությունների ժամանակագրությունը. Պիկասոն այնտեղ չէր, երբ Կասագեմասը Փարիզում ինքնասպանություն է գործել... Երբ Պիկասոն մայիսին Փարիզ է վերադարձել, նա մնացել է իր հեռացած ընկերոջ ստուդիայում, որտեղ մի քանի շաբաթ աշխատել է` պատրաստվելով Վոլարի մոտ իր ցուցահանդեսին»[3]։ Աշխատանքները, որոնք Պիկասոն նկարել է Ամբրուազ Վոլարի պատկերասրահի ցուցահանդեսի համար, ընդհանուր առմամբ նկարագրվել են որպես «շլացնող ներկապնակով և ճոխ օբյեկտներով»[2]։ Պիկասոյի հոգեբանական վիճակն սկսել է վատթարանալ 1901 թվականի ընթացքում։
Նույն թվականի վերջում Պիկասոն դեպրեսիայի մեջ է ընկել[4], և կապույտ երանգներն սկսել են գերակշռել նրա կտավներում։ Պիկասոյի La mort de Casagemas (Կասագեմասի մահը) կտավը, որ նա ավարտել է ընկերոջ ինքնասպանությունից հետո հաջորդ տարվա սկզբում, տաք, վառ գույներ ունի։ Նկարը, որ համարվում է Կապույտ շրջանի սկիզբը, «Կասագեմասն իր դագաղի մեջ» կտավն է, որն ավարտվել է 1901 թվականին, երբ Պիկասոն ընկել է ավելի խորը դեպրեսիայի մեջ։ Պիկասոն, որ սովորաբար շփվող էր, սկսել է հեռանալ իր ընկերներից։ Պիկասոյի դեպրեսիան տևել է մի քանի տարի[5]։ Պիկասոյի կարիերան մինչև 1901 թվականը խոստումնալից էր։ Սակայն այս շրջանում նա սկսել է անդրադառնալ հասարակության աղքատ ու լուսանցքային կերպարներին` շեշտը դնելով սառը, կապույտ երանգների վրա. այդ ժամանակ հանրությունն ու քննադատները երես են թեքել նրա աշխատանքներից։ Հանրությունը հետաքրքրված չէր Կապույտ շրջանի կտավներով[4]։ Պիկասոն շարունակել է իր աշխատանքը, սակայն տուժել է նրա ֆինանսական դրությունը։
|
Նրա նկարները, որ ոչ թե ուղղակի մելանխոլիկ էին, բայց և ճնշող ու անկյանք, հանրության կամ գնորդների կողմից որևէ ուշադրության չէին արժանանում։ Աղքատությունը չէր, որ ստիպեց նրան նկարել աղքատներին, այլ այդ նկարները նրան տարան դեպի աղքատություն[6]։ | 
|
1901-03 թվականներին նա նկարել է Կասագեմասի մի քանի հետմահու դիմանկարներ, որի գագաթնակետը մռայլ ալեգորիկ «Կյանք» կտավն էր, որը պատկերվել է 1903 թվականին և այժմ Քլիվլենդի գեղարվեստի թանգարանում է[7]։
Այս շրջանում հաճախ հանդիպող պատկերվող կերպարներ են մերկ կանայք և երեխաների հետ մայրերը։ Մենակյաց կերպարները գերակշռում են Կապույտ շրջանի աշխատանքներում։ Գերակշռում է մենակության, աղքատության և հուսահատության թեման։ Այս շրջանի թերևս ամենահայտնի նկարը Ծեր կիթառահարը կտավն է։
Պիկասոյի Կապույտ շրջանին հաջորդել է նրա Վարդագույն շրջանը։ Նրա դեպրեսիան աստիճանաբար ավարտվել է, նրա հոգեբանական վիճակը բարելավվել է, նա սկսել է պատկերել ավելի կենսուրախ պատկերներ` ընդգծելով դրանք վարդագույն և այլ տաք գույներով։
Սյուզաննա Բլոխի դիմանկարը (1904) նկարը, որ համարվում է այս շրջանի վերջին գործերից մեկը, 2007 թվականի դեկտեմբերի 20-ին գողացվել է Սան Պաուլոյի արվեստի թանգարանից և վերադարձվել է 2008 թվականի հունվարի 8-ին։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Cirlot, 1972, p.127.
- ↑ 2,0 2,1 Wattenmaker and Distel, 1993, p. 192.
- ↑ Wattenmaker and Distel, 1993, p. 304.
- ↑ 4,0 4,1 Solomon, Barbara Probst (1995 թ․ սեպտեմբերի 11). «Callow Young Genius». New York Magazine. էջ 83.
- ↑ Bleicher, Steven (2011). Contemporary Color: Theory and Use. Cengage Learning. էջեր 47–8. ISBN 978-1-111-53891-0.
- ↑ Warncke, Carsten-Peter and Walther F. Ingo (1997). Pablo Picasso: 1881-1973. Taschen. էջեր 31. ISBN 978-3-8228-8273-3.
- ↑ Wattenmaker and Distel, 1993, p. 304
Աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Cirlot, Juan-Eduardo (1972). Picasso: Birth of a Genius. New York and Washington: Praeger.
- Palermo, Charles (2011). Picasso's False Gods: Authority and Picasso's Early Work. Արխիվացված 2020-09-10 Wayback Machine nonsite.org 1 (February 2011).
- Wattenmaker, Richard J.; Distel, Anne, et al. (1993). Great French Paintings from the Barnes Foundation. New York: Alfred A. Knopf. 0-679-40963-7
- Becht-Jördens, Gereon; Wehmeier, Peter M. (2003). Picasso und die christliche Ikonographie. Mutterbeziehung und künstlerische Position. Berlin: Dietrich Reimer Verlag. 3-496-01272-2
|
