Օլիմպիական օրհներգ

Օլիմպիական օրհներգ (հուն․՝ Ολυμπιακός Ύμνος), երաժշտական ստեղծագործություն (կանտատա), գրված է հույն կոմպոզիտոր Սպիրոս Սամարասի կողմից։ Օրհներգի բառերը գրել է Կոստիս Պալամասը։ Կոմպոզիտորին և բանաստեղծին ընտրել է ՄՕԿ-ի առաջին նախագահ Դեմետրիուսոմ Վիկելասոմի կողմից։

Պատմություն

Օլիմպաիական հիմնն առաջին անգամ հնչել է 1896 թվականի I ամառային Oլիմպիական խաղերի բացման արարողության ժամանակ։ Հաջորդ տարիների ընթացքում մինչև 1956 թվականի Կորտինա դ’Ամպեցոի Խաղերի կազմակերպիչները հանձնարեցին իրենց երաժիշտներին Օլիմպիական խաղերի համար նոր օրհներգ գրել։ 1960 թվականից վերկանգնվեց Սամարասի Օլիմպիական օրհներգը, որը հիմնականում կատարվում է տվյալ երկրի պաշտոնական լեզվով, որտեղ անցկացվում է տվյալ օլիմպիական խաղերը։ Բացառություն է կազմել երաժշտական գործիքավորումը 1972,1992, 2006 և 2012 թվականների կատարումները։ Նաև օրհներգը կատարվում է հունարեն լեզվով (1976, 1988, 2008, ՊՕԽ՝2010), բացի դրանից, տարբերակները կատարվել են ինչպես ընդունող երկրի լեզվով, այնպես էլ հունարեն (1980, 2000) լեզվով։

Օրհներգի բառեր

Բնագիրը հունարեն լեզվով	Լատիներեն թարգմանություն
Αρχαίο Πνεύμα αθάνατο, αγνέ πατέρα του ωραίου, του μεγάλου και του αληθινού, Κατέβα, φανερώσου κι άστραψε εδώ πέρα στη δόξα της δικής σου γης και τ' ουρανού. Στο δρόμο και στο πάλεμα και στο λιθάρι Στων ευγενών αγώνων λάμψε την ορμή Και με το αμάραντο στεφάνωσε κλωνάρι και σιδερένιο πλάσε και άξιο το κορμί. (δις) Κάμποι, βουνά και θάλασσες φέγγουνε μαζί σου σαν ένας λευκοπόρφυρος μέγας ναός. Και τρέχει στο ναό εδώ προσκυνητής σου (δις) Αρχαίο Πνεύμα αθάνατο, κάθε λαός. (δις)	Arkhéo Pnévma athánato, aghné patéra tou oréou, tou meghálou ke tou alithinoú Katéva, fanerósou ki ástrapse edhó péra sti dhóksa tis dhikís sou ghis kai t’ouranoú. Sto dhrómo ke sto pálema kai sto lithári Ston evghenón aghónon lámpse tin ormí. Ke me to amáranto stefánose klonári kai sidherénio pláse ke áksio to kormí. (երկու անգամ) Kámpi, vouná ke thálasses féngoune mazí sou san énas lefkopórfyros méghas naós Ke trékhi sto naó edhó proskynitís sou (երկու անգամ) Arkhéo Pnévma athánato, káthe laós. (երկու անգամ)

Թարգմանություն

Ստորև ներկայացված օրհներգը թարգմանվել է անգլերեն, որտեղ այն առավել հաճախ կատարվում է բացման և փակման արարողության ժամանակ, նաև ռուսերեն լեզվով։ Ռուսերեն թարգմանության հեղինակը հանդիասնում է Ռոբերտ Ռոժդեստվենսկին. ռուսերեն տարբերակը կատարվել է XXII Օլիմպիական խաղերի բացման արարողության ժամանակ, որը կայացել է Մոսկվայում (1980թվական) և Սոչիում կայացած XXII ձմեռային Օլիմպիական խաղերում (2014 թվական)^[1].

