Jump to content

Մերի Ջեքսոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մերի Ջեքսոն
Ծնվել էապրիլի 9, 1921(1921-04-09)[1]
Հեմփթոն, Վիրջինիա, ԱՄՆ[2]
Մահացել էփետրվարի 11, 2005(2005-02-11)[1] (83 տարեկան)
Հեմփթոն, Վիրջինիա, ԱՄՆ[3]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, military flight engineer և համակարգչային գիտնական
Հաստատություն(ներ)Langley Research Center?[4], ՆԱՍԱ[2], Օդագնացության ազգային խորհրդատվական կոմիտե[4] և ՆԱՍԱ
Գործունեության ոլորտմաթեմատիկա[5] և space research?[5]
ԱնդամակցությունAlpha Kappa Alpha
Ալմա մատերHampton University? (1942)[4], Phoenix High School? և Phenix High School?
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[5]
Ազդվել էԴորոթի Վոն[2] և Kazimierz Czarnecki?[2]
Պարգևներ
 Mary Jackson Վիքիպահեստում

Մերի Ուինսթոն Ջեքսոն (ապրիլի 9, 1921(1921-04-09)[1], Հեմփթոն, Վիրջինիա, ԱՄՆ[2] - փետրվարի 11, 2005(2005-02-11)[1], Հեմփթոն, Վիրջինիա, ԱՄՆ[3]), աֆրոամերիկացի մաթեմատիկոս և ավիացիոն ճարտարագետ, ով 1958 թվականին աշխատել է Օդագնացության և տիեզերական տարածության հետազոտությունների ազգային գործակալությունում (ՆԱՍԱ)։ Նա աշխատել է Վիրջինիա նահանգի Հեմփթոնի Լանգլի հետազոտական կենտրոնում`իր կարիերայի մեծ մասի ընթացքում։ 1958 թվականին նա դարձել է ՆԱՍԱ-ի առաջին սևամորթ կին ճարտարագետ։

34 տարի անց Ջեքսոնը ՆԱՍԱ- ում վաստակել է առավելագույն ճարտարագիտական կոչումը։ Ջեքսոնը հասկացավ, որ ինքը չի կարող վաստակել ավելին, առանց ղեկավար դառնալու։ Շուտով Ջեքսոնը դարձավ դաշնային կանանց ծրագրի կառավարիչ։ Ջեքսոնը իր գործունեության շնորհիվ հսկայական ներդրում է ունեցել ինչպես ՆԱՍԱ-ի գիտության, ճարտարագիտության ոլորտում, այնպես էլ կին մաթեմատիկոսների աշխատանքի ընդունման և առաջխաղացման հարցում։

Ջեքսոնի գեղարվեստական կերպարն ամփոփված է «Թաքնված թվեր» գրքի և համանում ֆիլմի մեջ։

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մերի Ուինսթոնը ծնվել է 1921 թվականի ապրիլի 9-ին։ Նրա ծնողներն էին Էլլա և Ֆրանկ Ուինսթոնները[7]։ Նա մեծացել է Հեմփթոնում՝ Վիրջինիա նահանգում, որտեղ ավարտել է Ջորջ Փ. Փենիքսի վարժարանը բարձրագույն կոչումով։

Մերի Ջեքսոնը 1942 թվականին Հեմփթոն ինստիտուտի մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի գիտությունների գծով բակալավրի աստիճան է ստացել[8][9]։ Նա հանդիսացել է Ալֆա Կապպա Ալֆայի անդամ, որն աֆրոամերիկացի կանանց առաջին աշխատանքային միավորումն էր։

Ջեքսոնն ավելի քան երեսուն տարի ծառայել է որպես «Girl Scout»-ի առաջնորդ։

Ջեքսոնն ամուսնացած էր և ուներ երկու երեխա[9] She died on February 11, 2005, at age 83.[8]: Նա մահացել է 2005 թվականի փետրվարի 11-ին՝ 83 տարեկան հասակում։

Կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավարտելուց հետո Ջեքսոնը մեկ տարի ուսանել է մաթեմատիկա Մերիլենդի Քոլվինգի շրջանի դպրոցում[10]։ Այդ ժամանակաշրջանում հանրակրթական դպրոցները դեռևս տարածված էին հարավում։ Նա սկսեց դասավանդել ավագ դպրոցի և քոլեջի աշակերտներին՝ ովքեր մաթեմատիկայով շարունակեցին զբաղվել իրենց ողջ կյանքի ընթացքում։

1943 թվականին Ջեքսոնը վերադարձավ Հեմփթոն, որտեղ սկսեց աշխատել, որպես հաշվապահ՝ Ազգային կաթոլիկ համայնքի կենտրոնում։ Նա Հեմփթոնի ինստիտուտի առողջապահական բաժնում աշխատել է որպես բաժնի վարիչ և քարտուղար։ Ջեքսոնը ստիպված է լինում թողնել իր աշխատանքը մի որոշ ժամանակ իր որդու ծննդյան պատճառով։ 1951 թվականին նա դարձավ Ֆլորիդ Մոնրոյի Բանակի դաշնային զորքերի գլխավոր վարչությունում որպես քարտուղար։

1951 թվականին Ջեքսոնը գրել է ավիացիոն ծրագիր, որը 1958 թվականին հաջողվել է իրականացնել և հաստատվել է ՆԱՍԱ-ի կողմից[9][11][12]։ Նա աշխատել է Դորոթի Վոնի կողմի հետ։

