Jump to content

Յագուար-զինվոր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ացտեկների բանակում կռվող յագուար-զինվորի պատկեր Մալյաբեչյանոյի ձեռագրից։

Յագուար-զինվորներ կամ յագուար-ռազմիկներ, ացտեկյան ռազմական վերնախավի ներկայացուցիչներ։ Հանդիսանում է Ացտեկյան կայսրության բանակում կռված և մեզ հայտնի երկու ամենաբարձր պատրաստվածություն ունեցող զորատեսակներից մեկը՝ արծիվ-զինվորների հետ միասին[1]։

Կերպարային առումով կատվազգի այս գիշատչի հետ է նույանակացվել Հարավային Ամերիկայի բնիկ ցեղերից ոչ միայն ացտեկների, այլ նաև մայաների դիցապաշտարանում հանդես եկող Տեսկատլիպոկա աստվածը, որն էլ համաձայն տեղական հավատալիքների՝ հանդիսանում է յագուար-մարդկանց հովանավորը։ «Յագուար» անվանումը կեչուա լեզվով նշանակում է «արյուն»։ Ացտեկները կարծում էին, որ եթե զինվորները հագնեն յագուարի մորթի՝ գիշատչի ոգին դուրս կգա մարմնից և ուժ կհաղորդի իրենց[2]։ Այսպիսով, յագուարի Ացտեկների կայսրությունում մորթի կրելու իրավունք ունեին միայն բարձրաստիճան անձինք և զինվորական վերնախավը։ Յագուար-զինվորները գլխավորապես մարտադաշտ էին դուրսբերվում զավթողական արշավանքներն իրագործելու նպատակով։ Յագուար-զինվորները օգտագործվում էին նաև աստվածների զոհ մատուցելու համար մարտադաշտից թշնամիներին գերեվարելու համար։

Մեզ են հասել յագուար-զինվորներին նվիրված նախակոլումոսյան շրջանի բազմաթիվ ծիսապաշտական արձաններ և ձեռագրեր[3]։ Դրանց ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ յագուար-զինվորների գլխավոր զենքը եղել է մակուաուիտլը (թարգմանաբար՝ «ձեռքի փայտ»)։ Իր ձևով մակուաուիտլը հիշեցնում էր տափակ մահակ կամ կարճ մակույկաթի՝ շեղբերի կամ վանակատից (հրաբխային ապակի) պատրաստված սեպերի մի քանի շարքից։ Շատերը կռվում էին նաև պարզունակ նիզակներով և տեղացիների կողմից յուրահատուկ ձևով պատրաստված աշտեներով։ Յագուար-մարդ դառնալու համար արական սեռ ունեցող ացտեկները բաց պատերազմում պետք է սպանեին առնվազն չորս թշնամու[4]։ Վերջիններս կարծում էին, որ որքան շատ թշնամի սպանվի մարտադաշտում, այդքան կգոհանան իրենց աստվածները։ Թշնամի սպանած ցանկացած ռազմիկ համարվում էր համարձակ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Jaguar Warriors. Ixmiquilpan. Mexico murals Արխիվացված 2009-04-20 Wayback Machine
  2. Sánchez-Murillo, R. (2012). La palabra universal. Ricardo Sánchez-Murillo. Retrieved September 5, 2012, from link Արխիվացված 2013-10-29 Wayback Machine.
  3. Pre-Columbian Stock Photography, Pre-Hispanic Stock Photos, Mesoamerican Travel Photos Արխիվացված 2007-04-17 Wayback Machine
  4. Anawalt, Patricia (1980). «Costume and Control: Aztec Sumptuary Laws». Archeology. vol. 33 no. 1 (1): 40. {{cite journal}}: |volume= has extra text (օգնություն)