Անգլերեն (2012 թվականի վերսիան)	Ռուսերեն (թարգմանությունը Ռ. Ռոժդեստվենսկին)
Olympian flame immortal Whose beacon lights our way Emblaze our hearts with the fires of hope On this momentous day As now we come across the world To share these Games of old Let all the flags of every land In brotherhood unfold Sing out each nation, voices strong Rise up in harmony All hail our brave Olympians With strains of victory Olympic light burn on and on O'er seas and mountains and plains Unite, inspire, bring honor To these ascending games May valor reign victorious Along the path of golden way As tomorrow's new champions now come forth Rising to the fervent spirit of the game Let splendour pervade each noble deed Crowned with glory and fame And let fraternity and fellowship Surround the soul of every nation Oh flame, eternal in your firmament so bright Illuminate us with your everlasting light That grace and beauty and magnificence Shine like the sun Blazing above Bestow on us your honor, truth and love	Античности бессмертный дух, Твои просят дети: Поскорей настань, в небесах сверкни, Сердца нам озари! Античности прекрасный дух, Ты явись вечной планете Во славу и во имя всей, Всей доброй Земли! Метанье камня и борьба, И споры в быстром беге, Узнай, кто в честной схватке Лучшим и первым стал. Венчай его венком торжественным, Венчай его венком Победы! Пусть будет он достоин — Герой — встать на пьедестал! Пусть будет он достоин Встать на пьедестал! Засверкал земной простор, Реки и долины, и вершины гор. Снова распахнут всем ветрам Этот солнечный храм! Бессмертный, гордый дух античности — Огонь пламенный и вечный! Ты горишь у человечества в судьбе, И недаром поклоняется тебе, И недаром бережет тебя^{[Ն 1]} Каждый народ, Каждый народ! Тебя хранит^{[Ն 2]} Тебя хранит и, вся Земля!