1953 թվականին Ջեքսոնը ընդունում է ճարտարագետ Կազիմերզ Ցզարնեսկիի առաջարկությունը, ըստ որի նա պետք է աշխատեր գերձայնային ճնշման թունելում։ Թունելը, որը՝ 4 4 ոտնաչափ (1.2 1.2 մ) էր և 60.000 ձիաուժ (45.000 կՎտ), օգտագործվում էր, որպես ուսումնասիրության մոդել։ Ցզարնեսկին խրախուսելով Ջեքսոնի կատարած աշխատանքը նրան առաջարկում է անցնել վերապատրաստման, որպեսզի նա կարողանար առաջադրվել, որպես ծրագրի ճարտարագետ։ Ջեքսոնը վերադառնում է Հեմփթոն քաղաք, որպեսզի մասնակցի վերապատրաստման դասերին։ Դասընթացներն ավարտելուց հետո սկսում է զբաղվել ավիացիոն ճարտարագիտությամբ և 1958 թվականին և Ջեքսոնը պաշտոնապես դառնում է ՆԱՍԱ- ի առաջին սևամորթ կին ճարտարագետը[10][11][13]։ Նա վերլուծել է քամու թունելի և ամերիկյան ինքնաթիռների թռիչքի փորձերը, տեսական աերոդինամիկայի բաժնում։ Նրա նպատակն էր հասկանալ օդի հոսքը, այդ թվում Միացյալ Նահանգների ինքնաթիռները բարելավելը[14]։

Ջեքսոնը աշխատել է որպես ՆԱՍԱ- ի մի քանի ստորաբաժանումների ճարտարագետ։ Նա ի վերջո հեղինակեց կամ համահեղինակեց 12 տեխնիկական փաստաթղթեր ՆԱՍԱ-ի համար[15][16][17][18]։ Ջեքսոնն աշխատել է օգնել կանանց և այլ փոքրամասնություններին՝ առաջ քաշել իրենց կարիերան, այդ թվում ` խորհուրդ տալով, թե ինչպես պետք է նրանք սովորեն։

34 ՆԱՍԱ-ում աշխատելուց հետո Ջեքսոնը ձեռք է բերել ճարտարագիտական ստորաբաժանումում ամենաբարձր կոչումը։ Նա որոշել է նվազեցնել այն, որպեսզի հավասար հնարավորությունների մասնագետի դաշտում կառավարիչ լինի։ ՆԱՍԱ-ի կենտրոնակայանում վերապատրաստվելուց հետո նա վերադառնում է Լանգլի։ Ջեքսոնը շարունակել է աշխատել ՆԱՍԱ-ում մինչև 1985 թվականը։

Ժառանգություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2016 թվականին նկարահանված «Թաքնված թվեր» ֆիլմը պատմում է ՆԱՍԱ-ում աշխատող երեք աֆրոամերիկացի կանաց կարիերայի մասին, որոնց թվում էր նաև Մերի Ջեքսոնը։ Ֆիլմը հիմնված է համանուն գրքի բովանդակության վրա[19]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 https://www.nasa.gov/content/mary-jackson-biography
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Mary Winston Jackson
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Black Women Scientists in the United States — IU Press, 1999. — P. 126. — ISBN 978-0-253-33603-3
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  6. ↑ https://www.congress.gov/bill/116th-congress/house-bill/1396
  7. ↑ Timmons, Greg (2016 թ․ դեկտեմբերի 6). «Mary Winston-Jackson». Biography.com. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 16-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 «Mary Winston Jackson». Legacy. Daily Press. 2015 թ․ փետրվարի 13. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 16-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Warren, Wini (1999). Black Women Scientists in the United States. Bloomington, Indiana, USA: Indiana University Press. էջեր 126. ISBN 978-0-253-33603-3.
  10. ↑ 10,0 10,1 Shetterly, Margot Lee. «Mary Jackson Biography». NASA. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 15-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 Lewis, Shawn D. (1977 թ․ օգոստոս). «The Professional Woman: Her Fields Have Widened». Ebony. Johnson Publishing Company. 32 (10). ISSN 0012-9011.
  12. ↑ «Mary Winston Jackson». Human Computers at NASA. Macalester College. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 16-ին.
  13. ↑ Loff, Sarah (2016 թ․ նոյեմբերի 22). «Mary Jackson Biography». NASA (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 2-ին.
  14. ↑ Champine, Gloria R. «Mary Jackson» (PDF). NASA. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 16-ին.
  15. ↑ Mary W. Jackson (pdf), National Aeronautics and Space Administration, 1979 թ․ հոկտեմբեր, Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 16-ին
  16. ↑ Czarnecki, K. R.; Jackson, Mary W. (1958 թ․ սեպտեմբեր), Effects of Nose Angle and Mach Number on Transition on Cones at Supersonic Speeds (NACA TN 4388), National Advisory Committee for Aeronautics, Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 3-ին
  17. ↑ Czarnecki, K. R.; Jackson, Mary W. (1961 թ․ հունվար), Effects of Cone Angle, Mach Number, and Nose Blunting on Transition at Supersonic Speeds (NASA TN D-634), NASA Langley Research Center, Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 3-ին
  18. ↑ Jackson, Mary W.; Czarnecki, K. R. (1961 թ․ հուլիս), Boundary-Layer Transition on a Group of Blunt Nose Shapes at a Mach Number of 2.20 (NASA TN D-932), NASA Langley Research Center, Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 3-ին
  19. ↑ Buckley, Cara (2016 թ․ մայիսի 20). «Uncovering a Tale of Rocket Science, Race and the '60s». The New York Times. ISSN 0362-4331. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 16-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մերի_Ջեքսոն&oldid=9561329» էջից