Jump to content

Քլորիդներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քլորիդներ
Ընդհանուր տեղեկություններ
Դասական անվանակարգումՔլորիդներ
Քիմիական հատկություններ
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Քլորիդներ, քիմիական միացություններ, աղաթթվի աղեր։

Իոնային քլորիդները պինդ բյուրեղային նյութեր են, ունեն հալման բարձր ջերմաստիճան, ցուցաբերում են հիմնային հատկություններ։ Կովալենտային քլորիդները բնութագրվում են թթվային հատկություններով, գազեր, հեղուկներ կամ ցածր հալվող պինդ նյութեր։ Միջանկյալ (իոնային-կովալենտային բնույթով) քլորիդները ցուցաբերում են ամֆոտեր հատկություններ։

Ֆիզիկական հատկություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մետաղների քլորիդների մեծ մասը (բացի արծաթի՝ AgCl, ոսկու՝ AuCl, պղնձի (I)՝ CuCl, սնդիկի՝ Hg2Cl2]], թալիումի՝ TlCl և կապարի՝ PbCl2 քլորդներից ) ջրում լավ են լուծվում[1]։

Քլորիդների ֆիզիկական հատկությունները
Քիմիական տարր Բանաձև Գույն tհալման,°С tեռման,°С Խտությունը
(25 °C-ում), գ/սմ³
Լուծելիությունը
ջրում (25 °C-ում), գ/լ
H HCl Անգույն −114,8 −85,03 1,477 720
He
Li LiCl անգույն 605 >1300 2,07 820
Be BeCl2 սպիտակ 415 520 1,9 151
B Բորի քլորիդ|BCl3 անգույն −107,3 12,6 1,343 (11 °C) հիդրոլիզվում է մինչև H3BO3
C Քառաքլորմեթան|CCl4 անգույն −22,92 76,72 1,594 0,8 (20 °C)
N Ազոտի քլորիդ|NCl3 դեղին −40 71 1,635 հիդրոլիզվում է մինչև NH3 և HOCl
O
F
Ne
Na NaCl անգույն 800,8 1465 2,165 359 (20 °C)
Mg MgCl2 անգույն 713 1412 2,316 542 (20 °C)
Al AlCl3 անգույն 180 (այրվում է) 2,48 458
Si Սիլիցիումի (IV) քլորիդ|SiCl4 անգույն −70 57,5 1,48 հիդրոլիզվում է մինչև H2SiO3
P Ֆոսֆորի (III) քլորիդ|PCl3 անգույն −93,6 76,1 1,574 հիդրոլիզվում է մինչև H3PO3
PCl5 անգույն 159 (այրվում է) 1,6 հիդրոլիզվում է մինչև H3PO4
S Ծծմբի քլորիդ|SCl2 մուգ կարմիր −121 59 1,621 հիդրոլիզվում է
Cl
Ar
K KCl սպիտակ 770 1420 1,984 34,4 (20 °C)
Ca CaCl2 սպիտակ 772 1935 2,15 74,5 (20 °C)
Sc ScCl3 մոխրագույն 960 (այրվում է) 2,39
Ti TiCl2 սև 1035 1500 3,13
TiCl3 կարմրամանուշակագույն 425 (разл.) 2,64
Տիտանի (IV) քլորիդ|TiCl4 անգույն −24,8 136,4 1,726 հիդրոլիզվում է
V VCl2 բաց դեղնավուն 1027 1506 3,23
VCl3 фմանուշակագույն >300 (քայքայվում է) 3
Վանադիումի (IV) քլորիդ|VCl4 վառ կարմիր −28 154 1,816 հիդրոլիզվում է
Cr CrCl2 սպիտակ 824 1120 2,9
CrCl3 մանուշակագույն 600 (քայքայվում է) 2,89
Mn MnCl2 վարդագույն 654 1225 2,98 72,3
Fe FeCl2 անգույն 877 1023 3,16 68,5 (20 °C)
FeCl3 մուգ կանաչ 315 (разл.) 2,898 92 (20 °C)
Co CoCl2 երկնագույն 735 1049 3,356 52,9 (20 °C)
Ni NiCl2 դեղնականաչ 1001 3,55 64
Cu CuCl դարչնագույն-դեղին 1490 (այրվում է) 4,145 6,2×10−3 (20 °C)
CuCl2 փիրուզագույն 993 (այրվում է) 3,386 75,7
Zn ZnCl2 սպիտակ 292 756 2,907 4320
Ga GaCl2 սպիտակ 175 595 2,4173
GaCl3 անգույն 77,9 201 2,47
Ge GeCl2 սպիտակ→դեղին 74,6 450
Գերմանիումի (IV) քլորիդ|GeCl4 անգույն −49,5 86,5 1,876 (20 °C) հիդրոլիզվում է
As Արսենի (III) քլորիդ|AsCl3 անգույն −16,2 130,2 2,163 հիդրոլիզվում է
Արսենի (V) քլորիդ|AsCl5 անգույն −50 (քայքայվում է)
Se Սելենի քլորիդ|Se2Cl2 կարմրաշագանակագույն −85 127 2,7741 հիդրոլիզ
SeCl4 բաց դեղին 196 (քայքայվում է) 2,6 հիդրոլիզվում է
Br Բրոմի քլորիդ|BrCl դեղնակարմրավուն −54 5,5 (քայքայվում է) 2,172 հիդրոլիզվում է
Kr
Rb RbCl սպիտակ 718 1390 2,80 910 (20 °C)
Sr SrCl2 սպիտակ 874 1250 3,052 538 (20 °C)
Y YCl3 սպիտակ 721 1507 2,67 820
Zr ZrCl2 սև 727 (այրվում է) 3,6 հիդրոլիզվում է
ZrCl3 բաց սև 770 (այրվում է) 3,05 հիդրոլիզվում է
ZrCl4 անգույն 331 (այրվում է) 2,803 հիդրոլիզվում է
Nb NbCl3 սև 1000 (քայքայվում է)
NbCl4 մուգ մանուշակագույն 800 (քայքայվում է) 3,2 հիդրոլիզվում է
NbCl5 բաց դեղին 204,7 248,2 2,75 հիդրոլիզվում է
Mo MoCl2 դեղին 3,714
MoCl3 մուգ կարմիր 410 (քայքայվում է) 3,58
MoCl4 սև 317 322 2,75 հիդրոլիզվում է
MoCl5 սև 194,4 269 2,928 հիդրոլիզվում է
Tc TcCl4 մուգ կարմիր 300 (այրվում է) 3,3 հիդրոլիզվում է
Ru RuCl2 շագանակագույն
RuCl3 սև-շագանակագույն 500 (քայքայվում է) 3,11
RuCl4 շագանակագույն
Rh RhCl2
RhCl3 կարմրաշագանակագույն 842 1323 5,38
RhCl4
Pd PdCl2 մուգ կարմիր 679 (քայքայվում է) 4,00
Ag AgCl սպիտակ 455 1550 5,56 1,88×10−3
Cd CdCl2 անգույն 568 964 4,047 119,6