1956 թվականից Օլիմպիական խաղերում հանդես եկած օրհներգի տարբերակներ

Օլիմպիական խաղեր	Քաղաք	Լեզու	Ծանոթություն
1956 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Կորտինա դ’Ամպեցո, Իտալիա	Իտալերեն	Օլիմպիական օրհներգն առաջին անգամ կատարվել է 1896 թվականին։
1956 թվականի ամառային Օլիմպիական խաղեր	Մելբուրն, Ավստրալիա	Անգլերեն և շվեդերեն	Անգլերեն և շվեդերեն լեզուներով Օլիմպիական օրհներգը համապատասխանաբար կատարվել է բացման և փակման արարողություններում։
1960 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Սկվո Վելլի, ԱՄՆ	Անգլերեն
1960 թվականի ամառային Օլիմպիական խաղեր	Հռոմ, Իտալիա	Իտալերեն
1964 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Ինսբրուք, Ավստրիա	Գերմաներեն
1964 թվականի ամառային Օլիմպիական խաղեր	Տոկիո, Ճապոնիա	Ճապոներեն	Օրհներգը հնչել է ճապոներեն փակման արարողության ժամանակ։
1968 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Գրենոբլ, Ֆրանսիա	Ֆրանսերեն
1968 թվականի ամառային Օլիմպիական խաղեր	Մեխիկո, Մեքսիկա	Իսպաներեն
1972 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Սապորո, Ճապոնիա	Ճապոներեն
1972 թվականի ամառային Օլիմպիական խաղեր	Մյունխեն, Գերմանիա	Գործիքային
1976 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Ինսբրուկ, Ավստրիա	Գերմաներեն
1976 թվականի ամառային Օլիմպիական խաղեր	Մոնրեալ, Կանադա	Հունարեն	Որոշվել է հունարեն կատարել օրհներգը^[2].
1980 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Լեյք Փլեսիդ, ԱՄՆ	Անգլերեն
1980 թվականի ամառային Օլիմպիական խաղեր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ	Ռուսերեն և հունարեն	Բացման արարողության ժամանակ կատարվել է ռուսերեն վերսիան^[3], իսկ հունարենով փակման արարողության ժամանակ։
1984 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Սարաևո, Հարավսլավիա	Սերբերեն-խորվաթերեն
1984 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր	Լոս Անջելես,ԱՄՆ	Անգլերեն
1988 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Կալգարի, Կանադա	Հունարեն	Որոշվել է հունարեն կատարել օրհներգը^[4]^[5]։
1988 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր	Սեուլ, Հարավային Կորեա	Կորեական
1992 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Ալբերվալի,Ֆրանսիա	Գործիքային	Որոշվեց կատարել գործիքային տարբերակը^[6]։
1992 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր	Բարսելոնա, Իսպանիա	Իսպաներեն, Կատալաներեն, Ֆրանսերեն	Առաջին երկու տունը կատարվել է կատալաներենով, իսկ մնացածը կատարվել է իսպաներեն և ֆրանսերեն լեզուներով^[7]։ Փակման արարողության ժամանակ Պլասիդո Դոմինգոն օրհներգը կատարել է իսպաներեն լեզվով^[8]։
1994 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Լիլեհամեր, Նորվեգիա	Նորվեգական	Բացման արարողության ժամանակ օրհներգը կատարվել է մանկական երգչախմբի կատարմամբ, իսկ փակման արարողության ժամանակ օրհներգը կատարել է Սիսսելի Շիրշեբոն։
1996 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր	Ատլանտա,ԱՄՆ	Անգլերեն	Բացման արարողության ժամանակ օրնհերգը կատարվել է 300 անձանցից բաղկացած երգչախմբի և Ատլանտայի սիմֆոնիկ նվագախումբի կատարմամբ։ Փակման արարողության ժամանակ օրհներգը կատարել է Jennifer Larmore և Morehouse College Glee Club:
1998 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Նագանո, Ճապոնիա	Ճապոներեն	Նագանոյի նվագախմբի և մանկական երգչախմբի կատարմամբ։
2000 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր	Սիդնեյ, Ավստրալիա	Անգլերեն և Հունարեն	Պատմության մեջ առաջին անգամ օրհներգը կատարվել է հունարեն ևանգլերեն լեզուներով^[9]։ Փակման արարողության ժամանակ օրհներգը կատարել է Իվոն Կեննին։
2002 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Սոլթ Լեյք Սիթի, ԱՄՆ	Անգլերեն	Փակման հանդիսավոր արարողության ժամանակ օրհներգը կատարվել Լաուրա Գարիֆ-Լյուիսը։
2004 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր	Ա, Հունաստան	Հունարեն	Կատարել թ Ջոն Պսատասոմը հունարեն լեզվով։
2006 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Թուրին, Իտալիա	Գործիքային	Հեղինակ՝ Կլաուդիո Բալոնի։ Որոշվեց կատարել գործիքային տարբերակը^[10]։
2008 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր	Պեկին, Չինաստան	Հունարեն	Որոշվել է հունարեն կատարել օրհներգը և՛ բացման, և՛ փակմանա արարողության ժամանակ։
2010 թվականի ամառային պատանեկան օլիմպիական խաղեր	Սինգապուր	Հունարեն
2010 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Վանկուվեր (քաղաք), Կանադա	Անգլերեն և Ֆրանսերեն	Պատմության մեջ առաջին անգամ օրհներգը կատարվել է երկրի երկու պաշտոնական լեզուներով `անգլերեն եւ ֆրանսերեն^[11]։
2012 թվականի ձմեռային պատանեկան Օլիմպիական խաղեր	Ինսբրուկ, Ավստրիա	Գերմաներեն
2012 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր	Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն	Գործիքային և Անգլերեն	Գործիքային տարբերակը կատարվել է Լոնդոնի սիմֆոնիկ նվագախմբի կողմից` բացման հանդիսավոր արարողության ժամանակ։ Փակման հանդիսավոր արարողության ժամանակ կատարվել է London Welsh Male Voice-ի երգչախմբի կատարմամբ։
2014 թվականի ձմեռային պատանեկան Օլիմպիական խաղեր	Սոչի, ՌԴ	Ռուսերեն և Գործիքային	Ռուսերեն լեզվով բացմանա արարողության ժամանակ օրհներգը կատարել է Աննա Նետրեբկոն Սրետենսկու վանքի տղամարդկանց երգչախմբի նվագակցությամբ^[12]^[13]։ Իսկ փակման արարողության ժամանակ կատարվել է գործիքային տարբերակը։
2014 թվականի ամառային պատանեկան օլիմպիական խաղեր	Նանկին, Չինաստան	Չինարեն	Փակման արարողության ժամանակ հնչել է օրհներգի չինական տարբերակը։
2016 թվականի ձմեռային պատանեկան Օլիմպիական խաղեր	Լիլեհամեր, Նորվեգիա	Նորվեգական
2016 թվականի ամառային պատանեկան օլիմպիական խաղեր	Ռիո դե Ժանեյրո, Բրազիլիա	Անգլերեն	Սկզբում նախատեսվում էր, որ բացման արարողության ժամանակ օրհներգը կատարվելու էր բրազիլական տարբերակով՝ պորտուգալերեն լեզվով, իսկ փակման արարողության ժամանակ` անգլերենով եվրոպական տարբերակով։ Սակայն, ի վերջո, երկու դեպքում էլ օլիմպիական օրհներգը հնչեց անգլերեն լեզվով։
2018 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղեր	Պխյնչխան, Հարավային Կորեա	Կորեական
2018 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր	Բուենոս Այրես,Արգենտինա	Իսպաներեն
2020 թվականի ձմեռային պատանեկան Օլիմպիական խաղեր	Բրաշով, Ռումինիա	Ռումիներեն
2020 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր	Տոկիո,Ճապոնիա	Ճապոներեն

