Կորպորացիա

Կորպորացիա (ուշ լատին․՝ corporatio - միավորում բառից), մասնակիցների որևէ հատուկ արտոնության պաշտպանության նպատակով ստեղծված միությունների և կազմակերպությունների՝ տնտեսագիտական և իրավաբանական գրականության մեջ տարածված անվանում։ Սրանք գոյություն ունեին դեռևս ֆեոդալիզմի ժամանակ՝ առևտրական գիլդյաների, ասպետական խմբերի և այլ ձևերով։ Ներկայումս կորպորացիաներն իրավաբանական ինքնուրույն սուբյեկտներ են ակցիոներական կոմպանիաների, մոնոպոլիստական միավորումների, պետական և մասնավոր ֆիրմաների միավորման և այլ ձևերով։ Կորպորացիայի մեջ առաջատար դեր է խաղում կառավարող վերնախավը, որը սերտորեն կապված է նաև պետության հետ։

Միջնադարյան ավատատիրական հասարակարգում կորպորացիա էին անվանվում արհեստավորական ցեղերը, առևտրական գիլդիաները, հոգևոր ասպետական միաբանությունները։ ժամանակակից քաղաքացիական իրավունքում կորպորացիան որևէ գործունեության համար միավորված մարդկանց խումբ է և իրավունքի ինքնուրույն սուբյեկտ՝ իրավաբանական անձ։

Այն նաև պրոֆեսիոնալ միավորումների ձև է, երբեմն՝ պետական կառավարման ֆունկցիաներն իրականացնող մարմին։

ԱՄՆ-ում առաջին կորպորացիան (բաժնետիրական ընկերությունը) ստեղծվել է 19-րդ դարում։ 20-րդ դարի սկզբներին դարձել է կապիտալիստական ձեռնարկությունների կազմակերպման հիմնական ձևը։ Ետպատերազմյան շրջանում առավել տարածված են բազմազգ կորպորացիաները։

Գրականություն

Barnet, Richard; Muller, Ronald E. (1974). Global Reach: The Power of the Multinational Corporation. New York: Simon & Schuster.
Bakan, Joel. The New Corporation: How "Good" Corporations Are Bad for Democracy. (2020)
Blackstone, W. Commentaries on the Laws of England (1765) 455–473
Blumberg, Phillip I., The Multinational Challenge to Corporation Law: The Search for a New Corporate Personality, (1993)
Blumberg, PI, The Multinational Challenge to Corporation Law (1993)
Bromberg, Alan R. Crane and Bromberg on Partnership. 1968.
Brown, Bruce. The History of the Corporation (2003)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 662)։