Jump to content

Ֆիզիկայի բաժիններ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Դասական մեխանիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դասական մեխանիկան ֆիզիկայում մեխանիկայի երկու գլխավոր ենթաբաժիններից մեկն է։ Այն դիտարկում է ուժային համակարգի ազդեցության տակ ֆիզիկական մարմինների շարժումը նկարագրող ֆիզիկական օրենքների բազմությունը։ Դասական մեխանիկան երբեմն անվանվում է նյուտոնյան մեխանիկա՝ ի պատիվ Իսահակ Նյուտոնի։ Այն ներառում է նաև համիլտոնյան և լագրանժյան ֆունկցիաներով տրվող դասական մոտեցումները։

Ջերմադինամիկա և վիճակագրական մեխանիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ֆիզիկայի ֆեյնմանյան դասախոսություններ»-ի առաջին գլուխը վերաբերում է ատոմային տեսությանը, որը Ֆեյնմանը համարում էր ֆիզիկայի ամենակոմպակտ պնդումը, որից գիտությունը կարող է նորից ստեղծվել, եթե մնացած ամբողջ գիտելիքը կորի[1]։ Նյութը պինդ մարմինների բազմությամբ մոդելավորելով՝ հնարավոր է նկարագրել մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն, որի հիմավ վրա ստեղծված է ջերմադինամիկան։

Ջերյմադինամիկան ուսումնասիրում է ջերմաստիճանի, ճնշման և ծավալի փոփոխության ազդեցությունները ֆիզիկական համակարգի վրա մակրոսկոպիկ աշխարհում, և էներգիայի տեղափոխությունը ջերմաքանակի տեսքով[2][3]։ Պատմականորեն ջերմադինամիկան առաջացել է շոգեմեքենաներ կառուցելու գործնական ձգտումներից[4]։

Ջերմադինամիկական նկատառումների մեծ մասը սկսվում է ջերմադինամիկայի օրենքներից, որոնք պնդում են, որ էներգիան ֆիզիկական համակարգերում կարող է փոխարինվել որպես ջերմություն կամ աշխատանք[5]։ Նրանք նաև պնդում են էնտրոպիայի գոյությունը, որը կարող է սահմանվել կամայական համակարգի համար[6]։ Ջերմադինամիկան ուսումնասիրում և դասակարգում է մեծ քանակությամբ օբյեկտների խմբերը։ Սրա հիմքում է համակարգի և շրջապատի գաղափարները։ Համակարգը կազմված է մասնիկներից, որոնց միջին շարժը սահմանում է իրենց հատկությունները, որոնք էլ իրենց հերթին կապված են միմիյանց հետ վիճակի հավասարումներով։ Հատկությունները կարող են օգտագործվել ներքին էներգիան և թերմոդինամիկական պոտենցիալը նկարագրելու համար, որոնք օգտակար են հավասարակշռության և ինքնաբուխ պրոցեսների վիճակը որոշելու համար։

Էլեկտրամագնիսականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարաբերականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քվանտային մեխանիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական ճյուղեր Խոշոր ենթաճյուղեր Հասկացություններ
Դասական մեխանիկա Նյուտոնի օրենքներ, Լագրանժյան մեխանիկա, Համիլտոնյան մեխանիկա, կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա, քաոսի տեսություն, ակուստիկա, հիդրոդինամիկա, հոծ միջավայրի մեխանիկա Խտություն, չափայնություն, Ձգողականություն, տարածություն, ժամանակ, մեխանիկական շարժում, երկարություն, արագություն, արագացում, Գալիլեյի հարաբերականություն, զանգված, ուժի իմպուլս, Իմպուլս (շարժման քանակ), Ուժ, էներգիա, անկյունային արագություն, իմպուլսի մոմենտ, Իներցիայի մոմենտ, Ոլորող մոմենտ, պահպանման օրենքներ, հարմոնիկ տատանակ, ալիքներ, Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն, Լագրանժյան ֆունկցիա, Համիլտոնյան ֆունկցիա, Էյլերի անկյուն
Էլեկտրամագնիսականություն Էլեկտրաստատիկա, էլեկտրադինամիկա, էլեկտրականություն, մագնիսականություն, մագնիսաստատիկա, Մաքսվելի հավասարումներ, օպտիկա էլեկտրաունակություն, էլեկտրական լիցք, էլեկտրական հոսանք, տեսակարար էլեկտրական դիմադրություն, էլեկտրական դաշտ, դիէլեկտրիկական թափանցելիություն, էլեկտրական պոտենցիալ, էլեկտրական դիմադրություն, էլեկտրամագնիսական դաշտ, էլեկտրամագնիսական մակածում, էլեկտրամագնիսական ճառագայթում, Գաուսյան մակերևույթ, մագնիսական դաշտ, մագնիսական հոսք, մագնիսական միաբևեռություն, մագնիսական թափանցելիություն
Ջերմադինամիկա և վիճակագրական մեխանիկա Ջերմային շարժիչ, մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն Բոլցմանի հաստատուն, ջերմադինամիկական մեծություններ, ջերմադինամիկական պոտենցիալ, էնտրոպիա, վիճակի հավասարում, հավասարաբաշխման թեորեմ, ջերմադինամիկական ազատ էներգիա, ջերմություն, Կլապեյրոնի հավասարում, ներքին էներգիա, ջերմադինամիկայի օրենքներ, Մաքսվելի առնչություններ, ոչ դարձելի պրոցես, Իզինգի մոդել, գործողություն, վիճակագրական գումար, ճնշում, դարձելի պրոցես, ինքնաբուխ գործընթաց, վիճակի ջերմադինամիկական ֆունկցիա, վիճակագրական անսամբլ, ջերմաստիճան, ջերմադինամիկական հավասարակշռություն, ջերմադինամիկական պոտենցիալ, ջերմադինամիկական պրոցես, ջերմադինամիկական վիճակ, ջերմադինամիկական համակարգ, մածուցիկություն, ծավալ, աշխատանք, հատիկավոր նյութեր
Քվանտային մեխանիկա Հետագծի ինտեգրալ ձևակերպում, ցրման տեսություն, Շրյոդինգերի հավասարում, դաշտի քվանտային տեսություն, քվանտային վիճակագրական մեխանիկա Բորն-Օպենհեյմերի մոտավորություն, բացարձակ սև մարմնի ճառագայթում, համապատասխանության սկզբունք, ազատ մասնիկ, Համիլտոնիան, Հիլբերտյան տարածություն, նույնական մասնիկներ, մատրիցային մեխանիկա, Պլանկի հաստատուն, դիտորդի ազդեցություն, օպերատոր, քվանտ, քվանտացում, քվանտային խճճվածություն, քվանտային հարմոնիկ տատանակ, քվանտային թիվ, թունելային էֆեկտ, Շրեդինգերի կատու, Դիրակի հավասարում, սպին, ալիքային ֆունկցիա, ալիքներ, մասնիկ-ալիքային երկվություն, Զրոյական տատանումների էներգիա, Պաուլիի սկզբունք, անորոշությունների սկզբունք
Հարաբերականության տեսություն Հարաբերականության հատուկ տեսություն, հարաբերականության ընդհանուր տեսություն, Այնշտայնի հավասարումներ կովարիանտության սկզբունք, Այնշտայնի բազմաձևություն, համարժեքության սկզբունք, քառաչափ իմպուլս, քառաչափ վեկտոր, հարաբերականության սկզբունք, գեոդեզիական շարժում, ձգողականություն, գրավիտաէլեկտրամագնիսականություն, հաշվարկման իներցիալ համակարգ, ինվարիանտություն, երկարության կրճատում, Լորենցի բազմաձևություն, Լորենցի ձևափոխություններ, զանգված-էներգիա համարժեքություն, մետրիկ, Մինովսկու դիագրամ, Մինովսկու տարածություն, հարաբերականության սկզբունք, ինտերվալ, ժամանակի ինտերվալ, հաշվանքի համակարգ, հանգստի էներգիա, հանգստի զանգված, միաժամանակության հարաբերականություն, տարածաժամանակ, հարաբերականության սկզբունք, լույսի արագություն, էներգիա-իմպուլսի տենզոր, ժամանակի ռելյատիվիստական դանդաղում, երկվորյակների պարադոքս, աշխարհի գիծ

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Feynman, Richard Phillips; Leighton, Robert Benjamin; Sands, Matthew Linzee (1963). The Feynman Lectures on Physics. էջ 1. ISBN 978-0-201-02116-5.. Feynman begins with the atomic hypothesis, as his most compact statement of all scientific knowledge: "If, in some cataclysm, all of scientific knowledge were to be destroyed, and only one sentence passed on to the next generations ..., what statement would contain the most information in the fewest words? I believe it is ... that all things are made up of atoms – little particles that move around in perpetual motion, attracting each other when they are a little distance apart, but repelling upon being squeezed into one another. ..." vol. I p. I–2
  2. Perot, Pierre (1998). A to Z of Thermodynamics. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-856552-9.
  3. Clark, John O.E. (2004). The Essential Dictionary of Science. Barnes & Noble Books. ISBN 978-0-7607-4616-5.
  4. Clausius, Rudolf (1850). «LXXIX». On the Motive Power of Heat, and on the Laws which can be deduced from it for the Theory of Heat. Dover Reprint. ISBN 978-0-486-59065-3. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն)
  5. Van Ness, H.C. (1969). Understanding Thermodynamics. Dover Publications, Inc. ISBN 978-0-486-63277-3.
  6. Dugdale, J. S. (1998). Entropy and its Physical Meaning. Taylor and Francis. ISBN 978-0-7484-0569-5.