Տես նաև

Օլիմպիական խորհրդանիշներ

Նշումներ

↑ Эта строчка отсутствует в журнале, но она присутствовала при исполнении как на Олимпиаде в Москве, так и на Олимпиаде в Сочи.
↑ Эти два слова использовались как при исполнении на Олимпиаде в Москве, так и на Олимпиаде в Сочи, в версии из журнала «Ровесник» здесь было «Каждый народ».

Ծանոթագրություններ

↑ Цитируется по журналу «Ровесник», №7, 1980, 4-я страница обложки
↑ Олимпийский гимн на Олимпиаде 1976 в Монреале ՅուԹյուբում
↑ Moscow 1980 OC - Arrival and Hoisting of the Olympic Flag ՅուԹյուբում
↑ 1988 Olympics Opening Ceremony Part 22 ՅուԹյուբում
↑ 1988 Olympics Opening Ceremony Part 23 ՅուԹյուբում
↑ drapeau et flamme olympiques / Albertville '92 ՅուԹյուբում
↑ Barcelona 1992 Opening Ceremony — Entrance of Olympic Flag — Olympic Anthem ՅուԹյուբում
↑ Placido Domingo — Olimpic Closing Ceremony Barcelona 1992 ՅուԹյուբում
↑ The Olympic Hymn ՅուԹյուբում
↑ Olympic Anthem and Torino 2006 Anthem Claudio Baglioni 2006 ՅուԹյուբում
↑ Measha Sings the Olympic Hymn.mp4 ՅուԹյուբում
↑ «Открытие XXII Зимних Олимпийских игр Сочи-2014». 18 марта 2014. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 12 августа 2016-ին.
↑ Anna Netrebko, Olympic Anthem ~ Opening Ceremony Sochi ՅուԹյուբում

[2] Эта строчка отсутствует в журнале, но она присутствовала при исполнении как на Олимпиаде в Москве, так и на Олимпиаде в Сочи.

[3] Эти два слова использовались как при исполнении на Олимпиаде в Москве, так и на Олимпиаде в Сочи, в версии из журнала «Ровесник» здесь было «Каждый народ».

[1] Цитируется по журналу «Ровесник», №7, 1980, 4-я страница обложки

[4] Олимпийский гимн на Олимпиаде 1976 в Монреале ՅուԹյուբում

[5] Moscow 1980 OC - Arrival and Hoisting of the Olympic Flag ՅուԹյուբում

[6] 1988 Olympics Opening Ceremony Part 22 ՅուԹյուբում

[7] 1988 Olympics Opening Ceremony Part 23 ՅուԹյուբում

[8] rapeau et flamme olympiques / Albertville '92 ՅուԹյուբում

[9] Barcelona 1992 Opening Ceremony — Entrance of Olympic Flag — Olympic Anthem ՅուԹյուբում

[10] Placido Domingo — Olimpic Closing Ceremony Barcelona 1992 ՅուԹյուբում

[11] The Olympic Hymn ՅուԹյուբում

[12] Olympic Anthem and Torino 2006 Anthem Claudio Baglioni 2006 ՅուԹյուբում

[Vancouver-13] Measha Sings the Olympic Hymn.mp4 ՅուԹյուբում

[14] «Открытие XXII Зимних Олимпийских игр Сочи-2014». 18 марта 2014. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 12 августа 2016-ին.

[15] Anna Netrebko, Olympic Anthem ~ Opening Ceremony Sochi ՅուԹյուբում

[1]

[Ն 1]

[Ն 2]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]