Քիմիական հատկություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնային քլորիդները գործնականում հիդրոլիզի չեն ենթարկվում, իսկ թթվայինները հիդրոլիզվում են մինչև վերջ, անդարձելի առաջացնելով թթուներ.

Տարբեր տեսակի քլորդները կարող են փոխազդել միմյանց հետ.

Քլորիդներում քլորի օքսիդացման աստիճանը −1 է

  • Պարզ նյութերի և քլորի փոխազդեցությունից.
  • Ածխի առկայությամբ օքսիդների և քլորի փոխազդեցությունից.

Դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Նատրիումի քլորիդ (NaCl)՝ հայտնի է որպես կերակրի աղ, ծովի աղի հիմնական բաղադրիչն է։
  • Բարիումի քլորիդ (BaCl2)՝ օգտագործվում է որպես միջատասպան նյութ։
  • Սնդիկի (II) քլորիդ (HgCl2, սուլեմա, սուբլիմատ)՝ ամենաուժեղ թույներից է, որն օգտագործվում է բժշկության մեջ որպես ախտահանիչ նյութ։
  • Սնդիկի(I) (Hg2Cl2, կոլոմել)՝ որպես լուծողական օգտագործվում է բժշկության մեջ։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Գ.Պ. Խոմչենկո, Քիմիայի ձեռնարկ ԲՈւՀ ընդունվողների համար, 2005թ., Երևան
  • Մ. Մ. Պետրով, Լ.Ա. Միխաիլով, Յու. Ն. Կուկուշկին, Անօրգանական քիմիա, Լույս, 1979թ., Երևան
  • Կ. Սահակյան, Մ. Սարգսյան, Ս. Ալեքսանյան, Փոքր պարբերությունների քիմիական տարրերի տեղեկագիրք, Նահապետ, 2009թ., Երևան
  • Կ. Սահակյան, Մ. Սարգսյան, Ս. Ալեքսանյան, Մեծ պարբերությունների քիմիական տարրերի տեղեկագիրք, Նահապետ, 2009թ., Երևան

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Green, John, and Sadru Damji. "Chapter 3." Chemistry. Camberwell, Vic.: IBID, 2001. Print.